5 شگرد تبدیل ایده به محصول
ایده جذابی در ذهنتان شكل گرفته و به نظر می‌رسد اگر به خوبی به آن پرداخته شود و برایش وقت بگذارید می‌تواند آینده درخشانی داشته باشد. اما با این ایده تازه متولد شده باید چه كنید؟! پیش از آن‌كه در هر محفلی آن را با افراد نامناسب در میان بگذارید یا با اولین پیشنهاد سرمایه‌گذاری، آن را در اختیار شركتی تجاری قرار دهید، باید كار مهمی انجام دهید: از ایده‌تان حفاظت كنید! چه بخواهید خودتان شخصا اختراعتان را به مرحله تجاری‌سازی برسانید یا امتیاز آن را به شركتی واگذار كنید، برای تبدیل این ایده به پول، باید پیش از هر كاری آن را به نوعی بیمه كنید تا كسی نتواند آن را به نام خود تمام كند. بهترین راهكار برای حفاظت از اختراعات، ثبت رسمی آن است. در ادامه با ما همراه شوید تا در پنج مرحله ساده ایده خود را برای ثبت رسمی آماده كنید. منبع: Entrepreneur
نمونه اولیه از محصولتان بسازید
منظور از نمونه اولیه، ساخت مدلی از اختراعتان است كه شامل تمام اجزایی باشد كه در گزارش مكتوب خود آورده‌اید. از این مدل می‌توانید برای نشان دادن ظاهر و طراحی اختراعتان به سازمان ثبت اختراع یا سرمایه‌گذاران احتمالی استفاده كنید. پیش از آن كه طرح اولیه خود را بسازید برای ثبت اختراع اقدام نكنید، زیرا ممكن است وقتی در حال ساخت نمونه اولیه هستید متوجه برخی ایرادها در طرح اولیه شوید، یا در حین ساخت ویژگی‌های جدیدی نیز به طرح خود اضافه كنید. اگر برای ثبت اختراع عجله كنید، ویژگی‌های جدیدی كه در حین ساخت نمونه اولیه اضافه كرده‌اید در ثبت مالكیت اختراعتان لحاظ نخواهد شد. در این حالت ممكن است افراد دیگری در این فاصله، ویژگی‌های جدید اختراعتان را به نام خود ثبت كنند.
در حین ساخت نمونه اولیه به موارد زیر حتما توجه كنید:
1ـ پیش از آن كه وارد مرحله ساخت شوید، طرح اولیه ایده خود را در دفترچه‌ای كه اختراعتان را مكتوب كرده‌اید، ترسیم كنید.
2ـ مدل سه‌بُعدی ساده (بدون عملكرد) كه فقط نشان دهنده ساختار اختراعتان باشد را بسازید.
3ـ زمانی كه از مدل سه‌بُعدی اختراعتان راضی شدید، نمونه اولیه كامل با تمام عملكردهای مورد نظر را بسازید.
كتاب‌ها و راهنماهای زیادی برای روش ساخت نمونه اولیه اختراع منتشر شده. اگر اختراعتان به گونه‌ای است كه هزینه ساخت بسیار بالایی دارد (مثل دستگاه تصفیه روغن) بهتر است با كمك نرم‌افزارهای تخصصی، مدلی رایانه‌ای از اختراعتان طراحی كنید.
برای اختراعتان بازاریابی كنید
پس از اتمام مراحل ثبت، نوبت آن است به فكر چگونگی ورود به بازار باشید. برای شروع باید طرح كسب‌وكار برای خود آماده كنید. برای آشنایی بیشتر با نحوه نوشتن طرح كسب‌وكار می‌توانید به مقالاتی مراجعه كنید كه در ماه‌های گذشته در همین صفحه از روزنامه جام‌جم منتشر شده است.
