یک فروند هواپیمای نظامی آمریکا در ولایت غزنی افغانستان سقوط کرد
شوک سقوط برای آمریکا
گروه سیاسی: دیروز حوالی ظهر خبری در رسانه ها مبنی بر سقوط یک فروند هواپیمای مسافربری در مسیر پرواز از هرات به کابل منتشر شد. در همان ابتدا، الجزیره انگلیسی مدعی شد که این هواپیمای مسافربری متعلق به خطوط هوایی آریانا بوده است. بلافاصله بعد از انتشار این خبر، سازمان هواپیمایی افغانستان اعلام کرد هیچ یک از پروازهای مسافربری این کشور روز دوشنبه دچار سانحه نشده است. وحید‌ا... کلیمزی، والی ولایت غزنی هم در گفتوگو با رسانه‌های افغانستان اعلام کرد: یک هواپیمای مسافربری حوالی ساعت یک بعد از ظهر در شهرستان «دهیک غزنی» سقوط کرده، اما این هواپیما مربوط به هیچ یک از شرکت‌های داخلی افغانستان نیست. وی افزود: این هواپیما به صورت کامل سوخته و در حال حاضر قادر به شناسایی آن نیستیم و شاهدان عینی تنها جسد یک خلبان را از هواپیما بیرون کشیده‌اند که تبعه خارجی بوده و شهروند افغان نیست.
محل سقوط هواپیما
خبرگزاری‌ها و منابع محلی متعدد افغانستان در همین زمینه نوشته‌اند که این رویداد در ولسوالی (شهرستان) دهیک غزنی در نزدیکی روستای سَدوخیل رخ داده است. شهرستان دهیک، در ۲۵ کیلومتری جنوب شرق ولایت غزنی در کنترل گروه طالبان است.
کمی بعد از سوی برخی کاربران فضای مجازی در افغانستان اعلام شد هواپیمای ساقط شده از نوع هواپیماهای عملیات ویژه آمریکایی بوده است که قصد ترور رهبران طالبان را داشته است. بلافاصله بعد از آن هم این احتمال مطرح شد که عامل سقوط این هواپیما طالبان بوده است.
طالبان هم با انتشار بیانیه رسمی مسئولیت ساقط کردن این هواپیما را به‌عهده گرفت. در همین زمینه، ذبیح‌ا... مجاهد سخنگوی طالبان با عنوان امارت اسلامی افغانستان بیانیه‌ای منتشر کرد و نوشت: «بعد از چاشت امروز در منطقه سدوخیل ولسوالی دهیک ولایت غزنی یک پروند طیاره مخصوص اشغالگران آمریکایی که به‌خاطر اجرای ماموریت استخباراتی در منطقه پرواز داشت سقوط داده شد. در این دستاورد،طیاره با همه عمله و سرنشینان آن که شامل افسران مهم استخبارات آمریکا (CIA) بود از بین برده شدند. قابل یادآوری است که در این اواخر در ولایت های هلمند، بلخ و برخی مناطق دیگر کشور، تعداد زیادی از طیارات و هلکوپترهای دشمن اشغالگر و داخلی سقوط داده شده است.»
بعد از چند ساعت سکوت خبری بالاخره آسوشیتدپرس اعلام کرد: در پی سقوط یک فروند هواپیما در نزدیکی شهرستان دهیک ولایت غزنی افغانستان و انتشار اخباری درباره آمریکایی بودن این هواپیما، سرلشکر بث ریوردان از مقامات ارشد ستاد فرماندهی مرکزی نیروهای آمریکایی در غرب آسیا (سنتکام) اعلام کرد که تحقیقات درباره سقوط این هواپیما در جریان است.
جزئیات هواپیما
این فرمانده نظامی آمریکایی از ارائه جزئیات بیشتر درباره سقوط هواپیما در ولایت غزنی افغانستان خودداری کرده است و حتی مستقیماً تأیید نکرده است که این هواپیما متعلق به نیروهای آمریکایی مستقر در آمریکا بوده است.
یک مقام ارتش آمریکا هم دیروز در گفتوگو با شبکه سی بی اس نیوز تایید کرد، یک فروند هواپیمای E11 متعلق به نیروی هوایی آمریکا در افغانستان سقوط کرده است.
تصاویر منتشر شده از محل حادثه نیز حاکی است که احتمالاً هواپیمای حادثه‌دیده یک فروند «بومباردیر E-11A» متعلق به نیروی هوایی آمریکاست؛ هواپیمایی که از آن برای گشت و شناسایی الکترونیکی بر فراز افغانستان استفاده می‌شود.
