نسخه ایرانی مجازات‌ها
هزاران هزار شهروند متخلف درنقاط مختلف جهان تاكنون به واسطه بی‌اعتنایی به قانون اجباری شدن ماسك كه فعلا تنها راه مطمئن برای پیشگیری از ابتلا به كروناست، جریمه شده‌اند و احتمالا بعد از این نقره‌داغ شدن دیگر به قانون احترام خواهند گذاشت.
این روش در كشورهای گوناگون با شیوه‌های مختلف اداره حكومت تجربه شده و جواب هم داده اما سوال این است كه كدام نسخه برای كشور ما مفید است كه هم استفاده از ماسك را ترویج دهد و هم نظم اجتماعی را به‌هم نریزد.
اجبار كردن برخی از مردم كه اكنون پنج ماه است با هیچ ادله‌ای قانع به استفاده از ماسك نشده‌اند در كشور ما الزامی به نظر می‌رسد مخصوصا این‌كه ایرج حریرچی معاون كل وزارت بهداشت می‌گوید بعد از این همه گفتن و خواهش كردن در برخی مراكز استان‌ها مثل اصفهان استفاده از ماسك تازه به 75 درصد و در تهران كه حالا كانون انتشار كروناست به 50 درصد رسیده است.
البته قطعا این آمار بی‌توجهی در كنار آمارهای خوف‌انگیز شیوع كرونا در كشور باید در كنار موضوعات متعددی دیده شود تا بتوان از قوه قهریه و ابزار جریمه برای مطیع كردن متخلفان استفاده كرد. قبل از هر چیز قیمت ماسك باید تعدیل و كمبودهایش برطرف شود تا ماسك به‌راحتی در اختیار همه باشد و كسی توجیهاتی از این دست نداشته باشد.
پس از این باید سازوکار اعمال جریمه و پرداخت آن تعریف شود تا مجازات متخلفان ضدماسك به سرنوشت جریمه عابران پیاده كه ایده‌اش سال‌هاست خاك می‌خورد، دچار نشود. راه نفوذ كلاهبردارن نیز باید مسدود شود تا روزی نرسد كه نظارت بر ماسك زدن مردم به فرصتی بكر برای شیادان تبدیل شود و راه اخاذی و سركیسه كردن‌شان در كوچه و خیابان باز شود.
در واقع مجازات سرباززنندگان از قانون در این شرایط بد كرونایی، یك نیاز است اما به شرط و شروطی‌، ‌به این شرط كه با نیت درست كردن ابرو پیش نرویم ولی یكباره چشم را هم كور كنیم.



دنیا با متخلف تعارف ندارد
كشورهای دنیا را به‌واسطه وجود كرونا می‌شود به سه بخش تقسیم كرد: كشورهایی كه اطاعت از قانون و تابع محضِ دستورات دولت بودن در آنها حرف اول را می‌زند،‌ كشورهایی كه رفتار مردم را با جریمه هدایت می‌كنند و كشورهایی كه از خشونت برای اطاعت استفاده می‌كنند. شاید ما هم در ایران شق چهارم باشیم كه در این ماه‌های كرونایی از مردم فقط خواهش كرده‌ایم و سیاست‌مان تمنا و توصیه كردن بوده‌است.
به هر حال كشورهای دسته اول،‌ همراهی مردم و در نتیجه مدیریت كرونا را با هم دارند مثل چین، ژاپن و كره جنوبی كه نمونه‌های خوبی هستند. یكی از ایرانیان مقیم چین دیروز به ما گفت در چین هیچ فشاری از سوی دولت برای استفاده از ماسك نیست، چون بعد از این كه مقامات بهداشتی ماسك زدن را برای كنترل بیماری مفید اعلام كردند مردم خودشان داوطلبانه ماسك به صورت زدند. خب این راز موفقیت چین در كنترل كروناست.
ما از چند كشور اروپایی هم خبر گرفتیم،‌ از هلند و آلمان تا ایتالیا و روسیه كه به هیچ وجه با متخلفان شوخی ندارد. سپس سری زدیم به یكی از ایرانیان مقیم هند در شبه‌قاره و پس از آن با یك ایرانی در تركیه همكلام شدیم و سپس از استرالیا خبرگیری كردیم كه نتیجه همه این تماس‌ها برخورد قاطعانه، بی‌رودربایستی و البته قانونمند دولت‌ها با متخلفانی بود كه قانون اجباری شدن ماسك را زیرپا می‌گذارند.



در هلند هم به گفته هموطنی كه به ما اطلاعات داد ماسك زدن در ناوگان حمل و نقل عمومی اجباری است و هر كسی از این كار امتناع كند 90 یورو جریمه می‌شود. سازوکاری هم كه برای دریافت جریمه تعریف شده بر مبنای اطلاعات كارت شناسایی افراد است به طوری كه شماره ملی افراد در سیستم پلیس ثبت  و برگه جریمه به آدرس محل زندگی افراد ارسال می‌شود.



از اوكراین به ما خبر رسید افراد بدون ماسك را به مكان‌های سرپوشیده راه نمی‌دهند و كسی كه قانون را زیر پا بگذارد 17 هزارگریونا جریمه می‌شود.