برای نوشتن طرح باید بدانید از چه منابع مالی برای تأمین هزینه‌های مورد نیاز استفاده خواهید كرد. در چه مكانی برای ساخت محصول خود اقدام خواهید كرد. چه برنامه‌ای برای فروش محصول دارید. تصمیم بگیرید خودتان محصول را تولید و وارد بازار خواهید كرد یا امتیاز آن را به شركت دیگری واگذار می‌كنید. در بسیاری از مواقع زمانی كه مخترعی تصمیم می‌گیرد امتیاز اختراعش را واگذار كند انتظار ارقام خیلی بالایی دارد. در حالی كه معمولا شركت‌ها برای خرید مالكیت فكری فقط 2 تا 5 درصد ارزش برآورد شده را به مخترع می‌دهند. این موضوع موجب می‌شود بسیاری از مخترعان احساس كنند اگر امتیازشان را واگذار كنند اشتباه كرده‌اند. در حالی كه این موضوع مزایایی نیز دارد. زمانی كه مالكیت فكری را واگذار می‌كنید دیگر تحت فشارهای شدید مالی و درگیری‌های ذهنی و روحی برای تولید و ارائه محصول و ادامه مسیر نخواهید بود. شاید در درازمدت سود حاصل از فروش مالكیت به مراتب بیشتر از وارد عمل شدن باشد. در مورد بیشتر اختراعات، از زمانی كه ایده‌ای شكل می‌گیرد تا زمانی كه روی قفسه‌های فروشگاه‌ها قرار بگیرد و به سودآوری برسد، سال‌ها زمان می‌برد. بنابراین زمانی كه ایده‌ای در ذهنتان شكل می‌گیرد با سختكوشی و صبر آن را دنبال كنید و پرورش دهید. مطمئن باشید سال‌هایی كه صرف تلاش و كوشش شبانه‌روزی می‌كنید خیلی زود به بار خواهد نشست.
ایده‌تان را مكتوب كنید
داشتن ایده جدید و خلاقانه در ذهن به تنهایی ارزش قانونی و رسمی ندارد. باید بتوانید ثابت كنید این ایده چطور و چه زمانی شكل گرفته است. سعی كنید تمام اطلاعات مرتبط با اختراعتان را مكتوب كنید. این اطلاعات می‌تواند توضیح دهد اختراعتان چیست. چطور كار می‌كند. موارد دیگر مربوط به آینده است؛ مثل برنامه‌ای كه برای ساخت تجاری و فروش آن دارید. این مرحله اولین قدم برای ثبت رسمی اختراع و پیشگیری از دزدیده شدن آن است.
پیشتر در بسیاری از نقاط جهان، مخترعان از راهكار ساده‌ای برای اثبات زمان دست‌یافتن به یك ایده استفاده می‌كردند. در این حالت، پس از مكتوب كردن ایده، نسخه‌ای از آن را برای خود پست كرده و پس از دریافت آن را به‌صورت در بسته حفظ می‌كردند! به این ترتیب از تاریخ پست به عنوان مدركی برای اثبات زمان شكل‌گیری ایده استفاده می‌كردند. اما این روش نمی‌تواند از نظر قانونی و در محافل رسمی مورد استناد قرار بگیرد.
یكی از بهترین روش‌های مكتوب كردن این است از دفترچه‌ای استفاده كنید كه صفحه‌هایش قابل كندن و اضافه شدن نباشد و شماره صفحه داشته باشد. پس از مكتوب كردن ایده خود در این دفترچه، از شاهدی بخواهید آن را امضا كند.
در مورد جوانب مختلف ایده تحقیق و بررسی كنید
پیش از آن كه ایده خود را به صورت رسمی ثبت كنید باید از دست اول بودن آن مطمئن شوید. این كه تاكنون با چنین اختراعی روبه‌رو نشده‌اید نمی‌تواند تضمین كند هیچ فرد دیگری پیش از شما به آن دست نیافته باشد. حتما پیش از انجام مراحل قانونی ثبت اختراع با جست‌وجو در وبگاه‌های رسمی، مطمئن شوید ایده‌تان مشابه دیگری ندارد.
از طرف دیگر باید از بازار هدف اختراعتان نیز مطمئن شوید. این كه اطرافیانتان بگویند ایده شما بسیار خلاقانه و كاربردی است نمی‌تواند تضمین كند همه مردم مشتری‌اش شوند. بیش از 95درصد اختراعات هیچ‌وقت به مرحله درآمدزایی برای مخترع نمی‌رسند. پیش از آن كه وقت و انرژی زیادی را صرف ثبت ایده خود كنید، كمی در مورد بازار نهایی آن تحقیق كنید. آیا این ایده می‌تواند محصولی پرطرفدار شود؟ اگر به نظرتان خواهان دارد، آیا هزینه تولیدش می‌تواند آن‌قدر پایین باشد كه قیمت نهایی آن برای مصرف‌كننده مناسب باشد؟ برای درك بهتر این موضوع قیمت برآورد شده محصول خود را با نمونه‌های مشابه‌اش مقایسه كنید. مهم نیست محصول شما چقدر ویژگی‌های منحصربه‌فردی نسبت به رقیبان خود دارد، قیمت، عامل اصلی تعیین‌كننده موفقیت فروش محصولی جدید است.
