مشخص‌ترین معیار در مورد گرما و سلامت ورزشکاران، دمای حباب مرطوب (WBGT) است که گرما، رطوبت و عوامل دیگر از جمله زاویه خورشید و سرعت باد را ترکیب می‌کند. رطوبت بالا باعث می‌شود احساس گرما بیشتر شود و از طرف دیگر ساز‌و‌کار خنک‌کننده بدن انسان ــ تعریق به‌طوری که آب از روی پوست تبخیر شود ــ به‌دلیل رطوبت بالای موجود در هوا، چندان کارآمد نخواهد بود. بنابراین انجام ورزش در دمای حباب مرطوب بالا می‌تواند به طور نگران‌کننده‌ای موجب افزایش دمای مرکزی بدن شود.استادیوم‌های مجهز به سامانه‌های پیشرفته تهویه هوا، کمک می‌کند که بازیکنان کمتر در معرض گرما قرار گیرند، با وجود این همچنان تیم‌ها ممکن است استرس گرمایی را تجربه کنند. 
کارولین برودریک، پژوهشگر ورزشی دانشگاه نیوساوت‌ولز در سیدنی که مدیر تیم پزشکی المپیک استرالیا نیز هست، می‌گوید که تأثیر تهویه مطبوع برای تماشاگران بسیار بیشتر از کسانی است که در مرکز زمین هستند، زیرا هوای خنک از زیر صندلی‌های جایگاه‌ها و از دیوارهای کناری زمین دمیده می‌شود. البته همچنان هوا در زمین سردتر از بیرون استادیوم است اما به مقدار کمتر. ثیس اسوگلز، فیزیولوژیست ورزشی در مرکز پزشکی دانشگاه رادبود در نایمخن هلند می‌گوید: «چند استادیوم سقف باز دارند و به‌ویژه در طول بازی‌های ظهر، بازیکنان همچنان ممکن است در برابر استرس گرمایی آسیب‌پذیر باشند.» او ابراز نگرانی می‌کند که مجموعه‌های تمرینی در جام‌جهانی فقط زمین‌های تمرینی معمولی و بدون تهویه هوا هستند.

همگامی بدن با شرایط محیطی
بازیکنان در صورت داشتن زمان کافی می‌توانند بدن خود را آماده کنند. ثیس اسوگلز بار دوم است که فرآیند آماده‌سازی ورزشکاران هلندی برای یک رویداد داغ را فراهم می‌کند؛ در بازی‌های المپیک توکیو 2020 او قبل از المپیک، ورزشکاران را در محیط‌های کنترل شده، در دمای 16 درجه سانتی‌گراد و سپس در شرایطی بررسی کرد که آب‌وهوای تابستانی توکیو را شبیه‌سازی می‌کرد. او می‌گوید: «ما میانگین کاهش عملکرد 25 درصدی را مشاهده کردیم.» برای کاهش این مشکل، تیم او تصمیم گرفت ورزشکاران را در حین تمرین در معرض گرما قرار دهد و متوجه شد عملکرد آنها در شرایط گرم بهبود می‌یابد. اسوگلز برای بازیکنان فوتبال از آب‌وهوای مشابه با شمال اروپا، قرار گرفتن در معرض گرما به مدت 10 تا 14 روز برای سازگاری کامل کافی است.
محققان همچنین در حال آزمایش هستند که چگونه تشخیص دهند دمای بدن یک ورزشکار خیلی بالا است و چگونه آنها را تا سطوح ایمن خنک کنند. اولی جی، مدیر انکوباتور تحقیقات گرما و سلامت در دانشگاه سیدنی می‌گوید: «مسأله محیط گرم نیست، بلکه گرمای داخلی بدن انسان است.» او و همکارانش مقیاسی برای استرس گرمایی ایجاد کرده‌اند که می‌تواند با افزایش دمای حباب مرطوب یک معیار ساده از خطر را ارائه دهد. جی می‌گوید این سیستم با موفقیت در مسابقات تنیس‌باز استرالیا مورد استفاده قرار گرفته است که به توقف یکی از ورزشکاران زن در مرحله نیمه‌نهایی سال 2019 منجر شد تا ورزشگاه پوشیده و خنک شود. سایر مداخلات مفید شامل حوله یخ و نوشیدن آب سرد یا نوشیدنی‌های یخی برای خنک کردن دمای مرکزی بدن است. جی می‌گوید در تنیس، گنجاندن این راهکارهای کاهش دما در فواصل منظم ساده است زیرا بازی دارای وقفه‌های منظم 90 یا 120 ثانیه‌ای است. در فوتبال، ممکن است مهندسی این وقفه‌ها سخت‌تر باشد.

تغییر آب و هوا
سؤال مهم دیگری که با توجه به گرم شدن کره‌زمین مطرح است این که چگونه می‌توان عملکرد ورزشی را در میان گرمای شدید حفظ کرد؟ اتحادیه فوتبالیست‌های حرفه‌ای، FIFPRO در آمستردام، از صنعت فوتبال خواسته است تا به بازی در گرما که با تغییرات آب و هوایی قریب‌الوقوع است، توجه بیشتری داشته باشد. این اتحادیه خواستار محافظت بیشتر از بازیکنان، از جمله وقفه‌های خنک کردن و نوشیدن آب است.
اسوگلز معتقد است ورزشکاران آماتور بیشترین آسیب را از تغییرات آب‌وهوایی می‌بینند، زیرا دسترسی کمتری نسبت به ورزشکاران حرفه‌ای به مداخلات کاهش‌دهنده و سازگاری دارند.
جی می‌گوید: «با مدیریت هوشمند، ساز و کارهای کاهنده و نظارت، ورزش می‌تواند در شرایط آب‌وهوایی در حال تغییر زمین ادامه یابد. اگر سیستم مدیریت خطری وجود داشته باشد که مبتنی بر شواهد اقدام و به‌درستی فعالیت کند، می‌توانید به گسترش شرایطی که بازیکنان بتوانند با خیال راحت بازی کنند، کمک کرده‌اید.» 

منبع: nature.com
فراز سهیلی‌آزاد - گروه دانش و سلامت