قیمت نان که از ابتدای سال به شکل غیررسمی افزایش پیدا کرده بود، بالاخره به صورت رسمی گران شد
تنور گرانی، داغ داغ است
در کشورهایی مانند ایران که تورم دو رقمی وجود دارد یکی از معضلات بزرگ، گران کردن کالاهای اساسی است. یکی از عوامل تعیین قیمت کالاهای اساسی نرخ ارز است که از اواخر سال 96 با بحران روبه‌رو شد. دولت برای ساماندهی این بازار، ارز را در فروردین ماه تک نرخی کرد اما سیاست ارز 4200 تومانی موفق نبود و بحران همچنان ادامه داشت. این موضوع تا جایی پیش رفت که نرخ ارز برای واردات نهاده‌ها و کالاهای اساسی 4200 تومان تعیین شد اما از فروردین 97 تاکنون قیمت کالاهای اساسی رشد چند برابری داشته است. از ابتدای امسال هم زمزمه افزایش قیمت نان به گوش می‌رسید و برخی نانوایی‌ها در سطح شهر علی رغم مخالفت دولت با افزایش نرخ ، قیمت هر قرص نان را افزایش دادند. دولت معتقد است به نانوایی‌ها آرد یارانه‌ای می‌دهد و باید برای آن قیمت‌گذاری انجام دهد و در مقابل فعالان صنفی می‌گویند آرد یارانه‌ای 20 درصد هزینه‌های یک واحد نانوایی را تشکیل می‌دهد. از این رو جام‌جم به بیان مشکلات و راهکارهای مختلف برای افزایش قیمت کالاهای اساسی پرداخته که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
یک ضرب‌المثل قدیمی است که برای موضوعات مختلف به کار می‌رود و می‌گوید نه سیخ بسوزد و نه کباب. این موضوع می‌تواند در موضوع گرانی مرغ، گوشت، نان و سایر کالاهای اساسی صادق باشد. به طوری که هر سال به میزان نرخ تورم، قیمت این کالاها نیز تغییر کند اما دولت پس از تعیین یک نرخ، چند سال قیمت را ثابت نگه می‌دارد و این موضوع باعث کم فروشی در حجم نان و سپس گرانی خودسرانه قیمت شود. کسانی که حتی یکبار از نانوایی نان خریده باشند با یک تابلو «زعفران اعلاء قائنات» موجود است روبه‌رو شده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد فروش نان به تنهایی هزینه‌های یک نانوایی را پوشش نمی‌دهد و باید از راه‌های مختلف درآمدهای خود را افزایش دهند. 16اردیبهشت امسال روزنامه جام‌جم گزارشی با موضوع «نان بدون مصوبه رسمی گران شد» منتشر کرد. در این گزارش نوشتیم نان در نانوایی‌ها گران شده اما دولت آن را انکار کرد و گفت با متخلفان برخورد می‌کند. گرانی نان هم مانند کالاهای اساسی با انکار همراه بود. تفاوت انکار قیمت نان با کالاهای اساسی دیگر این بود که پس از مصوبه سایر قیمت‌ها اظهار نظری دیگری انجام نمی‌شد اما در مورد نان شرکت بازرگانی دولتی اعلام کرد مصوبه گرانی نان اعلام نشده است. حسن حنان، قائم‌مقام و معاون بازرگانی داخلی شرکت بازرگانی دولتی ایران در واکنش به اخباری درباره افزایش 50درصدی قیمت نان اظهار کرد: ما هیچ اطلاعی درباره افزایش قیمت نان نداریم و این موضوع از وظایف ستاد تنظیم بازار است و باید در آنجا بررسی و مصوب شود و شرکت بازرگانی دولتی ایران هیچ مصوبه ای برای افزایش قیمت نان ندارد. معاون شرکت بازرگانی دولتی ایران در واکنش به این‌که گفته می‌شود شرکت نامه‌ای به استانداری‌ها زده و موضوع افزایش قیمت نان را ابلاغ کرده است، گفت: ما هیچ نامه‌ای به استانداری‌ها درباره افزایش قیمت نان نزده‌ایم و خود استانداری‌ها هستند که ( بعد از مصوبه تنظیم بازار) می‌توانند قیمت نان را در استان خود تعیین و اعلام کنند. بنابر این گزارش تشکل‌های نانوایی در ماه‌های اخیر درخواست افزایش قیمت نان را داشته‌اند اما مورد قبول قرار نگرفته است. این در حالی است که مصوبه قیمت نان از سوی اتاق اصناف اعلام شد.
