ناهید عزیزی، کارگردان «آه سرد»:
هدفم دیده شدن «آه سرد» در سطح وسیع است
ناهید عزیزی که امسال با فیلم «آه سرد» به عنوان فیلمساز اول در جشنواره فجر چهل و یکم حضور دارد، کارشناس ارشد ادبیات نمایشی است و در مقطع کارشناسی هم کارگردانی سینما خوانده و به‌جز این نیز سال‌ها در جوار همسرش، احمد بهرامی مشق فیلم‌سازی کرده و فیلم‌های کوتاه بسیاری ساخته است.
او از سال‌های پس از فارغ‌التحصیلی در سینما کارش را شروع کرده و شاید پس از 18سال به ساخت اولین فیلم بلند خود رسیده است. او می‌گوید که جلب اعتماد تهیه‌کننده برای ساخت اولین فیلم به‌خصوص اگر فیلمساز خانم باشیم، کار بسیار دشواری است اما اگر هدف فیلم‌سازی باشد، مسیر به‌رغم فراز و فرودها هموار خواهد شد. این موضوع بهانه‌ای شد تا دقایقی با این کارگردان گفت وگو کنیم که از نظر می‌گذرانید:
چه دغدغه‌ای از ساخت آه سرد داشتید و چه تازگی برای شما داشت که سراغ چنین مضمونی رفتید؟
من به‌دلیل این‌که در حرفه فیلمنامه‌نویسی نیز فعالم، نوعی مسئولیت اجتماعی برای خودم قائلم و نوعی ابزار در اختیارم قرار می‌گیرد تا مسائلی را که نسبت به آن حساس‌ترم یا در نگاهم اهمیت بیشتری دارد طرح کنم و در واقع سینما به من امکان می‌دهد که با بیان خاص و هنرمندانه‌تری صحبت کنم. ما همواره با مسائل مختلفی مواجهیم اما برخی مسائل به گونه‌ای است که بیشتر می‌تواند ما را تحت تأثیر قرار دهد و تبدیل به دغدغه ما می‌شود و سراغ آن موضوع می‌رویم.
با توجه به این‌که شما فیلمنامه نویس آه سرد هستید و موضوع خشونت و قتل هم در فیلم مطرح می‌شود، از چه زاویه‌ای به این موضوع پرداختید که برای مخاطب تازگی داشته باشد؟
همیشه در سینمای اجتماعی درباره مسائل مختلف صحبت شده و موضوع فیلم آه سرد، یعنی خشونت علیه زنان و قتل خانوادگی تازگی ندارد و موضوع تازه‌ای نیست و آنچه برایم در کار فیلمنامه‌نویسی اهمیت دارد، این است که بتوانم نگاهی نو به مسائل داشته باشم و قصه‌ای که حول این مسائل می‌چرخد، جدید باشد.
چه مدت زمانی را صرف ساخت «آه سرد» کردید که لوکیشن آن در برف و سرما می‌گذرد؟
من در تجربیات فیلم‌سازی همسرم، احمد بهرامی خیلی سهیم بودم و در بازنویسی‌های آخر، فضای فیلم تغییر کرد و تصمیم گرفتم داستان فیلم در فصل زمستان و در یک جاده کوهستانی بگذرد. می‌دانستم این انتخاب ممکن است کارم را سخت‌تر کند اما میزان سختی‌ای که پیش‌بینی کرده بودم، بیش از حد انتظارم بود. مهم‌ترین چالش ما شرایط جوی ناپایدار بود که کار را برای فیلمبرداری ناهموار می‌کرد هرچند تهیه‌کننده در طول کار به ما قوت قلب می‌داد که با آرامش کار را پیش ببریم اما زمان ما محدود بود و باید سریع‌تر فیلمبرداری را به پایان می‌رساندیم. این موضوع خیلی کار ما را سخت می‌کرد و به همین دلیل بعضی روزها مجبور بودیم ساعت‌های بیشتری کار کنیم و کار کردن در آن سرما دشواری‌های خاص خود را دارد. آذر سال گذشته برای این‌که فصل را از دست ندهیم و فیلمبرداری همراه با برف باشد، یکباره تصمیم گرفتیم که پیش تولید را شروع کنیم و پیش تولیدمان حدود دو هفته و جلسات فیلمبرداری ما 22جلسه و در حقیقت دوره پس تولیدمان خیلی طولانی‌تر شد.
