در سالروز تولد سهراب، سراغ کارگردانی رفتهایم که فیلمی درباره او ساخته است
به من میگویند چقدر شبیه سهرابی!
هرچند سالروز دقیق تولدش مشخص نیست و بعضیها آن را 14 مهر و بعضی هم 15 مهر میدانند، اما این عدم قطعیت روایی هم باعث نمیشود که ما سراغ موضوع نرویم. صحبت از سهراب سپهری است. شاعری که اگر در قید حیات بود الان باید شمع 91 سالگی خودش را فوت میکرد. سهراب شاید از معدود شعرایی باشد که دامنه سرودههایش به مردم عادی و عامی کوچه و خیابان کشیده شده و خیلیها او را میشناسند و اشعارش به گوششان خورده. در سالروز تولدش سراغ علی قویتن رفتهایم که فیلمی با محور زندگی سهراب ساخته. فیلمی که شاید به جشنواره فجر امسال هم ارائه شود. با علی قویتن درباره این فیلم حرف زدیم که سعی کرده اندیشه و عاشقانههای این شاعر را به تصویر بکشد.
اینطور که به نظر می آید، فیلم «رویایسهراب» تا حدودی مشخصه های یک فیلم تجربی و هنری را داراست اما چرا در ساختار و محتوای فیلم به سمت سینمای بدنه هم نزدیک شدید؟
سالها بود که با اشعار و ماجرای زندگی سهراب سپهری مانوس بودم. با دوستان سهراب از مدت ها پیش مراوده داشتم که البته الان بعضی از آنها فوت کردهاند و از آنجا که فیلمساز بودم به فکر ساخت فیلمی در این باره افتادم. رویای سهراب فیلمی درباره اندیشهها و پشتوانه های سهراب است و با برداشت از مطالعات و مستنداتم در این زمینه سعی کردم فیلمی باورپذیر از سهراب بسازم. این فیلم کاملا مردمی است و برای تمام مردم از هر طبقه و با هر فکری که باشد قابل درک است.
فکر نمی کنید علاقه تان به سهراب سپهری در درجه اول به شباهت تان به ایشان برمیگردد؟
خب شباهتی که من به سهراب دارم در انگیزه اولیه ای که برای ساخت این اثر داشتم موثر بود. مردم در هر جایی به من می رسند، میگویند چقدر شبیه سهرابی! حتی دوستانم هم وقتی به من می رسیدند می گفتند با وجود شباهت ظاهری و دانسته هایت از سهراب چرا فیلمی درباره او نمی سازی؟ واقعا هم حیف بود که فیلمی در سینمای ایران درباره سهراب که شاعری محبوب و مردمی است، ساخته نشود.
البته شنیده ام که در ابتدا قرار بود مستندی از زندگی سهراب سپهری بسازید؟
بله، سال 81 بود که می خواستم مستندی از سهراب بسازم. در این خصوص با افراد زیادی صحبت کردم که از جمله آنها می توانم به معصومه سیحون یا مشفق کاشانی یا فهیمه راستکار اشاره کنم. بعد از مدتی که مطالبم را جمع آوری کردم به این نتیجه رسیدم که یک مستند جوابگوی حجم این مطالب و مستندات نیست. بنابراین فکر ساخت این مستند را رها کردم و فیلمسازی ام را ادامه دادم تا اینکه جرقه هایی از جانب دوستان منجر به اقدام برای ساخت فیلم بلندی از سهراب شد. حتی خاطرم هست که یک بار زنده یاد خسرو شکیبایی به من گفت: من حاضرم در پشت صحنه کمکت کنم تا این فیلم ساخته شود.
خودتان به مرحوم شکیبایی پیشنهاد همکاری در فیلمی درباره سهراب سپهری را داده بودید؟
نه. من با آقای شکیبایی در فیلم «نسکافه داغ داغ» همکاری داشتم. در آن زمان بود که یک روز به من گفتند تو به شدت شبیه سهراب سپهری هستی و من در جواب شان گفتم که یکسری تحقیقات راجع به زندگی و آثارشان انجام دادم و ایشان بسیار من را تشویق کرد که این فیلم را بسازم. خلاصه اواخر سال 90 بود که به طور جدی به فکر ساخت فیلمی درباره سهراب افتادم، اما تعلل کردم. به این خاطر که فکر کردم شاید کارگردان های دیگری اقدام به ساخت اثری در این باره کنند و من دیگر نه به عنوان کارگردان بلکه به عنوان یکی از عوامل گروه بروم و با آنها همکاری کنم.
