مجلس یازدهم، از نمای بیرونی

هشدار درباره بازنمایی تصویر مجلس جدید در افکار عمومی

مجلس یازدهم، از نمای بیرونی

از زمان آغاز مجلس یازدهم تا كنون، وزیران و اعضای هیات دولت با حضور در جلسات مجلس به تشریح وضعیت كشور در حوزه كاری خود پرداخته‌اند و دیروز در همین چارچوب، نمایندگان میزبان محمدجواد ظریف، وزیر خارجه كشورمان بودند. سخنرانی ظریف در جلسه دیروز مجلس در دو بخش انجام شد ؛ ابتدا وزیر خارجه به بیان اقدامات دستگاه دیپلماسی در بخش‌های مختلف پرداخت و پس از آن ده نفر از نمایندگان صحبت كردند كه اكثر آنها مواضع انتقادی نسبت به عملكرد وزارت خارجه داشتند. بعد از صحبت‌های ده نماینده، ظریف باردیگر پشت تریبون حاضر شد و به نمایندگان پاسخ داد.این جلسه را می‌توان پرحاشیه‌ترین جلسه مجلس یازدهم تاكنون دانست كه فیلم‌های آن بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی داشت.برجسته شدن جلسه نمایندگان با وزیر خارجه و چالش با او در حوزه سیاست خارجی در كنار سایر جلسات مجلس جدید در شرایطی كه ساماندهی وضع اقتصادی مهم‌ترین دغدغه مردم است، باعث طرح انتقاداتی نسبت به عملكرد مجلس یازدهم در ارائه تصویر واقعی از خود در جامعه شده است كه در گزارش امروز به بررسی آنها و راهكار اصلاح این مسیر پرداخته‌ایم.