چرجه معیوب تعیین قیمت
مرغ در بخش عرضه گران می‌شود، سازمان‌های حمایت از مصرف کنندگان و تعزیرات حکومتی وارد عمل می‌شوند و برخوردهایی صورت می‌گیرد. واحد عرضه‌کننده دیگر مرغ نمی‌آورد. مرغدار هم به دلیل کاهش تقاضا جوجه‌ریزی کمتری می‌کند. مرغ در یک برهه ارزان است و بعد از 40 روز کاهش جوجه‌ریزی خود را نشان می‌دهد و در بازار گران می‌شود. در این شرایط ستاد تنظیم بازار وارد عمل شده و مجوز گرانی مرغ را صادر می‌کند. این اتفاق را در موضوع شکر، گوشت، تخم‌مرغ، نان، حبوبات و همه اقلام اساسی شاهد هستیم و ظاهرا قرار نیست این چرخه معیوب از بین برود. برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند اقتصاد با دستور اداره نمی‌شود و دولت باید به وظیفه ذاتی خود که نظارت بر اقتصاد است برگردد. بررسی موضوعاتی مانند ارز 4200 تومانی تا تعیین قیمت کالاهای اساسی نشان می‌دهد دولت در این زمینه کارنامه قابل قبولی ندارد و نرخ این کالاها رشد چند برابری داشته است. آنطور که نانوایان به خبرنگار ما می‌گویند این صنف یکی از مشاغل پر زحمت است که حق آنها به خوبی ادا نمی‌شود. شاید در نگاه اول این موضوع مطرح شود که نانوایی‌ها به دلیل دریافت آرد یارانه‌ای باید با نرخ مصوب کالای خود را بفروشند اما واقعیت اینجاست هزینه اجاره یک واحد نانوایی از سال 98 تا کنون حداقل دو برابر افزایش یافته است. دستمزد کارگر، بیمه و مالیات نیز هزینه‌های دیگری است که باید توسط کارفرما در نانوایی پرداخت شود و محاسبه همه این اعداد و ارقام نشان می‌دهد آرد یارانه‌ای بخشی از هزینه تمام شده کالاست.
راهکارهای قابل اجرا
افزایش قیمت نان می‌تواند بر زندگی اقشار کم درآمد اثر زیادی داشته باشد. برخی کارشناسان می‌گویند گرانی کالاهای یارانه‌ای باعث می‌شود تا یک قشر آسیب جدی ببیند و از آنجا که ارزش پول ملی ایران کاهش یافته بخش کارگری کشور با معضلات زیادی روبه‌رو می‌شود.
راهکاری که کارشناسان اقتصادی مطرح می‌کنند این است که نوع پرداخت یارانه باید تغییر کند. دولت اکنون به ابتدای زنجیره یارانه می‌پردازد و در اغلب موارد شکست خورده و به جامعه هدف نمی‌رسد. از این رو پیشنهاد می‌شود به جای یارانه به ابتدای زنجیره، مستقیما به اقشار کم درآمد پرداخت شود که رقم آن با یارانه نقدی باید تفاوت داشته باشد. به طوری که سه دهک جامعه باید یارانه نقدی با رقم بیشتری دریافت کنند و یارانه از کالاهای اساسی حذف شود. البته در مقابل این موضوع هم مطرح می‌شود که پرداخت حقوق کارگران بر اساس سبد معیشت باشد که اکنون حدود 6 میلیون تومان پایین‌تر از سبد هزینه معیشت پرداخت می‌شود و پس از کش و قوس فراوان حداقل حقوق کارگران به 4 میلیون تومان رسیده است. اتحادیه نانوایان پیشنهادی با عنوان کارت نان دارد که کارشناسان اقتصادی مخالف اجرای این طرح هستند و پرداخت یارانه مستقیم به خانوارهای کم درآمد را بهترین راه می‌دانند. پیشنهاد دیگری که فعالان صنف نانوایان مطرح می‌کنند این است که هزینه بیمه و مالیات برای آنها کسر شود.
