با هم به بیراهه برویم!
امروز میخواهیم سراغ یكی از پرطرفدارترین گروههای خودرویی برویم كه طیف وسیعی از علاقهمندان را در سراسر جهان دارند؛ خودروهای بزرگ و قدرتمندی كه حتی پس از گذشت سالهای طولانی از تولد، همچنان شاهد ترددشان در جادهها و مسیرهای صعبالعبور هستیم. با افزایش سرسامآور قیمت خودرو در یك سال اخیر، اگر جزو علاقهمندان خودروهای شاسیبلند و بیراههنورد (آفرود) هستید و میخواهید بدانید كدامیك از این غولهای قدرتمند با بهرهگیری از موتور و سامانه چهارچرخ متحرك قوی و همچنین هزینههای نگهداری كمخرجتر بهتر میتوانند رقبایشان را در میدان عمل زمینگیر كنند، تا پایان مطلب همراهمان باشید. لازم است اشاره كنم معیار انتخاب این خودروها مجموعه عواملی مانند توزیع مناسب گشتاور، سامانههای ضدلغزش مكانیكی یا الكترونیكی، سامانه تعلیق مناسب، دوام شاسی و مقاومت دیفرانسیل است كه باعث شكستناپذیری یك شاسیبلند مناسب برای بیراههنوردی میشود.
یكی از خودروهایی كه برای علاقهمندان بیراههنوردی در ایران چهرهای شناخته شده دارد و در ابتدا برای خدمت در ارتش آمریكا طراحی و ساخته شد سری سیجی (CJ) جیپ نام داشت كه رانندههای كهنهكار ایرانی آن را با نام جیپ شهباز بهخاطر میآورند.
هرچند شكل و شمایل این خودرو آنقدر هم بزرگ و غولآسا نبود كه بتوان نام شاسیبلند را برایش انتخاب كرد اما محبوبیت این خودرو حتی در ایران به حدی بود كه خط مونتاژ آن در ایران و در شركت جیپ ایران (پارس خودرو) راهاندازی شد. نمونه ابتدایی آن در سال 1334/ 1955 و از سوی شركت كایزر به بازار عرضه شد كه در واقع نمونه اصلاح شده جیپ ام 38 (M38) بود؛ خودرویی كه كارنامه موفقی برای خود در جنگ آمریكا و كره بهدست آورده بود. بعدها نسخه سیجی5 (CJ5) پا به عرضه رقابت گذاشت و این بار چنان مورد استقبال قرار گرفت كه حدود 30 سال تولیدش ادامه یافت و پایش تقریبا به جادههای 30 كشور جهان و از جمله ایران باز شد. در حال حاضر هنوز هم تعداد زیادی از این خودروی محبوب را میتـوانید در تـــورهای كویر و كوهستان ببینید.
نیسان پاترول
یكی از موفقترین محصولات شركت نیسان ژاپن به شمار میرود كه از زمان معرفی در جهان، در كشور ما نیز با استقبال خوبی روبهرو شد و بهعنوان یك شاسیبلند قرص و محكم همچنان مورد توجه بسیاری از علاقهمندان به این دسته از خودروهاست. گرچه بهدلیل مصرف زیاد سوخت (بهویژه در نمونه چهار در) مقداری از محبوبیت آن كاسته شد، اما تب بیراههنوردی میان جوانان نتوانست باعث حذف آن از دنیای رقابت شاسیبلندهای آفرودی شود. پاترول دو در دارای یك موتور 4 سیلندر 8 سوپاپ با حجم 4/2 لیتر است و میتواند حداكثر 103 اسب بخار نیرو تولید كند. مدل چهار در آن كه ظرفیت سرنشین بیشتری دارد به یك موتور 6 سیلندر و 12 سوپاپ 0/4 لیتری مجهز شده كه قدرتی به اندازه 145 اسب بخار دارد. از ویژگیهای مهم این خودرو استفاده از مواد بسیار بادوام در ساخت بدنه و اتاق آن است كه همین مساله به خاطر كم كردن هزینههای نگهداری بر محبوبیتش افزوده است.
شورولت كی5 بلیزر
این خودرو كه بین سالهای 1367 تا 1370/ 1988 تا 1991 تولید شد از محبوبترین خودروهای بیراههنورد
به حساب میآید. کی 5 (K5) با دو موتور بنزینی و دیزلی عرضه میشد و در نمونه بنزینی به یك موتور
7/5 لیتری V8 با 210 اسب بخار قدرت و در نمونه دیزلی به یك موتور 2/6 لیتری V8 با قدرت 130 اسب بخار مجهز بود. این خودرو در بین نمونههای آفرودی بهترین سامانه تعویض دنده را داشت و به خاطر استفاده از فاصله محوری 7/2 متری قابلیت حمل وسایل زیادی را نیز داشت. در سال 1369/ 1990 این خودرو شاهد بهروزرسانی چشمگیری در سامانه میللنگ موتور و همچنین بازطراحی در محور عقب بود كه به كارایی آن به نحو چشمگیری افزوده شد. در ایران و پس از گذشت سالها همچنان شاهد حضور تعدادی از آنها در برنامههای تفریحی و بیاباننوردی هستیم.