مسائل مختلفی از ابتدای مجلس یازدهم تاكنون از سوی نمایندگان مورد بررسی قرار گرفته است اما طبیعتا موضوعات چالشی، بازتاب بیشتری یافته‌ و به سوژه رسانه‌ها تبدیل شده‌اند و شاید خیلی از مردم حتی ندانند كه در این مدت برخی وزیران اقتصادی از جمله وزیر اقتصاد، وزیر نیرو و وزیر راه در جلسات مجلس حضور یافته‌اند، چرا كه در این جلسات، چالش چندانی میان وزرا و نمایندگان صورت نگرفته است.
اما از سوی دیگر  كمتر رسانه‌ای بود كه نشست مجلس با حضور محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات را پوشش ندهد. نگاهی به تیترهایی كه رسانه‌ها برای پوشش خبر حضور وزیر جوان در مجلس انتخاب كردند به نوعی طعنه به مجلس بود كه در این شرایط كه مردم مشكلات اقتصادی فراوانی دارند جلسه با آذری‌جهرمی و مباحث مطرح‌شده، چندان تناسبی با شرایط فعلی ندارد؛ تیترهایی از جمله خط و نشان‌های نمایندگان برای اینستاگرام یا اینستاگرام، دغدغه بهارستان.
جلسه دیگری كه بازتاب گسترده‌ای داشت حضور رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و وزیر ارشاد در مجلس بود كه محور این جلسه و موضوعی كه در رسانه‌ها بازتاب یافت فضای مجازی و مسائل فرهنگی بود و نمایندگان از شرایط فرهنگی انتقادات زیادی را مطرح كردند.طرح سوال از رئیس‌جمهور كه دیروز تقدیم هیات‌رئیسه شد هم از مدت‌ها قبل در رسانه‌ها و فضای مجازی به عنوان یكی از اقدامات اصلی نمایندگان مجلس یازدهم بازتاب یافته است. یكی از محورهای اصلی این سوال، عملكرد دولت در مباحث اقتصادی از جمله مدیریت ضعیف بازار مسكن است اما خیلی از رسانه‌های حامی دولت این طرح را به معنی شمشیر كشیدن مجلس جدید برای دولت تفسیر كرده‌اند.
مجموعه این اتفاقات در كنار جلسه دیروز كه با حضور وزیر خارجه برگزار شد و بازتابی كه در فضای مجازی و افكار عمومی داشته است، گرچه در چارچوب برنامه نمایندگان و دغدغه‌های آنها در حوزه‌های مختلف بوده اما كنار هم قرار گرفتن آنها بازنمایی مناسبی نداشته و برخی این‌گونه تفسیر كرده‌اند كه مجلس جدید با خط مشی متفاوتی كه نسبت به دولت دوازدهم دارد روی اختلافات سیاسی با قوه مجریه تمركز كرده و همین مساله می‌تواند بر دغدغه‌های اصلی جامعه كه معیشت و مشكلات اقتصادی در صدر آنهاست سایه بیندازد.
غلبه حاشیه بر متن
سایر اقدامات پرسر و صدای مجلس یازدهم نیز با وجود این‌كه نسبت به اصل آنها نمی‌توان انتقادی داشت و اقدامات قابل دفاعی هستند اما آنها نیز در اولویت‌های اصلی جامعه در شرایط فعلی نمی‌گنجند.
برای نمونه می‌توان به موضوع بررسی اعتبارنامه تاجگردون اشاره كرد كه از مدت‌ها قبل به یكی از اخبار پرمخاطب درخصوص مجلس یازدهم تبدیل شده است. در این ماجرا برخی نمایندگان كه نسبت به تایید اعتبارنامه تاجگردون اعتراض داشتند خواستار بررسی دوباره آن شدند و این اعتبارنامه به كمیسیون تحقیق رفت و پس از تایید در آن كمیسیون ظاهرا قرار است در یكی دو روز آینده در صحن علنی به رای نمایندگان گذاشته شود. اما كمتر روزی است كه خبر جدیدی در این زمینه منتشر نشود و موافقان و مخالف منتخب گچساران به اظهارنظری له یا علیه او نپردازند.پیگیری نمایندگان درخصوص طرح‌هایی چون سوت‌زنی و شفافیت آرای نمایندگان از دیگر اخبار مجلس جدید بوده است. این طرح‌ها نیز می‌توانند گام موثری درخصوص مقابله با فساد باشند اما موضوعاتی هستند كه از مجالس گذشته مطرح بوده‌اند و گرچه به سرانجام رساندن آنها در مجلس یازدهم می‌تواند نكته مثبتی برای این مجلس باشد اما قطعا اقدام سریع و قاطع مجلس برای بهبود وضع اقتصادی كشور، اولویت بیشتری نسبت به این طرح‌ها دارد.
سند بالادستی
از سوی دیگر پیام رهبری به مجلس یازدهم را می‌توان یك سند بالادستی برای نمایندگان این دوره و بهترین ملاك برای سنجش اقداماتی دانست كه در حدود 40 روز گذشته از سوی نمایندگان جدید انجام شده است.
در پیامی كه رهبر انقلاب برای افتتاح مجلس یازدهم صادر كردند، آمده است: در حال حاضر، اقتصاد و فرهنگ در صدر فهرست اولویت‌های كشور است. در باب اقتصاد، علاوه‌بر مشكلات عمده و‌ مشهود، باید اذعان كنیم كه در دهه‌‌ پیشرفت و عدالت، نمره‌‌ مطلوبی درباب عدالت به دست نیاورده‌ایم. این واقعیتِ ناخواسته باید همه را به تلاش فكری و عملی در باب معیشت طبقات ضعیف، به‌مثابه‌‌ اولویت، وادار سازد. توصیه‌‌ صاحب‌نظران به ما می‌گوید كه راه درست برای این مقصود اصلاح خطوط اصلی اقتصاد ملی یعنی: اشتغال، تولید، ارزش پول ملی، تورم، اسراف و امثال آن است.
مقایسه عملكرد برخی نمایندگان در روزهای گذشته با اولویت‌هایی كه در پیام رهبری بر آنها تاكید شده است حداقل در ظاهر چندان همخوانی ندارد. البته نباید از این مساله غفلت كرد كه فقط چند روزی است كه از شكل‌گیری كمیسیون‌های تخصصی مجلس می‌گذرد و پیگیری طرح‌های تخصصی عملا از زمان تشكیل كمیسیون‌ها كلید خورده است. از سوی دیگر مجلس یازدهم با گرایش مشخص سیاسی، مخالفانی دارد كه به هر حال با جهت‌گیری خاص سیاسی از هر اقدام مجلس انتقاد كرده و روایت خود را به افكار عمومی منتقل می‌كنند.
اما با این‌حال در چنین فضایی نمایندگان باید در برخوردهای خود در جلسات با اعضای هیات دولت و مسائلی كه در دستور كار قرار می‌دهند، این ملاحظه را مدنظر داشته باشند كه چه برداشتی از این اقدامات در افكار عمومی خواهد شد. اطلاع‌رسانی بی‌طرفانه درباره این جلسات و همچنین پوشش گسترده‌تر اقداماتی كه با اولویت‌های جامعه، همخوانی بیشتری دارد می‌تواند تا حدود زیادی در اصلاح ذهنیت جامعه نسبت به عملكرد مجلس یازدهم موثر باشد و نمایندگان فعال در فضای مجازی و همچنین رسانه‌های مجلس نقش مهمی در این زمینه دارند.