چه شد که به انتخاب علی باقری برای اولین فیلم خود برسید؟
من با آقای باقری در فیلم «دشت خاموش» احمد بهرامی آشنا شدم و در مرحله پیش تولید اولین انتخابم ایشان بود و خیلی لطف و همراهی کرد و به‌رغم سختی‌های فیلمبرداری با ما همراه شد.
با توجه به این‌که فیلم‌های جشنواره بر اساس تصمیم‌ها در اولویت اکران هستند، چقدر فکر می‌کنید فیلم خودتان گیشه دارد، آیا از نوع فیلم‌های سینمای هنری کم مخاطب است یا خیر؟
جذب مخاطب شاید چندان در مورد فیلم من قابل پیش‌بینی نباشد و در حال حاضر تفکیکی صورت گرفته و فیلم‌های سرگرم کننده مقابل فیلم‌های هنری قرار می‌گیرند. هدف نهایی هر فیلم دیده شدن و جذب حداکثری مخاطب است و برای هر فیلمساز و تهیه کننده‌ای بزرگ‌ترین آرزوست. فکر می‌کنم تغییر ذائقه‌ای نیز برای مخاطب درحال رخ دادن است و مخاطبان دید مثبتی نسبت به فیلم‌های اجتماعی پیدا کردند و امیدوارم این فیلم برای طیف وسیعی از تماشاگران قابل قبول باشد.
چقدر به سیمرغ و جایزه فکر می‌کنید و اگر جایزه بگیرید، مسیر را برای فیلم‌سازی شما راحت می‌کند یا سخت‌تر یا این‌که کلا برای شما مهم بود که این فیلم را بسازید؟
گرفتن جایزه برای من هدف نیست، هدف برایم دیده شدن فیلم در سطح وسیع است و اگر این اتفاق بیفتد به خواسته خودم در جهت مسئولیت اجتماعی که فکر می‌کنم، رسیدم اما جایزه‌ها نیز اعتبار می‌آورند و موجب جلب اعتماد می‌شوند و این خیلی خوب است چون مسیر فیلمنامه نویسی و فیلم‌سازی را هموارتر می‌کند.
شما از معدود فیلمسازان زن امسال جشنواره فیلم فجر هستید و درباره چالش‌های پیدا کردن سرمایه‌گذار برای فیلم‌تان بگویید؟
کم بودن حضور فیلمسازان زن در جشنواره فجر امسال چندان خوب نیست و امیدوارم هر دوره به تعداد فیلمسازان خانم اضافه شود و تهیه‌کنندگان به خانم‌ها بیشتر اعتماد کنند، چون جذب تهیه کننده برای فیلمسازان خانم خیلی سخت است و نمی‌توانم به طور قطع بگویم اما شاید اعتماد کمتری به فیلمسازان زن وجود داشته باشد. در صورتی که خانم‌ها به‌دلیل ویژگی‌ها و احساسات زنانه، حساسیت، دیدگاه عمیق، جزئی‌نگر و ظریف‌تری به برخی مسائل دارند و بازتاب این نگاه‌شان در سینما خیلی مؤثر و جریان‌ساز است.
سال‌های زیادی است که جشنواره فیلم فجر برگزار می‌شود، فکر می‌کنید چه تأثیری در سینمای ایران داشته یا حضور فیلمسازان بزرگ در کنار فیلمسازان اول چقدر می‌تواند بر جریان فیلم‌سازی و جشنواره تأثیر بگذارد؟
جشنواره فجر اتفاق مهمی در سینما و ویترین سینمای ایران است. از دوران راهنمایی و دبیرستان رویدادهای جشنواره فیلم فجر را دنبال می‌کردم و همیشه با آن همراه بودم و بخشی از بهترین خاطرات سینمایی من به دوره‌های مختلف جشنواره از زمان یک مخاطب عادی بودن تا فیلمسازشدن برمی‌گردد. ما با اشتیاق بسیار در صف‌های چندساعته برای دیدن فیلم‌های فجر می‌ایستادیم و در دوره دانشجویی این برای ما جدی‌تر شد و در دوره‌ای که به‌عنوان سینماگر در این رویداد بودم، جدی‌تر بود و حدود 10سال فقط در سینمای مطبوعات فیلم‌ها را در چند سئانس از صبح تا نیمه شب می‌دیدم و با قرص +مسکن سردردم را از فیلم دیدن بسیار، آرام می‌کردم.
