«در دوره بارداری، كودك از ذخایر بدنی مادر تغذیه می‌كند. به همین دلیل با تغذیه مناسب باید ذخایر بدنی مادر پربار شوند تا به سلامت مادر و جنین آسیب وارد نشود.  این نكته به‌ویژه درباره مادرانی كه تجربه چند بارداری را داشته‌اند، بسیار مهم است» دكتر حاجی‌فرجی اضافه می‌كند: افزایش حجم غذا راه مناسبی برای جبران كمبود منابع غذایی نیست. در دوره بارداری در مقایسه با شرایط عادی فقط باید تا 250 كیلوكالری افزایش میزان كالری دریافتی وجود داشته باشد و بیش از این مقدار مجاز نیست.
كالری را بالا نبرید
 مشابه دوران بارداری، گاهی افزایش حجم غذای مصرفی در دوره شیردهی هم اتفاق می‌افتد كه دكتر حاجی‌فرجی در این‌باره توضیح می‌دهد: بالا رفتن حجم غذای مصرفی که باعث اضافه وزن مادر می‌شود الزاما تاثیری در تامین نیازهای مادر ندارد.
 در دوره شیردهی نیز حداكثر میزان مجاز افزایش كالری 250 كیلوكالری اضافه بر كالری پایه است كه البته این مقدار افزایش میزان دریافت كالری، بسته به میزان وزن مادر متغیر است.
 این استاد دانشگاه در ادامه می‌گوید: در شش ماه نخست تولد، تغذیه نوزاد باید به شكل انحصاری با شیر مادر باشد؛ به این دلیل كه شیر مادر علاوه بر تامین نیازهای غذایی نوزاد، باعث ارتقای عملكرد سیستم ایمنی نوزاد شده و او را در مقابل ابتلا به عفونت‌ها و انواع آلرژی‌ها محافظت می‌كند.
درشت مغذی‌ها مهم هستند
برنامه غذایی وقتی مناسب است كه میزان و نوع پروتئین دریافتی در آن كافی و مناسب باشد. دكتر فرشید حاجی‌فرجی می‌گوید: به‌طور كلی بدن ما روزانه نیازمند 60 تا 65 گرم پروتئین است كه در دوره شیردهی، باید 15 تا 20 گرم پروتئین، به نیاز پایه اضافه شود. این مقدار پروتئین باید از منابع گیاهی و حیوانی تامین شود.
او درباره دیگر درشت‌مغذی‌ها معتقد است: كربوهیدرات و چربی از دیگر منابع مورد نیاز بدن مادر است كه باید با مصرف منابع خوب، آنها تامین شود. رعایت رژیم غذایی مغذی و متنوع، بهترین راهكار برای دریافت این منابع غذایی است. برای تامین چربی مورد نیاز بدن می‌توان از روغن زیتون، انواع مغزها و انواع دانه‌های روغنی
استفاده كرد.
ریزمغذی‌ها مهم است
«كلسیم و آهن دو عنصری است كه در دوره بارداری از بدن مادر كسر می‌شود. بنابراین باید با تغذیه مناسب جایگزین شوند. مصرف روزانه دو تا سه لیوان از لبنیات كم‌چرب، می‌تواند نیاز به كلسیم را تامین كند.» دكتر حاجی‌فرجی در ادامه می‌گوید: مصرف انواع گوشت‌های سالم و بدون چربی و سبزی‌های پهن‌برگ از منابع تامین آهن بوده، اما در صورت نیاز و به تشخیص متخصص، مصرف مكمل آهن یا كلسیم نیز توصیه می‌شود.
این استاد دانشگاه درباره مصرف ید می‌گوید: ید یكی دیگر از نیازهای ضروری است؛ به‌ویژه اگر مادر دچار اختلالات تیروئیدی است. این عنصر روی رشد مغزی نوزاد تاثیر مستقیم دارد؛ بنابراین با مصرف ماهی‌ها، حبوبات و غلات و لبنیات، میزان ید مورد نیاز بدن باید تامین شود.
ویتامین‌ها را جدی بگیرید
«ویتامین‌ها در دو نوع محلول در چربی و محلول در آب وجود دارند. برای تامین ویتامین‌های محلول در آب، بهترین روش مصرف روزانه پنج تا شش واحد میوه و سبزی است. اما از آنجا كه این خوراكی‌ها نفخ ایجاد می‌كنند، بهتر است به شكل پخته ولی بدون افزودن شكر مصرف شوند. منابع ویتامین‌های محلول در چربی نیز منابع غذایی حاوی چربی‌های غیراشباع هستند.»