در قاره اقیانوسیه نیز با این كه طبق اطلاعات ما فقط درایالت ویكتوریا با مركزیت ملبورن،‌ استفاده از ماسك اجباری است، ولی درهمین ایالت كه سفر به آن ممنوع است، پلیس همراه ارتش در خیابان‌ها حضور دارند و افراد بدون ماسك را بدون فوت وقت و در لحظه 200‌دلار جریمه می‌كنند كه یا افراد باید آن را نقدا بپردازند یا قبض جریمه به نشانی خانه شان ارسال می‌شود و مجبورند ظرف دو هفته آن را بپردازند البته اگر دلشان نمی‌خواهد این جریمه تصاعدی بالا برود و ناگهان به
 2000 دلار برسد.



در تركیه و در همسایگی ما اما خبری از زد و خورد نیست، ولی هر كسی كه بدون ماسك به مكان‌های ممنوعه وارد شود 900 لیر جریمه می‌شود. وجه تمایز تركیه با سایر كشورها البته این است كه در كنار این اجبار و اعمال جریمه، تصمیمی به نفع مردم و تشویق آنها به استفاده از ماسك نیز گرفته شده به این ترتیب كه صادر كنندگان ماسك به ازای صادارت هر سه ماسك باید یك ماسك رایگان به شهروندان بدهند. این سیاست باعث شده قیمت هر ماسك در این كشور كمتراز یك لیر و در توان همه افراد باشد.



در آلمان دو ایرانی مقیم با ما همكلام شدند و توضیح دادند كه جریمه ماسك نزدن در محیط‌های بسته 30 یورو است كه پلیس به صورت نقدی از افراد دریافت می‌كنند.
به‌جز این جریمه اسم متخلفان نیز وارد سیستم پلیس می‌شود تا اگر بار دیگر تخلف كردند مبلغ جریمه‌شان دو‌برابر شود.
نكته جالب توجه این كه اگر در آلمان همسایه‌ها به پلیس خبر بدهند كه كسی در خانه‌اش مهمانی گرفته صاحبخانه 30 یورو جریمه می‌شود.



در آسیای خودمان هم جریمه شدن متخلفان جدی است. یك ایرانی مقیم هند دیروز به ما گفت جریمه ماسك نزدن در این كشور 200 تا 500 روپیه است و این جریمه برای كسانی كه فاصله اجتماعی را نیز رعایت نمی‌كنند، اعمال می‌شود. در هند اما جریمه انداختن آب دهان روی زمین كه یكی از عوامل گسترش ویروس كروناست،‌ سنگین و معادل 10 هزار روپیه است كه به صورت نقدی از مردم گرفته می‌شود. جالب این كه به گفته این هموطن، پلیس هند كارتخوان همراه دارد و جلوی بهانه افرادی را كه می‌گویند پول نقد ندارند می‌گیرد. جالب تر و شاید تامل برانگیزتر این كه در هند اگر متخلفان پول نقد و كارت بانكی نداشته باشند به دست پلیس چوب می‌خورند.



یك پزشك ایتالیایی در شهر میلان نیز از آنچه در این كشور می‌گذرد ما را مطلع كرد كه حكایت از سیستم نظارتی دقیق در این كشور دارد. در ایتالیا پلیس و سازمان‌های مردم‌نهاد بر اجرای قانون اجباری‌شدن ماسك دوشادوش هم نظارت می‌كنند. این تشكل‌ها به صورت نامحسوس در مراكز خرید و مراكز شلوغ گشت می‌زنند و افراد فاقد ماسك را 400‌یورو جریمه می‌كنند و به آنها قبض پرداخت نیز می‌دهند. اینها البته اگر تخلف را در نقاط پرریسك كه احتمال ابتلا به كرونا در آنها بیشتر است، مشاهده كنند متخلفان را به پلیس معرفی می‌كنند تا برای آنها پرونده تشكیل دهند و برخوردهای جدی‌تری با آنها شود. در ایتالیا این سختگیری‌ها شامل حال مهاجران نیز می‌شود به طوری كه ماسك نزدن برای آنها ضمن داشتن جریمه باعث ثبت امتیاز منفی در پرونده مهاجراتی آنها می‌شود كه ممكن است بر وضعیت اقامت آنها اثر بگذارد.



در روسیه به نقل از هموطنی كه به سؤالات ما پاسخ داد اگر كسی ماسك به صورت نزند از هزار تا 30هزار روبل كه معادل 14 تا 414 دلار است جریمه می‌شود. اگر این شخص ماسك نزدن را تكرار كند 15 تا 50 هزار روبل جریمه می‌شود و اگر مغازه‌دار یا صاحب فروشگاه یا مسؤول هر محیط سربسته به افراد بدون ماسك جنس بفروشند از  
30‌تا 50‌هزار روبل جریمه می‌شود و اگر برای بار دوم و چندم این كار را تكرار كند باید 500 هزار تا یك میلیون روبل جریمه بدهد و خود را برای بسته شدن واحد صنفی تا 90 روز آماده كند.در روسیه این جریمه‌ها توسط پلیس و بازرسان اعمال می‌شود و جالب این كه سه شاهد باید این تخلف را با امضایشان تایید كنند و آن وقت برگه جریمه‌ای صادر می‌شود كه گریزی از پرداخت آن نیست.