نسرین بختیاری - گروه فرهنگ و هنر
چه دغدغه‌ای از ساخت آه سرد داشتید و چه تازگی برای شما داشت که سراغ چنین مضمونی رفتید؟
من به‌دلیل این‌که در حرفه فیلمنامه‌نویسی نیز فعالم، نوعی مسئولیت اجتماعی برای خودم قائلم و نوعی ابزار در اختیارم قرار می‌گیرد تا مسائلی را که نسبت به آن حساس‌ترم یا در نگاهم اهمیت بیشتری دارد طرح کنم و در واقع سینما به من امکان می‌دهد که با بیان خاص و هنرمندانه‌تری صحبت کنم. ما همواره با مسائل مختلفی مواجهیم اما برخی مسائل به گونه‌ای است که بیشتر می‌تواند ما را تحت تأثیر قرار دهد و تبدیل به دغدغه ما می‌شود و سراغ آن موضوع می‌رویم.
با توجه به این‌که شما فیلمنامه نویس آه سرد هستید و موضوع خشونت و قتل هم در فیلم مطرح می‌شود، از چه زاویه‌ای به این موضوع پرداختید که برای مخاطب تازگی داشته باشد؟
همیشه در سینمای اجتماعی درباره مسائل مختلف صحبت شده و موضوع فیلم آه سرد، یعنی خشونت علیه زنان و قتل خانوادگی تازگی ندارد و موضوع تازه‌ای نیست و آنچه برایم در کار فیلمنامه‌نویسی اهمیت دارد، این است که بتوانم نگاهی نو به مسائل داشته باشم و قصه‌ای که حول این مسائل می‌چرخد، جدید باشد.
چه مدت زمانی را صرف ساخت «آه سرد» کردید که لوکیشن آن در برف و سرما می‌گذرد؟
من در تجربیات فیلم‌سازی همسرم، احمد بهرامی خیلی سهیم بودم و در بازنویسی‌های آخر، فضای فیلم تغییر کرد و تصمیم گرفتم داستان فیلم در فصل زمستان و در یک جاده کوهستانی بگذرد. می‌دانستم این انتخاب ممکن است کارم را سخت‌تر کند اما میزان سختی‌ای که پیش‌بینی کرده بودم، بیش از حد انتظارم بود. مهم‌ترین چالش ما شرایط جوی ناپایدار بود که کار را برای فیلمبرداری ناهموار می‌کرد هرچند تهیه‌کننده در طول کار به ما قوت قلب می‌داد که با آرامش کار را پیش ببریم اما زمان ما محدود بود و باید سریع‌تر فیلمبرداری را به پایان می‌رساندیم. این موضوع خیلی کار ما را سخت می‌کرد و به همین دلیل بعضی روزها مجبور بودیم ساعت‌های بیشتری کار کنیم و کار کردن در آن سرما دشواری‌های خاص خود را دارد. آذر سال گذشته برای این‌که فصل را از دست ندهیم و فیلمبرداری همراه با برف باشد، یکباره تصمیم گرفتیم که پیش تولید را شروع کنیم و پیش تولیدمان حدود دو هفته و جلسات فیلمبرداری ما 22جلسه و در حقیقت دوره پس تولیدمان خیلی طولانی‌تر شد.
چه شد که به انتخاب علی باقری برای اولین فیلم خود برسید؟
من با آقای باقری در فیلم «دشت خاموش» احمد بهرامی آشنا شدم و در مرحله پیش تولید اولین انتخابم ایشان بود و خیلی لطف و همراهی کرد و به‌رغم سختی‌های فیلمبرداری با ما همراه شد.
