به تماشایهجرت یک جهانمرد
ما میخواستیم یکی که مو سپید کرده، برایمان پدری کند؛ تو خودت موسپید و پدر همه ما بودی. برای ماندن تو، باید چه کسی را واسطه میکردیم؟ مو و ریش سپیدت که نه، قلب بزرگت بود که همه ما را تبدیل به فرزندانت تبدیل کرده بود.
لبخند و آنشانههای خسته بود که چشم همه ما فرزندان ایران را نگران قدم به قدم یک پدرانگیهایت میکرد. فرقی نمیکرد که فرزند شهید یا یک فرد معمولی باشیم؛ چون خوب میدانستیم که چشم تو نگران همه فرزندان این خاک است و به اندازه دورتادور این گربهای که نشسته و یک وجب هم از هویتش کم نشده، دویدهای و خستهای. برای خودت خوشحال بودیم که به آرزوی شهادت رسیدهای و بالاخره یک نفس راحت میکشی. برای دل خودمان اما، غصه داشتیم. برای از دست دادن پدر، برای رفتن یک چشم نگران، برای نبودن کسی که تا وقتی بود، کسی جرات نمیکرد به ما چپ نگاه کند. حالا چهار سال است که وقتی ساعت به وقت ۱ و ۲۰ میرسد، قلب یک ملت تندتر میزند و یاد سحرگاه ۱۳ دی میافتد. نبودنت هیچ وقت عادی نمیشود؛ چه چهار سال و چه ۴۰ سال.این چهارسال که از شهادت حاجقاسم سلیمانی میگذرد، بسیاری از آثار نمایشی، مستندها و برنامههای تلویزیونی به شخصیت این شهید پرداختند که هر کدام یک زاویه تازه را انتخاب کرده بودند. در پرونده پیشرو، ضمن ادای دین به یاد این شهید، با برخی عوامل ازجمله مجری، کارگردان و تهیهکنندههای این ویژه برنامهها گفت و گو کردیم تا حال و هوای خودشان را از تولید این برنامهها جویا شویم و برخی از مهمترین برنامههای سالگرد امسال حاجقاسم را مرور کردیم. برنامههایی که با دومناسبت دیگر یعنی میلاد حضرت فاطمه زهرا(س) و بنیانگذار انقلاب(ره) گره خورده است.
مادرم میگفت: «تو خودت محرم اسراری»
فاطمه افشاریان را بیشتر مخاطبان به واسطه اجرا در برنامههای مختلف تلویزیونی میشناسند، اما حضورش در برنامههایی با حال و هوای شهید حاجقاسم سلیمانی، یک دلیل محکم دارد و آن، دردآشنا بودنش با خانوادههای شهداست. پدر فاطمه افشاریان از نیروهای حاجقاسم بود و در سال ۱۳۸۷ به فیض شهادت نائل شد. فاطمه مثل خیلی دیگر از فرزندان شهدا، حاجقاسم را مثل پدرش میداند. کما اینکه در زمان حیات این شهید، مثل فاطمه سلیمانی و دیگر فاطمهها، همیشه یک جای مشخصی در قلب حاجقاسم داشته است. درست مثل همان فیلمی که بعد از شهادت شهید سلیمانی منتشر شد و دلدلکردنهای حاجقاسم را در راهروی بیمارستان و برای خانواده یک شهید نشان میداد. اینها برای ما که مینویسیم و از دور نگاه میکنیم، مثل یک تصویر ساده و یک اتفاق است اما امثال فاطمه افشاریان این نگرانیها و عاشقیها را زندگی کردهاند و همین هم باعث شده حضور افشاریان در ویژهبرنامههای مربوط به سالگرد حاجقاسم، رنگ و بوی واقعیتری به خود بگیرد. افشاریان درباره دغدغه و انگیزهاش برای حضور در این برنامهها به جامجم میگوید: یکی از دلایلی که خودم دوست دارم در برنامههای مربوط به سالگرد حاجقاسم حضور داشته باشم، اول ارادت قلبی من به این شهید و بعد، این بوده که پدر من از نیروهای حاجقاسم بود که سال ۱۳۸۷ به شهادت رسید. حاجقاسم خیلی به خانه ما میآمد و پدر من هم زمانی به شهادت رسید که نیروهای قدس خیلی شهید نشده بودند و حاجقاسم سرش خلوتتر بود. در واقع زمان بیشتری داشت. خیلی وقتها هم در ایام فاطمیه ما به خانه آنها میرفتیم. مداوم با ایشان تعامل داشتیم. یک جورهایی پدر ما شده بود و بعد از پدرم، واقعا ایشان پدر ما بود. وقتی به خانه ما میآمدند به من میگفتند تا الان دوتا فاطمه داشتم که دختر خودم و دختر شهید مغنیه بود و حالا سه فاطمه دارم و تو هم دختر من هستی. حرفهای اینچنینی این شهید باعث میشد که ما ایشان را پدر ببینیم. مثل یک پدر هوای ما را داشتند و اگر مشکلی داشتیم تماس میگرفتند که نگران نباش.
وی ادامه میدهد: همه اینها باعث میشد حاجقاسم برای ما مثل یک پدر باشد. جریان دفاع از حرم هم که پیش آمد، باز هم با ایشان در تعامل بودیم. این اواخر سرشان خیلی شلوغ شده بود. بعد از شهادت ایشان، من و برادرم، فرزندان شهید کاظمی، فرزندان شهید مغنیه و در کل پنج، شش فرزند شهید بودیم که توانستیم در زمان تشییع، کنار مزار ایشان باشیم و در حلقه اول حاضر شویم. بعد از خاکسپاری حاجقاسم در کرمان، شب عجیبی را پشت سر گذاشتیم. همان شب، غربت خاصی را احساس کردم. آن زمان عهد کردم و گفتم تا زمانی که زنده و در فضای رسانه و ادبیات فعال هستم، تلاش میکنم اسم ایشان را زنده نگه دارم. باورم این است که این شهید در زمانی که زنده بود، تلاش این بود که خم به ابروی ما نیاید و مثل یک وجدان بیدار عمل میکرد. برای همین به خودم قول دادم که در این مسیر باشم.
افشاریان میگوید: بعد از شهادت حاجقاسم، برنامههای مختلفی روی آنتن رفت که من گاهی به عنوان مجری یا شاعر در این برنامهها حضور داشتم. اما برنامه «مثل پدر» و م«همان داریم»، اولین برنامههایی بود که عنوان من میزبان قید شد. واقعا هم حال و هوای میزبانی از حاجقاسم را داشتم. در این برنامهها در باره حاجقاسم با مهمانان صحبت میکردیم که در برنامه اول فرزندان شهدا و در برنامه امسال، مادران شهدا حضور پیدا کردند. فضای برنامه سال قبل هم خیلی متفاوت بود. حتی در برنامه سال قبل گاهی متوجه میشدم که عوامل خودشان در حال گریه هستند. مدل این دو برنامه اصلا فضای برنامه تلویزیونی نبود و انگار دور هم جمع شده بودیم که از شهیدی بگوییم که همه عاشقش هستیم. برای همین هم بازخوردهای بسیاری از برنامه سال قبل گرفتیم. مهمان داریم در واقع فصل دوم برنامه سال قبل است که به دلیل تلاقی سالگرد حاجقاسم با روز مادر، سراغ مادران شهدا رفته است. این خودش چالش بود که هم فضای شاد روز میلاد را داشته باشیم و هم فضای حزن روز شهادت حاجقاسم رعایت شود. چالش آن از پوشش مجری تا دکور احساس میشود و باید رعایت میکردیم که خداروشکر درست مدیریت شد.
این مجری درخصوص پیچیدگی اجرا در برنامههای مربوط به یاد و نام حاجقاسم هم اینطور بیان میکند: امسال اتفاق خاصی افتاد و دوستان مکتب حاجقاسم پیشنهاد کردند که یکی از مادران شهدایی که مهمان ما میشود، مادر من باشد. خیلی کار سختی بود. در عین حال نکته جالب این بود که مادر من درهیچ برنامهای حاضر نشد که همراه من باشد یا بخواهد به استودیو بیاید. این بار چون بحث حاجقاسم بود، تا به او گفتم، پذیرفت. در همه قسمتهای ویژهبرنامه امسال، جریان زندگی را احساس میکردم و برایم کاملا واقعی بود چون همه مادران شهدا، تجربیات مشابه مادر من را داشتند. احساس میکردم که در حال گفت و گو با مادر خودم هستم.
