کرونا فرصتی برای همبستگی اجتماعی

 کرونا فرصتی برای همبستگی اجتماعی

احمد نادری / منتخب مجلس یازدهم

   بحران‌ها اگرچه مخاطرات بسیار دارد، اما فرصتی برای تقویت و تحکیم همبستگی اجتماعی است. انسان‌شناسی فاجعه که یکی از شاخه‌های متاخر و جدی علوم اجتماعی است، به موقعیت‌های سه‌گانه پیشافاجعه، حین فاجعه و پس از آن و چگونگی استفاده از مولفه‌های بومی فرهنگ در مدیریت هر یک از وضعیت‌های فوق می‌پردازد.
 ݢݢݢهمبستگی اجتماعی در سطوح مختلف خرد و کلان و محلی و ملی، مولفه‌ای جدی است که در بحران‌ها، هم می‌تواند تقویت شود و هم تضعیف و این، به نحوه مدیریت دولت و همچنین مولفه‌های فرهنگی جامعه برمی‌گردد. جامعه ایران به علت وجود مولفه‌های پررنگ ملی و مذهبی، از دیرباز تاکنون، در برابر بحران‌ها، نه تنها تاب‌آوری مناسب داشته، بلکه توانسته بحران‌ها را محملی برای تقویت همبستگی کند. نگاهی به بحران‌ها در طول ۴۰ سال پس از انقلاب، از جمله جنگ تحمیلی و حوادث طبیعی مانند سیل، زلزله و... مدعای فوق را ثابت می‌کند. در بحران کرونا- که البته یک بحران بین‌المللی است و همه جوامع را درگیر کرده است- شاهد این هستیم که هم دولت ( state ) و هم جامعه توانسته‌است مولفه‌های فرهنگ سنتی و همچنین سخت‌افزاری خود را پای کار بحران آورد. به‌رغم ضعف‌های شدید در عملکرد قوه مجریه و عملکرد بد شخص رئیس‌جمهور در عمل نکردن به توصیه‌های علمی کارشناسان، شاهد هستیم تمامی اجزای state و آنچه اصطلاحا و البته به اشتباه به آن حاکمیت گفته می‌شود، به کنشگری فعال و هماهنگ روی آورده‌اند. عملکرد درخشان متولیان دین همچون نهاد حوزه و مرجعیت در تعطیلی اماکن مذهبی و همچنین قوه قضاییه در آزادسازی زندانیان و نیز حضور پررنگ نیروهای مسلح در حوزه‌های مختلف اعم از درمان و پشتیبانی‌های لجستیک  و ایمنی جاده‌ها و... ، همچنین نهادهایی همچون ستاد اجرایی فرمان امام و بنیاد مستضعفان در حمایت‌های مختلف در حوزه‌های پشتیبانی و درمانی را می‌توان نمونه‌هایی از همبستگی اجتماعی در دوران بحران نامید. در کنار آن، کنش‌های اجتماعی افراد جامعه در کمک به همنوعان و بروز روحیات جمع‌گرایانه در حمایت از همنوعان، صحنه‌های زیبایی از همبستگی اجتماعی را خلق کرده‌است؛ لذا من بحران کرونا را فرصتی برای تحکیم همبستگی اجتماعی در کشور می‌بینم.