بررسی آینده کرونا در ایران در گفتوگو با حمید سوری، رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کووید- 19
کرونا دوباره طغیان میکند؟
آمار کرونا این روزها روندی نزولی دارد، بیمارستانها خلوت شده و کادر درمان مجال نفسکشیدن یافتهاند. رنگ قرمز شهرها یکییکی از نقشه کشور محو میشود و جایشان را رنگهای زرد و نارنجی میگیرد. اما آلودگی هوا چترش را روی آسمان بیشتر کلانشهرهای کشور باز کرده و به آسمان بسیاری از شهرها رنگ خاکستری پاشیده است. آن طور که کارشناسان میگویند این روزها باید نگران همدستی کرونا و آلودگی هوا بود، چراکه هر دو باهم ریه شهروندان را نشانه رفتهاند. این روزها شهروندان دغدغههای زیادی دارند؛ از کرونای انگلیسی که به گفته برخی مدیران پشت دروازههای کشور است تا مصرف مازوت در نیروگاههای کشور که برای سلامتی آنها خط و نشان میکشد. در ادامه، همه این نگرانیها را با حمید سوری که به تازگی به عنوان رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کووید- 19 انتخاب شده است در میان میگذاریم. او که دبیر علمی طرح شهید قاسم سلیمانی هم هست، خیلی زود آب پاکی را روی دست آنهایی که میگویند توفان کرونا فروکش کرده است میریزد و میگوید باید برای افزایش آمار ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا در روزهای پیش رو آماده شویم.
در روزهای سرد ما شاهد پدیده وارونگی هوا هستیم که سبب تراکم آلودگی در فضای شهری میشود. تراکم بالای آلودگی، احتمال ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا را بالا میبرد. یک نکته مهم این است که با آلودگی هوا، PH محیط هم کاهش پیدا میکند و فضا را اسیدی میکند. میکروبها در فضای اسیدی راحتتر منتقل میشوند و البته فعالیتشان هم افزایش پیدا میکند، اما به نظر میرسد یکی از دلایل شیوع آلودگی هوا، ناشی از عادیانگاری مردم و حضور بیش از اندازه در فضای شهری است. این بدان معناست که شهروندان سفرهای شهری غیرضروری زیادی دارند و با حضور بیشتر باعث آلودگی هوا شده اند و این هشداری به مسوولان است.
بنابراین شما میگویید با وجود آلودگی هوا، باید منتظر افزایش آمار ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا باشیم؟
بله متاسفانه. ما در شرایط بالقوه قرار داریم و هر لحظه ممکن است که این شرایط به وضعیت بالفعل تبدیل شود. در همه کشورها، اپیدمی ویروس به شکلی بوده که در زمانی کاهش و بعد طغیان کرده است. این طور نیست که چون حالا آمار کاهش پیدا کرده است، دلخوش باشیم. بنابراین تا زمانی که ایمنی عمومی برای همه مردم به وجود نیاید، خطر تبدیل شرایط از بالقوه به بالفعل وجود دارد. درست است که بسیاری از شهرها در شرایط نارنجی و زرد هستند اما شرایط به شدت شکننده است. بخشی از این پدیده اپیدمیولوژیستی به رفتار مردم بستگی دارد. مسوولان با توجه به دادههای علمی، سیاستگذاریهای سلبی و ایجابی تعیین میکنند، اما مردم هم باید همراهی کنند.
بهترین سیاستگذاری برای جلوگیری از طغیان دوباره چیست؟
حقیقت این است که ما با کنترل اپیدمی فاصله داریم، تا حدودی توانستهایم آمار ابتلا و مرگ و میر را کاهش بدهیم، اما باید راهبرد اساسی برای طغیان ویروس داشته باشیم. باید به گوش باشیم و رصد کنیم که اگر در محدوده زمانی و مکانی خاصی یکباره فراوانی ابتلا و مرگ و میر به وجود آمد، سریع وارد عمل شویم و از شدت ابتلا بکاهیم.
درست شبیه چهار شهرستان مازندران که حالا در وضعیت قرمز قرار دارد؟
بله، متاسفانه چهار شهر استان مازندران در وضعیت قرمز قرار دارد و حالا باید سریع واکنش نشان دهیم. باید از گسترش بیماری جلوگیری کنیم و اقدامات سختگیرانهای برای تردد و اجتماعات ایجاد کنیم. تغییر رفتار اجتماعی و آشناشدن مردم از شرایط موجود و همراهی آنها میتواند مثمرثمر باشد. در هر صورت مردم کسبوکار دارند و نباید افزایش آمار به شکلی باشد که ما مجبور شویم، کسب و کارها را تعطیل کنیم با همراهی مردم میتوان دوباره ویروس را مهار کرد.
