پیوند سینما و زیست‌بوم ما

پیوند سینما و زیست‌بوم ما

یادداشت: عزیزا… حاجی مشهدی منتقد فیلم و مدرس سینما


بی‌گمان سینما به عنوان یكی از فراگیرترین هنرها در تغییر نگرش و رفتار مخاطبان خود، كاركردی بسیار مثبت و موثر دارد. این تغییر رفتار می‌تواند حاصل تاثیر‌پذیری از كنش‌ها و رفتارهای قابل مشاهده یكی از شخصیت‌های محوری ( قهرمان) فیلم‌های سینمایی یا مجموعه‌های تلویزیونی باشد. شخصیت‌هایی كه تماشاگران فیلم‌ها را از طریق همذات‌پنداری ، به همدلی و همراهی وا‌می‌دارد وگاه باعث تغییر رفتار آن ها می‌شود. به همین روی، نقش سینما  را در انگاره‌سازی‌های رفتار انسانی نمی‌توان نادیده گرفت.
تردیدی نباید داشت كه ایجاد تغییرات مناسب در نگرش‌ها  با هدف مشاهده تغییر رفتارها در جامعه، تنها درعرصه مبانی اخلاقی و برخی خصایل پسندیده و نیكو همچون: راستگویی ، درستی ، جوانمردی ، وفای به عهد ، دستگیری از مستمندان و ... محدود نمی‌شود، بلكه از طریق فیلم‌های سینمایی یا  مستند به خوبی می‌توان بر كج‌رفتاری آدم‌ها با برخی منابع طبیعی و خدادادی اشاره كرد و رفتار نادرست ساكنان زمین با  آب ، خاك و هوا  را با نمایش تصاویری گویا از تجاوز به حریم رودخانه‌ها، دشت‌ها ، تالاب‌ها ، دریاچه‌ها و كوه‌ها و جنگل‌ها به عنوان مجموعه زیست‌بوم انسانی به تماشا گذاشت. سینما به روشنی می‌تواند تصاویری تلخ از سهل‌انگاری‌های آشكار ما در حفاظت از محیط‌زیست انسانی و زیست بوم همه جانداران موجود در كره‌زمین را برای ما به تماشا بگذارد. دست‌اندازی‌های نابودگران طبیعت در كوه و جنگل، به شكل‌های مختلفی صورت می‌گیرد كه مهم‌ترین آنها را می‌توان در چند مورد جست‌وجو كرد: آلودن رودخانه‌ها و منابع آبی با زباله‌ها، فاضلاب‌ها و پساب‌های كارخانه‌ها و مراكز صنعتی، تجاوز به حریم رودخانه‌ها  در پایین‌دست سدها و ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز كه موجب افزایش خطرسیلاب‌های ویرانگرشده و كار كنترل سیل را بسیار دشوار کرده است ،افزودن بر میزان گازهای گلخانه‌ای به دلیل افزایش ترافیك و تولید خودروهای غیراستاندارد و وسایل گرمایش خانگی به‌ویژه در شهرهای بزرگ و كم توجهی به توسعه نیروگاه‌های برق آبی به جای نیروگاه‌های حرارتی دارای سوخت فسیلی، بالا رفتن میزان گازهای گالخانه‌ای كه سرمنشاء اصلی پدیده زیانبار ریزگردهاست و.... كه در این روزگار كرونا زد با استفاده از فیلم‌های مستند یا سینمایی به خوبی می‌توان تصاویرگویایی از این نمونه‌های تاسفبار را به تماشا گذاشت و به ضرورت رعایت «فاصله‌گذاری اجتماعی» فرصت مناسبی است تا این گونه آثار را با رعایت حقوق تولیدكنندگان آنها از طریق نمایش آنلاین یا با استفاده از شبكه نمایش خانگی و همچنین شبكه‌های مستند تلویزیونی با هدف آموزش، انگارسازی رفتاری و سرگرمی در اختیار مخاطبان چنین آثاری گذاشت و به آدم‌های دنیای  امروز هشدار داد كه این كره خاكی به نسل‌های آینده نیز تعلق دارد.