دكتر حاجی‌فرجی درباره نیاز به مصرف ویتامین‌D می‌گوید:‌ شیوع كمبود این ویتامین در كشور ما بالاست. بنابراین باید میزان مناسب ویتامین D تامین شود. نور آفتاب و مصرف موادغذایی حاوی ویتامین‌D مانند ماهی ساردین، سالمون یا موادغذایی غنی شده با ویتامین D ضروری است. در صورت تشخیص متخصص، تامین این نیاز با مكمل‌ها نیز ضروری است.
یكی دیگر از تركیب‌های مهم موردنیاز بدن مادر در زمان بارداری و شیردهی، اسیدفولیك یا فولات است. دكتر حاجی‌فرجی می‌گوید: سبزی‌های پهن‌برگ، مارچوبه و غلات و نان غنی شده با فولات، منابع غذایی خوب این ماده هستند.
آب، مایه حیات است
برای تولید شیر، نیاز به مقدار كافی آب است. اما آب كافی بهتر است به چه شكل در اختیار مادر قرار گیرد؟ دكتر مجید حاجی‌فرجی دراین باره توضیح می‌دهد: «توصیه اكید این است كه پیش از احساس تشنگی آب نوشیده شود.  به این دلیل كه پیام تشنگی از بافت‌ها ارسال شده و این نشانه خوبی نیست. درباره زنان در دوره شیردهی تامین آب موردنیاز بدن علاوه بر منابع آبی سالم باید از نوشیدن شیر كم‌چرب و آبمیوه‌های طبیعی
تامین شود.»
ماهی و تخم‌مرغ چه حكمی دارند؟
«تخم‌مرغ خوراكی خوبی است؛ مگر این‌كه مادر مبتلا به مشكلات كلیوی باشد. بنابراین مصرف روزانه یك عدد تخم‌مرغ در كنار گوشت‌ها، به دلیل ارزش غذایی بالای تخم‌مرغ، خوب است» او ادامه می‌دهد: «تخم‌مرغ به شكل آب‌پز یا نیمرو یا اضافه شده به غذا، مناسب است. ماهی نیز خوراكی خوبی برای مادر در دوران شیردهی است، اما بهتر است در فصولی كه ماهی صید نمی‌شود، استفاده نشود. »
دكتر حاجی‌فرجی ادامه می‌دهد: «اگر مادر دچار آلرژی به ماهی بوده یا سابقه واكنش خاصی به ماهی، در دوران بارداری داشته باشد؛ بهتر است در شش ماه اول تولد نوزاد كه تغذیه نوزاد فقط با شیر مادر است، از ماهی استفاده نشود.»
این موارد خط قرمز شماست
دكتر حاجی‌فرجی برای مادران باردار مواردی را غیرمجاز اعلام كرده كه به این شكل آنها را فهرست
می‌كند:
دم‌كرده‌های گیاهی: برخلاف تصور، این نوشیدنی‌ها مناسب نیست. به این دلیل كه مشكلاتی مانند نفخ، حالت تهوع یا استفراغ در مادر ایجاد می‌كند.
كافئین‌دارها: قهوه، چای، انواع نوشیدنی‌های كافئینی و انرژی‌زا نیز در این گروه قرار دارند. درباره چای و قهوه بهتر است حداكثر تا دو فنجان چای یا قهوه كمرنگ و سبك در روز مصرف شود.
قندهای مصنوعی: انواع شكر، شیرینی‌ها، كیك‌ها، شكلات‌ها، نوشیدنی‌های كارخانه‌ای حتی آنهایی كه عبارت ZERO یا صفر روی آنها نوشته شده، در این گروه قرار دارند. رعایت این نكته به‌ویژه برای آنهایی كه دیابت ارثی یا دیابت بارداری دارند، بسیار مهم است.
ادویه‌های تند: این موارد باعث ایجاد خارش و تحریك بدنی مادر و نوزاد می‌شوند.
سبزی‌های بودار: انواع پیاز، پیازچه، سیر و تره در این گروه قرار دارند. این سبزی‌ها علاوه بر بو، در كودك نفخ و ریفلاكس ایجاد می‌كنند.
نفاخ‌ها: اغلب میوه‌ها وسبزی‌های خام به دلیل فیبر، نفاخ هستند. اما در بین آنها، موز، زردآلو، گوجه‌سبز، شاتوت، كاهوها و كلم‌ها، بیش از دیگران نفاخ هستند.