كار روی مهارت‌ورزی كودكان
سارا روستاپور، مجری برنامه «پاشو پاشو كوچولو» در پاسخ به این سؤال كه در حال حاضر برنامه‌های كودك همچون پاشو پاشو كوچولو از برنامه‌های خارجی بینندگان بیشتری دارد، شما از چه راهكاری استفاده كردید كه این برنامه توانسته نظر بچه‌ها را جلب كند؟ می‌گوید: این برنامه با پیش‌زمینه‌ای ساخته شده‌است. یعنی پنج تا شش ماه درباره طرح صحبت كردیم، بارها نیازهای بچه‌ها را مورد بررسی قرار دادیم و برنامه‌های دیگر هم دیدیم تا متوجه شویم در كدام بخش موفق‌تر بوده‌اند. در مجموع یك بسته محتوایی مناسب آماده كردیم تا مورد توجه بچه‌ها قرار بگیرد.
وی ادامه می‌دهد: همچنین در برنامه پاشو پاشو كوچولو روی مهارت‌ورزی بچه‌ها كار كردیم، حتی از زمانی كه كرونا آمده و بچه‌ها نتوانستند به مهدكودك یا مدرسه بروند برنامه‌هایی همچون پاشو پاشو كوچولو، مهد پویا و... هم آنها را سرگرم كرده و هم این‌كه آموزش داده‌است. برنامه پاشو پاشو كوچولو مانند یك مجله است و شامل بخش‌های متنوع همچون كاردستی، شعر، نمایش، قصه، كتاب و... هر آنچه خردسالان نیاز دارند در این برنامه وجود دارد.
روستاپور با اشاره به برنامه مهدپویا كه تهیه‌كنندگی آن را هم به‌عهده دارد، عنوان می‌كند: با وجود این‌كه 10 قسمت از پخش این برنامه گذشته، اما خیلی توانسته ارتباط خوبی با بچه‌ها برقرار كند و جای زیادی در دل بچه‌ها پیدا كرده و خوشحالم چنین اتفاقی افتاده‌است.
او درباره ویژگی‌هایی كه این برنامه دارد و باعث شده نظر بیش از 50 درصد بینندگان را جلب كند هم می‌گوید: مهدپویا یك مجموعه كامل آموزشی تخصصی پیش‌دبستانی است و هر آنچه كه بچه‌ای در این سن و سال نیاز دارد آموزش ببیند، ما آن را در بخش‌های برنامه گنجانده‌‌ایم. در این برنامه ما روی موارد مختلفی كار كرده‌ایم مثل هوش و حافظه، خوب دیدن و خوب شنیدن بچه‌ها، قصه گفتن برای آنها، اشكال هندسی و مهارت‌آموزی و... همه اینها در فضای خوش آب و رنگی رخ داده كه مخصوص بچه‌هاست. در اینجا ما حتی مفاهیم و آزمایش‌های پایه‌ای فیزیك را هم برای بچه‌ها و با آنها انجام می‌دهیم. می‌توانم بگویم كه همین خلاقیت در ساخت برنامه و اتفاقات تازه‌ای مثل استفاده از صدا‌پیشه كودك باعث شده تا برنامه روی آنتن برود و در فضایی مثل تلوبیون و... بیش از چند بار ویو بخورد. این یعنی مردم برنامه خوب را می‌شناسند و می‌بینند. می‌‌توانم بگویم ما در حد یك برنامه خارجی با همین بودجه اندكی كه هست، بودیم.
بودجه شبكه معادل یك سریال است!
این مجری و تهیه‌كننده درباره پرداخت‌های مالی برنامه‌های خردسال و كودك توضیح می‌دهد: یكی از مشكلات پرداخت‌های مالی است. چرا باید كل بودجه شبكه كودك به میزان یك سریال از شبكه سراسری باشد! واقعا باید تدبیر درستی اندیشید. با توجه به حجم زیاد مخاطبان و اقبال خوب بچه‌ها از برنامه‌های خردسال و كودك، باید بودجه شبكه كودك مورد توجه قرار بگیرد. این در حالی است كه شبكه كودك دیجیتال است و آنالوگ نیست و خیلی دسترسی به این شبكه ندارند، اما با این حال مخاطبان این شبكه زیاد است.
وی درباره این‌كه آیا این شرایط برایتان دلسرد‌كننده نیست، می‌گوید: عشق به كودكان و كار باعث شده به كارمان ادامه بدهیم. همچنین مدیران شبكه كودك بسیار خوب هستند و فضای كار به ما داده‌اند. به‌ویژه این‌كه آقای سرشار نگاه جنسیتی ندارد و زنان هم می‌توانند تهیه‌كننده باشند. این در حالی است كه باید در شبكه‌های دیگر خودمان را ثابت كنیم، اما مدیران شبكه كودك خیلی به ما بها می‌دهند و خوشحالم در این شبكه كار می‌كنم.
 برای بهترشدن آینده برنامه‌سازی در حوزه كودك و خردسال با توجه به ظرفیتی كه وجود دارد، باید برنامه‌ریزی بیشتری شود، این موضوعی است كه نظر روستاپور را هم درباره‌اش جویا شدیم. او می‌گوید: من فكر می‌كنم كه مدیران بالادستی باید بیشتر روی این موضوع فكر كنند و با این حجم مخاطبی كه داریم بودجه ویژه‌تری به تولیدات اختصاص داده شود. همه ما ازجمله مدیران باید بدانیم كه شما هزار سریال هم كه بسازید نمی‌توانید روی كودكان آن‌طور كه باید تاثیر بگذارید و تنها با سرمایه‌گذاری و برنامه كودك است كه می‌شود جامعه بهتری داشت. اگر این را بپذیرند ما می‌توانیم تاثیرات بسیاری را در سطح جامعه ببینیم. درحال‌حاضر ما برنامه كودك، سریال كودك و حتی بودجه در این فضا كم داریم و باید به آن به شكل ویژه‌تری پرداخته شود.
