خشـــــــــــن نشــــــــــــو!

مهم است كه والدین بدانند چه خوراكی به ذهن كودكان می‌دهند

خشـــــــــــن نشــــــــــــو!

بازی‌های رایانه‌ای و موبایلی سال‌هاست جایگزین بازی‌ كودكان با همسن و سالان و تفریح‌های دیگر شده است. این قبیل بازی‌ها كه طیف گسترده‌ای از آنها را بازی‌های خشونت‌آمیز و جنگی تشكیل می‌دهد، طرفداران زیادی بین كودكان و نوجوانان دارند و تا حد زیادی می‌تواند خشونت را بین این گروه‌های سنی رواج دهد تا جایی كه برخی كارشناسان بر این باورند كه بعضی بازی‌های رایانه‌ای كاملا به طور هدفمند طراحی شده‌اند تا رفتارهای خاصی را از كودكی درون آنها نهادینه كنند و در آینده، افرادی پرخاشگر و خشن شوند. عاطفه كیانی‌نژاد، روان‌شناس بالینی پیرامون این موضوع نكاتی را بیان كرده است.

كودكان معمولا از طریق الگوبرداری، مسائل پیرامونشان را یاد می‌گیرند بنابراین هر چیزی را كه خیلی زیاد مشاهده كرده یا در معرض آن قرار گیرند، با الگوبرداری و تقلید، آن رفتار را انجام می‌دهند. از آنجا كه یك كودك به طور طبیعی انگیزه خشم را در وجود خود و به حالت غریزی دارد، در طول رشد ممكن است یك سری ناكامی‌های طبیعی را تجربه ‌كند. كودك خشم را هم در خود دارد اما زمانی كه در تلویزیون یا بازی‌های خشونت‌آمیز و فضاهای مجازی مشاهده می‌كند كه شخصیت‌ها، خشم خود را با حمله‌كردن یا رفتارهایی چون جنگیدن نشان می‌دهند، می‌آموزند كه به این شكل خشم خود را ابراز كنند. این مساله به‌ویژه در مدارس رایج است؛ به عنوان مثال، كودكان در مدرسه درگیری‌های فیزیكی با هم‌سن‌و‌سالان خود پیدا می‌كنند و حتی دعوا راه می‌اندازند؛ وقتی بیشتر بررسی می‌كنیم، متوجه می‌شویم كه این رفتارها به این دلیل است كه شاهد چنین صحنه‌های خشونت‌آمیزی بوده‌اند و متاسفانه پدر و مادرها تصور نمی‌كنند كه این فیلم‌ها تا چه اندازه می‌توانند روی آنها تاثیر بگذارند. در خیلی از مواقع پیش می‌آید كه یك بازی موبایلی مناسب سنین نوجوان اعلام شده است اما برای كودكان مناسب نیست و كودكان زیر سنین نوجوانی هم آنها را بازی می‌كنند و پدر و مادرها معمولا محدوده سنی را در نظر نمی‌گیرند و هر نوع بازی را روی گوشی یا لپ‌تاپ در اختیار كودك قرار می‌دهند. دریغ از این كه این توجه کنند بازی‌ها تا چه حد می‌تواند در كودكان ایجاد خشم و حتی او را وادار به بروز خشم نسبت به دیگران كند.
 گروه سنی بازی‌ها را بشناسید
مساله‌ای كه در پدر و مادرها زیاد دیده‌ می‌شود، این است كه می‌گویند فرزندم این بازی را دوست دارد و اجازه می‌دهند كودك با هر بازی یا فیلمی كه دوست دارد در ارتباط باشد. اما والدین باید توجه داشته باشند كه كودك ممكن است خیلی چیزها را دوست داشته باشد اما به دلیل خطر و آسیب‌هایی كه برایش دارد، نباید بازی یا فیلم خشونت‌آمیز را در اختیار او قرار دهند. محدود كردن كودك و اجازه ندادن به این كار معمولا او را بسیار ناراحت می‌كند و حتی ممكن است مدتی با والدین لجبازی كند، اما آنها باید محكم بایستند و كودك را متقاعد كنند كه مناسب سن او نیست و هر وقت سن او به محدوده سنی مناسب آن بازی رسید می‌تواند آن را بازی كند. گاهی كودك به والدین اعلام می‌كند كه می‌خواهد یك بازی را كه دوستانش هم نصب كرده و بازی می‌كنند، روی گوشی یا لپ‌تاپش نصب كند و پدر و مادر هرگز كودك‌شان را همراهی نمی‌كنند كه این بازی چیست و حتی از گروه سنی بازی‌های رایانه‌ای و موبایلی اطلاع ندارند.