برای ثبت رسمی اختراعتان اقدام كنید
در این مرحله كه از كامل بودن ایده خود مطمئن شده‌اید، باید وارد مراحل اداری ثبت اختراع شوید. كارشناسان اداره ثبت اختراع به شما كمك می‌كنند، براساس طرحتان، نوع ثبت اختراعی را كه نیاز دارید انتخاب و برای آن اقدام كنید. می‌توانید مراحل تكمیل فرم‌های مورد نیاز را خودتان به تنهایی انجام دهید. اما پیش از ارائه فرم‌ها حتما از كارشناس خبره‌ای در این حوزه بخواهید فرم‌هایتان را پیش از ارائه به سازمان بررسی كند. اگر فرم‌های ثبت اختراع با دقت كافی تكمیل نشود ممكن است این امكان را برای رقیبانتان فراهم كنید كه از آن برای ثبت برخی موارد اختراع به نام خودشان استفاده كنند. به همین دلیل بهتر است در این مرحله از مشاوره كارشناس خبره كمك بگیرید تا در آینده به وكیل رسمی برای دفاع از اختراعتان نیاز پیدا نكنید! در انتخاب فرد خبره به موارد زیر توجه كنید:
1ـ زمان مراجعه حتما طرح مكتوب شده، مدل سه‌بُعدی و نمونه اولیه اختراعتان را همراه داشته باشید. این موارد كمك می‌كند روند بررسی فرم ثبت اختراعتان سریع‌تر پیش برود. از طرف دیگر، باعث می‌شود فرد مورد نظر، ادعای شما را باور كند و احساس نكند حرفتان بی‌پایه و اساس است و برای همكاری تمایل پیدا كند.
2ـ مطمئن شوید فرد مورد نظرتان مورد تأیید سازمان ثبت اختراعات و مالكیت فكری است.
3ـ در مورد زمینه فعالیتشان بپرسید و فردی را پیدا كنید كه زمینه كاری مشابهی با اختراعتان داشته باشد.
4ـ در مورد هزینه كارشناسی از ابتدا صحبت كنید. در مورد نرخ معقول كارشناسی اختراعات حتما تحقیق كنید و بی‌دلیل هزینه گزافی صرف این كار نكنید. زمانی كه فرد مورد نظر خود را پیدا كردید حتما پیش از شروع كار در مورد قیمت به توافق برسید.
منظور از نمونه اولیه، ساخت مدلی از اختراعتان است كه شامل تمام اجزایی باشد كه در گزارش مكتوب خود آورده‌اید. از این مدل می‌توانید برای نشان دادن ظاهر و طراحی اختراعتان به سازمان ثبت اختراع یا سرمایه‌گذاران احتمالی استفاده كنید. پیش از آن كه طرح اولیه خود را بسازید برای ثبت اختراع اقدام نكنید، زیرا ممكن است وقتی در حال ساخت نمونه اولیه هستید متوجه برخی ایرادها در طرح اولیه شوید، یا در حین ساخت ویژگی‌های جدیدی نیز به طرح خود اضافه كنید. اگر برای ثبت اختراع عجله كنید، ویژگی‌های جدیدی كه در حین ساخت نمونه اولیه اضافه كرده‌اید در ثبت مالكیت اختراعتان لحاظ نخواهد شد. در این حالت ممكن است افراد دیگری در این فاصله، ویژگی‌های جدید اختراعتان را به نام خود ثبت كنند.
در حین ساخت نمونه اولیه به موارد زیر حتما توجه كنید:
1ـ پیش از آن كه وارد مرحله ساخت شوید، طرح اولیه ایده خود را در دفترچه‌ای كه اختراعتان را مكتوب كرده‌اید، ترسیم كنید.
2ـ مدل سه‌بُعدی ساده (بدون عملكرد) كه فقط نشان دهنده ساختار اختراعتان باشد را بسازید.