راهکار پیشنهادی شما برای کنترل ویروس در شمال کشور چیست؟
مسوولان استان وارد عمل شدهاند و قرار است که سختگیری بیشتری به کار بگیرند. از ستاد مرکزی هم برای عملکرد آنها ناظرانی ارسال شده تا کنترل شرایط به نحو احسن انجام شود.
ما با اعمال محدودیتها تا چه میزان توانستهایم ویروس را کنترل کنیم؟
آمار ابتلا و مرگومیر ناشی از بیماری کرونا، این روزها نسبت به ماههای گذشته کاهش داشته اما باید بدانید که شرایط این روزهای کشور شکننده است و خیلی خوشخیالی است که فکر کنیم با کاهش آمار به طور کلی توانستهایم، ویروس را کنترل کنیم.
پیشنهاد شما برای دچارنشدن به این خوشخیالی چیست؟
برای مدیریت اپیدمی کرونا در کشور باید به دادهها و اطلاعات دسترسی کامل داشته باشیم. شناسایی و رصد مناطق پرخطر باید در اولویت ما باشد. تحلیل اطلاعات لحظهبهلحظه مهمترین کاری است که میتوانیم انجام دهیم. نکته اینجاست که شرایط مکانی و جغرافیایی هر منطقهای متفاوت است و باید برای آن مناطق محدودیتهایی اعمال کنیم. سختگیری در عبورومرور به شهرها و تغییر ساعت محدودیت شبانه میتواند موثر باشد. محدودیتی که البته این روزها در شهرهای کشور اجرا میشود.
رفتار ویروس کرونا در کشور چه تغییراتی داشته است؟
ویروس کرونا تغییر عجیبی نکرده فقط در حال جهش مستمر است ولی تغییر عمدهای در شدت بیماریزایی یا شدت مرگومیر ایجاد نکرده است. طبق گزارشها آخرین جهش ویروس در جنوبشرقی انگلستان بوده است.
درباره کرونای انگلیسی گفته میشود تا 70درصد شدت انتقالش بیشتر شده در ماههای اخیر نیز درباره شدت انتقال 70درصدی ویروس در کشور صحبت شده بود.
هیچ نشانه فعالانهای از جهش ویروس کرونا در کشور دیده نشده یعنی ما شاهد افزایش ابتلا در بازه زمانی و مکانی خاص نبودهایم. زمانی میتوانیم از رویت ویروس جهشیافته در کشور بگوییم که شاهد طغیان بیماری در منطقهای باشیم که در ماههای اخیر این اتفاق نیفتاده است.
در مازندران اما چهار شهر در وضعیت قرمز هستند.
تراکم جمعیتی در شهرهای این استان بالاست و احتمالا مواجه افراد با هم نسبت به شهرهای دیگر بیشتر است. این اما تنها دلیل نیست و رفتار سختگیرانهای برای کنترل بیماری در بین مسوولان این استان وجود ندارد.
اما محدودیتهای عبور و مرور وجود دارد و این یعنی که نباید آمار بیماری در این استان افزایش پیدا کند.
بله. کنترل اپیدمی کرونا به دو عامل بستگی دارد؛ یکی از آنها محدودیتهایی است که از طرف مدیران اعمال میشود و بخش دیگری هم همراهی مردم است. ممکن است که اعمال محدودیتها اجرا بشود ولی مسوولان شهری آن را درست اجرا نکنند. جدیت در اجرای محدودیت میتواند باعث کنترل ویروس در شهرها شود. ما استانی مانند ایلام را داریم که این روزها مرگومیر ناشی از بیماری کرونا در آن به صفر رسیده، چون مداخلات دولتی در آن بهدرستی انجام و اجرا شده است. درباره شهرهای شمالی و مخصوصا استان مازندران باید با دقت بیشتری به این مهم توجه و محدودیتها در آنجا با وسواس بیشتری اجرا شود.
در ایران جهش ویروسی داشتهایم؟
بله، در مردادماه به یکباره شاهد افزایش ابتلا و مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا بودیم. آمار مرگ و میر ناشی از بیماری، آن زمان به یکباره به بیش از 300 نفر هم رسید، اما بدون تحقیق و بررسی نمیتوان بهطور دقیق گفت که ما شاهد جهش ویروس در کشور بودیم، شواهد نشان میدهد که در آن بازه زمانی، جهش ویروسی در کشور اتفاق افتاده است. در آبان ماه هم به یکباره آمار ابتلا و مرگ و میر ناشی از بیماری افزایش پیدا کرد که با اعمال محدودیتها و نیز اجرایی شدن طرح شهید حاجقاسم سلیمانی، آمار کاهش پیدا کرد.