 برای كودك وقت بگذارید
والدین باید مراقب باشند. خیلی از این بازی‌های موبایلی و رایانه‌ای كاملا هدفمند طراحی شده‌اند یا حتی بسیاری از بازی‌های جنگی طوری طراحی شده‌اند كه كودكان را برای جنگ جهانی سوم آماده می‌كنند؛ به گونه‌ای كه وقتی كودك در یك بازی، تیراندازی و كشتن آدم‌ها را تمرین می‌كند، این موارد در كجای زندگی كودك جز در جنگ قرار است به كار كودك بیاید؟ بخش اعظم این نوع بازی‌ها در خاورمیانه توزیع می‌شوند. بنابراین، والدین باید از این موضوع مطلع باشند مساله‌ای كه كودك امروز با آن درگیر است، به گونه‌ای است كه انگار خودش را آماده می‌كند تا در بزرگسالی با آن بیشتر مواجه شود. بنابراین، این مساله بسیار اهمیت دارد كه كودك را درگیر فعالیت‌های مفید كنیم. اما متاسفانه از آنجا كه پدر و مادرها خیلی نمی‌خواهند برای كودكان وقت بگذارند و مهارت‌های زندگی روزمره را به آنها بیاموزند، ترجیح می‌دهند فرزندانشان یك گوشه بنشینند و مشغول بازی شوند و آنها هم بتوانند به كارهای خود رسیدگی كنند. بخشی از این، به بی‌حوصلگی والدین برمی‌گردد؛ در غیر این‌صورت، كودك اگر درگیر كارهای روزمره باشد و زمان و فضای مناسب برای بازی داشته باشد، والدین او را برای بازی به پارك ببرند، با هم‌سن و سالانش بازی كند، به طور طبیعی خودش تمایل كمتری به بازی با گوشی و تبلت نشان می‌دهد.
 ثبات شخصیتی كامل نشده
مبحث فیلم به گونه‌ای است كه حتی در بزرگسالان هم ایجاد هیجان می‌كند؛ به طوری كه اگر از دیدن آن فیلم هیجان‌زده نشویم، به تماشای آن ادامه نخواهیم داد. ما با دیدن فیلم عصبانی می‌شویم، ناراحت می‌شویم، گریه می‌كنیم، می‌خندیم و دچار استرس می‌شویم، اما ما از نظر روانی به مدیریت هیجانی رسیده‌ایم كه بعد از اتمام فیلم، وضعیت تثبیت‌شده‌ای پیدا می‌كنیم اما كودكان هنوز به ثبات شخصیتی نرسیده و مدیریت هیجانی در آن شكل نگرفته است. به عنوان مثال، فیلمی كه ما بزرگسالان را به گریه می‌اندازد، می‌تواند یك كودك را افسرده كند و حتی تا دو ماه به اتفاقی فكر كند كه در فیلم اتفاق افتاده است و درواقع، خیلی راحت می‌تواند در وجود كودك تبدیل به اختلال شخصیتی شود.  ثبات شخصیتی در كودكان كه بتوانند هیجانات خود را كنترل كنند تقریبا از 12 سالگی به بعد آغاز می‌شود. البته این سن، شروع این ثبات است و ممكن است تا سال‌ها ادامه داشته باشد و این فرآیند تا حدود 30 سالگی هم ادامه دارد؛ به عنوان مثال  بعضی فیلم‌ها مانند فیلم‌های ترسناك كه هیجانات زیادی ایجاد می‌كنند، حتی برای افراد بزرگسالی كه زمینه‌های استرسی دارند، مناسب نیست و   كاملا می‌تواند در ذهن افراد الگویی برگرفته از تفكر داخل فیلم ایجاد كند.