3ـ زمانی كه از مدل سه‌بُعدی اختراعتان راضی شدید، نمونه اولیه كامل با تمام عملكردهای مورد نظر را بسازید.
كتاب‌ها و راهنماهای زیادی برای روش ساخت نمونه اولیه اختراع منتشر شده. اگر اختراعتان به گونه‌ای است كه هزینه ساخت بسیار بالایی دارد (مثل دستگاه تصفیه روغن) بهتر است با كمك نرم‌افزارهای تخصصی، مدلی رایانه‌ای از اختراعتان طراحی كنید.
برای اختراعتان بازاریابی كنید
پس از اتمام مراحل ثبت، نوبت آن است به فكر چگونگی ورود به بازار باشید. برای شروع باید طرح كسب‌وكار برای خود آماده كنید. برای آشنایی بیشتر با نحوه نوشتن طرح كسب‌وكار می‌توانید به مقالاتی مراجعه كنید كه در ماه‌های گذشته در همین صفحه از روزنامه جام‌جم منتشر شده است.
برای نوشتن طرح باید بدانید از چه منابع مالی برای تأمین هزینه‌های مورد نیاز استفاده خواهید كرد. در چه مكانی برای ساخت محصول خود اقدام خواهید كرد. چه برنامه‌ای برای فروش محصول دارید. تصمیم بگیرید خودتان محصول را تولید و وارد بازار خواهید كرد یا امتیاز آن را به شركت دیگری واگذار می‌كنید. در بسیاری از مواقع زمانی كه مخترعی تصمیم می‌گیرد امتیاز اختراعش را واگذار كند انتظار ارقام خیلی بالایی دارد. در حالی كه معمولا شركت‌ها برای خرید مالكیت فكری فقط 2 تا 5 درصد ارزش برآورد شده را به مخترع می‌دهند. این موضوع موجب می‌شود بسیاری از مخترعان احساس كنند اگر امتیازشان را واگذار كنند اشتباه كرده‌اند. در حالی كه این موضوع مزایایی نیز دارد. زمانی كه مالكیت فكری را واگذار می‌كنید دیگر تحت فشارهای شدید مالی و درگیری‌های ذهنی و روحی برای تولید و ارائه محصول و ادامه مسیر نخواهید بود. شاید در درازمدت سود حاصل از فروش مالكیت به مراتب بیشتر از وارد عمل شدن باشد. در مورد بیشتر اختراعات، از زمانی كه ایده‌ای شكل می‌گیرد تا زمانی كه روی قفسه‌های فروشگاه‌ها قرار بگیرد و به سودآوری برسد، سال‌ها زمان می‌برد. بنابراین زمانی كه ایده‌ای در ذهنتان شكل می‌گیرد با سختكوشی و صبر آن را دنبال كنید و پرورش دهید. مطمئن باشید سال‌هایی كه صرف تلاش و كوشش شبانه‌روزی می‌كنید خیلی زود به بار خواهد نشست.
ایده‌تان را مكتوب كنید
داشتن ایده جدید و خلاقانه در ذهن به تنهایی ارزش قانونی و رسمی ندارد. باید بتوانید ثابت كنید این ایده چطور و چه زمانی شكل گرفته است. سعی كنید تمام اطلاعات مرتبط با اختراعتان را مكتوب كنید. این اطلاعات می‌تواند توضیح دهد اختراعتان چیست. چطور كار می‌كند. موارد دیگر مربوط به آینده است؛ مثل برنامه‌ای كه برای ساخت تجاری و فروش آن دارید. این مرحله اولین قدم برای ثبت رسمی اختراع و پیشگیری از دزدیده شدن آن است.
پیشتر در بسیاری از نقاط جهان، مخترعان از راهكار ساده‌ای برای اثبات زمان دست‌یافتن به یك ایده استفاده می‌كردند. در این حالت، پس از مكتوب كردن ایده، نسخه‌ای از آن را برای خود پست كرده و پس از دریافت آن را به‌صورت در بسته حفظ می‌كردند! به این ترتیب از تاریخ پست به عنوان مدركی برای اثبات زمان شكل‌گیری ایده استفاده می‌كردند. اما این روش نمی‌تواند از نظر قانونی و در محافل رسمی مورد استناد قرار بگیرد.
