برنامه‌های معارفی باید مطابق نیاز جوانان باشد
حجت‌الاسلام سید عبدالفتاح نواب، کارشناس مذهبی و نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت در پاسخ به این سؤال جام‌جم که برنامه سازان برنامه‌های معارفی چه نکاتی را باید در ساخت برنامه‌های خود در نظر بگیرند تا نوجوانان و جوانان را هم به تماشای برنامه‌های معارفی علاقه‌مند کنند، می‌گوید: کسی که می‌خواهد برای جوانان برنامه‌ریزی کند، باید نسبت به خواسته‌ها، نیازها و نگاه جوانان اطلاع دقیقی داشته‌باشد. یعنی این طور نیست که ما بتوانیم برای جوانان برنامه‌ریزی کنیم، همان‌طور که برای دیگر اقشار جامعه برنامه‌ریزی می‌کنیم. چون خیلی تفاوت میان مخاطبان در سنین مختلف وجود دارد.
وی ادامه می‌دهد: ما باید با نیازهای روحی و فکری جوانان آشنا شویم و از همه مهم‌تر نوع تعامل با جوانان را بدانیم. همان‌طور که در روایت داریم کسی که کودک یا نوجوان و جوان دارد، باید روحیات آنها را در خودش ایجاد کند. یعنی به روحیات آنها توجه کند و با آنها تعامل داشته‌باشد.
وی همچنین می‌افزاید: بعضی اوقات جوان‌ها نگاه عمیقی به برنامه‌ها و موضوعات معارفی ندارند. اگر کسی مباحث عمیق و فلسفی را برای آنها بیان کند، توجه‌شان به آن برنامه جلب می‌شود. چون آنها بیشتر دنبال مطالبی هستند که برای‌شان کاربردی باشد. یعنی بیشتر دنبال مباحثی هستند که مختصر و کوتاه باشد و از طرفی به درد زندگی‌شان بخورد. یعنی به نوعی درس زندگی برای‌شان باشد. ضمن این‌که از مباحث سنگین و خشک، فراری هستند. به همین دلیل ما باید برای جوان‌ها برنامه‌های هم سالانه داشته‌باشیم و به این مسأله در ساخت هر برنامه‌ای توجه شود.
نواب درباره ویژگی‌های برنامه حسینیه معلی که باعث شد مورد توجه مخاطبان بسیاری به خصوص جوان‌ها قرار بگیرد، توضیح می‌دهد: اولین نکته ای که درباره این برنامه می‌توان بیان کرد، این است که برنامه متنوعی بود و تنوع هم برای جوانان خیلی جاذبه دارد. جوان از یک برنامه خشک و یکنواخت فراری و دنبال تنوع است. یعنی دوست دارد صحنه‌ها عوض شود و محتواها تغییر کند. یکی دیگر از مسائلی که برای جوانان در برنامه‌سازی بسیار مهم و موثر است، شناخت ذائقه آنهاست.
این کارشناس همچنین می‌گوید: نکته مهم دیگری که در این زمینه باید مورد توجه قرار بگیرد این است که مطالب مهم را نباید به صورت انبوه به جوان منتقل کرد. بلکه باید به صورت تدریجی مطالبی را به آنها ارائه داد. از این رو وقتی جوان ببیند که یک برنامه برایش آورده‌ای دارد، حتما توجه نشان می‌دهد. در برنامه‌های صداوسیما به خصوص برنامه‌های معارفی و مذهبی می‌بینیم که برخی برنامه‌ها مثل حسینیه معلی یا محفل مورد توجه قرار می‌گیرد و برخی برنامه‌ها نمی‌تواند آن‌طور که باید نظر مخاطبانشان را جلب کند. این خاطر همین است که محتوای برنامه سنگین است. حال اگر در لابه‌لای این مطالب، مباحث تاریخی که بتوانند با مباحث زمان پیوند بدهند عنوان شود، می‌تواند روی مخاطب تاثیر بگذارد و او را پای برنامه بنشاند.