پس برایتان مهم نبود که حتما فیلمساز این اثر باشید؟
اصلا. حتی جلال فاطمی، با من تماس گرفت و گفت اگر فیلمی را برای سهراب شروع کنیم امکان همکاری با ما را داری؟ و من گفتم با کمال میل. برای من مهم نبود که حتما کارگردان این اثر باشم، مهم این بود که یک فیلم خوب از سهراب ساخته شود، اما این پروژه انجام نشد تا اواخر سال 96 که تصمیم گرفتم از بین نوشته های متعددم یکی را بازنویسی کنم و بسازم. «رویای سهراب» از منظر من، اندیشه ها و عاشقانه گی های سهراب را در سالهای آخر عمر به تصویر می کشد.
برای ساخت این فیلم با خانواده سهراب سپهری هم تعامل داشتید؟
بهتر است به این مسائل ورود نکنیم. چون من یک فیلم سینمایی در مورد یک شاعر بزرگ و ملی ساختم که به هیچ وجه حالت بیوگرافی ندارد.
خاطرم هست فیلم تان را به جشنواره فجر ارائه دادید، اما در نهایت نتوانست نظر هیات انتخاب را جلب کند؟
نخیر. پارسال هنوز فیلمبرداری فیلم تمام نشده و من بنا بر وسوسه دوستان که اصرار داشتند حالا فیلم را به جشنواره ارائه بدهیم فیلمبرداری اش تا بهمن تمام می شود و... این کار را انجام دادم. در واقع فیلم زمانیکه به جشنواره فجر ارائه داده شد ناقص بود و همین 10 روز پیش بود که از استودیو آمد بیرون و آماده شد.
پس قرار است فیلم را برای جشنواره فجر امسال ارائه دهید؟
خیلی دوست داشتیم که فیلم را به مهرماه امسال برسانیم که مصادف با تولد سهراب سپهری روی اکران باشد، اما نشد. چون اولا نخواستم شتابزده کار کنم و ثانیا دیدم که عموما قرارداد فیلم ها با سرگروهها تا آذر و دی بسته شده. فعلا هیچ چیز مشخص نیست، شاید فیلم را به جشنواره فجر ارائه دادیم شاید نه.
به عنوان آخرین سوال کدامیک از اشعار سهراب را بیشتر از بقیه دوست دارید؟
من واقعا نمی توانم هیچکدام از شعرهای سهراب را مقدم بر دیگری ببینم و در فیلمم هم همین مشکل را داشتم. اصلا نمی توانستم انتخاب کنم که از کدام شعر در این فیلم یادی کنم. تمام شعرهای ایشان زیباست.
سالها بود که با اشعار و ماجرای زندگی سهراب سپهری مانوس بودم. با دوستان سهراب از مدت ها پیش مراوده داشتم که البته الان بعضی از آنها فوت کردهاند و از آنجا که فیلمساز بودم به فکر ساخت فیلمی در این باره افتادم. رویای سهراب فیلمی درباره اندیشهها و پشتوانه های سهراب است و با برداشت از مطالعات و مستنداتم در این زمینه سعی کردم فیلمی باورپذیر از سهراب بسازم. این فیلم کاملا مردمی است و برای تمام مردم از هر طبقه و با هر فکری که باشد قابل درک است.
فکر نمی کنید علاقه تان به سهراب سپهری در درجه اول به شباهت تان به ایشان برمیگردد؟
خب شباهتی که من به سهراب دارم در انگیزه اولیه ای که برای ساخت این اثر داشتم موثر بود. مردم در هر جایی به من می رسند، میگویند چقدر شبیه سهرابی! حتی دوستانم هم وقتی به من می رسیدند می گفتند با وجود شباهت ظاهری و دانسته هایت از سهراب چرا فیلمی درباره او نمی سازی؟ واقعا هم حیف بود که فیلمی در سینمای ایران درباره سهراب که شاعری محبوب و مردمی است، ساخته نشود.