پیگیری معیشت مردم با طرح‌های اقتصادی
مالک شریعتی، نماینده تهران

مجلس وظایف مختلفی دارد و نمایندگان در حوزه‌های تخصصی و عمومی کشور وظایفی را دنبال می‌کنند. طبعا در ابتدای شروع به کار خانه‌ملت اولین کار نمایندگان تصویب اعتبارنامه‌ها است و از سویی دیگر در تشکیل کمیسیون‌های تخصصی مجلس هم نمایندگان باید ورود می‌کردند. از سوی دیگر در ابتدای هر دوره مجلس، ‌نمایندگان باید در جریان عملکرد دولت و سایر نهادها قرار گیرند. از این رو هیات رئیسه مجلس بر اساس فهرستی، وزیرانی را در حوزه‌های اقتصادی،‌ سیاست خارجی، دفاعی و ... به مجلس دعوت کرد و همچنین روسای برخی نهادها هم به مجلس دعوت شدند و در جلسات علنی و غیرعلنی گزارش‌هایی را ارائه دادند و نمایندگان و اعضای کابینه و روسای نهادها به بحث و تبادل نظر پرداختند. از سویی دیگر در این یکی دو ماه با توجه به موضوع، باید کمیسیون‌ها قوام پیدا می‌کرد و مشغول کار می‌شد. طبعا در کمیسیون‌ها است که نظرات کارشناسی مطرح می‌شود و موضوعات در صحن علنی مورد رسیدگی بیشتر قرار می‌گیرد. در چنین شرایطی این رسانه‌ها هستند که براساس سلیقه خود موضوعی را ضریب داده یا نمی‌دهند. برخی طرح‌ها مثل بحث شفافیت، جمعیت و خانواده و اقتصاد دانش‌بنیان هم از سوی نمایندگان ارائه شد و این نشان می‌دهد که مجلس در حوزه های مختلف کار کرده است.



 نظارت، حق مسلم مجلس
غلامحسین رضوانی، نماینده تهران

دولت و مجلس هر کدام وظایفی براساس قانون دارند و نظارت از شؤون قوه مقننه است و الزامات خاص خود را دارد. نظارت حق مسلم و قانونی مجلس است. در عین حال باید توجه داشت که نظارت به معنای  تقابل نیست. اگر دولت بخواهد سالم کار کند باید دستگاه‌های نظارتی را به عنوان کمک‌کننده به خود بداند. نظارت به معنای مچگیری نیست و توامان به جنبه‌های سلبی و ایجابی توجه دارد. در عین حال در شرایط کنونی برخی اینگونه تلقی می‌کنند که اقداماتی مثل سوال از رئیس‌جمهور یا دعوت از وزیران به معنای جدال با قوه مجریه است و در این میان توجه به دغدغه‌های معیشتی مردم از سوی نمایندگان کمرنگ شده است.  مثلا دولت در این قضیه اصرار دارد هر گونه نقد و توصیه مشفقانه را حمل بر مخالفت بداند. این در حالی است که نمایندگان در قبال قانون وظایفی دارند که باید به آن عمل کنند. با این وصف از نظر من، مجلس شورای اسلامی در این مدت کوتاه در قالب طر‌ح‌هایی که ارائه داده و اقداماتی که انجام داده به وظایف خود عمل کرده است. مجلس همچنان به طور خاص نسبت به دغدغه معیشتی مردم توجه دارد. ما در این حوزه همچنان نسبت به وضعیت اقتصادی کشور نگرانی و دغدغه داریم و پیگیر مسائل مرتبط با آن هستیم. رئیس مجلس در ابتدای شکل‌گیری مجلس یازدهم عنوان کرد نمایندگان قصد مچگیری ندارند که البته حرف درستی است اما در عین حال باید به این نکته توجه کرد که این حرف به معنای این نیست که به بهانه عدم مچگیری، بعد نظارت مجلس تضعیف شود.