افشاریان میگوید:اینطور نبود که در گفتوگو با مادران شهدا، برای اولینبار با آنها روبهرو شوم. خیلیهایشان را از قبل میشناختم. مثلا وقتی مادر شهید قربانخانی آمد، دیدم روسری مشکی سرشان است. گفتم حاج خانم مگر رهبری نگفته شما باید رنگی بپوشید؟ من روسری سرم را به ایشان دادم. به من با خنده میگفت «من تا حالا روسری صورتی سر نکردم» و میخندیدیم. آنقدر فضا راحت بود که حالمان کنار هم خوب بود. پیش از این دورهمی زیاد داشتیم که به بهانه حاجقاسم دور هم جمع شویم و همه همدیگر را میشناختیم. انگار در این برنامهها به بهانه حاج قاسم دوباره کنار هم جمع شدهبودیم. باید از دوستان مکتب حاج قاسم هم تشکر کنم در هر برنامه به جزئیات و تناسب برنامه دقت میکنند. به نظرم همچنان روی مسأله فرزندان و خانواده شهدا میتوان کار کرد.
برنامهسازی از زاویههای متفاوت
مصطفی هیودی، تهیهکننده و کارگردان ویژهبرنامههای «مثل پدر» و «مهمان داریم» است که درهرکدام تلاش کرده سراغ سوژه و زاویه متفاوتی برود تا نگاه به زندگی وسلوک حاج قاسم برای مخاطبان جذاب باشد. اودرخصوص تولید این برنامهها به جامجم میگوید: هرسال تلاش میکنیم به مناسبت سالگرد شهادت حاج قاسم، سراغ تولید برنامهای با محور متفاوتی برویم. سال قبل بیشتر متمرکز برفرزندان شهدا بودیم. امسال هم به واسطه تقارن روزمادر وشهادت حاج قاسم، سراغ مادران شهدا رفتیم. البته این نکته هم برایمان مهم بود مادرانی راانتخاب کنیم که با حاج قاسم مأنوس بوده یا با او دیدار داشتند. وی درخصوص دیگر زوایای لازم برای پرداختن به شهید سلیمانی، اینطور بیان میکند: به نظرم حاج قاسم آنقدر ابعاد مختلفی در زندگی داشته که در پیدا کردن سوژه هیچ وقت به مشکل برخورد نمیکنیم. یکی از این زوایا، افرادی هستند که مراوده مستقیم با حاج قاسم نداشتهاند اما به درکی از او رسیدهاند. همیشه در هر برنامه یک قسمت، خاص میشود. به نظرم در برنامه امسال، قسمت مربوط به مادر شهید قربانخانی خیلی خاص و متفاوت بود. حتی یک جا مجری برنامه طاقت ادامه و تمرکز نداشت و همه پشت صحنه گریه میکردیم. خود مادر شهید میگفت بسیاری از مادران شهدا بعد از شهادت فرزندانشان به حاج قاسم گله میکردند که چرا باید فرزندشان اینطور شهید شود و پیکرشان برنگردد. حتی در قسمت مربوط به مادر شهید قربانخانی یک جا صحبت حاج قاسم را آوردهایم که میگوید دعا کنید پیکر من هم مثل مجید شما بسوزد. بعد از شهادت حاج قاسم، بسیاری از این خانوادهها مثل مادر شهید قربانخانی میگفتند چرا این حرف را به او زدیم. حزن برنامه را باید مدیریت میکردیم. البته جنس این حزن متفاوت بود. انگار مثل حزن بعد از روضه، حال متفاوت و فرحبخشی داشت. هیودی همچنین در خصوص نقش خود مکتب حاج قاسم به این نکته اشاره میکند که مکتب در هماهنگی و حمایت از برنامه حضور جدی داشت و این دلگرمی برای آنها بودهاست.
علاقه به حاجقاسم همه را مقابل دوربین نشاند
یکی از مستندهایی که قرار است همزمان با چهارمین سالگرد شهادت سردار سلیمانی روی آنتن برود، «72 ساعت» است که روایتی تازه از 72 ساعت آخر زندگی شهیدسلیمانی است که منتهی به شهادت ایشان میشود. با گذشت نزدیک به چهار سال از شهادت حاجقاسم و ابومهدی، همچنان این مستند از جمله مهمترین آثاری است که به آن واقعه میپردازد. مهدی مطهر به عنوان تهیهکننده، آثار دیگری هم دارد که بیارتباط با سردار دلها نیست. یکی از نکات مهم این مستند، گفتوگو با افرادی است که آنها هم به فرمانده شهیدشان پیوستهاند. گفتوگوهایی که شاید آخرین مصاحبههای آنها محسوب میشود. مطهر، تهیهکننده و فیلمبردار این مستند در گفتوگو با جامجم در خصوص مستندهایی که با این محوریت ساختهاست، بیان میکند: من در مجموعه کارهایی که مرتبط با این ایام است، زیاد حضور داشتم. یکی از آثاری که در این زمینه ساختم «سلفی با ابومهدی» است که به جریان حضور ابومهدی المهندس فرمانده میدانی حشدالشعبی عراق در جبهههای مقاومت میپردازد و قسمت دومش «بوسهای از ابومهدی» است که به روایت نقش ابومهدی المهندس در اتحاد نیروهای مردمی در عراق نگاه دارد. «خورشید روز سیزدهم» هم اثر دیگری در این زمینه است که با موضوع تشییع و بدرقه پیکر پاک حاجقاسم و یارانش ساخته شدهاست. مستند «خاطرات تکهتکه» فیلمی است که به نوعی کاملکننده همین مستندهاست و پیرامون روایت دکتر علی خفاف، معاون شهید مهندس ابومهدی، در خصوص جزئیات شهادت سرداران مقاومت و اتفاقات آن روزهاست. دکتر خفاف نزدیکی بسیاری با این دو شهید داشته و از این نظر روایتهای شنیدنی در این مستند دارد. غیر از این اسامی که نام بردم، فیلمهای دیگری هم وجود دارد که به نحوی درباره حاجقاسم هم هست.
مطهر درباره دغدغه و علاقهای که به ساخت چنین مستندهایی دارد هم میگوید: فیلمهای بسیاری با این محوریت ساخته شدهاست. اما قبل از شهادت حاجقاسم و ابومهدی، مهمترین دغدغه جمهوری اسلامی بازتاب این التهابات و مهمتر، حل این مناقشات در زمینههای مختلف در عراق و سوریه بود. بنابراین فیلمهای بسیاری در این زمینه ساخته شدهاست. شهادت حاج قاسم باعث شد این فیلمها بیشتر دیده شوند.
وی میافزاید: باید بگویم هاشم موسوی و وحید فراهانی در ارتباط با فیلمسازی با موضوع جبهه مقاومت، خیلی به من انگیزه دادند. شهادت این دو عزیز خیلی برای ما سنگین بود. من با توجه به صحبت دوستانی که با نزدیکان شهید جلسه داشتند، به ایده جالبی رسیدم. این که شهید سه روز قبل از شهادتش مجموعه اتفاقاتی برایش رخ میدهد که به شدت دراماتیک بودهاست. برای همین با یکی از همکاران قدیمیام، مصطفی شوقی در میان گذاشتم و از او خواستم در این پروژه با هم همکاری کنیم. ایشان هم بیش از توانش برای این پروژه انرژی و وقت گذاشت.
مطهر ادامه میدهد: عمده کسانی که حاج قاسم را دیدهبودند نقل میکردند سه روز پایانی، ایشان یک حرکت اودیسهوار و جادهای داشته و کشورهای سوریه، عراق و لبنان را در نوردیده و عمده تاکیدات، وصایا، راهکارها و تاکتیکها را به دوستانش در این سه کشور داشته منتقل کردهاست. یعنی مثل هر بزرگی که میداند دیگر در این دنیا نیست، در کوتاهترین زمان ممکن همه رهیافتهای خود را به دوستانش منتقل کردهاست. لذا ما این موضوع را دستمایه مستند قرار دادیم و همه کارهایی که انجام داده، همه آدمهایی که دیده و نهایتا خود حادثه و پساحادثه موضوع مستند شد. نکته دیگر اینکه ما سعی کردیم به عراق و سوریه و لبنان سفر کنیم و به همه آدمهایی که شهید را دیدند، نزدیک شویم و روایتهایشان را بشنویم.
مطهر در ادامه میافزاید: اگر همدلی بین دوستان نبود و انگیزهای که همگی داشتیم وجود نداشت، این حرکت یکساله به ثمر نمینشست. نهادهایی مثل سپاه و نیروهای قدس همگی پای کار آمدند تا این مستند شکل بگیرد.
وی همچنین توضیح میدهد: این فیلم همه ساله میتواند ارزش دیدن داشتهباشد. متاسفانه افرادی در این فیلم هستند که پیش از پخش از تلویزیون به شهادت رسیدند. به هر حال آدمهایی که سوژه ما بودند، در خط مقدم با تروریستها مقابله میکنند و از این نظر هرآن ممکن است به شهادت برسند.درست مثل سردارسیدرضی موسوی و سردار حجازی که آخرین گفتوگوهایشان در این فیلم است.
