گزارش «جام‌جم» از ویژه برنامه رادیو جوان برای جشنواره فیلم فجر
«کافه رادیو» به صرف گپ و نقد
عاشق سینما که باشی احتمالا روزهای برگزاری جشنواره فیلم فجر برایت سراسر خاطره است و آن را با ایستادن در صف‌های طولانی در سرمای بهمن برای یک جای خالی در سالن سینما و تماشای فیلم فلان کارگردان شاخص به یاد می‌آوری. معمولا پیگیری اخبار جشنواره هم از دیگر مشغولیات علاقه‌مندان این ایام است که در این زمینه برنامه‌های رادیو و تلویزیون همیشه طرفداران خود را دارد. یکی از برنامه‌های باسابقه رادیو که این روزها با محتوای ویژه جشنواره فیلم فجر روی آنتن می‌رود «کافه رادیو» است که به پوشش رسانه‌ای جشنواره فیلم فجر، جریان‌شناسی سینمای کشور، معرفی فیلمهای راه‌یافته به بخش«سودای سیمرغ» جشنواره، گفت‌وگو با اهالی سینما، عوامل فیلم‌ها و مخاطبان جشنواره و رصد اخبار مرتبط به این رویداد فرهنگی می‌پردازد. این برنامه رادیویی هرروز از شنبه تا چهارشنبه ساعت 1 به مدت 45 دقیقه به صورت زنده از شبکه رادیویی جوان پخش خواهد شد. «کافه رادیو» با این رویکرد از 12بهمن شروع شده و تا 22بهمن روی آنتن خواهد رفت.
برنامه هنری - فرهنگی «کافه رادیو» کاری از گروه اندیشه رادیو جوان به تهیه‌کنندگی مهدی شاهرضایی و سیروس رجبی هر روز ساعت ۱۵ از این شبکه رادیویی روی موج FM ردیف ۸۸ مگاهرتز پخش می‌شود. رجبی یکی از تهیه‌کنندگان کافه رادیو در گفت‌وگو با «جام‌جم» درباره معرفی چهره‌های حاضر در این برنامه عنوان می‌کند: مجریان این برنامه عیلرضا کنگرلو و امیریل ارجمند هستند که اگر نقدی هم داشته باشند، مطرح می‌کنند. البته از منتقدان هم دعوت می‌کنیم. مینو خانی هم به عنوان کارشناس سینما در برنامه حضور دارد و گزارشگر بخش‌های دیگر هم زهره عبدالرحیم است. این تهیه‌کننده درباره حضور امیریل ارجمند که بیشتر او را به عنوان بازیگر می‌شناسیم، توضیح می‌دهد: ارجمند سال گذشته هم در ایام جشنواره فجر با برنامه همراه بود.او مدتی به عنوان کارشناس سینمایی در بخش میز سینما در قسمت‌های پیش از جشنواره حضور داشت و با آغاز جشنواره به عنوان کارشناس ثابت با ما همراه شد.
نقل حاشیه‌ها در یک کافه رادیویی
این برنامه هر روز به صورت زنده پخش می‌شود اما بخش‌هایی چون گزارش ضبط شده است. رجبی در اینباره بیان می‌کند: خانم عبدالرحیم در گزارش‌هایش با عوامل فیلم‌ها و منتقدان صحبت می‌کند. این گزارش‌ها بیشتر شامل حواشی و برنامه پخش فیلم‌ها در سالن‌های مردمی خواهد بود. این گفت‌وگوها ضبطی است و پس از تولید در دل برنامه پخش می‌شود. وی درباره بازتاب نظرهای مردمی در مورد آثار پذیرفته شده در جشنواره امسال هم می‌افزاید: نظر مخاطبان را در فضای مجازی در کانال‌ها و در پیام‌رسان‌های «بله» و «ایتا» منتشر می‌کنیم. از مردم خواستیم نظرات‌شان را برای ما بفرستند تا در این پیام‌رسان‌ها به اشتراک بگذاریم. همان‌طور که بیان شد برنامه کافه رادیو از رادیو جوان، امسال نیز مانند سال‌های گذشته همزمان با چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، در محل برگزاری این جشنواره برپا شده و از استودیوی سیار رادیو جوان به مدت 45 دقیقه با انعکاس حال و هوای جشنواره روی آنتن زنده این شبکه می‌رود. رجبی درباره بخش‌های دیگر این برنامه توضیح می‌دهد: بعد از پخش هر فیلم با عوامل آن گفت‌وگو می‌کنیم و بحث‌های کارشناسی خواهیم داشت. خانم مینو خانی به صورت حضوری در برنامه حضور دارد و جنبه‌های گوناگون روانشناسی، جامعه‌شناسی و... فیلم‌ها را تحلیل و بررسی می‌کند.