البته شنیده ام که در ابتدا قرار بود مستندی از زندگی سهراب سپهری بسازید؟
بله، سال 81 بود که می خواستم مستندی از سهراب بسازم. در این خصوص با افراد زیادی صحبت کردم که از جمله آنها می توانم به معصومه سیحون یا مشفق کاشانی یا فهیمه راستکار اشاره کنم. بعد از مدتی که مطالبم را جمع آوری کردم به این نتیجه رسیدم که یک مستند جوابگوی حجم این مطالب و مستندات نیست. بنابراین فکر ساخت این مستند را رها کردم و فیلمسازی ام را ادامه دادم تا اینکه جرقه هایی از جانب دوستان منجر به اقدام برای ساخت فیلم بلندی از سهراب شد. حتی خاطرم هست که یک بار زنده یاد خسرو شکیبایی به من گفت: من حاضرم در پشت صحنه کمکت کنم تا این فیلم ساخته شود.
خودتان به مرحوم شکیبایی پیشنهاد همکاری در فیلمی درباره سهراب سپهری را داده بودید؟
نه. من با آقای شکیبایی در فیلم «نسکافه داغ داغ» همکاری داشتم. در آن زمان بود که یک روز به من گفتند تو به شدت شبیه سهراب سپهری هستی و من در جواب شان گفتم که یکسری تحقیقات راجع به زندگی و آثارشان انجام دادم و ایشان بسیار من را تشویق کرد که این فیلم را بسازم. خلاصه اواخر سال 90 بود که به طور جدی به فکر ساخت فیلمی درباره سهراب افتادم، اما تعلل کردم. به این خاطر که فکر کردم شاید کارگردان های دیگری اقدام به ساخت اثری در این باره کنند و من دیگر نه به عنوان کارگردان بلکه به عنوان یکی از عوامل گروه بروم و با آنها همکاری کنم.
پس برایتان مهم نبود که حتما فیلمساز این اثر باشید؟
اصلا. حتی جلال فاطمی، با من تماس گرفت و گفت اگر فیلمی را برای سهراب شروع کنیم امکان همکاری با ما را داری؟ و من گفتم با کمال میل. برای من مهم نبود که حتما کارگردان این اثر باشم، مهم این بود که یک فیلم خوب از سهراب ساخته شود، اما این پروژه انجام نشد تا اواخر سال 96 که تصمیم گرفتم از بین نوشته های متعددم یکی را بازنویسی کنم و بسازم. «رویای سهراب» از منظر من، اندیشه ها و عاشقانه گی های سهراب را در سالهای آخر عمر به تصویر می کشد.
برای ساخت این فیلم با خانواده سهراب سپهری هم تعامل داشتید؟
بهتر است به این مسائل ورود نکنیم. چون من یک فیلم سینمایی در مورد یک شاعر بزرگ و ملی ساختم که به هیچ وجه حالت بیوگرافی ندارد.
خاطرم هست فیلم تان را به جشنواره فجر ارائه دادید، اما در نهایت نتوانست نظر هیات انتخاب را جلب کند؟
نخیر. پارسال هنوز فیلمبرداری فیلم تمام نشده و من بنا بر وسوسه دوستان که اصرار داشتند حالا فیلم را به جشنواره ارائه بدهیم فیلمبرداری اش تا بهمن تمام می شود و... این کار را انجام دادم. در واقع فیلم زمانیکه به جشنواره فجر ارائه داده شد ناقص بود و همین 10 روز پیش بود که از استودیو آمد بیرون و آماده شد.
پس قرار است فیلم را برای جشنواره فجر امسال ارائه دهید؟
خیلی دوست داشتیم که فیلم را به مهرماه امسال برسانیم که مصادف با تولد سهراب سپهری روی اکران باشد، اما نشد. چون اولا نخواستم شتابزده کار کنم و ثانیا دیدم که عموما قرارداد فیلم ها با سرگروهها تا آذر و دی بسته شده. فعلا هیچ چیز مشخص نیست، شاید فیلم را به جشنواره فجر ارائه دادیم شاید نه.
به عنوان آخرین سوال کدامیک از اشعار سهراب را بیشتر از بقیه دوست دارید؟
من واقعا نمی توانم هیچکدام از شعرهای سهراب را مقدم بر دیگری ببینم و در فیلمم هم همین مشکل را داشتم. اصلا نمی توانستم انتخاب کنم که از کدام شعر در این فیلم یادی کنم. تمام شعرهای ایشان زیباست.
تیتر خبرها