مطهر در پایان درباره چالشهای این کار میگوید: اگر موضوع حاجقاسم نبود به نظرم هیچ آدمی جلوی دوربین نمیآمد. اما قصه شهادت ایشان خیلی از طبقهبندیها را تغییر داد. بسیاری از آدمها بهخاطر عرقی که به این دو شهید داشتند حاضر شدند مقابل دوربین صحبت کنند. البته فیلمهای خوب دیگری درباره 72 ساعت از زندگی حاجقاسم ساخته شده که کارهای شریف و درجه یکی است اما من روی کار خودم عرق دارم و یکی از آثاری است که خیلی به آن علاقهمند هستم.
نگاهی به فعالیتهای نهضتی حاجقاسم
سیدصادق شهربانویی، تهیهکننده برنامه «جهانمرد » است. این برنامه تلاش دارد تا با دعوت از دوستان و نزدیکان حاجقاسم از زاویههای مختلف زندگی و شخصیت ایشان را روایت کند. شهربانویی در گفتوگو با جامجم درباره سابقه ساخت برنامه درباره شخصیت حاجقاسم در سالهای گذشته عنوان میکند: تیم تولیدی این برنامه را بهصورت مجزا ساخته بودند ولی در کنار هم نه. آقای دیانی، سردبیر برنامه جهانمرد، سردبیر مجله ارزشمند «مکتب حاجقاسم» است که زندگی و زمانه این شهید بزرگوار را همان سال اول در مجموعه اوج آماده کرد و بخش زیادی از برنامههای تلویزیونی در طول سه سال گذشته با بهرهگیری از آن مجله بوده است. در همین سه سال هم سردبیری بعضی از برنامهها مثل برنامه «یک و بیست» سال گذشته شبکه افق را بر عهده داشته است، یا آقای نعمتاللهی ویژهبرنامه جهانمرد را در همان سال اول ساخته بودند که یک برنامه ساده گفتوگومحور بود. هردوی اینها از مستندسازان خوب کشور هستند. وقتی مکتب حاجقاسم گفت بیایید این برنامه را بسازید ما سعی کردیم این تیم را تشکیل دهیم که هم به جهت محتوایی و هم فنی بر کار سوار شویم. از جهت ساختار، یک برنامه متفاوت، حرفهای و خارج از قالبهای مرسوم تلویزیونی. البته من و آقای سیداحمد موسویان، تجربه تهیهکنندگی و کارگردانی برنامههای ترکیبی دفاعمقدسی موفق مانند «مهمات» و «حماسهخوان» را داشتیم و با میکائیل دیانی در برنامه «چاپ اول» هم دو سال کار میکردیم که آن برنامه هم جزو پرمخاطبترین برنامههای صبحگاهی تلویزیون بود.از وی میپرسیم سعی کردهاید در برنامههایی از این دست، از چه زاویه و نگاهی شخصیت و زندگی شهید سلیمانی را بررسی کنید؟ او پاسخ میدهد: در چهار سال گذشته عموما سراغ کارکردهای فرهنگی ــ اجتماعی حاجقاسم در داخل کشور رفتهاند و اثرات بینالمللی و فعالیتهای نهضتی و جهادی ایشان در منطقه را کمتر بررسی کردند. ما در این برنامه روی این حوزه ذرهبین گذاشتیم و تلاش کردیم برنامهای بسازیم که فعالیتهای نهضتی و جریانساز حاجقاسم را ببینیم. سعی کردیم این جنبه را با بیان جزئیات، رفتن سراغ ناگفتهها و ... ارائه دهیم.
ادای دین رسانهملی به شهید مقاومت
همانطور که اشاره شد رسانهملی تلاش کرده است در این روزها با تدارک برنامههایی، دینش را به شهیدالقدس، بزرگشاگرد مکتبخمینی(ره) ادا کند. میثم مرادی بیناباج، مدیر شبکه یک سیما و دبیر ستاد رسانهای شهید سپهبد حاجقاسم سلیمانی پیرامون برنامههای ویژه رسانهملی در این ایام بیان کرد: در معاونت سیما ویژهبرنامهها و تولیداتی برای پخش در این ایام پیشبینی و تدارک دیده شده که شامل مجموعه داستانی، مستندهای تولیدی، برنامههای تلویزیونی، نماآهنگ و برنامههای کوتاه خواهد بود. در حوزه معاونت صدا رادیومقاومت همزمان با عملیات طوفانالاقصی کار خود را شروع کرده و تا پایان دیماه به پخش برنامههای ویژه این ایام در ساختارهای مختلف میپردازد. همچنین سایر شبکههای رادیویی ازجمله رادیوایران، رادیوتهران، رادیوجوان، رادیوفرهنگ، رادیوگفتوگو و... برنامههای ویژهای برای چهارمین سالگرد شهادت حاجقاسم سلیمانی تدارک دیدهاند.علاوه بر برنامههای شبکههای سراسری، در حوزه معاونت امور استانها، همه مراکز صداوسیما در برنامههای ویژه و انعطافی خود طراحی مفصلی برای چهارمین سالگرد کردهاند که شامل برنامههای فارسی و با گویشهای محلی در سراسر کشور است. پهلوانی برای تمام مردم، سربازنامه، قصه قاسم، همنفس، مرد مقاومت و انبوهی از عناوین برنامههای دیگر، نمونههایی از برنامههای همکاران پرتلاش ما در مراکز استانها برای این ایام است. درمعاونت سیاسی علاوه بر پوشش آخرین اخبار و رویدادهای مرتبط، مجموعهای از برنامههای سیاسی تحلیلی، مستند و گفتوگو پیشبینی شدهاست و در معاونت برونمرزی نیز شبکههای پرس، هیسپان تیوی، العالم، الکوثر و... بیش از صد عنوان برنامه ویژه و انعطافی برای مخاطبان غیرفارسیزبان خود تدارک دیدهاند. مرکز بسیج سازمان، امسال هم در کنار تولید برنامههای ویژه، به همراه همکاران مرکز کرمان، وظیفه عملیات میدانی پوشش مراسم سالگرد در کرمان را برعهده گرفتهاست و در طول یک هفته منتهی به روز شهادت حاجقاسم، حجم وسیعی از ارتباطهای زنده و تولیدی و تصاویر زیبای حضور مردم قدرشناس، بهخصوص در گلزار شهدای کرمان را تقدیم بینندگان خواهد کرد. از اقدامات دیگر، انتخاب و تحویل نزدیک به صد قطعه نماآهنگ و بیش از 150 قطعه فایل صوتی موسیقی و سرود از سوی دفتر شعر و موسیقی و سرود سازمان است.با هدف بهرهبرداری بیشتر از گنجینه تولیدات موجود و تسهیل دسترسی به تولیدات جدید، گزیده تولیدات سالهای گذشته در ساختارهای مختلف و نیز تولیدات متمرکز جدید، طی روزهای جاری در اختیار نمایندگان معاونتهای مختلف سازمان قرار گرفته است. شعار مصوب چهارمین سالگرد شهادت حاجقاسم، با الهام از لقبی که اسماعیل هنیه، از رهبران جبهه مقاومت به این شهید سرافراز دادند، «شهید القدس» است و پویش محوری ما، پویش #به_نیت_حاج_قاسم با رویکرد انجام یک کار خیر توسط آحاد شیفتگان این مکتب حسینی و هدیه به روح بزرگ ایشان و ارسال خبر و تصاویر آنها برای پخش از رسانهملی است که با همراهی همکارانمان در معاونت فضای مجازی و شبکههای مختلف صداوسیما، در هفته دوم دی عملیاتی شد. با توجه به تلاقی چهارمین سالگرد با روز ولادت حضرت زهرا(س)، فضای عمومی برنامههای مرتبط با حاج قاسم، پرهیز از عزاداری و اتخاذ رویکرد حماسی است.
