گفتوگو با احمد حیدریان، کارگردان انیمیشن «پیش از بهشت» که این روزها با بالاگرفتن درگیریها در نوار غزه مورد توجه قرار گرفته است
«بازمانده» منبع دراماتیک من بود
احمد حیدریان، حالا 28ساله است؛ نویسنده و کارگردانی که آثارش را اغلب از مسیر باشگاه فیلم سوره دنبال کردهایم. هم برای فیلمها، فیلمنامه نوشته و هم خودش دست به کار شده و کارگردانی کرده است. نام او در این آثار به عنوان نویسنده یا کارگردان به چشم میخورد: اونا، آب هرگز نمیمیرد، بانی، دوبنده، مصلحت، کف و خون و.... چند بار هم برای این آثار جوایزی کسب کرده است، از جمله دیپلم افتخار بهترین کارگردانی از جشنواره فیلم100، جایزه بهترین فیلمنامه فیلم کوتاه از جشنواره عمار، فانوس زرین بهترین فیلم داستانی جشنواره عمار و... . اما تازهترین تجربه حیدریان که هم فیلمنامهاش را نوشته و هم کارگردانیاش کرده، رئالانیمیشنی است به نام «پیش از بهشت» که این روزها حسابی در شبکههای اجتماعی دستبهدست میشود؛ اثری که همین هفته پیش و همزمان با اوجگیری درگیریها در مناطق مختلف بین نیروهای رژیم اشغالگر قدس و فلسطینیها منتشر شد و مورد استقبال قرار گرفت. استقبال از این اثر ازقضا به این دلیل بود که در درگیریهای اخیر، چندین کودک فلسطینی مظلومانه کشته شدند و این انیمیشن نیز بر کودکان متمرکز شده است. در فیلم کوتاه پیش از بهشت -که حیدریان میگوید مهمترین اثری است که ساخته- او به سال 1948 رفته و مبدأ ماجراهای اشغال سرزمین فلسطینیها را در شش دقیقه، با تصویرکردن نقاشیهای بچههای فلسطینی بر دیوار خانهای که رهایش کردهاند، نشان داده است. با او در این باره گفتوگویی کوتاه ترتیب دادهایم.
ایدهای که به ذهنم رسید، طلب میکرد به آن سال بازگردم. شاید اگر ایدهای دیگری به ذهنم رسیده بود، مثلا ایدهای که به مبارزه فلسطینیها مربوط باشد، خب این ایده، مبارزه دیگری میطلبید.
چه تصوری از فلسطین دهه 50میلادی داشتید؟ برای رسیدن به این میزانسن چه تحقیقاتی کردید؟
دو کتاب تصویری از فلسطین در اختیار داشتم؛ دو کتابی که هم آن دهه فلسطین را به تصویر کشیدهاند و هم دهههای بعد را. علاوه بر این، کتابها و دقت در عکسهایشان، فیلم «بازمانده» سیفا... داد هم منبع مهمی برایم محسوب میشد. بازمانده هم به همین سالهایی که مدنظر من بود، میپردازد پس به من نزدیک بود. در واقع از بازمانده به عنوان منبعی دراماتیک بهره بردم. این را هم بگویم که مثلا در انتخاب لوکیشین یا طراحی دکور، نمیتوانستیم با توجه به فرصت و بودجه، بهتر از این عمل کنیم و صرفا به ترسیم تصویری کلی اکتفا کردیم.
مسأله فلسطین این روزها دوباره سرخط اخبار است و دوباره همه مردم جهان با آن همراهی میکنند. لابد این باعث شده فیلم شما بیشتر دیده شود.
قاعدتا این نزاع جدید، به بهتر پخششدن پیش از بهشت کمک کرده است. نکته دوم، این که امسال هیچ اثری در اینباره ساخته نشده. اما مهمتر از اینها لطف خدا بود که فیلم خوب پخش شد. همه این عوامل را با هم در نظر میگیرم و به این فکر میکنم آثار هنری، محصول دوران خود هستند و میتوانند مستقیم تحت تاثیر عصر خود باشند.
فیلم شما دستبهدست شده و احتمالا به دست مخاطبانی از سلایق و علایق گوناگون رسیده است. در رصد شما بازخوردها مختلف هم بوده است؟
میتوانم بگویم 97یا 98درصد بازخوردها نشان داده مخاطبان این فیلم را پسندیدهاند؛ چه مخاطبان عام و چه مخاطبانی که زبان سینما را میفهمند و دنبال میکنند. تا همین حالا هم این اثر، از محبوبترین آثار تاریخ باشگاه فیلم سوره است. علاوه بر این باید بگویم به پخش جهانی آن هم امیدواریم.
گفتید باشگاه فیلم سوره، باشگاهی که البته میدانیم جوان است و سایتش هم خیلی جوانتر. چرا در سایت این باشگاه از فیلم شما به عنوان «تیزر فرهنگی» یاد شده؟ آیا چنین عنوانی، تقلیل کار شما نیست؟
در این باشگاه دو رویکرد داریم: فیلم کوتاه و تیزر. فیلمهای کوتاه ذیل مجموعهای به اسم «کات» تولید میشوند و تیزرها ذیل خود مجموعه باشگاه. ما این اثر را از مجرای باشگاه جلو بردیم، بنابراین قرار بود تیزر یا نماآهنگی باشد. اما در حین کار، جدیتر گرفتیمش و خود اثر، خودش را به فیلم کوتاه تبدیل کرد. بله، اشتباه است و باید در سایت این عنوان اصلاح شود.