محمود صادقی
عضو فراکسیون امید مجلس
اینستکس موضوع سازوکار مالی نفت در برابر کالا است که به صورت تهاتری باید انجام شود اما در عین حال هنوز از جزییات این مساله اطلاع دقیقی اعلام نشده و به هر صورت ایران امید دارد بقیه کشورها به این سازوکار بپیوندند. در مجموع در زمینه ادامه یا توقف روند کاهش تعهدات برجام از سوی ایران شورای عالی امنیت ملی باید تصمیم بگیرد و در عین حال مجلس هم باید از جزییات مطلع شود. در هر صورت اروپاییان هنوز اقدامی که بتواند تحریم‌های آمریکا را خنثی کند انجام نداده‌اند و حتی فراتر از آن در برابر اولتیماتوم ایران،‌ اولتیماتوم دادند. طبعا سوال اساسی این است که اروپاییان تاکنون در برابر عهدشکنی آشکار آمریکا چه کردند؟ البته سازوکار اینستکس آغاز است برای این‌که اروپایی‌ها بتوانند مقداری از سیطره اقتصادی و نظام پولی آمریکا خارج شوند اما در عمل معلوم می‌شود که آنها در این زمینه تا چه اندازه‌ای جدی هستند. به این نکته نیز باید توجه کرد که این سازوکار، کاری به اصل تحریم‌ها و یا نقض و دور زدن آنها ندارد بلکه کارکردش این است که زمینه تسویه وجوه را در معاملات ایران با طرف اروپایی و یا طرف‌های دیگر فراهم آورد. البته این یک اقدام حداقلی برای دور زدن تحریم‌ها بوده و نهایت تاثیری که در این فضا دارد مربوط به موضوع تبادل مالی و تسهیل آن به صورت تهاتری است. همچنان طبق برجام ایران حق دارد از نظر حقوقی تعهدات خود را کاهش دهد و اینستکس نمی‌تواند توجیه‌کننده تحریم‌ها و نافی این حق باشد و حتی اگر اینستکس به طور کامل عملیاتی شود نافی حق ایران نیست. چون طبق برجام اگر یکی از طرف‌ها، به تعهدات خود عمل نکند ایران حق دارد به صورت جزیی یا کلی از تعهدات خود خارج شود. این درحالی است که آمریکا به طور کلی نقض عهد کرده است و ایران حق کاهش تعهدات خود را دارد.