گردهمایی دور میز جشنواره
مهدی شاهرضایی، دیگر تهیه‌کننده برنامه فرهنگی هنری کافه رادیو هم در گفت‌وگو با جام‌جم در مورد رویکرد و هدف این برنامه در ایام جشنواره فیلم فجر می‌گوید: برنامه کافه رادیو با حضور در محل اصلی برگزاری جشنواره فیلم فجر ضمن انعکاس اتفاقات و حال و هوای لحظه به لحظه جشنواره برای جوانان و علاقه‌مندان به سینما در ایران، به نقد و بررسی فیلم‌ها و گفت‌وگو با عوامل آنها خواهد پرداخت. این برنامه از 12 تا 22 بهمن هر روز به همراه کارشناسان، منتقدان و هنرمندان در مورد تمام نکات و اتفاقات چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر صبحت خواهد کرد.
شاهرضایی با اشاره به این‌که این برنامه رادیویی به صورت زنده در روزهای جشنواره از ساعت ۱۵ روی آنتن رادیو جوان می‌رود، می‌افزاید: کافه رادیوی امسال میزهای مختلفی دارد که در آنها به تمام زوایای جشنواره فجر خواهیم پرداخت. در «میز جشنواره» امیریل ارجمند همراه مجری برنامه علیرضا کنگرلو، به فیلمهای اکران شده، اتفاقات و حواشی هر روز جشنواره نگاهی خواهند داشت.
تهیه‌کننده کافه رادیو ادامه می‌دهد: در قسمت «میز یک فیلم یک نگاه» مینو خانی و حسن لطفی، منتقدان سینما هر روز یکی از فیلمهای حاضر در جشنواره را از لحاظ تکنیک، فرم ساخت و همچنین محتوای آن تحلیل و بررسی می‌کنند.
همچنین در «میز گفت‌وگو با هنرمندان» زهره عبدالرحیم با بازیگران و سینماگرانی که فیلمشان در جشنواره حضور دارد گفت‌وگو خواهد کرد و برنامه اکران فیلم‌ها در سینماهای مردمی را به اطلاع جوانان علاقه‌مند به سینما خواهد رساند.شاهرضایی با اشاره به این‌که هر روز روی «میز چه خبر از سینما» با برگزارکنندگان جشنواره فجر در مورد روند برگزاری این جشنواره صحبت خواهند کرد، بیان می‌کند: در کافه رادیوی امسال بر سر «میز سینماگران» 10 هنرمند برتر تاریخ سینمای ایران معرفی و از آنها تجلیل خواهد شد.
همچنین در میزهای دیگر این جشنواره نیز سعی کردیم به معرفی فیلم‌ها بپردازیم و مروری بر تاریخچه جشنواره در سال‌های گذشته داشته باشیم. وی در پایان می‌گوید: در کنار همه این اتفاقات، گزارشگران کافه رادیو پس از اکران فیلم‌ها سراغ مردم رفته و با آنها گفت‌وگو خواهند کرد و نظرات مردمی در یک میز به صورت جداگانه عنوان خواهد شد.
لزوم حمایت از یک رخداد فرهنگی ملی
مینو خانی - منتقد و کارشناس رسانه
ضرورت حمایت رسانه ملی از رخدادهای ملی فرهنگی مثل جشنواره فیلم فجر امری بدیهی است چون نهادهای فرهنگی که در کشور وجود دارد، بازوهایی به هم پیوسته هستند و همه باید از هم حمایت کنند. یعنی وقتی اتفاقی در تلویزیون می‌افتد بازوهای فرهنگی دیگر بایست به آن کمک کنند تا تلاش‌ها بیشتر دیده شود. در سینما هم که اتفاقی می‌افتد بازوهای فرهنگی دیگر باید کمک کنند تلاشی که در سینما رخ می‌دهد برجسته گردد و دیده شود تا مخاطبان خاص خود را پیدا کند. جشنواره فجر، اتفاقی ملی و جشنی ملی است که به دلیل همزمانی‌اش با پیروزی انقلاب -فارغ از این‌که چقدر آثار خوب و فیلم‌ساز برجسته در هر دوره داشته باشیم- همه بازوهای فرهنگی باید به آن کمک کنند. لازم است تلاش‌هایی که صورت می‌گیرد را برجسته سازند و به اطلاع مخاطبان برسانند. لذا ضرورت ورود رادیو و تلویزیون به این رخداد درون خودش وجود دارد.