ساختاری خلاقانه برای روایت
برنامه ترکیبی جهانمرد را نمیتوان یک برنامه مناسبتی معمولی دانست و آن را صرفا یک مستند نامید. طراحی و اجرای این برنامه که ساختاری خلاقانه دارد و ترکیبی از برنامه تلویزیونی و مستند سینمایی است باعث شده مخاطب با یک اثر متفاوت مواجه شود. مجموعههای خوشهای که سبک جدیدی از برنامهسازی تلویزیونی هستند به این گونهاند که در خلال بیان یک کلان روایت در نقطههایی عمیق میشوند و از زاویهای دیگر که به کلانروایت برنامه پیوست دارد، برمیگردد و برای انتقال این مفاهیم از همه ابزارهای گفتوگوی شاهد عینی، موشن گرافیک، آرشیو استفاده میشود تا در مرز بین برنامه تلویزیونی و مستند یک روایت خلاقانه صورت پذیرد. به عنوان مثال در قسمت ناگفتههای جنگ 33روزه، بعد از بردن نام شهید عماد مغنیه، آیتمی پخش میشود در رثای حاجعماد از زبان حاجقاسم، بعد وارد موشنی میشود که از کودکی تا فرمانده شدن حاجعماد را بیان میکند و وقتی به نقش ایشان در جنگ 33روزه میرسد، دوباره به روایت اصلی برنامه برمیگردیم و مثل این کار در طول برنامه تکرار میشود. این برنامه ضرباهنگ بالایی دارد و در هر بخش مخاطب به دادهای تازه دست پیدا میکند و از این جهت به دیدن برنامه ادامه میدهد. البته طراحی دکور برنامه «جهانمرد» نیز در آنکه بتواند محتوا را بیشتر و بهتر به مخاطب عرضه کند، موثر بوده است. دکوری که الهام گرفته از تونلهای جبهه مقاومت در ضاحیه لبنان و غزه فلسطین است. برنامه از جهت محتوایی نیز شاید متفاوت از دیگر ویژه برنامههای ساخته شده برای حاجقاسم باشد. این برنامه سعی دارد با بیان ناگفتهها و مکشوفات خود برای مخاطب ایرانی، نقش نهضتی و اثرگذاری کلان حاج قاسم سلیمانی را در شکلدهی به غرب آسیای نوین را به نمایش بگذارد و از این جهت با ذکر مصادیقی در دل بحرانها، تصمیمگیریها و تصمیمسازیهای این شهید بزرگوار نگاه استراتژیک و راهبردی و منطق عقلانیت انقلابی را به تصویر بکشد.حضور یک تیم حرفهای در کنار هم مانند هادی نعمت اللهی و میکائیل دیانی که از مستندسازان خوب کشور هستند به همراه صادق شهربانویی که یکی از برنامه سازان موفق تلویزیون در سالهای اخیر است، توانسته نتیجهای قابل قبول را به عمل آورد و مخاطبان شبها با این برنامه همراه میشوند.
ویژه برنامه های رادیو و تلویزیون
درشبکه یک سیمامجموعه مستند «جهانمرد» تا فردا 14دی ماه هرشب ساعت23 پخش میشود. برنامه «یک وبیست» تا فردا پنجشنبه 14دی هر روزساعت17 روی آنتن میرود. مراسم سردار سلیمانی نیز امروز از ساعت 19 پخش خواهد شد.
در شبکه دو برنامه «مهمان داریم» حوالی ساعت19راهی آنتن میشود. برنامه صبحگاهی «صبحانه ایرانی» با رویکرد چهارمین سالگرد حاج قاسم ساعت 7صبح از شبکه دو پخش میشود. برنامه «پاورقی» که ساعت 19 و 45 دقیقه روانه آنتن میشود، مواجهه شبکههای ماهوارهای فارسی زبان با شهادت حاج قاسم را نقد میکند.در شبکه سه علاوه بر ویژهبرنامهها، مینی سریال ترور از فردا 14دی ماه پخش خود را آغاز خواهد کرد. ویژه برنامه «سپهبد» شبکه چهار یکشنبه تا پنجشنبه ساعت 22 و30 دقیقه از شبکه چهار پخش میشود .در شبکه تهران برنامه «قرار» امروز از میدان ولیعصر پخش میشود. همچنین این شبکه با قرائت دعای کمیل از مزار حاج قاسم فردا با مخاطبان خود همراه است. ویژه برنامه «مصلی» نیز در سالروز شهادت حاج قاسم از ساعت 20 روی آنتن میرود. همچنین مستندهای «روایت شیدایی» ساعت 15و30 دقیقه و «سرباز» ساعت 22 از قاب این شبکه پخش میشود.در شبکه آموزش در سالروز شهادت سردار سلیمانی، گفتوگو با صاحبان آثار فرهنگی و هنری در عرصه معرفی سردار دلها، گفتوگو با همرزمان و همراهان وی، پخش مصاحبهها، کلیپهایی از وی و همرزمان شهید از برنامههای تدارک دیده شده است. در شبکه قرآن امروز مستند «72ساعت» ساعت 14 پخش خواهد شد. مستند «کارت دعوت» فردا ساعت9و30 دقیقه روی آنتن میرود. مستند دو قسمتی «رفیق شفیع» روزهای پنجشنبه و جمعه ساعت 14 پخش میشود. مستند «سفر قند» امشب ساعت21 روی آنتن این شبکه میرود. انیمیشن «چهل شاهد» امروز ساعت 10صبح ازشبکه قرآن ومعارف سیما پخش میشود.در شبکه نمایش فیلم سینمایی «تو میمانی» امروز ساعت 13 پخش میشود.در شبکه افق مستند «خاطرات آن مرد» امشب ساعت ۲۳ پخش میشود. مستند «عیدوک» امروز ساعت 18 از شبکه افق پخش میشود. مستند «دوئل بوکمال» فردا ساعت18 روی آنتن میرود. مستند «۷۲ ساعت» نیز امروز ساعت 13 و 30 دقیقه ازاین شبکه پخش میشود. مستند «راز شهادت» تا جمعه ساعت ۲۲ پخش میشود.برنامه «به افق فلسطین» ویژه به سردار میپردازد و ساعت۲۰ از شبکه افق پخش میشود.
در شبکه سلامت برنامه «ضربان» ساعت 16 میزبان پزشک همرزم حاج قاسم سلیمانی است و مستند «مردان زندگی» نیز ساعت 11 و 45 دقیقه روی آنتن میرود.
در شبکه مستند، «خاطرات آن مرد» امروز ساعت 17 و 30 دقیقه روی آنتن میرود.مستند «دوئل بوکمال» امروز ساعت 20 در جدول پخش شبکه مستند قرار گرفته است .فیلم مستند «پاییز پنجاه سالگی» هم فردا ساعت 19 و 30 دقیقه پخش میشود.در شبکه امید ویژهبرنامه «عمو قاسم» از ساعت 19 به مدت 90 دقیقه روی آنتن میرود. در شبکه جامجم مستندهای «در میانه آتش» ساعت 8، «مثل کوه مثل باران» ساعت 12 و 30 دقیقه، «توطئه برای شام» ساعت 2 بامداد به مناسبت سالگرد شهادت سردار دلها پخش میشود.در شبکه فراتر مجموعه مستند «قاف» بعد از اذان مغرب پخش میشود.
آوای مقاومت بر امواج رادیو
در رادیو ایران برنامه «غزه در اوج» از شنبه تا چهارشنبه ساعت 20 و 20 دقیقه پخش میشود. برنامه «روزی که پروانه شدیم» از شنبه تا چهارشنبه ساعت 14 و 50 دقیقه روی آنتن میرود. برنامه «جهان سیاست» امروز ساعت 15 و 30 دقیقه به روز جهانی مقاومت میپردازد. مستند شهید قاسم سلیمانی ساعت 22 پخش میشود. «رویای آندلس» نیز چهارشنبهها ساعت 22 و 30 دقیقه از رادیو ایران پخش میشود. «از ایران تا خان طومان» ساعت 23 و 30 دقیقه از رادیو ایران پخش میشود.در رادیو فرهنگ برنامه «مکتب سلیمانی» که از ساعت ۱۴ پخش میشود.همچنین برنامه «سردار دلها» این هفته در دو نوبت ساعت ۱۷و 40 دقیقه و۲۴ پخش میشود. امروز ویژهبرنامه «قاسم به روایت قاسم» ساعت ۸ صبح پخش میشود و همچنین ویژهبرنامه «سردار سلیمانی» ساعت ۹ تا 10و30دقیقه روی آنتن است. «عمو قاسم» نیز عنوان برنامهای ساعت 14 و 30 دقیقه از رادیو فرهنگ پخش میشود.شبکه رادیویی تهران، ویژهبرنامه «مسیر آسمانی» را امشب ساعت 23 پخش میکند. مستند «سردار دلها» امروز ساعت 12 و 30 دقیقه روی آنتن میرود. در رادیو سلامت «سردار بیپایان» پخش خواهد شد. رادیو صبا به این مناسبت ویژهبرنامههای «ردپای حاجقاسم سلیمانی، نذر عباس، برای تو، ماجرای سلیمانی، به توان هفت، صبح صبا و مشتاق دیدار» را تقدیم شنوندگان میکند. ویژهبرنامه «گذر شهید سلیمانی» رادیو جوان ساعت ۱۶ پخش میشود. شبکه رادیویی جوان، ویژهبرنامههای دیگری را مانند «از چیزی نمیترسیدم»، «مشق عشق»، «عقیق و رفیق»، «قلعهای و قصهای»، «مرد میدان» را نیز تدارک دیدهاست. در رادیو قرآن «حکایت جاودانگی» امروز ساعت 18و 35دقیقه پخش میشود. برنامه «فصلی دیگر» هر روز ساعت14و 20دقیقه روی آنتن میرود. «روایت حبیب» نیز هر روز ساعت 18و 35دقیقه پخش خواهد شد.در رادیو اقتصاد «روزی نو» شنبه تا پنجشنبه ساعت 6 و 30 دقیقه پخش میشود. «گذر بازار» هم ساعت 16 در این روز در گفتوگو با سخنگوی ستاد سالگرد شهید سلیمانی به معرفی برنامهها و پویشهای هفته مقاومت میپردازد. «روی خط اقتصاد» هم ساعت 19 درگفتوگو با کارشناسان به انعکاس دستاوردهای شهیدسلیمانی در احیای مقاومت میپردازد. نمایش «به روایت دل» هر روز ساعت 23 و30 دقیقه از رادیو نمایش پخش میشود.در رادیو گفتوگو برنامههای «گفتوگوی سیاسی»، «رویداد»، «امواج شبهه»، «جهت اطلاع»، «حکایت دلیران»، «ملک خاتم سلیمان» و... به این موضوع میپردازند. «پیام حبیب» ازرادیو پیام شنیده میشود. مستند «سردار پهلوان»ساعت 14 و 45 دقیقه از رادیو ورزش پخش میشود.