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو عنوان می‌کند: خوشبختانه درصد بالایی از جوانان کشور ما به برنامه‌های دینی گرایش و علاقه دارند. شما اگر به مراسم مذهبی دقت کرده‌باشید، متوجه می‌شوید مثلا در دعای عرفه یا مراسم اعتکاف یا پیاده‌روی اربعین که همه ساله انجام می‌شود، حضور جوان‌ها چشمگیر است. به همین دلیل می‌توانم بگویم در کشور جوانان با ایمان و معتقد که به مناسک و مراسم دینی و مذهبی علاقه‌مندند، زیاد داریم. فقط باید برنامه‌سازان ما شناخت کافی را از این نسل داشته‌باشند تا بتوانند توجه آنها را به برنامه‌های معارفی جلب کنند.
وی همچنین می‌افزاید: بعضی اوقات جوان‌ها نگاه عمیقی به برنامه‌ها و موضوعات معارفی ندارند. اگر کسی مباحث عمیق و فلسفی را برای آنها بیان کند، توجه‌شان به آن برنامه جلب می‌شود. چون آنها بیشتر دنبال مطالبی هستند که برای‌شان کاربردی باشد. یعنی بیشتر دنبال مباحثی هستند که مختصر و کوتاه باشد و از طرفی به درد زندگی‌شان بخورد. یعنی به نوعی درس زندگی برای‌شان باشد. ضمن این‌که از مباحث سنگین و خشک، فراری هستند. به همین دلیل ما باید برای جوان‌ها برنامه‌های هم سالانه داشته‌باشیم و به این مسأله در ساخت هر برنامه‌ای توجه شود.
نواب درباره ویژگی‌های برنامه حسینیه معلی که باعث شد مورد توجه مخاطبان بسیاری به خصوص جوان‌ها قرار بگیرد، توضیح می‌دهد: اولین نکته ای که درباره این برنامه می‌توان بیان کرد، این است که برنامه متنوعی بود و تنوع هم برای جوانان خیلی جاذبه دارد. جوان از یک برنامه خشک و یکنواخت فراری و دنبال تنوع است. یعنی دوست دارد صحنه‌ها عوض شود و محتواها تغییر کند. یکی دیگر از مسائلی که برای جوانان در برنامه‌سازی بسیار مهم و موثر است، شناخت ذائقه آنهاست.
این کارشناس همچنین می‌گوید: نکته مهم دیگری که در این زمینه باید مورد توجه قرار بگیرد این است که مطالب مهم را نباید به صورت انبوه به جوان منتقل کرد. بلکه باید به صورت تدریجی مطالبی را به آنها ارائه داد. از این رو وقتی جوان ببیند که یک برنامه برایش آورده‌ای دارد، حتما توجه نشان می‌دهد. در برنامه‌های صداوسیما به خصوص برنامه‌های معارفی و مذهبی می‌بینیم که برخی برنامه‌ها مثل حسینیه معلی یا محفل مورد توجه قرار می‌گیرد و برخی برنامه‌ها نمی‌تواند آن‌طور که باید نظر مخاطبانشان را جلب کند. این خاطر همین است که محتوای برنامه سنگین است. حال اگر در لابه‌لای این مطالب، مباحث تاریخی که بتوانند با مباحث زمان پیوند بدهند عنوان شود، می‌تواند روی مخاطب تاثیر بگذارد و او را پای برنامه بنشاند.
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو عنوان می‌کند: خوشبختانه درصد بالایی از جوانان کشور ما به برنامه‌های دینی گرایش و علاقه دارند. شما اگر به مراسم مذهبی دقت کرده‌باشید، متوجه می‌شوید مثلا در دعای عرفه یا مراسم اعتکاف یا پیاده‌روی اربعین که همه ساله انجام می‌شود، حضور جوان‌ها چشمگیر است. به همین دلیل می‌توانم بگویم در کشور جوانان با ایمان و معتقد که به مناسک و مراسم دینی و مذهبی علاقه‌مندند، زیاد داریم. فقط باید برنامه‌سازان ما شناخت کافی را از این نسل داشته‌باشند تا بتوانند توجه آنها را به برنامه‌های معارفی جلب کنند.
