طلا یا مس

اثربخشی مکمل‌های زردچوبه؛ از شایعه تا واقعیت

طلا یا مس

کورکومین از محبوب‌ترین قرص‌های مکمل در جهان است. این ماده شیمیایی زردرنگ از ریزوم زردچوبه - گیاهی بلند از خانواده زنجبیل بومی آسیا- خارج می‌شود. ادعاهای بسیاری که درباره خواص ضدالتهابی این ماده شیمیایی وجود دارد باعث شده مکمل‌های حاوی آن از پرفروش‌ترین مکمل‌های جهان باشند. صنعت سلامت، نسبت به این علاقه مردم بی‌توجه نبوده و از آن در بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده کرده است. برخی گزارش‌ها پیش‌بینی می‌کنند که ابعاد بازار جهانی کورکومین می‌تواند تا سال1408 به 191میلیون دلار برسد. اما سؤال اینجاست که اثربخشی این ماده چقدر است؟

یکی از دلایلی که کورکومین را بین دانشمندان محبوب کرده توانایی آن به عنوان یک درمان‌طبیعی برای طیف وسیعی از بیماری‌های مزمن است. قانع‌کننده‌ترین شواهد تاکنون به توانایی آن در تسکین درد مفاصل در افراد مبتلا به استئوآرتریت مربوط می‌شود، حوزه‌ای از پزشکی که به دلیل محدودیت‌های داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) نیازی اساسی به دارو در آن وجود دارد. استئوآرتریت شایع‌ترین بیماری مفصلی در سراسر جهان است. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی جزء اصلی درمان بوده‌اند اما در صورت استفاده مزمن می‌توانند عوارضی از جمله مشکلات گوارشی، قلبی و کلیوی ایجاد کنند. برای این‌که بتوان از کورکومین به عنوان یک داروی موثر استفاده کرد یک چالش بزرگ وجود دارد. نسبت کورکومین موجود در زردچوبه تنها 3درصد وزنی است. اما دز کورکومین مورد نیاز برای سودآوری طبق تحقیقات حدود 1000میلی‌گرم در روز است که عدد بسیار بالایی است. بنابراین به‌رغم آنچه تولیدکنندگان ممکن است ادعا کنند، مصرف نوشیدنی حاوی زردچوبه یا افزودن کمی ادویه اضافی به وعده‎‌های غذایی به دز لازم حتی نزدیک هم نمی‌شود. برخی محصولات زردچوبه حتی به فلزات سنگین مانند سرب آلوده شده‌اند که می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامت انسان داشته باشد.

روش‌های جدید انتقال دارو‌ 
پیشرفت‌ در روش‌های انتقال دارو به بدن در سال‌های اخیر، علاقه و توجه دوباره را به کورکومین بازگردانده است. برای مثال سیستم‌های نانوذرات به‌عنوان راهی برای انتقال دزهای بالای کورکومین به تومورها در حال بررسی هستند. همچنین برخی تحقیقات نشان داده‌اند ترکیب کورکومین با پیپرین - ترکیبی که در فلفل سیاه یافت می‌شود- می‌تواند جذب آن را در خون افزایش دهد، اگرچه هنوز سودمندی این روش در انسان ثابت نشده است. مشکل جذب کورکومین ازسوی تعدادی از شرکت‌ها و محققان مکمل‌ها نیز مورد توجه قرار گرفته است. این شرکت‌های دارویی، کورکومین را در لیپیدهای متنوعی که قابلیت جذب بالایی دارند بسته‌بندی می‌کنند تا مقدار بیشتری از آن وارد بدن شود.

تاثیر کورکومین بر سرطان
اواخر دهه 1360 تحقیقات در دانشگاه هاروارد نشان‌داد کورکومین می‌تواند از رشد انواع مختلف سلول‌های سرطانی در یک لوله آزمایش جلوگیری کند. از آن زمان تاکنون مطالعات متعددی با استفاده از کورکومین در کارآزمایی‌های بالینی در بیماران مبتلا به سرطان پانکراس، سرطان پستان و مولتیپل میلوما انجام شده است که نشان می‌دهد کورکومین در برخی موارد اثرات زیستی دارد. اما وقتی به آزمایش کورکومین روی انسان پرداختند متوجه شدند کورکومین دسترسی زیستی ضعیفی دارد یعنی میزان جذب آن در بدن بسیار پایین است، به طوری که دریافت غلظت‌های بالای کورکومین در خون با مکمل‌های خوراکی تقریبا غیرممکن است. روش‌های جدید انتقال دارو به بدن باعث شده محققان مجدد به فکر استفاده از کورکومین در درمان سرطان بیفتند. آنها قصد دارند اثر کورکومین را در مراحل اولیه بیماری سرطان به عنوان یک درمان کمکی بررسی کنند؛ مثلا یک آزمایش بالینی را راه‌اندازی کرده‌اند تا تاثیر فرمولاسیون مخصوصی از کورکومین را روی سرطان سینه بررسی کنند. فرمولاسیون کورکومین در این آزمایش طوری طراحی شده تا جذب بیشتری داشته باشد. همزمان، محققان دیگری به بررسی اثر مکمل کورکومین همراه پیپرین بر پیشرفت سرطان پروستات با درجه پایین می‌پردازند. در هر دو مورد، دانشمندان مایلند تأکید کنند این آزمایش‌ها در مرحله اکتشافی هستند و حتی اگر نتایج مثبتی به همراه داشته باشند، قبل از این‌که کورکومین به طور رسمی برای بیماران سرطانی توصیه شود، به شواهد بسیار بیشتری نیاز دارند.

چالش بزرگ کورکومین
اما بحث خواص ضدالتهابی فقط یکی از زمینه‌های تحقیقی است که درمورد کورکومین در حال انجام است. 70کارآزمایی بالینی در سراسر جهان وجود دارد که یا فعال هستند یا به دنبال بیماران هستند و به پتانسیل کورکومین برای درمان بیماری مزمن کلیوی، زوال شناختی، سندرم روده تحریک‌پذیر(IBS)، دژنراسیون ماکولا و کاهش سرعت پیشرفت انواع مختلف سرطان می‌پردازند. محققان امیدوارند علاقه کنونی به کورکومین به توسعه روش استانداردی برای رساندن آن به درون بدن و افزایش جذب آن بینجامد و بهترین دز استفاده از آن مشخص شود. زیرا در حال حاضر هیچ اتفاق نظری در مورد سطوح مناسب کورکومین برای اثر درمانی وجود ندارد. علاوه بر این، با فرمولاسیون‌های زیادی که وجود دارد، هیچ مطالعه‌ای وجود ندارد که فراهمی زیستی هریک از آنها را با هم مقایسه کند. بنابراین، اگرچه شواهدی مبنی بر مفید بودن کورکومین در برخی شرایط وجود دارد، اما هنوز کارهای زیادی برای انجام دادن و رسیدن به جواب قطعی وجود دارد.

منبع: The Guardian
 سمیرا کیان‌پور - گروه دانش و سلامت
ضمیمه کلیک