خردسال، كودك و نوجوان را جدا كنید
بحث تفكیك دو گروه سنی خردسال و كودك برای برنامه‌سازی هم موضوع دیگری است كه هرازگاهی به آن پرداخته می‌شود. روستاپور درباره این تفكیك با اشاره به لزوم جداسازی شبكه‌ها عنوان می‌كند: خود ما همیشه به‌شدت این تفكیك را قائل هستیم اما مساله‌ای كه وجود دارد این است كه باید شبكه كودك، خردسال و نوجوان‌مان از هم جدا شود.
 این‌كه تا ساعت 2 خردسالیم و بعد نهال می‌شویم اتفاق خوبی نیست، چون كارتون و برنامه‌ای كه برای خردسال است با كودك تفاوت دارد. مثلا یكی از درگیری‌هایی كه ما با خانواده‌ها داریم این است كه بچه كار را دوست دارد اما پدر و مادرها می‌گویند كه ریتم كار كند است! این در حالی است كه ریتم برنامه خردسال باید كند باشد و درك این موارد برای خانواده‌ها سخت است.
روستاپور كه دختر خودش هم در گروه سنی مخاطبان این برنامه‌هاست، در پاسخ به این سوال که آیا او هم جزو بینندگان شبكه پویاست، می‌گوید: نهال به‌شدت بیننده پروپاقرص این دو برنامه است و در مهد پویا هم در تیتراژ آن حضور دارد. او با وجود آن‌كه دو سال و سه ماه دارد تا این برنامه‌ها شروع می‌شود، می‌آید و برایش جالب است كه مادرش هم خانه است و هم در تلویزیون.
او در آخر هم با بیان این‌كه مدیران شبكه پویا خیلی همراه هستند، خطاب به همه مدیران این بخش گفت: فقط امیدوار م مدیران
كار كودك را جدی بگیرند.



صدرنشینی خردسالان در سیما
محمد سرشار، مدیر شبكه پویا در پست اخیر خود از میزان مخاطبان این شبكه و برنامه‌هایی گفت كه بعضا به نسبت تولیدات خارجی، بیننده بیشتری را جلب كرده‌اند. او در این‌باره نوشت: قبلا گفته شد كه روابط‌عمومی صداوسیما یافته‌های نظرسنجی‌های بهار 1399 را منتشركرده و این اقدام قابل تقدیر، هدیه خوبی برای كارشناسان است تا با تحلیل یافته‌ها، به شبكه كودك كمك كنند بهتر از قبل شود.
یافته‌های نظرسنجی از خردسالان در فصل بهار گزارش می‌دهد برنامه‌های تلویزیونی شبكه پویا بین 44 تا 63 درصد بیننده داشته‌اند. همین نمودار نشان می‌دهد برای نخستین‌بار در تاریخ برنامه‌سازی تلویزیونی ایران، برنامه «پاشو پاشو كوچولو» توانسته 40 درصد خردسالان را بیننده همیشگی خود كند. (بیننده همیشگی یا بیننده وفادار، بیننده‌ای است كه همه قسمت‌های یك برنامه را تماشا می‌كند.) این ركورد پیش از این در اختیار فصل یك برنامه «مهد پویا» بود.
برنامه‌های تلویزیونی «خدا چه آفریده»، «مل‌مل» و «مهد پویا» با 56 تا 62 درصد مخاطب، توانسته‌اند بین 31 تا 34 درصد خردسالان را بیننده همیشگی خود كنند. به بیان دیگر، این برنامه‌های شبكه كودك بین 5/1 تا دو میلیون نفر مخاطب خردسال وفادار دارند كه همه قسمت‌های آنها را تماشا می‌كنند.
از سوی دیگر، یافته‌های این پیمایش نشان می‌دهد در بهار 1399، بیننده وفادار برنامه‌های خردسال دیگر شبكه‌های سیما، بین 6 تا 12 درصد بوده‌است. این در حالی است كه این شبكه‌ها از موهبت پخش آنالوگ هم برخوردار هستند و حدود 4 درصد خردسالان، به شبكه‌های دیجیتال تلویزیون دسترسی ندارند و نمی‌توانند شبكه كودك را تماشا كنند.
یك نگاه سریع به این نظرسنجی نشان می‌دهد به لطف خداوند، بزرگ‌ترین ظرفیت رسانه‌ای كشور برای آموزش خردسالان در كانال پویای شبكه كودك ایجاد شده و با سرمایه‌گذاری دستگاه‌های مسؤول، می‌تواند بسیاری از آموزش‌های آداب زندگی را در قالب‌های جذاب به خردسالان زیر شش سال عرضه كند. از سوی دیگر، سازمان صداوسیما می‌تواند با اختصاص یك فركانس مجزا به كانال پویا و تفكیك آن از كانال نهال، ساعات پخش برنامه‌های خردسالان را به 8 صبح تا 9 شب افزایش دهد و خوراك رسانه‌ای مفید را در تمام ساعات روز، در اختیار خردسالان زیر شش سال قرار دهد. (ساعات كنونی پخش پویا، 8 صبح تا 2 بعدازظهر است.) به امید خدا در یادداشت بعدی، پربیننده‌ترین پویانمایی‌های خردسالان را معرفی خواهم كرد.