یكی از بهترین روش‌های مكتوب كردن این است از دفترچه‌ای استفاده كنید كه صفحه‌هایش قابل كندن و اضافه شدن نباشد و شماره صفحه داشته باشد. پس از مكتوب كردن ایده خود در این دفترچه، از شاهدی بخواهید آن را امضا كند.
در مورد جوانب مختلف ایده تحقیق و بررسی كنید
پیش از آن كه ایده خود را به صورت رسمی ثبت كنید باید از دست اول بودن آن مطمئن شوید. این كه تاكنون با چنین اختراعی روبه‌رو نشده‌اید نمی‌تواند تضمین كند هیچ فرد دیگری پیش از شما به آن دست نیافته باشد. حتما پیش از انجام مراحل قانونی ثبت اختراع با جست‌وجو در وبگاه‌های رسمی، مطمئن شوید ایده‌تان مشابه دیگری ندارد.
از طرف دیگر باید از بازار هدف اختراعتان نیز مطمئن شوید. این كه اطرافیانتان بگویند ایده شما بسیار خلاقانه و كاربردی است نمی‌تواند تضمین كند همه مردم مشتری‌اش شوند. بیش از 95درصد اختراعات هیچ‌وقت به مرحله درآمدزایی برای مخترع نمی‌رسند. پیش از آن كه وقت و انرژی زیادی را صرف ثبت ایده خود كنید، كمی در مورد بازار نهایی آن تحقیق كنید. آیا این ایده می‌تواند محصولی پرطرفدار شود؟ اگر به نظرتان خواهان دارد، آیا هزینه تولیدش می‌تواند آن‌قدر پایین باشد كه قیمت نهایی آن برای مصرف‌كننده مناسب باشد؟ برای درك بهتر این موضوع قیمت برآورد شده محصول خود را با نمونه‌های مشابه‌اش مقایسه كنید. مهم نیست محصول شما چقدر ویژگی‌های منحصربه‌فردی نسبت به رقیبان خود دارد، قیمت، عامل اصلی تعیین‌كننده موفقیت فروش محصولی جدید است.
برای ثبت رسمی اختراعتان اقدام كنید
در این مرحله كه از كامل بودن ایده خود مطمئن شده‌اید، باید وارد مراحل اداری ثبت اختراع شوید. كارشناسان اداره ثبت اختراع به شما كمك می‌كنند، براساس طرحتان، نوع ثبت اختراعی را كه نیاز دارید انتخاب و برای آن اقدام كنید. می‌توانید مراحل تكمیل فرم‌های مورد نیاز را خودتان به تنهایی انجام دهید. اما پیش از ارائه فرم‌ها حتما از كارشناس خبره‌ای در این حوزه بخواهید فرم‌هایتان را پیش از ارائه به سازمان بررسی كند. اگر فرم‌های ثبت اختراع با دقت كافی تكمیل نشود ممكن است این امكان را برای رقیبانتان فراهم كنید كه از آن برای ثبت برخی موارد اختراع به نام خودشان استفاده كنند. به همین دلیل بهتر است در این مرحله از مشاوره كارشناس خبره كمك بگیرید تا در آینده به وكیل رسمی برای دفاع از اختراعتان نیاز پیدا نكنید! در انتخاب فرد خبره به موارد زیر توجه كنید:
1ـ زمان مراجعه حتما طرح مكتوب شده، مدل سه‌بُعدی و نمونه اولیه اختراعتان را همراه داشته باشید. این موارد كمك می‌كند روند بررسی فرم ثبت اختراعتان سریع‌تر پیش برود. از طرف دیگر، باعث می‌شود فرد مورد نظر، ادعای شما را باور كند و احساس نكند حرفتان بی‌پایه و اساس است و برای همكاری تمایل پیدا كند.
2ـ مطمئن شوید فرد مورد نظرتان مورد تأیید سازمان ثبت اختراعات و مالكیت فكری است.
3ـ در مورد زمینه فعالیتشان بپرسید و فردی را پیدا كنید كه زمینه كاری مشابهی با اختراعتان داشته باشد.
4ـ در مورد هزینه كارشناسی از ابتدا صحبت كنید. در مورد نرخ معقول كارشناسی اختراعات حتما تحقیق كنید و بی‌دلیل هزینه گزافی صرف این كار نكنید. زمانی كه فرد مورد نظر خود را پیدا كردید حتما پیش از شروع كار در مورد قیمت به توافق برسید.