همراه کردن مردم با سینماگران
در همین راستا حدود دو ماه است با برنامه کافه رادیو همراهم و روزهای دوشنبه که موضوع‌شان سینماست با آنها همراهی می‌کنم. آنچه در این زمینه با توجه به مخاطب جوان‌مان رخ داده این است که سراغ موضوعاتی رفتیم که اساسا نیاز نسل جوان است. تلاش کردیم اگر از جشنواره مستند حرف می‌زنیم نکاتی را متذکر شویم و به اطلاع مخاطب برسانیم که نیاز جوان است. مثلا بیان می‌شود جشنواره مستند صرفا یک جشنواره برای فیلم دیدن نیست و کارگاه‌های انتقال تجربه وجود دارد که جوانان علاقه‌مند به سینما می‌توانند از این کارگاه‌ها بهره ببرند. اما مساله اینجاست که در جشنواره فیلم فجر باید قدری از این که فقط به مخاطب تخصصی خودمان فکر کنیم، پا را فراتر بگذاریم و عام‌تر به موضوع بنگریم. مثلا سال گذشته که کارشناس برنامه تصویر خیال بودم فیلم‌ها را از منظر روان شناسی بررسی می‌کردیم ولی در ایام جشنواره فجر فقط به جشنواره پرداختیم. صرفا اگر موضوعی روان‌شناسانه در آثار بود آن را برجسته‌تر می‌کردیم و اگر فیلمی زاویه برای مبحث روانشناسی نداشت به این معنا نبود که از برنامه ما حذف شود. امسال در نظر داریم در برنامه کافه رادیو با همین نگاه پیش برویم. فیلم‌ها را معرفی و درباره‌شان صحبت کنیم و اگر توانستیم با دست‌اندرکاران آن گفت‌وگو کنیم و به مخاطبان درباره آثار اطلاعات تازه دهیم. در این صورت آنها می‌توانند متناسب با ذائقه و سلیقه‌شان فیلمی برای تماشا انتخاب کنند. با این روند مردم هم در این جشن ملی با سینماگران و مطبوعاتی‌ها همراه می‌شوند و فیلم‌ها را در سینماهای مردمی خواهند دید.
نقد از منظر روانشناسی اجتماعی
البته بحث‌های کارشناسی همچنان جای خود را خواهد داشت. اساسا وقتی به سینما علاقه‌مند شدیم شاید از تکنیک سینمایی چیزی نمی‌دانستیم و حتی شاید الان هم چیزی ندانیم؛ مثلا این که فیلم‌برداری روی دست چه اثری دارد یا بتوانیم میزانسن را تشخیص دهیم شاید به این راحتی برای ما قابل فهم نبود. ما با موضوع اثر ارتباط برقرار می‌کردیم و به سینما علاقه‌مند شدیم. موضوع اثر بحثی است که همیشه امکان بررسی و مطالعه جامعه‌شناسانه و روان‌شناسانه را دارد. این موضوع است که روی ما اثر می‌گذارد و می‌تواند آگاهی‌بخش باشد. آنچه در فیلم اهمیت بیشتری دارد، موضوع است. این موضوع و محتواست که بر مخاطب اثر می‌گذارد و به ما ایده و راه حل برای به کار بستن در زندگی می‌دهد. معمولا با موضوع ارتباط و همذات‌پنداری می‌کنیم. بنابراین برای من همیشه اولویت خواهد بود که به فیلم از منظر موضوع خصوصا با دید جامعه‌شناسی بپردازم. می‌توان گفت روانشناسی هم در درون جامعه‌شناسی نهفته است. به همین منظور در واقع تلاش می‌کنم از منظر روانشناسی اجتماعی به موضوعات آثار نمایش داده شده بنگرم.
