فیلم سینمایی «عرق سرد» که تصویر مناسبی از جامعه ایران نشان نمیدهد مورد توجه جشنوارههای خارجی قرار گرفته است
عرق شرم
17بهمن 1396؛ پردیس سینمایی ملت؛ سیوششمین جشنواره فیلم فجر؛ نشست خبری «عرق سرد» حسابی گرم شده است. به نسبت دیگر فیلمها هم نشست شلوغتری را تجربه میكند. بخشی از آن به سوژه فیلم برمیگردد كه به اندازه كافی ملتهب است: «ممنوع الخروج كردن كاپیتان تیم ملی فوتبال زنان آنهم توسط همسرش!» سؤالات هنوز به مانند جشنواره سال بعد(97) كتبی نشده و به صورت شفاهی پرسیده میشود. همین هم باعث میشود همهمه و سر و صدا بالا بگیرد و افت و خیز داشته باشد. كارگردان اما خیلی تمایلی به پاسخ دادن ندارد و استقبالی هم از سؤالات نمیكند بهخصوص اگر خبرنگار با قصد انتقاد، میكروفن را به دست گرفته باشد. در میان همهمه و سر و صدا نوبت به یكی از خبرنگاران میرسد. مودبانه، متین و موقر سؤالش را میپرسد. از سوژه ملتهب فیلم میگوید و احتمال اینكه از سوی جشنوارههای خارجی پذیرفته خواهد شد. در انتها هم سؤالش را میپرسد: «این قول را میدهید كه از این مشكل داخلی كه از قضا در خارج از كشور هم با استقبال مواجه میشود و برای اینكه از این مشكل نردبانی برای بالا رفتن در جشنوارههای خارجی درست نشود از حضور در این جشنوارهها خودداری كنید؟!» بیرقی سری تكان میدهد و با جمله «خیلی ممنون از اظهارنظرتان» از سؤال میگذرد... حالا یك سال و چهار ماه از آن روز گذشته است.
ركورد زدن در جشنوارههای خارجی
خبرش چند وقتی است كه در رسانهها منتشر شده. تیترها هم تقریبا همه یكسان هستند: «اكران عرق سرد در جشنواره سیدنی استرالیا.» متن خبر هم به اكران فیلم در چند شهر مهم استرالیا اشاره دارد و اینكه قرار است پیش از نمایش در جشنواره اصلی در چند شهر اكران عمومی شود. متن خبر هم اشارات واضح و مستقیمی به مضمون فیلم دارد: «عرق سرد درباره ممنوعالخروج كردن یك ورزشكار زن توسط شوهرش است و تمامی بازیگران این فیلم در جشنواره فیلم فجر نامزد دریافت سیمرغ شدند.» جالب است بدانید این حضور جشنوارهای «عرق سرد»، شانزدهمین حضور فیلم در جشنوارههای خارجی محسوب میشود. با این احتساب در 16 ماه گذشته این فیلم در 16جشنواره حضور داشته است یعنی هر ماه در یك جشنواره! اینها به جز اكرانهایی نظیر اكران در سینماهای فرانسه و شهرهای اصلی استرالیا و امثالهم است.
مدیر جوان ضیافت باغ سفارت استرالیا
پیش از آنكه ادامه ماجرا را پی بگیریم ذكر این نكته خالی از لطف نخواهد بود كه بدانیم، پای «عرق سرد» به مدد موسسه دریچه سینما به سرزمین كانگوروها باز شده است. موسسهای كه البته همزمان در ایران، استرالیا و شمال آمریكا فعال است. دفتر این مركز در تهران، جایی در حوالی میدان انقلاب قرار دارد. مدیر این مركز آرمین میلادی است. یك جوان ایرانی كه دفتر پخش سینمایی دارد و فیلمهای ایرانی را در كشورهای خارجی اكران میكند. جالب است بدانید كه ضیافت چندی قبل تعدادی از سینماگران و هنرمندان در باغسفارت استرالیا هم با تلاش و پیگیری همین جناب میلادی برگزار شده بود.
از غرب تا شرق دور
جشنواره بینالمللی فیلم توكیو، جشنواره بینالمللی فیلم استكهلم، جشنواره حقوق بشر در فرانسه، جشنواره فیلم سیاتل، جشنواره فیلم واشنگتن دیسی، جشنواره فیلم پاناما، جشنواره فیلم دوبلین، جشنواره فیلم كاركازان فرانسه... اینها بانك لیست جشنوارههای خارجی در بنیاد سینمایی فارابی یا سازمان سینمایی نیست. لیست جشنوارههایی است كه تاكنون سهیل بیرقی كارگردان جوان فیلم عرق سرد در آنها شركت كرده یا قرار است شركت كند. ظاهرا شركت پخشكننده فیلم كارش را درست و دقیق انجام میدهد. از شرق تا غرب دور همگی توسط فیلم در حال در نوردیده شدن هستند.
از پخشكننده بیشتر بدانیم
پخش بینالمللی عرق سرد به عهده شركت نوری پیكچرز است. یك شركت فرانسوی به مدیریت كتایون شهابی كه البته در ایران هم دفتر دارد. او كه به تازگی وارد دهه ششم زندگیاش شده فارغالتحصیل دكترای ادبیات فرانسوی است. شهابی از كارمندان سابق بنیاد سینمایی فارابی است و در چند فیلم مستند هم به عنوان تهیهكننده حضور داشته است. با این حال هفت هشت سالی است كه با تاسیس این شركت پخش به حوزه بینالملل پخش فیلمهای سینمایی ایرانی ورود كرده است. البته او پیش از تاسیس نوری پیكچرز با شركت شهرزاد اینترنشنال مدیا در زمینه صادرات محصولات فرهنگی فعالیت داشت. به همین دلیل هم در سال 89 به عنوان صادركننده نمونه خدمات فرهنگی و هنری شناخته شده بود.
جالب آنكه دقیقا یك سال بعد به اتهام همكاری با بیبیسی فارسی بازداشت و در نهایت هم با قید وثیقه آزاد شد. شهابی سه سال قبل هم در جشنواره فیلم كن 2016 به عنوان یكی از داوران بخش سینمایی این جشنواره حضور داشت. یك سال و نیم قبل كه عرق سرد در جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمده بود، سجاد مهرگان یكی از منتقدان در متنی كه برای این فیلم نوشته بود عقیده داشت كارگردان فیلم نه سهیل بیرقی بلكه كتایون شهابی است؛ كسی كه به عقیده او رگخواب جشنوارههای خارجی را خوب بلد است:
«شهابی رگخواب جشنوارههای خارجی را به خوبی میشناسد و میداند چه المانها و موضوعاتی اگر از ایران نمایش داده شوند، میتواند در جشنوارههای خارجی برای او سودآور و اعتبارآفرین باشد. كلكسیونی از شبهه همجنسگرایی، عقبماندگی قوانین، مردهایی خروسصفت، زنانی خروسنشان، كشوری خروسفهم و خروسدوست، خلاصه جمع تمام بیعدالتیها و بیقانونیها در كشورهای جهان سوم. نشان دادن این موضوعات اصل این فیلمها را میسازد.» سوای قضاوت در مورد موضوع مطرح شده در سطرهای بالا ده ماه بعد گویی پیشبینی منتقد جوان درست از آب درآمد. زمانی كه عرق سرد در آبان97 با موضوع ملتهب خود در جشنواره حقوق بشر فرانسه به نمایش درآمد و جمعی از مخاطبان و كنشگران سیاسی بینالمللی از جمله رئیس سازمان عفو بینالملل به تماشای آن نشستند.