هواپیما آمریکایی سانحه دیده در افغانستان از نوع E-11A تجسسی است که می‌تواند تا سقف 26هزار پا بالا برود و ادعا شده توسط طالبان ساقط شده است. با این حال آسوشیتدپرس با توجه به پرواز هواپیمای ساقط شده در این ارتفاع ابراز تردید کرده که این‌کار در توان گروه طالبان باشد. موضوع پرابهام دیگر درباره تعداد کشته شدگان این حادثه بود. برخی رسانه ها در آغازین ساعات حادثه از پیدا شدن تقریبا صدجسد در محل سقوط هواپیما خبر دادند. اما بعدها تردیدهایی در این باره مطرح شد. از جمله این که این نوع از هواپیماها گنجایش بیش از 20 نفر را ندارند و بنابراین کشته شدن صد نفر در پی این حادثه غیرمحتمل به نظر می رسد.
رسانه‌های آمریکایی هم که پس از ساعت‌ها سکوت خبری مجبور به پرداختن به این ماجرا شدند تلاش کردند میزان خسارت‌ها را حداقلی جلوه دهند و در همین زمینه خبرنگار فاکس‌نیوز به نقل از یک مقام نظامی آمریکایی نوشت: هواپیمای حادثه‌دیده «کمتر از پنج نفر» سرنشین داشته است.
گمانه دیگری درباره نوع موشک اصابت شده به این هواپیما بود که برخی رسانه ها اعلام کردند نیروهای طالبان افغانستان با استفاده از موشک دوش پرتاب «استرلا 2» هواپیمای حامل افسران ارتش آمریکا را سرنگون کرده‌اند. با وجود کارایی این موشک اما باز این تردید مطرح شد که برد موثر این موشک بیشتر از 12هزار پا نیست و امکان ساقط شدن این هواپیما با این موشک کمی غیر محتمل به نظر می رسد.
مشخصات موشک استرلا2
همانطور که گفته شد برخی گزارش‌های دیروز حکایت از این داشت که نیروهای طالبان افغانستان با استفاده از موشک دوش‌پرتاب استرلا 2 هواپیمای حامل افسران ارتش آمریکا را سرنگون
کرده است. این سلاح دوش‌پرتاب ساخت شوروی سابق است.
استرلا ۲، سیستم موشکی زمین به هوای ارتفاع کم، دوش‌پرتاب و قابل حمل توسط نفر با سیستم هدایت گرمایاب است که به آن سام 7 نیز گفته می‌شود. استرلا اولین نسل از موشک‌های سام (زمین به هوا) قابل حمل توسط نفر اتحاد جماهیر شوروی به شمار می‌رود که سال ۱۹۶۸ مورد بهره‌برداری قرار گرفت و تولید انبوه آن در سال ۱۹۷۰ آغاز شد. این موشک از موفق‌ترین سلاح‌های صادراتی شوروی محسوب می‌شود و تقریبا در تمامی جنگ‌هایی که از زمان تولید آن تا به امروز به وقوع پیوسته، مورد استفاده قرار گرفته است. این سیستم پایه‌ای برای طراحی موشک‌های دوش‌پرتاب جدیدتر روسی بوده و برخی ویژگی‌های آن از جمله کلاهک ۱.۱۷ کیلوگرمی در موشک‌های بعدی روسی از جمله بیشتر مدل‌های ایگلا حفظ شده‌است.
از موشک ایرانی میثاق۲ به عنوان نسخه بومی استرلا2 نام برده می‌شود.
سکوت رسانه‌های بین‌المللی
در حالی که هواپیمای آمریکایی، حوالی ظهر دیروز در افغانستان سقوط کرد اما تا حدود شش ساعت بعد از این اتفاق، رسانه‌های غربی خبری از این حادثه منتشر نکردند.
مقایسه نحوه اطلاع‌رسانی رسانه‌های بین‌المللی در خصوص این رخداد با پوشش سریع و لحظه به لحظه وقایع مشابه از جمله سقوط هواپیمای خطوط هوایی اوکراین که ۱۸ دی ماه در نزدیکی فرودگاه امام خمینی (ره) در تهران سقوط کرد، موجب برخی گمانه زنی‌ها در مورد تلاش رسانه‌های غربی برای مخفی نگه داشتن اطلاعات مربوط به این هواپیما شده است. به عنوان مثال درحالی که بسیاری از رسانه‌ها اخبار مربوط به سقوط هواپیمای آمریکایی را منتشر می‌کردند، تمرکز بی‌بی‌سی تا بعداز ظهر دیروز همچنان روی اخبار هواپیمایی کاسپین در ایران بود.
سی‌ان‌ان، فاکس‌نیوز و برخی دیگر از رسانه‌های مطرح آمریکایی نیز تا عصر دیروز خبر سقوط هواپیما در افغانستان را پوشش نداده بودند.