نیسان رونیز
رونیز كه یكی دیگر از محصولات شركت نیسان است در بین شاسیبلندها از محبوبیت زیادی برخوردار است. این خودرو كه در سال 1379/ 2000 به بازار عرضه شد همراه یك كابین پنج نفره به یك موتور 4/2 لیتری 4 سیلندر مجهز شده كه توان تولید 150 اسب بخار قدرت را دارد و همین مساله سبب شده تا بهراحتی بتوانیم حدس بزنیم در مسیرهای كوهستانی و پرپیچ و خم از سایر همردههای خود توانمندتر است. استفاده از امكانات رفاهی بیشتر در داخل كابین در مقایسه با رقبای دورانش نیز برگ برنده دیگری است تا علاقهمندان بیشتری را به سوی خود جلب كند. به همه این موارد اگر تاشو بودن صندلیهای عقب رونیز را نیز اضافه كنیم درخواهیم یافت كه بیدلیل نیست این خودرو همچنان پس از گذشت این همه سال از عرضه در بازار همچنان طرفداران فراوانی داشته باشد.
تویوتا لندكروزر جِی60
این خودروی محبوب كه علاوه بر امكانات یك خودروی آفرودی قابلیتهای یك خودروی خانوادگی را نیز دارد در سال 1359/1980 به بازار عرضه شد و به خاطر داشتن فضای بیشتر در كابین و همچنین امكانات رفاهی مانند سامانه تهویه مطبوع، سواری نرم و بهرهگیری از سامانه چهار چرخ متحرك جایگاه بسیار خوبی بین مصرفكنندگان پیدا كرد. نمونه لندكروزر جی60 (J60) كه بخت حضور بسیار پررنگ و موفق در بازار ایران و حتی خدمترسانی به نیروهای نظامی در جنگ ایران و عراق را نیز پیدا كرد به موتور 4 لیتری 6 سیلندر و جعبه دنده 5 سرعته دستی مجهز بود. این خودرو نیروی چسبندگی و تعلیق بسیار بالایی دارد كه میتواند از شیبهای بسیار تند به راحتی عبور كند و همچنین از قدرت بسیار بالایی نیز برخوردار است. به گونهای كه طبق اعلام سازندگانش میتواند بیش از دو تن بار را حمل كند. تویوتا لندكروزر جِی60 این روزها در استان كردستان محبوبیت خیرهكنندهای دارد و علاوه بر خیابانها، بیراهههای هیجانانگیز این خطه زیبا را میپیماید.
فورد برانكو
یكی دیگر از بزرگان كلاسیك عرصه آفرود كه خیلی از جوانان قدیمی علاقهمند به بیراههنوردی خاطرات بسیار زیادی با آن دارند فورد برانكو است كه اولین بار در سال 1345/ 1966 عرضه شد. این خودرو كه در زمان خود از بهترین گزینهها در بین شاسیبلندهای سه در بهشمار میرفت فقط برای بازار ایالات متحده عرضه میشد. برانكو كه به سامانه چهار چرخ متحرك مجهز است، علاوه بر داشتن فاصله 3/2 متری بین دو محور، شعاع گردشی در حدود 3/10 متر دارد كه قابلیتهای بسیار خوبی به آن داده كه رانندگی لذتبخشی را برای سرنشینانش به ارمغان میآورد. برانكو با یك موتور 9/4 لیتری V8 عرضه میگردید كه از یك گیربكس سه دنده دستی بهره میبرد. همانطور كه گفته شد این خودرو مخصوص بازار آمریكا بود، اما شانس داشت كه بتواند حضور موفقی در بازار ایران را نیز تجربه كند و هرچند سالهای زیادی از عرضه آن در ایران گذشته، اما هنوز هم میتوانید تعدادی از آنها را كه همچنان آماده بیراههنوردی هستند در جادهها ببینید.