نوشین مجلسی - گروه رسانه
نقل حاشیه‌ها در یک کافه رادیویی
این برنامه هر روز به صورت زنده پخش می‌شود اما بخش‌هایی چون گزارش ضبط شده است. رجبی در اینباره بیان می‌کند: خانم عبدالرحیم در گزارش‌هایش با عوامل فیلم‌ها و منتقدان صحبت می‌کند. این گزارش‌ها بیشتر شامل حواشی و برنامه پخش فیلم‌ها در سالن‌های مردمی خواهد بود. این گفت‌وگوها ضبطی است و پس از تولید در دل برنامه پخش می‌شود. وی درباره بازتاب نظرهای مردمی در مورد آثار پذیرفته شده در جشنواره امسال هم می‌افزاید: نظر مخاطبان را در فضای مجازی در کانال‌ها و در پیام‌رسان‌های «بله» و «ایتا» منتشر می‌کنیم. از مردم خواستیم نظرات‌شان را برای ما بفرستند تا در این پیام‌رسان‌ها به اشتراک بگذاریم. همان‌طور که بیان شد برنامه کافه رادیو از رادیو جوان، امسال نیز مانند سال‌های گذشته همزمان با چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، در محل برگزاری این جشنواره برپا شده و از استودیوی سیار رادیو جوان به مدت 45 دقیقه با انعکاس حال و هوای جشنواره روی آنتن زنده این شبکه می‌رود. رجبی درباره بخش‌های دیگر این برنامه توضیح می‌دهد: بعد از پخش هر فیلم با عوامل آن گفت‌وگو می‌کنیم و بحث‌های کارشناسی خواهیم داشت. خانم مینو خانی به صورت حضوری در برنامه حضور دارد و جنبه‌های گوناگون روانشناسی، جامعه‌شناسی و... فیلم‌ها را تحلیل و بررسی می‌کند.
گردهمایی دور میز جشنواره
مهدی شاهرضایی، دیگر تهیه‌کننده برنامه فرهنگی هنری کافه رادیو هم در گفت‌وگو با جام‌جم در مورد رویکرد و هدف این برنامه در ایام جشنواره فیلم فجر می‌گوید: برنامه کافه رادیو با حضور در محل اصلی برگزاری جشنواره فیلم فجر ضمن انعکاس اتفاقات و حال و هوای لحظه به لحظه جشنواره برای جوانان و علاقه‌مندان به سینما در ایران، به نقد و بررسی فیلم‌ها و گفت‌وگو با عوامل آنها خواهد پرداخت. این برنامه از 12 تا 22 بهمن هر روز به همراه کارشناسان، منتقدان و هنرمندان در مورد تمام نکات و اتفاقات چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر صبحت خواهد کرد.
شاهرضایی با اشاره به این‌که این برنامه رادیویی به صورت زنده در روزهای جشنواره از ساعت ۱۵ روی آنتن رادیو جوان می‌رود، می‌افزاید: کافه رادیوی امسال میزهای مختلفی دارد که در آنها به تمام زوایای جشنواره فجر خواهیم پرداخت. در «میز جشنواره» امیریل ارجمند همراه مجری برنامه علیرضا کنگرلو، به فیلمهای اکران شده، اتفاقات و حواشی هر روز جشنواره نگاهی خواهند داشت.
تهیه‌کننده کافه رادیو ادامه می‌دهد: در قسمت «میز یک فیلم یک نگاه» مینو خانی و حسن لطفی، منتقدان سینما هر روز یکی از فیلمهای حاضر در جشنواره را از لحاظ تکنیک، فرم ساخت و همچنین محتوای آن تحلیل و بررسی می‌کنند.
همچنین در «میز گفت‌وگو با هنرمندان» زهره عبدالرحیم با بازیگران و سینماگرانی که فیلمشان در جشنواره حضور دارد گفت‌وگو خواهد کرد و برنامه اکران فیلم‌ها در سینماهای مردمی را به اطلاع جوانان علاقه‌مند به سینما خواهد رساند.شاهرضایی با اشاره به این‌که هر روز روی «میز چه خبر از سینما» با برگزارکنندگان جشنواره فجر در مورد روند برگزاری این جشنواره صحبت خواهند کرد، بیان می‌کند: در کافه رادیوی امسال بر سر «میز سینماگران» 10 هنرمند برتر تاریخ سینمای ایران معرفی و از آنها تجلیل خواهد شد.
همچنین در میزهای دیگر این جشنواره نیز سعی کردیم به معرفی فیلم‌ها بپردازیم و مروری بر تاریخچه جشنواره در سال‌های گذشته داشته باشیم. وی در پایان می‌گوید: در کنار همه این اتفاقات، گزارشگران کافه رادیو پس از اکران فیلم‌ها سراغ مردم رفته و با آنها گفت‌وگو خواهند کرد و نظرات مردمی در یک میز به صورت جداگانه عنوان خواهد شد.