در مجموع وجود اخبار ضد و نقیض درباره این حادثه و اطلاع‌رسانی محدود و قطره چکانی رسانه های غربی و مقامات نظامی آمریکا پیرامون آن، ماجرا را پیچیده کرده و باید دید که در ساعات آینده چه اطلاعاتی پیرامون این قضیه منتشر می‌شود. پیچیدگی‌های این ماجرا زمانی بیشتر شد که شامگاه دیشب سخنگوی طالبان از سقوط بالگرد ارتش آمریکا در منطقه پکتیکای افغانستان خبر داد و اعلام کرد تمام سرنشینان آن کشته شدند.
محل سقوط هواپیما
خبرگزاری‌ها و منابع محلی متعدد افغانستان در همین زمینه نوشته‌اند که این رویداد در ولسوالی (شهرستان) دهیک غزنی در نزدیکی روستای سَدوخیل رخ داده است. شهرستان دهیک، در ۲۵ کیلومتری جنوب شرق ولایت غزنی در کنترل گروه طالبان است.
کمی بعد از سوی برخی کاربران فضای مجازی در افغانستان اعلام شد هواپیمای ساقط شده از نوع هواپیماهای عملیات ویژه آمریکایی بوده است که قصد ترور رهبران طالبان را داشته است. بلافاصله بعد از آن هم این احتمال مطرح شد که عامل سقوط این هواپیما طالبان بوده است.
طالبان هم با انتشار بیانیه رسمی مسئولیت ساقط کردن این هواپیما را به‌عهده گرفت. در همین زمینه، ذبیح‌ا... مجاهد سخنگوی طالبان با عنوان امارت اسلامی افغانستان بیانیه‌ای منتشر کرد و نوشت: «بعد از چاشت امروز در منطقه سدوخیل ولسوالی دهیک ولایت غزنی یک پروند طیاره مخصوص اشغالگران آمریکایی که به‌خاطر اجرای ماموریت استخباراتی در منطقه پرواز داشت سقوط داده شد. در این دستاورد،طیاره با همه عمله و سرنشینان آن که شامل افسران مهم استخبارات آمریکا (CIA) بود از بین برده شدند. قابل یادآوری است که در این اواخر در ولایت های هلمند، بلخ و برخی مناطق دیگر کشور، تعداد زیادی از طیارات و هلکوپترهای دشمن اشغالگر و داخلی سقوط داده شده است.»
بعد از چند ساعت سکوت خبری بالاخره آسوشیتدپرس اعلام کرد: در پی سقوط یک فروند هواپیما در نزدیکی شهرستان دهیک ولایت غزنی افغانستان و انتشار اخباری درباره آمریکایی بودن این هواپیما، سرلشکر بث ریوردان از مقامات ارشد ستاد فرماندهی مرکزی نیروهای آمریکایی در غرب آسیا (سنتکام) اعلام کرد که تحقیقات درباره سقوط این هواپیما در جریان است.
جزئیات هواپیما
این فرمانده نظامی آمریکایی از ارائه جزئیات بیشتر درباره سقوط هواپیما در ولایت غزنی افغانستان خودداری کرده است و حتی مستقیماً تأیید نکرده است که این هواپیما متعلق به نیروهای آمریکایی مستقر در آمریکا بوده است.
یک مقام ارتش آمریکا هم دیروز در گفتوگو با شبکه سی بی اس نیوز تایید کرد، یک فروند هواپیمای E11 متعلق به نیروی هوایی آمریکا در افغانستان سقوط کرده است.
تصاویر منتشر شده از محل حادثه نیز حاکی است که احتمالاً هواپیمای حادثه‌دیده یک فروند «بومباردیر E-11A» متعلق به نیروی هوایی آمریکاست؛ هواپیمایی که از آن برای گشت و شناسایی الکترونیکی بر فراز افغانستان استفاده می‌شود.
هواپیما آمریکایی سانحه دیده در افغانستان از نوع E-11A تجسسی است که می‌تواند تا سقف 26هزار پا بالا برود و ادعا شده توسط طالبان ساقط شده است. با این حال آسوشیتدپرس با توجه به پرواز هواپیمای ساقط شده در این ارتفاع ابراز تردید کرده که این‌کار در توان گروه طالبان باشد. موضوع پرابهام دیگر درباره تعداد کشته شدگان این حادثه بود. برخی رسانه ها در آغازین ساعات حادثه از پیدا شدن تقریبا صدجسد در محل سقوط هواپیما خبر دادند. اما بعدها تردیدهایی در این باره مطرح شد. از جمله این که این نوع از هواپیماها گنجایش بیش از 20 نفر را ندارند و بنابراین کشته شدن صد نفر در پی این حادثه غیرمحتمل به نظر می رسد.