تویوتا افجی40 لندكروزر
بیشك از موفقترین نمونههای بیراههنورد است كه تاكنون تولید شده است. لندكروزر افجی40 (FJ40) كه در ایران به نام تویوتا كالسكهای معروف شده بین سالهای 1353 تا 1362/ 1974 تا 1983 تولید میشد و با وجود اینكه سالهاست از تولید آخرین نمونه آن میگذرد همچنان شاهد حضور پیروزمندانه آن در جادهها هستیم. این خودروی محبوب كه در حال حاضر افتخار پیمایش بیش از چندصد هزار كیلومتر را با خود دارد به موتوری از ساختههای شورولت مجهز است كه بهخاطر كوچكی حجم از قدرت و مصرف سوخت مناسبی برخوردار است. فضای داخل كابین این خودرو برای چهار سرنشین بسیار مناسب بوده و در قسمت عقب آن نیز فضای كافی برای قرارگیری بار و تجهیزات در نظر گرفته شده است. از سال 1354/ 1975 این خودرو به ترمز جلودیسكی و از سال 1358/ 1979 نیز به سامانه تهویه مطبوع و سامانه كمكی فرمان مجهز گردید. جالب است بدانید این خودرو در ایران و در خلال جنگ تحمیلی بهعنوان یكی از مهمترین وسایل نقلیه، مسؤولیت حمل و نقل سربازان و تجهیزات مورد نیاز جبهه را بهخوبی برعهده داشت و همچنان تعداد زیادی از آن در اختیار ورزشدوستان و علاقهمندان به رانندگی در بیراههها قرار دارد.
لندرور و بعدها پاژن
یكی از قدیمیترین نمونههای معرفی شده به بازار كه سالها حضور پررنگی نیز در ایران داشت خودرویی شاسیبلند با چهرهای مكعبیشكل بود كه هر چند این سالها جای خود را به نمونه جوانتر خود به نام پاژن داد اما نمیتوان جایی در این فهرست برای نمونه اصلی در نظر نگرفت. نمونه فیسلیفت شده لندرور با نام پاژن، سر حال و شاداب در جادهها حضور دارد و بهخاطر بهرهمندی از قابلیتهای بیراههنوردی مناسب، نمای داخل كابین سخت و مردانه و بهرهگیری از حداقل امكانات رفاهی مناسب افرادی است كه یك خودروی كاملا مكانیكی كاربردی و بدون تجملات را به خودروی تشریفاتی ترجیح میدهند. البته این خودرو آنچنان هم بدون تجهیزات نیست و در نمونههای تولیدی اخیر به فرمان هیدرولیك مجهز شده است و به همین سبب رانندگی با آن حس بهتری نسبت به لندرورهای قدیمی به سرنشینانش ارائه خواهد كرد. پاژن یا لندرور فعلی كه در دو مدل پیكاپ و كابیندار عرضه میشود صرفا برای علاقهمندان طبیعت و بیراههنوردی مناسب است و برای استفادههای روزمره شهری چندان توصیه نمیشود.
سانگ یانگ موسو
این خودرو كه در اصل از محصولات شركت دووموتورز كره به حساب میآید اولین بار در سال 1372/ 1993 به بازار عرضه شد و پس از مشكلاتی كه برای آن شركت بهوجود آمد ادامه حیاتش به شركت سانگیانگ سپرده شد. موسو در كشورهایی مثل ویتنام، چین، روسیه و ایران مونتاژ شد. تولید این خودرو در سال 1382 به ایران رسید و در دو تیپ چهار سیلندر 3/2 لیتری و شش سیلندر 2/3 لیتری و دو جعبه دنده پنج سرعته دستی و چهار سرعته اتوماتیك به علاقهمندان ارائه شد. موسو علاوه بر بهرهگیری از عملكرد آفرودی بسیار خوب، از سامانه تعلیق نرم و مبلمان راحت و مناسبی نیز بهره میبرد كه همه این امكانات بهخوبی میتواند مشكل كمبود قطعاتش را جبران كند.
جیپ سیمرغ یا چروكی چیف
یكی دیگر از محصولات شركت جیپ كه همانند برادر كوچكتر خود توانست جایگاه خوبی در بین مصرفكنندگان و بهویژه علاقهمندان بیراههنوردی بهدست بیاورد، جیپ سیمرغ بود تا با گنجایش پنج تا هفت سرنشین از محبوبترین خودروهای شاسیبلند 50 سال اخیر بازار ایران باشد. طرح اولیه این خودرو در سال 1342/ 1963 عرضه شد كه از موتوری بهره میبرد كه 120 اسب بخار قدرت داشت. بعد از حدود ده سال نمونه دیگری از آن كه به نام چروكی چیف معروف شد كه جایگزین نمونه اولیه شد و با تغییراتی در موتور توانست به قدرت 140 اسب بخار دست پیدا كند. سیمرغهایی كه در ایران تولید میشدند نیز به همین موتور شش سیلندر همراه با جعبه دنده سه سرعته دستی مجهز بودند. گفته میشود این خودرو در طول بیش از
25 سال مونتاژ در ایران و در
سه نسل مختلف، بیش از 50 هزار دستگاه فروش داشته است.