مادرم میگفت: «تو خودت محرم اسراری»
فاطمه افشاریان را بیشتر مخاطبان به واسطه اجرا در برنامههای مختلف تلویزیونی میشناسند، اما حضورش در برنامههایی با حال و هوای شهید حاجقاسم سلیمانی، یک دلیل محکم دارد و آن، دردآشنا بودنش با خانوادههای شهداست. پدر فاطمه افشاریان از نیروهای حاجقاسم بود و در سال ۱۳۸۷ به فیض شهادت نائل شد. فاطمه مثل خیلی دیگر از فرزندان شهدا، حاجقاسم را مثل پدرش میداند. کما اینکه در زمان حیات این شهید، مثل فاطمه سلیمانی و دیگر فاطمهها، همیشه یک جای مشخصی در قلب حاجقاسم داشته است. درست مثل همان فیلمی که بعد از شهادت شهید سلیمانی منتشر شد و دلدلکردنهای حاجقاسم را در راهروی بیمارستان و برای خانواده یک شهید نشان میداد. اینها برای ما که مینویسیم و از دور نگاه میکنیم، مثل یک تصویر ساده و یک اتفاق است اما امثال فاطمه افشاریان این نگرانیها و عاشقیها را زندگی کردهاند و همین هم باعث شده حضور افشاریان در ویژهبرنامههای مربوط به سالگرد حاجقاسم، رنگ و بوی واقعیتری به خود بگیرد. افشاریان درباره دغدغه و انگیزهاش برای حضور در این برنامهها به جامجم میگوید: یکی از دلایلی که خودم دوست دارم در برنامههای مربوط به سالگرد حاجقاسم حضور داشته باشم، اول ارادت قلبی من به این شهید و بعد، این بوده که پدر من از نیروهای حاجقاسم بود که سال ۱۳۸۷ به شهادت رسید. حاجقاسم خیلی به خانه ما میآمد و پدر من هم زمانی به شهادت رسید که نیروهای قدس خیلی شهید نشده بودند و حاجقاسم سرش خلوتتر بود. در واقع زمان بیشتری داشت. خیلی وقتها هم در ایام فاطمیه ما به خانه آنها میرفتیم. مداوم با ایشان تعامل داشتیم. یک جورهایی پدر ما شده بود و بعد از پدرم، واقعا ایشان پدر ما بود. وقتی به خانه ما میآمدند به من میگفتند تا الان دوتا فاطمه داشتم که دختر خودم و دختر شهید مغنیه بود و حالا سه فاطمه دارم و تو هم دختر من هستی. حرفهای اینچنینی این شهید باعث میشد که ما ایشان را پدر ببینیم. مثل یک پدر هوای ما را داشتند و اگر مشکلی داشتیم تماس میگرفتند که نگران نباش.
وی ادامه میدهد: همه اینها باعث میشد حاجقاسم برای ما مثل یک پدر باشد. جریان دفاع از حرم هم که پیش آمد، باز هم با ایشان در تعامل بودیم. این اواخر سرشان خیلی شلوغ شده بود. بعد از شهادت ایشان، من و برادرم، فرزندان شهید کاظمی، فرزندان شهید مغنیه و در کل پنج، شش فرزند شهید بودیم که توانستیم در زمان تشییع، کنار مزار ایشان باشیم و در حلقه اول حاضر شویم. بعد از خاکسپاری حاجقاسم در کرمان، شب عجیبی را پشت سر گذاشتیم. همان شب، غربت خاصی را احساس کردم. آن زمان عهد کردم و گفتم تا زمانی که زنده و در فضای رسانه و ادبیات فعال هستم، تلاش میکنم اسم ایشان را زنده نگه دارم. باورم این است که این شهید در زمانی که زنده بود، تلاش این بود که خم به ابروی ما نیاید و مثل یک وجدان بیدار عمل میکرد. برای همین به خودم قول دادم که در این مسیر باشم.
افشاریان میگوید: بعد از شهادت حاجقاسم، برنامههای مختلفی روی آنتن رفت که من گاهی به عنوان مجری یا شاعر در این برنامهها حضور داشتم. اما برنامه «مثل پدر» و م«همان داریم»، اولین برنامههایی بود که عنوان من میزبان قید شد. واقعا هم حال و هوای میزبانی از حاجقاسم را داشتم. در این برنامهها در باره حاجقاسم با مهمانان صحبت میکردیم که در برنامه اول فرزندان شهدا و در برنامه امسال، مادران شهدا حضور پیدا کردند. فضای برنامه سال قبل هم خیلی متفاوت بود. حتی در برنامه سال قبل گاهی متوجه میشدم که عوامل خودشان در حال گریه هستند. مدل این دو برنامه اصلا فضای برنامه تلویزیونی نبود و انگار دور هم جمع شده بودیم که از شهیدی بگوییم که همه عاشقش هستیم. برای همین هم بازخوردهای بسیاری از برنامه سال قبل گرفتیم. مهمان داریم در واقع فصل دوم برنامه سال قبل است که به دلیل تلاقی سالگرد حاجقاسم با روز مادر، سراغ مادران شهدا رفته است. این خودش چالش بود که هم فضای شاد روز میلاد را داشته باشیم و هم فضای حزن روز شهادت حاجقاسم رعایت شود. چالش آن از پوشش مجری تا دکور احساس میشود و باید رعایت میکردیم که خداروشکر درست مدیریت شد.
این مجری درخصوص پیچیدگی اجرا در برنامههای مربوط به یاد و نام حاجقاسم هم اینطور بیان میکند: امسال اتفاق خاصی افتاد و دوستان مکتب حاجقاسم پیشنهاد کردند که یکی از مادران شهدایی که مهمان ما میشود، مادر من باشد. خیلی کار سختی بود. در عین حال نکته جالب این بود که مادر من درهیچ برنامهای حاضر نشد که همراه من باشد یا بخواهد به استودیو بیاید. این بار چون بحث حاجقاسم بود، تا به او گفتم، پذیرفت. در همه قسمتهای ویژهبرنامه امسال، جریان زندگی را احساس میکردم و برایم کاملا واقعی بود چون همه مادران شهدا، تجربیات مشابه مادر من را داشتند. احساس میکردم که در حال گفت و گو با مادر خودم هستم.
افشاریان میگوید:اینطور نبود که در گفتوگو با مادران شهدا، برای اولینبار با آنها روبهرو شوم. خیلیهایشان را از قبل میشناختم. مثلا وقتی مادر شهید قربانخانی آمد، دیدم روسری مشکی سرشان است. گفتم حاج خانم مگر رهبری نگفته شما باید رنگی بپوشید؟ من روسری سرم را به ایشان دادم. به من با خنده میگفت «من تا حالا روسری صورتی سر نکردم» و میخندیدیم. آنقدر فضا راحت بود که حالمان کنار هم خوب بود. پیش از این دورهمی زیاد داشتیم که به بهانه حاجقاسم دور هم جمع شویم و همه همدیگر را میشناختیم. انگار در این برنامهها به بهانه حاج قاسم دوباره کنار هم جمع شدهبودیم. باید از دوستان مکتب حاج قاسم هم تشکر کنم در هر برنامه به جزئیات و تناسب برنامه دقت میکنند. به نظرم همچنان روی مسأله فرزندان و خانواده شهدا میتوان کار کرد.