رسانه‌های آمریکایی هم که پس از ساعت‌ها سکوت خبری مجبور به پرداختن به این ماجرا شدند تلاش کردند میزان خسارت‌ها را حداقلی جلوه دهند و در همین زمینه خبرنگار فاکس‌نیوز به نقل از یک مقام نظامی آمریکایی نوشت: هواپیمای حادثه‌دیده «کمتر از پنج نفر» سرنشین داشته است.
گمانه دیگری درباره نوع موشک اصابت شده به این هواپیما بود که برخی رسانه ها اعلام کردند نیروهای طالبان افغانستان با استفاده از موشک دوش پرتاب «استرلا 2» هواپیمای حامل افسران ارتش آمریکا را سرنگون کرده‌اند. با وجود کارایی این موشک اما باز این تردید مطرح شد که برد موثر این موشک بیشتر از 12هزار پا نیست و امکان ساقط شدن این هواپیما با این موشک کمی غیر محتمل به نظر می رسد.
مشخصات موشک استرلا2
همانطور که گفته شد برخی گزارش‌های دیروز حکایت از این داشت که نیروهای طالبان افغانستان با استفاده از موشک دوش‌پرتاب استرلا 2 هواپیمای حامل افسران ارتش آمریکا را سرنگون
کرده است. این سلاح دوش‌پرتاب ساخت شوروی سابق است.
استرلا ۲، سیستم موشکی زمین به هوای ارتفاع کم، دوش‌پرتاب و قابل حمل توسط نفر با سیستم هدایت گرمایاب است که به آن سام 7 نیز گفته می‌شود. استرلا اولین نسل از موشک‌های سام (زمین به هوا) قابل حمل توسط نفر اتحاد جماهیر شوروی به شمار می‌رود که سال ۱۹۶۸ مورد بهره‌برداری قرار گرفت و تولید انبوه آن در سال ۱۹۷۰ آغاز شد. این موشک از موفق‌ترین سلاح‌های صادراتی شوروی محسوب می‌شود و تقریبا در تمامی جنگ‌هایی که از زمان تولید آن تا به امروز به وقوع پیوسته، مورد استفاده قرار گرفته است. این سیستم پایه‌ای برای طراحی موشک‌های دوش‌پرتاب جدیدتر روسی بوده و برخی ویژگی‌های آن از جمله کلاهک ۱.۱۷ کیلوگرمی در موشک‌های بعدی روسی از جمله بیشتر مدل‌های ایگلا حفظ شده‌است.
از موشک ایرانی میثاق۲ به عنوان نسخه بومی استرلا2 نام برده می‌شود.
سکوت رسانه‌های بین‌المللی
در حالی که هواپیمای آمریکایی، حوالی ظهر دیروز در افغانستان سقوط کرد اما تا حدود شش ساعت بعد از این اتفاق، رسانه‌های غربی خبری از این حادثه منتشر نکردند.
مقایسه نحوه اطلاع‌رسانی رسانه‌های بین‌المللی در خصوص این رخداد با پوشش سریع و لحظه به لحظه وقایع مشابه از جمله سقوط هواپیمای خطوط هوایی اوکراین که ۱۸ دی ماه در نزدیکی فرودگاه امام خمینی (ره) در تهران سقوط کرد، موجب برخی گمانه زنی‌ها در مورد تلاش رسانه‌های غربی برای مخفی نگه داشتن اطلاعات مربوط به این هواپیما شده است. به عنوان مثال درحالی که بسیاری از رسانه‌ها اخبار مربوط به سقوط هواپیمای آمریکایی را منتشر می‌کردند، تمرکز بی‌بی‌سی تا بعداز ظهر دیروز همچنان روی اخبار هواپیمایی کاسپین در ایران بود.
سی‌ان‌ان، فاکس‌نیوز و برخی دیگر از رسانه‌های مطرح آمریکایی نیز تا عصر دیروز خبر سقوط هواپیما در افغانستان را پوشش نداده بودند.
در مجموع وجود اخبار ضد و نقیض درباره این حادثه و اطلاع‌رسانی محدود و قطره چکانی رسانه های غربی و مقامات نظامی آمریکا پیرامون آن، ماجرا را پیچیده کرده و باید دید که در ساعات آینده چه اطلاعاتی پیرامون این قضیه منتشر می‌شود. پیچیدگی‌های این ماجرا زمانی بیشتر شد که شامگاه دیشب سخنگوی طالبان از سقوط بالگرد ارتش آمریکا در منطقه پکتیکای افغانستان خبر داد و اعلام کرد تمام سرنشینان آن کشته شدند.
ضمیمه نوجوانه
تیتر خبرها