با توجه به این‌که فیلم‌های جشنواره بر اساس تصمیم‌ها در اولویت اکران هستند، چقدر فکر می‌کنید فیلم خودتان گیشه دارد، آیا از نوع فیلم‌های سینمای هنری کم مخاطب است یا خیر؟
جذب مخاطب شاید چندان در مورد فیلم من قابل پیش‌بینی نباشد و در حال حاضر تفکیکی صورت گرفته و فیلم‌های سرگرم کننده مقابل فیلم‌های هنری قرار می‌گیرند. هدف نهایی هر فیلم دیده شدن و جذب حداکثری مخاطب است و برای هر فیلمساز و تهیه کننده‌ای بزرگ‌ترین آرزوست. فکر می‌کنم تغییر ذائقه‌ای نیز برای مخاطب درحال رخ دادن است و مخاطبان دید مثبتی نسبت به فیلم‌های اجتماعی پیدا کردند و امیدوارم این فیلم برای طیف وسیعی از تماشاگران قابل قبول باشد.
چقدر به سیمرغ و جایزه فکر می‌کنید و اگر جایزه بگیرید، مسیر را برای فیلم‌سازی شما راحت می‌کند یا سخت‌تر یا این‌که کلا برای شما مهم بود که این فیلم را بسازید؟
گرفتن جایزه برای من هدف نیست، هدف برایم دیده شدن فیلم در سطح وسیع است و اگر این اتفاق بیفتد به خواسته خودم در جهت مسئولیت اجتماعی که فکر می‌کنم، رسیدم اما جایزه‌ها نیز اعتبار می‌آورند و موجب جلب اعتماد می‌شوند و این خیلی خوب است چون مسیر فیلمنامه نویسی و فیلم‌سازی را هموارتر می‌کند.
شما از معدود فیلمسازان زن امسال جشنواره فیلم فجر هستید و درباره چالش‌های پیدا کردن سرمایه‌گذار برای فیلم‌تان بگویید؟
کم بودن حضور فیلمسازان زن در جشنواره فجر امسال چندان خوب نیست و امیدوارم هر دوره به تعداد فیلمسازان خانم اضافه شود و تهیه‌کنندگان به خانم‌ها بیشتر اعتماد کنند، چون جذب تهیه کننده برای فیلمسازان خانم خیلی سخت است و نمی‌توانم به طور قطع بگویم اما شاید اعتماد کمتری به فیلمسازان زن وجود داشته باشد. در صورتی که خانم‌ها به‌دلیل ویژگی‌ها و احساسات زنانه، حساسیت، دیدگاه عمیق، جزئی‌نگر و ظریف‌تری به برخی مسائل دارند و بازتاب این نگاه‌شان در سینما خیلی مؤثر و جریان‌ساز است.
سال‌های زیادی است که جشنواره فیلم فجر برگزار می‌شود، فکر می‌کنید چه تأثیری در سینمای ایران داشته یا حضور فیلمسازان بزرگ در کنار فیلمسازان اول چقدر می‌تواند بر جریان فیلم‌سازی و جشنواره تأثیر بگذارد؟
جشنواره فجر اتفاق مهمی در سینما و ویترین سینمای ایران است. از دوران راهنمایی و دبیرستان رویدادهای جشنواره فیلم فجر را دنبال می‌کردم و همیشه با آن همراه بودم و بخشی از بهترین خاطرات سینمایی من به دوره‌های مختلف جشنواره از زمان یک مخاطب عادی بودن تا فیلمسازشدن برمی‌گردد. ما با اشتیاق بسیار در صف‌های چندساعته برای دیدن فیلم‌های فجر می‌ایستادیم و در دوره دانشجویی این برای ما جدی‌تر شد و در دوره‌ای که به‌عنوان سینماگر در این رویداد بودم، جدی‌تر بود و حدود 10سال فقط در سینمای مطبوعات فیلم‌ها را در چند سئانس از صبح تا نیمه شب می‌دیدم و با قرص +مسکن سردردم را از فیلم دیدن بسیار، آرام می‌کردم.
نسرین بختیاری - گروه فرهنگ و هنر