برنامهسازی از زاویههای متفاوت
مصطفی هیودی، تهیهکننده و کارگردان ویژهبرنامههای «مثل پدر» و «مهمان داریم» است که درهرکدام تلاش کرده سراغ سوژه و زاویه متفاوتی برود تا نگاه به زندگی وسلوک حاج قاسم برای مخاطبان جذاب باشد. اودرخصوص تولید این برنامهها به جامجم میگوید: هرسال تلاش میکنیم به مناسبت سالگرد شهادت حاج قاسم، سراغ تولید برنامهای با محور متفاوتی برویم. سال قبل بیشتر متمرکز برفرزندان شهدا بودیم. امسال هم به واسطه تقارن روزمادر وشهادت حاج قاسم، سراغ مادران شهدا رفتیم. البته این نکته هم برایمان مهم بود مادرانی راانتخاب کنیم که با حاج قاسم مأنوس بوده یا با او دیدار داشتند. وی درخصوص دیگر زوایای لازم برای پرداختن به شهید سلیمانی، اینطور بیان میکند: به نظرم حاج قاسم آنقدر ابعاد مختلفی در زندگی داشته که در پیدا کردن سوژه هیچ وقت به مشکل برخورد نمیکنیم. یکی از این زوایا، افرادی هستند که مراوده مستقیم با حاج قاسم نداشتهاند اما به درکی از او رسیدهاند. همیشه در هر برنامه یک قسمت، خاص میشود. به نظرم در برنامه امسال، قسمت مربوط به مادر شهید قربانخانی خیلی خاص و متفاوت بود. حتی یک جا مجری برنامه طاقت ادامه و تمرکز نداشت و همه پشت صحنه گریه میکردیم. خود مادر شهید میگفت بسیاری از مادران شهدا بعد از شهادت فرزندانشان به حاج قاسم گله میکردند که چرا باید فرزندشان اینطور شهید شود و پیکرشان برنگردد. حتی در قسمت مربوط به مادر شهید قربانخانی یک جا صحبت حاج قاسم را آوردهایم که میگوید دعا کنید پیکر من هم مثل مجید شما بسوزد. بعد از شهادت حاج قاسم، بسیاری از این خانوادهها مثل مادر شهید قربانخانی میگفتند چرا این حرف را به او زدیم. حزن برنامه را باید مدیریت میکردیم. البته جنس این حزن متفاوت بود. انگار مثل حزن بعد از روضه، حال متفاوت و فرحبخشی داشت. هیودی همچنین در خصوص نقش خود مکتب حاج قاسم به این نکته اشاره میکند که مکتب در هماهنگی و حمایت از برنامه حضور جدی داشت و این دلگرمی برای آنها بودهاست.
علاقه به حاجقاسم همه را مقابل دوربین نشاند
یکی از مستندهایی که قرار است همزمان با چهارمین سالگرد شهادت سردار سلیمانی روی آنتن برود، «72 ساعت» است که روایتی تازه از 72 ساعت آخر زندگی شهیدسلیمانی است که منتهی به شهادت ایشان میشود. با گذشت نزدیک به چهار سال از شهادت حاجقاسم و ابومهدی، همچنان این مستند از جمله مهمترین آثاری است که به آن واقعه میپردازد. مهدی مطهر به عنوان تهیهکننده، آثار دیگری هم دارد که بیارتباط با سردار دلها نیست. یکی از نکات مهم این مستند، گفتوگو با افرادی است که آنها هم به فرمانده شهیدشان پیوستهاند. گفتوگوهایی که شاید آخرین مصاحبههای آنها محسوب میشود. مطهر، تهیهکننده و فیلمبردار این مستند در گفتوگو با جامجم در خصوص مستندهایی که با این محوریت ساختهاست، بیان میکند: من در مجموعه کارهایی که مرتبط با این ایام است، زیاد حضور داشتم. یکی از آثاری که در این زمینه ساختم «سلفی با ابومهدی» است که به جریان حضور ابومهدی المهندس فرمانده میدانی حشدالشعبی عراق در جبهههای مقاومت میپردازد و قسمت دومش «بوسهای از ابومهدی» است که به روایت نقش ابومهدی المهندس در اتحاد نیروهای مردمی در عراق نگاه دارد. «خورشید روز سیزدهم» هم اثر دیگری در این زمینه است که با موضوع تشییع و بدرقه پیکر پاک حاجقاسم و یارانش ساخته شدهاست. مستند «خاطرات تکهتکه» فیلمی است که به نوعی کاملکننده همین مستندهاست و پیرامون روایت دکتر علی خفاف، معاون شهید مهندس ابومهدی، در خصوص جزئیات شهادت سرداران مقاومت و اتفاقات آن روزهاست. دکتر خفاف نزدیکی بسیاری با این دو شهید داشته و از این نظر روایتهای شنیدنی در این مستند دارد. غیر از این اسامی که نام بردم، فیلمهای دیگری هم وجود دارد که به نحوی درباره حاجقاسم هم هست.
مطهر درباره دغدغه و علاقهای که به ساخت چنین مستندهایی دارد هم میگوید: فیلمهای بسیاری با این محوریت ساخته شدهاست. اما قبل از شهادت حاجقاسم و ابومهدی، مهمترین دغدغه جمهوری اسلامی بازتاب این التهابات و مهمتر، حل این مناقشات در زمینههای مختلف در عراق و سوریه بود. بنابراین فیلمهای بسیاری در این زمینه ساخته شدهاست. شهادت حاج قاسم باعث شد این فیلمها بیشتر دیده شوند.
وی میافزاید: باید بگویم هاشم موسوی و وحید فراهانی در ارتباط با فیلمسازی با موضوع جبهه مقاومت، خیلی به من انگیزه دادند. شهادت این دو عزیز خیلی برای ما سنگین بود. من با توجه به صحبت دوستانی که با نزدیکان شهید جلسه داشتند، به ایده جالبی رسیدم. این که شهید سه روز قبل از شهادتش مجموعه اتفاقاتی برایش رخ میدهد که به شدت دراماتیک بودهاست. برای همین با یکی از همکاران قدیمیام، مصطفی شوقی در میان گذاشتم و از او خواستم در این پروژه با هم همکاری کنیم. ایشان هم بیش از توانش برای این پروژه انرژی و وقت گذاشت.
مطهر ادامه میدهد: عمده کسانی که حاج قاسم را دیدهبودند نقل میکردند سه روز پایانی، ایشان یک حرکت اودیسهوار و جادهای داشته و کشورهای سوریه، عراق و لبنان را در نوردیده و عمده تاکیدات، وصایا، راهکارها و تاکتیکها را به دوستانش در این سه کشور داشته منتقل کردهاست. یعنی مثل هر بزرگی که میداند دیگر در این دنیا نیست، در کوتاهترین زمان ممکن همه رهیافتهای خود را به دوستانش منتقل کردهاست. لذا ما این موضوع را دستمایه مستند قرار دادیم و همه کارهایی که انجام داده، همه آدمهایی که دیده و نهایتا خود حادثه و پساحادثه موضوع مستند شد. نکته دیگر اینکه ما سعی کردیم به عراق و سوریه و لبنان سفر کنیم و به همه آدمهایی که شهید را دیدند، نزدیک شویم و روایتهایشان را بشنویم.
مطهر در ادامه میافزاید: اگر همدلی بین دوستان نبود و انگیزهای که همگی داشتیم وجود نداشت، این حرکت یکساله به ثمر نمینشست. نهادهایی مثل سپاه و نیروهای قدس همگی پای کار آمدند تا این مستند شکل بگیرد.
وی همچنین توضیح میدهد: این فیلم همه ساله میتواند ارزش دیدن داشتهباشد. متاسفانه افرادی در این فیلم هستند که پیش از پخش از تلویزیون به شهادت رسیدند. به هر حال آدمهایی که سوژه ما بودند، در خط مقدم با تروریستها مقابله میکنند و از این نظر هرآن ممکن است به شهادت برسند.درست مثل سردارسیدرضی موسوی و سردار حجازی که آخرین گفتوگوهایشان در این فیلم است.
مطهر در پایان درباره چالشهای این کار میگوید: اگر موضوع حاجقاسم نبود به نظرم هیچ آدمی جلوی دوربین نمیآمد. اما قصه شهادت ایشان خیلی از طبقهبندیها را تغییر داد. بسیاری از آدمها بهخاطر عرقی که به این دو شهید داشتند حاضر شدند مقابل دوربین صحبت کنند. البته فیلمهای خوب دیگری درباره 72 ساعت از زندگی حاجقاسم ساخته شده که کارهای شریف و درجه یکی است اما من روی کار خودم عرق دارم و یکی از آثاری است که خیلی به آن علاقهمند هستم.