قضاوت درباره عملکرد مجلس یازدهم زود است
احمد نادری، نماینده تهران

مجلس یازدهم در ابتدای راه خود قرار دارد و ممکن است از سوی برخی این تلقی صورت گیرد که خانه ملت به معیشت مردم توجه نکرده است. این برداشت به نظر من بی‌انصافی است. مجلس در روزهای ابتدایی کار درگیر اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس و همچنین تشکیل کمیسیون‌های تخصصی بوده و تازه در این هفته کمیسیون‌ها فعالیت‌های خود را آغاز کرده‌اند. طبعا بسیاری از بحث‌های مهم در کمیسیون‌‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد و بعد وارد صحن می‌شود. بنابراین با توجه به تشکیل‌نشدن این کمیسیون‌ها کار مجلس در حوزه‌های تخصصی با تاخیر روبه‌رو شده است. البته این مساله به آن معنا نیست که نمایندگان تاکنون اقدامات موثری انجام نداده‌اند. در همین مدت کوتاه وزیران کلیدی به مجلس دعوت شدند و گزارش ارائه دادند و در جلسات به بحث و تبادل نظر با نمایندگان و ارائه راهکار برای بهبود وضع معیشت مردم پرداختند.
نکته دیگری که در حوزه پیگیری بحث معیشت مردم مورد توجه نمایندگان بود تقدیم طرح سوال از رئیس‌جمهور به هیات رئیسه مجلس با امضای بالا بود و در این طرح به موضوعاتی مثل معیشت مردم، گرانی‌ها، وضعیت نامناسب سکه، ارز و خودرو و ... اشاره شده است. معقتدم که همچنان زود است درباره عملکرد مجلس قضاوت کنیم و شاید بتوان طی دو ماه آینده ارزیابی اولیه‌ای از عملکرد مجلس داشته باشیم.


ظریف در نشست داغ مجلس
جلسه دیروز مجلس شورای اسلامی که با حضور وزیر خارجه برگزار شد حاشیه‌های زیادی داشت.
ظریف در این جلسه درباره موضوع توافقنامه همکاری 25 ساله ایران با چین سخن گفت و در بخش دیگری از سخنانش خاطرنشان کرد در سال‌های اخیر بیشترین روابط و مراودات ایران با کشورهای همسایه بوده است.
وی از راه‌اندازی معاونت دیپلماسی اقتصادی در وزارت خارجه گفت و این که دستگاه‌ها باید برای مقابله با سیاست فشار حداکثری و کمک به تهاتر کالا و خدمات کمک کنند و مقاومت‌های داخلی در این زمینه باید از بین برود.
 بعد از پایان سخنان وزیر خارجه شماری از نمایندگان به بیان دیدگاه‌های خود در حوزه دیپلماسی پرداختند که اغلب آنها انتقادات تندی نسبت به عملکرد وزیر خارجه و دستگاه متبوعش داشتند. عمده مسائل مطرح‌شده در این اظهارات انتقاد از انفعال دستگاه دیپلماسی، ضعف دیپلماسی اقتصادی و لزوم تجدید نظر در برجام بود و به عنوان مثال یکی از نمایندگان خطاب به وزیر خارجه یادآور شد: فرصت‌های پیش روی ملت ایران را به امید لبخند آمریکا و اروپا نسوزانید.
با پایان صحبت‌های نمایندگان، وزیر خارجه برای ارائه بخش دوم گزارش خود پشت تریبون قرار گرفت تا به پرسش‌های نمایندگان پاسخ دهد. در همین هنگام برخی نمایندگان با اعلام اخطار قانون اساسی از ریاست مجلس خواستار اختصاص وقت برای بیان اخطار شدند .
برخی نمایندگان هم بخش‌هایی از صحبت‌های ظریف را توهین به خود قلمداد کردند که ظریف با توضیح صحبت‌های خود، این برداشت نمایندگان را اشتباه خواند.
رئیس مجلس هم در این جلسه با اشاره به قطعنامه اخیر شورای حکام‌آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت: از این پس جمهوری‌اسلامی و نمایندگان مردم به آژانس اجازه نخواهند داد با دست باز و بدون محدودیت هر درخواستی را گفته و هر کاری را در کشور انجام دهند تا حلقه‌های اطلاعاتی و جاسوسی دشمنان جمهوری اسلامی
تکمیل شود.