لزوم حمایت از یک رخداد فرهنگی ملی
مینو خانی - منتقد و کارشناس رسانه
ضرورت حمایت رسانه ملی از رخدادهای ملی فرهنگی مثل جشنواره فیلم فجر امری بدیهی است چون نهادهای فرهنگی که در کشور وجود دارد، بازوهایی به هم پیوسته هستند و همه باید از هم حمایت کنند. یعنی وقتی اتفاقی در تلویزیون می‌افتد بازوهای فرهنگی دیگر بایست به آن کمک کنند تا تلاش‌ها بیشتر دیده شود. در سینما هم که اتفاقی می‌افتد بازوهای فرهنگی دیگر باید کمک کنند تلاشی که در سینما رخ می‌دهد برجسته گردد و دیده شود تا مخاطبان خاص خود را پیدا کند. جشنواره فجر، اتفاقی ملی و جشنی ملی است که به دلیل همزمانی‌اش با پیروزی انقلاب -فارغ از این‌که چقدر آثار خوب و فیلم‌ساز برجسته در هر دوره داشته باشیم- همه بازوهای فرهنگی باید به آن کمک کنند. لازم است تلاش‌هایی که صورت می‌گیرد را برجسته سازند و به اطلاع مخاطبان برسانند. لذا ضرورت ورود رادیو و تلویزیون به این رخداد درون خودش وجود دارد.
همراه کردن مردم با سینماگران
در همین راستا حدود دو ماه است با برنامه کافه رادیو همراهم و روزهای دوشنبه که موضوع‌شان سینماست با آنها همراهی می‌کنم. آنچه در این زمینه با توجه به مخاطب جوان‌مان رخ داده این است که سراغ موضوعاتی رفتیم که اساسا نیاز نسل جوان است. تلاش کردیم اگر از جشنواره مستند حرف می‌زنیم نکاتی را متذکر شویم و به اطلاع مخاطب برسانیم که نیاز جوان است. مثلا بیان می‌شود جشنواره مستند صرفا یک جشنواره برای فیلم دیدن نیست و کارگاه‌های انتقال تجربه وجود دارد که جوانان علاقه‌مند به سینما می‌توانند از این کارگاه‌ها بهره ببرند. اما مساله اینجاست که در جشنواره فیلم فجر باید قدری از این که فقط به مخاطب تخصصی خودمان فکر کنیم، پا را فراتر بگذاریم و عام‌تر به موضوع بنگریم. مثلا سال گذشته که کارشناس برنامه تصویر خیال بودم فیلم‌ها را از منظر روان شناسی بررسی می‌کردیم ولی در ایام جشنواره فجر فقط به جشنواره پرداختیم. صرفا اگر موضوعی روان‌شناسانه در آثار بود آن را برجسته‌تر می‌کردیم و اگر فیلمی زاویه برای مبحث روانشناسی نداشت به این معنا نبود که از برنامه ما حذف شود. امسال در نظر داریم در برنامه کافه رادیو با همین نگاه پیش برویم. فیلم‌ها را معرفی و درباره‌شان صحبت کنیم و اگر توانستیم با دست‌اندرکاران آن گفت‌وگو کنیم و به مخاطبان درباره آثار اطلاعات تازه دهیم. در این صورت آنها می‌توانند متناسب با ذائقه و سلیقه‌شان فیلمی برای تماشا انتخاب کنند. با این روند مردم هم در این جشن ملی با سینماگران و مطبوعاتی‌ها همراه می‌شوند و فیلم‌ها را در سینماهای مردمی خواهند دید.
نقد از منظر روانشناسی اجتماعی
البته بحث‌های کارشناسی همچنان جای خود را خواهد داشت. اساسا وقتی به سینما علاقه‌مند شدیم شاید از تکنیک سینمایی چیزی نمی‌دانستیم و حتی شاید الان هم چیزی ندانیم؛ مثلا این که فیلم‌برداری روی دست چه اثری دارد یا بتوانیم میزانسن را تشخیص دهیم شاید به این راحتی برای ما قابل فهم نبود. ما با موضوع اثر ارتباط برقرار می‌کردیم و به سینما علاقه‌مند شدیم. موضوع اثر بحثی است که همیشه امکان بررسی و مطالعه جامعه‌شناسانه و روان‌شناسانه را دارد. این موضوع است که روی ما اثر می‌گذارد و می‌تواند آگاهی‌بخش باشد. آنچه در فیلم اهمیت بیشتری دارد، موضوع است. این موضوع و محتواست که بر مخاطب اثر می‌گذارد و به ما ایده و راه حل برای به کار بستن در زندگی می‌دهد. معمولا با موضوع ارتباط و همذات‌پنداری می‌کنیم. بنابراین برای من همیشه اولویت خواهد بود که به فیلم از منظر موضوع خصوصا با دید جامعه‌شناسی بپردازم. می‌توان گفت روانشناسی هم در درون جامعه‌شناسی نهفته است. به همین منظور در واقع تلاش می‌کنم از منظر روانشناسی اجتماعی به موضوعات آثار نمایش داده شده بنگرم.
نوشین مجلسی - گروه رسانه