نگاهی به فعالیتهای نهضتی حاجقاسم
سیدصادق شهربانویی، تهیهکننده برنامه «جهانمرد » است. این برنامه تلاش دارد تا با دعوت از دوستان و نزدیکان حاجقاسم از زاویههای مختلف زندگی و شخصیت ایشان را روایت کند. شهربانویی در گفتوگو با جامجم درباره سابقه ساخت برنامه درباره شخصیت حاجقاسم در سالهای گذشته عنوان میکند: تیم تولیدی این برنامه را بهصورت مجزا ساخته بودند ولی در کنار هم نه. آقای دیانی، سردبیر برنامه جهانمرد، سردبیر مجله ارزشمند «مکتب حاجقاسم» است که زندگی و زمانه این شهید بزرگوار را همان سال اول در مجموعه اوج آماده کرد و بخش زیادی از برنامههای تلویزیونی در طول سه سال گذشته با بهرهگیری از آن مجله بوده است. در همین سه سال هم سردبیری بعضی از برنامهها مثل برنامه «یک و بیست» سال گذشته شبکه افق را بر عهده داشته است، یا آقای نعمتاللهی ویژهبرنامه جهانمرد را در همان سال اول ساخته بودند که یک برنامه ساده گفتوگومحور بود. هردوی اینها از مستندسازان خوب کشور هستند. وقتی مکتب حاجقاسم گفت بیایید این برنامه را بسازید ما سعی کردیم این تیم را تشکیل دهیم که هم به جهت محتوایی و هم فنی بر کار سوار شویم. از جهت ساختار، یک برنامه متفاوت، حرفهای و خارج از قالبهای مرسوم تلویزیونی. البته من و آقای سیداحمد موسویان، تجربه تهیهکنندگی و کارگردانی برنامههای ترکیبی دفاعمقدسی موفق مانند «مهمات» و «حماسهخوان» را داشتیم و با میکائیل دیانی در برنامه «چاپ اول» هم دو سال کار میکردیم که آن برنامه هم جزو پرمخاطبترین برنامههای صبحگاهی تلویزیون بود.از وی میپرسیم سعی کردهاید در برنامههایی از این دست، از چه زاویه و نگاهی شخصیت و زندگی شهید سلیمانی را بررسی کنید؟ او پاسخ میدهد: در چهار سال گذشته عموما سراغ کارکردهای فرهنگی ــ اجتماعی حاجقاسم در داخل کشور رفتهاند و اثرات بینالمللی و فعالیتهای نهضتی و جهادی ایشان در منطقه را کمتر بررسی کردند. ما در این برنامه روی این حوزه ذرهبین گذاشتیم و تلاش کردیم برنامهای بسازیم که فعالیتهای نهضتی و جریانساز حاجقاسم را ببینیم. سعی کردیم این جنبه را با بیان جزئیات، رفتن سراغ ناگفتهها و ... ارائه دهیم.
ادای دین رسانهملی به شهید مقاومت
همانطور که اشاره شد رسانهملی تلاش کرده است در این روزها با تدارک برنامههایی، دینش را به شهیدالقدس، بزرگشاگرد مکتبخمینی(ره) ادا کند. میثم مرادی بیناباج، مدیر شبکه یک سیما و دبیر ستاد رسانهای شهید سپهبد حاجقاسم سلیمانی پیرامون برنامههای ویژه رسانهملی در این ایام بیان کرد: در معاونت سیما ویژهبرنامهها و تولیداتی برای پخش در این ایام پیشبینی و تدارک دیده شده که شامل مجموعه داستانی، مستندهای تولیدی، برنامههای تلویزیونی، نماآهنگ و برنامههای کوتاه خواهد بود. در حوزه معاونت صدا رادیومقاومت همزمان با عملیات طوفانالاقصی کار خود را شروع کرده و تا پایان دیماه به پخش برنامههای ویژه این ایام در ساختارهای مختلف میپردازد. همچنین سایر شبکههای رادیویی ازجمله رادیوایران، رادیوتهران، رادیوجوان، رادیوفرهنگ، رادیوگفتوگو و... برنامههای ویژهای برای چهارمین سالگرد شهادت حاجقاسم سلیمانی تدارک دیدهاند.علاوه بر برنامههای شبکههای سراسری، در حوزه معاونت امور استانها، همه مراکز صداوسیما در برنامههای ویژه و انعطافی خود طراحی مفصلی برای چهارمین سالگرد کردهاند که شامل برنامههای فارسی و با گویشهای محلی در سراسر کشور است. پهلوانی برای تمام مردم، سربازنامه، قصه قاسم، همنفس، مرد مقاومت و انبوهی از عناوین برنامههای دیگر، نمونههایی از برنامههای همکاران پرتلاش ما در مراکز استانها برای این ایام است. درمعاونت سیاسی علاوه بر پوشش آخرین اخبار و رویدادهای مرتبط، مجموعهای از برنامههای سیاسی تحلیلی، مستند و گفتوگو پیشبینی شدهاست و در معاونت برونمرزی نیز شبکههای پرس، هیسپان تیوی، العالم، الکوثر و... بیش از صد عنوان برنامه ویژه و انعطافی برای مخاطبان غیرفارسیزبان خود تدارک دیدهاند. مرکز بسیج سازمان، امسال هم در کنار تولید برنامههای ویژه، به همراه همکاران مرکز کرمان، وظیفه عملیات میدانی پوشش مراسم سالگرد در کرمان را برعهده گرفتهاست و در طول یک هفته منتهی به روز شهادت حاجقاسم، حجم وسیعی از ارتباطهای زنده و تولیدی و تصاویر زیبای حضور مردم قدرشناس، بهخصوص در گلزار شهدای کرمان را تقدیم بینندگان خواهد کرد. از اقدامات دیگر، انتخاب و تحویل نزدیک به صد قطعه نماآهنگ و بیش از 150 قطعه فایل صوتی موسیقی و سرود از سوی دفتر شعر و موسیقی و سرود سازمان است.با هدف بهرهبرداری بیشتر از گنجینه تولیدات موجود و تسهیل دسترسی به تولیدات جدید، گزیده تولیدات سالهای گذشته در ساختارهای مختلف و نیز تولیدات متمرکز جدید، طی روزهای جاری در اختیار نمایندگان معاونتهای مختلف سازمان قرار گرفته است. شعار مصوب چهارمین سالگرد شهادت حاجقاسم، با الهام از لقبی که اسماعیل هنیه، از رهبران جبهه مقاومت به این شهید سرافراز دادند، «شهید القدس» است و پویش محوری ما، پویش #به_نیت_حاج_قاسم با رویکرد انجام یک کار خیر توسط آحاد شیفتگان این مکتب حسینی و هدیه به روح بزرگ ایشان و ارسال خبر و تصاویر آنها برای پخش از رسانهملی است که با همراهی همکارانمان در معاونت فضای مجازی و شبکههای مختلف صداوسیما، در هفته دوم دی عملیاتی شد. با توجه به تلاقی چهارمین سالگرد با روز ولادت حضرت زهرا(س)، فضای عمومی برنامههای مرتبط با حاج قاسم، پرهیز از عزاداری و اتخاذ رویکرد حماسی است.
ساختاری خلاقانه برای روایت
برنامه ترکیبی جهانمرد را نمیتوان یک برنامه مناسبتی معمولی دانست و آن را صرفا یک مستند نامید. طراحی و اجرای این برنامه که ساختاری خلاقانه دارد و ترکیبی از برنامه تلویزیونی و مستند سینمایی است باعث شده مخاطب با یک اثر متفاوت مواجه شود. مجموعههای خوشهای که سبک جدیدی از برنامهسازی تلویزیونی هستند به این گونهاند که در خلال بیان یک کلان روایت در نقطههایی عمیق میشوند و از زاویهای دیگر که به کلانروایت برنامه پیوست دارد، برمیگردد و برای انتقال این مفاهیم از همه ابزارهای گفتوگوی شاهد عینی، موشن گرافیک، آرشیو استفاده میشود تا در مرز بین برنامه تلویزیونی و مستند یک روایت خلاقانه صورت پذیرد. به عنوان مثال در قسمت ناگفتههای جنگ 33روزه، بعد از بردن نام شهید عماد مغنیه، آیتمی پخش میشود در رثای حاجعماد از زبان حاجقاسم، بعد وارد موشنی میشود که از کودکی تا فرمانده شدن حاجعماد را بیان میکند و وقتی به نقش ایشان در جنگ 33روزه میرسد، دوباره به روایت اصلی برنامه برمیگردیم و مثل این کار در طول برنامه تکرار میشود. این برنامه ضرباهنگ بالایی دارد و در هر بخش مخاطب به دادهای تازه دست پیدا میکند و از این جهت به دیدن برنامه ادامه میدهد. البته طراحی دکور برنامه «جهانمرد» نیز در آنکه بتواند محتوا را بیشتر و بهتر به مخاطب عرضه کند، موثر بوده است. دکوری که الهام گرفته از تونلهای جبهه مقاومت در ضاحیه لبنان و غزه فلسطین است. برنامه از جهت محتوایی نیز شاید متفاوت از دیگر ویژه برنامههای ساخته شده برای حاجقاسم باشد. این برنامه سعی دارد با بیان ناگفتهها و مکشوفات خود برای مخاطب ایرانی، نقش نهضتی و اثرگذاری کلان حاج قاسم سلیمانی را در شکلدهی به غرب آسیای نوین را به نمایش بگذارد و از این جهت با ذکر مصادیقی در دل بحرانها، تصمیمگیریها و تصمیمسازیهای این شهید بزرگوار نگاه استراتژیک و راهبردی و منطق عقلانیت انقلابی را به تصویر بکشد.حضور یک تیم حرفهای در کنار هم مانند هادی نعمت اللهی و میکائیل دیانی که از مستندسازان خوب کشور هستند به همراه صادق شهربانویی که یکی از برنامه سازان موفق تلویزیون در سالهای اخیر است، توانسته نتیجهای قابل قبول را به عمل آورد و مخاطبان شبها با این برنامه همراه میشوند.