به نظرتان احتمال این که ویروس جهش یافته از طریق مراودات با کشورهای همسایه وارد کشور شود، چقدر است؟
بهترین کار این است که نگران ورود ویروس جهش یافته به کشور نباشیم، این که رفتار ویروس چیست یا این که چند جهش داشته، خیلی علمی است و به درد مردم نمیخورد، بنابراین اطلاعرسانی درباره این مسائل لزومی ندارد.
با دانستن رفتار ویروس، اما مردم میتوانند به مهار آن کمک کنند.
رفتار ویروس کرونا میتواند برای مدیران مهم باشد. رعایت پروتکلهای بهداشتی، ماسک زدن و کاهش تجمع تنها کاری است که مردم میتواند انجام دهند.
اما ویروس جهش یافته حتی وارد چین و آمریکا هم شده پس میتواند وارد کشور ما نیز شود؟
بله. ممکن است، اما بهترین کار این است که مرزهای کشور، کنترل شود. کنترل بیماری در مرزهای کشور، تنها راهحل کنترل ورود ویروس جهش یافته به کشور است.
اگر ویروس کرونا وارد کشور شود، ما توانایی تشخیص ویروس جهش یافته را داریم؟
در ژنوم ویروس کرونا، تغییری بهوجود نمیآید و الگوی بالینی هم در دو تا سه هفته تغییر میکند، بنابراین ما قدرت داریم که بفهمیم با ویروس جهش پیدا کرده مواجه هستیم، اما انجام آزمایشات زمانبر است.
آیا شیوع ویروس کرونا هم ممکن است مانند آنفلوآنزای اسپانیایی به یکباره تمام شود؟
ممکن است، چراکه نه. گاهی اوقات جهشهای ویروس میتواند باعث مرگ او شود، اینطور نیست که همیشه جهشهای ویروس او را قویتر کند. بله... احتمال دارد که ویروس کرونا هم مانند آنفلوآنزای اسپانیایی که به یکباره شایع شد، به یکباره خاتمه یابد.
جدیدترین تغییر ویروس کرونا در این روزها چیست؟
ویروس کرونا، به شکل طبیعی دوست دارد زنده بماند و به حیاتش ادامه بدهد. رفتارش تغییر زیادی نکرده و تحت بیولوژیاش در جریان است، اما این ما هستیم که میتوانیم طوری رفتار کنیم که او را از بین ببریم.
به شکست کرونا از طریق واکسن چقدر باید امیدوار باشیم؟
همانطور که گفتم، حیات ویروس بیشتر از آنکه به تولید واکسن وابسته باشد، به رفتار ما وابسته است. ما نمیدانیم که چند سال یا چند ماه دیگر با تولید واکسن فاصله داریم بنابراین اقداماتی که تا به حال در جهان و ایران برای تولید واکسن انجام شده میتواند راهگشا باشد، اما مشارکت در کنترل بیماری و مراقبت فعال افراد مبتلا به ویروس در خانه، کنترل تماس بیماران با دیگران و نیز کاهش رفت و آمدها مهمترین راهکارهای کنترل شیوع ویروس کروناست. با رعایت این مسائل میتوانیم ویروس را از مسیر اصلی بیولوژیکی خودش خارج کنیم و حتی جلوی جهشهای ویروس را بگیریم.
به نظرتان چقدر با این موفقیت فاصله داریم؟
هیچکسی نمیتواند بهطور دقیق بگوید که ویروس کرونا چه زمانی از بین میرود. هنوز نمیتوان بهطور دقیق عنوان کرد. شاید یکسال دیگر، شاید دو سال دیگر و شاید دو ماه دیگر؛ هنوز نمیدانیم.
-
سانتر کن، گل بزن
-
از اینترنت حواس چه میدانید؟
-
وداع با مصباح انقلاب
-
کرونا دوباره طغیان میکند؟
-
پرنسسهای شاد یا قهرمانهای مفلوک دیزنی
-
جهان در مسیر بحران
-
محله كارآفرینان شریف
-
قـاب شهیـد و جلد مطبوعات
-
زنده باد «مهندس»
-
پیام تسلیت دکتر علیعسکری در پی ارتحال آیتا... مصباح یزدی
-
بولتون: ترامپ آتش هیزم برای سوزاندن جنازه سیاسی خود را روشن کرده است
-
خوابزدهها
-
کرونا، سرما و آلودگی هوا
-
حکیم در میدان