ویژه برنامه های رادیو و تلویزیون
درشبکه یک سیمامجموعه مستند «جهانمرد» تا فردا 14دی ماه هرشب ساعت23 پخش میشود. برنامه «یک وبیست» تا فردا پنجشنبه 14دی هر روزساعت17 روی آنتن میرود. مراسم سردار سلیمانی نیز امروز از ساعت 19 پخش خواهد شد.
در شبکه دو برنامه «مهمان داریم» حوالی ساعت19راهی آنتن میشود. برنامه صبحگاهی «صبحانه ایرانی» با رویکرد چهارمین سالگرد حاج قاسم ساعت 7صبح از شبکه دو پخش میشود. برنامه «پاورقی» که ساعت 19 و 45 دقیقه روانه آنتن میشود، مواجهه شبکههای ماهوارهای فارسی زبان با شهادت حاج قاسم را نقد میکند.در شبکه سه علاوه بر ویژهبرنامهها، مینی سریال ترور از فردا 14دی ماه پخش خود را آغاز خواهد کرد. ویژه برنامه «سپهبد» شبکه چهار یکشنبه تا پنجشنبه ساعت 22 و30 دقیقه از شبکه چهار پخش میشود .در شبکه تهران برنامه «قرار» امروز از میدان ولیعصر پخش میشود. همچنین این شبکه با قرائت دعای کمیل از مزار حاج قاسم فردا با مخاطبان خود همراه است. ویژه برنامه «مصلی» نیز در سالروز شهادت حاج قاسم از ساعت 20 روی آنتن میرود. همچنین مستندهای «روایت شیدایی» ساعت 15و30 دقیقه و «سرباز» ساعت 22 از قاب این شبکه پخش میشود.در شبکه آموزش در سالروز شهادت سردار سلیمانی، گفتوگو با صاحبان آثار فرهنگی و هنری در عرصه معرفی سردار دلها، گفتوگو با همرزمان و همراهان وی، پخش مصاحبهها، کلیپهایی از وی و همرزمان شهید از برنامههای تدارک دیده شده است. در شبکه قرآن امروز مستند «72ساعت» ساعت 14 پخش خواهد شد. مستند «کارت دعوت» فردا ساعت9و30 دقیقه روی آنتن میرود. مستند دو قسمتی «رفیق شفیع» روزهای پنجشنبه و جمعه ساعت 14 پخش میشود. مستند «سفر قند» امشب ساعت21 روی آنتن این شبکه میرود. انیمیشن «چهل شاهد» امروز ساعت 10صبح ازشبکه قرآن ومعارف سیما پخش میشود.در شبکه نمایش فیلم سینمایی «تو میمانی» امروز ساعت 13 پخش میشود.در شبکه افق مستند «خاطرات آن مرد» امشب ساعت ۲۳ پخش میشود. مستند «عیدوک» امروز ساعت 18 از شبکه افق پخش میشود. مستند «دوئل بوکمال» فردا ساعت18 روی آنتن میرود. مستند «۷۲ ساعت» نیز امروز ساعت 13 و 30 دقیقه ازاین شبکه پخش میشود. مستند «راز شهادت» تا جمعه ساعت ۲۲ پخش میشود.برنامه «به افق فلسطین» ویژه به سردار میپردازد و ساعت۲۰ از شبکه افق پخش میشود.
در شبکه سلامت برنامه «ضربان» ساعت 16 میزبان پزشک همرزم حاج قاسم سلیمانی است و مستند «مردان زندگی» نیز ساعت 11 و 45 دقیقه روی آنتن میرود.
در شبکه مستند، «خاطرات آن مرد» امروز ساعت 17 و 30 دقیقه روی آنتن میرود.مستند «دوئل بوکمال» امروز ساعت 20 در جدول پخش شبکه مستند قرار گرفته است .فیلم مستند «پاییز پنجاه سالگی» هم فردا ساعت 19 و 30 دقیقه پخش میشود.در شبکه امید ویژهبرنامه «عمو قاسم» از ساعت 19 به مدت 90 دقیقه روی آنتن میرود. در شبکه جامجم مستندهای «در میانه آتش» ساعت 8، «مثل کوه مثل باران» ساعت 12 و 30 دقیقه، «توطئه برای شام» ساعت 2 بامداد به مناسبت سالگرد شهادت سردار دلها پخش میشود.در شبکه فراتر مجموعه مستند «قاف» بعد از اذان مغرب پخش میشود.
آوای مقاومت بر امواج رادیو
در رادیو ایران برنامه «غزه در اوج» از شنبه تا چهارشنبه ساعت 20 و 20 دقیقه پخش میشود. برنامه «روزی که پروانه شدیم» از شنبه تا چهارشنبه ساعت 14 و 50 دقیقه روی آنتن میرود. برنامه «جهان سیاست» امروز ساعت 15 و 30 دقیقه به روز جهانی مقاومت میپردازد. مستند شهید قاسم سلیمانی ساعت 22 پخش میشود. «رویای آندلس» نیز چهارشنبهها ساعت 22 و 30 دقیقه از رادیو ایران پخش میشود. «از ایران تا خان طومان» ساعت 23 و 30 دقیقه از رادیو ایران پخش میشود.در رادیو فرهنگ برنامه «مکتب سلیمانی» که از ساعت ۱۴ پخش میشود.همچنین برنامه «سردار دلها» این هفته در دو نوبت ساعت ۱۷و 40 دقیقه و۲۴ پخش میشود. امروز ویژهبرنامه «قاسم به روایت قاسم» ساعت ۸ صبح پخش میشود و همچنین ویژهبرنامه «سردار سلیمانی» ساعت ۹ تا 10و30دقیقه روی آنتن است. «عمو قاسم» نیز عنوان برنامهای ساعت 14 و 30 دقیقه از رادیو فرهنگ پخش میشود.شبکه رادیویی تهران، ویژهبرنامه «مسیر آسمانی» را امشب ساعت 23 پخش میکند. مستند «سردار دلها» امروز ساعت 12 و 30 دقیقه روی آنتن میرود. در رادیو سلامت «سردار بیپایان» پخش خواهد شد. رادیو صبا به این مناسبت ویژهبرنامههای «ردپای حاجقاسم سلیمانی، نذر عباس، برای تو، ماجرای سلیمانی، به توان هفت، صبح صبا و مشتاق دیدار» را تقدیم شنوندگان میکند. ویژهبرنامه «گذر شهید سلیمانی» رادیو جوان ساعت ۱۶ پخش میشود. شبکه رادیویی جوان، ویژهبرنامههای دیگری را مانند «از چیزی نمیترسیدم»، «مشق عشق»، «عقیق و رفیق»، «قلعهای و قصهای»، «مرد میدان» را نیز تدارک دیدهاست. در رادیو قرآن «حکایت جاودانگی» امروز ساعت 18و 35دقیقه پخش میشود. برنامه «فصلی دیگر» هر روز ساعت14و 20دقیقه روی آنتن میرود. «روایت حبیب» نیز هر روز ساعت 18و 35دقیقه پخش خواهد شد.در رادیو اقتصاد «روزی نو» شنبه تا پنجشنبه ساعت 6 و 30 دقیقه پخش میشود. «گذر بازار» هم ساعت 16 در این روز در گفتوگو با سخنگوی ستاد سالگرد شهید سلیمانی به معرفی برنامهها و پویشهای هفته مقاومت میپردازد. «روی خط اقتصاد» هم ساعت 19 درگفتوگو با کارشناسان به انعکاس دستاوردهای شهیدسلیمانی در احیای مقاومت میپردازد. نمایش «به روایت دل» هر روز ساعت 23 و30 دقیقه از رادیو نمایش پخش میشود.در رادیو گفتوگو برنامههای «گفتوگوی سیاسی»، «رویداد»، «امواج شبهه»، «جهت اطلاع»، «حکایت دلیران»، «ملک خاتم سلیمان» و... به این موضوع میپردازند. «پیام حبیب» ازرادیو پیام شنیده میشود. مستند «سردار پهلوان»ساعت 14 و 45 دقیقه از رادیو ورزش پخش میشود.
تیتر خبرها
-
مرد خط مقدم
-
حاجقاسم معمار جبهه مقاومت
-
نقش رهبران بزرگ در پیدایش فرماندهان بزرگ
-
به تماشایهجرت یک جهانمرد
-
هر چه دارم از مادرم دارم
-
نبض تپنده محور مقاومت
-
اسم تو رمز میشود
-
صفحه اختصاصی ساترا در تلوبیون آغاز به کار کرد
-
شکست روی زمین درمانده در دریا
-
شهید مقاومت در سرزمین سروها
-
مادرانه تا سکوی پاریس٢٠٢۴