ظاهرا حق بیمه کارگران در نانوایی قبلا برای کارفرما 10 درصد بوده اما اکنون باید کل 30درصد را بپردازد که تجدید نظر در این مورد می‌تواند منجر به کاهش هزینه شود. فعالان این صنف می‌گویند کارگران نانوایی در این شرایط اقتصادی دچار مشکلات بسیاری شده‌اند و کارگر نانوایی به جز کار در نانوایی کار دیگری ندارد و روزانه سه نوبت باید به نانوایی بیاید که با اعمال هزینه‌های رفت و آمد، سوخت و بیمه ودیگر هزینه‌ها، برای کارگر نانوایی هم صرف نمی‌کند. در نتیجه باید افزایش حقوق کارگران این قشر با توجه به تورم موجود در جامعه و گرانی دیگر اجناس اعمال شود.
قیمت‌های جدید
آنطور که اتاق اصناف اعلام کرده نرخ‌های جدید بر این اساس است. قیمت نان بر اساس نوع آرد یارانه‌ای به دو دسته آرد یارانه‌ای نوع اول (گندم 665 تومانی) و آرد یارانه‌ای نوع دوم (گندم 900تومانی) تعیین شده است. بر این اساس، قیمت انواع آرد یارانه‌ای نوع یک با گندم 665 تومانی به شرح ذیل است: بربری با وزن چانه 600 گرم: 1800تومان، تافتون سنتی با وزن چانه 250گرم: 900 تومان، تافتون گردان (ماشینی جدید)با وزن چانه 220 گرم: 700 تومان، لواش و تافتون گردان (ماشینی) با وزن چانه 160 گرم: 500تومان، تافتون خراسانی با وزن چانه 300گرم: 1000 تومان، لواش اتوماتیک هر کیلوگرم: 5هزار تومان. همچنین قیمت انواع نان یارانه‌ای نوع 2 (گندم 900 تومانی) به شرح زیر تعیین شده است: بربری با وزن چانه 600گرم: 2500 تومان، تافتون سنتی با وزن چانه 250گرم: 1200 تومان، تافتون گردان (ماشینی جدید)با وزن چانه 220 گرم: 1000تومان، لواش و تافتون گردان (ماشینی) با وزن چانه 160گرم: 650 تومان، سنگک با وزن چانه 650 گرم: 3000تومان، تافتون خراسانی با وزن چانه 200گرم: 1500 تومان، لواش اتوماتیک هر کیلوگرم: 6 هزار تومان. بر اساس مصوبه نرخ نان سفارش نان رژیمی و خشک از شمول ترازو خارج است و حداکثر نرخ کنجد برای نان بربری 1000 تومان تعیین شده است.
چرجه معیوب تعیین قیمت
مرغ در بخش عرضه گران می‌شود، سازمان‌های حمایت از مصرف کنندگان و تعزیرات حکومتی وارد عمل می‌شوند و برخوردهایی صورت می‌گیرد. واحد عرضه‌کننده دیگر مرغ نمی‌آورد. مرغدار هم به دلیل کاهش تقاضا جوجه‌ریزی کمتری می‌کند. مرغ در یک برهه ارزان است و بعد از 40 روز کاهش جوجه‌ریزی خود را نشان می‌دهد و در بازار گران می‌شود. در این شرایط ستاد تنظیم بازار وارد عمل شده و مجوز گرانی مرغ را صادر می‌کند. این اتفاق را در موضوع شکر، گوشت، تخم‌مرغ، نان، حبوبات و همه اقلام اساسی شاهد هستیم و ظاهرا قرار نیست این چرخه معیوب از بین برود. برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند اقتصاد با دستور اداره نمی‌شود و دولت باید به وظیفه ذاتی خود که نظارت بر اقتصاد است برگردد. بررسی موضوعاتی مانند ارز 4200 تومانی تا تعیین قیمت کالاهای اساسی نشان می‌دهد دولت در این زمینه کارنامه قابل قبولی ندارد و نرخ این کالاها رشد چند برابری داشته است. آنطور که نانوایان به خبرنگار ما می‌گویند این صنف یکی از مشاغل پر زحمت است که حق آنها به خوبی ادا نمی‌شود. شاید در نگاه اول این موضوع مطرح شود که نانوایی‌ها به دلیل دریافت آرد یارانه‌ای باید با نرخ مصوب کالای خود را بفروشند اما واقعیت اینجاست هزینه اجاره یک واحد نانوایی از سال 98 تا کنون حداقل دو برابر افزایش یافته است. دستمزد کارگر، بیمه و مالیات نیز هزینه‌های دیگری است که باید توسط کارفرما در نانوایی پرداخت شود و محاسبه همه این اعداد و ارقام نشان می‌دهد آرد یارانه‌ای بخشی از هزینه تمام شده کالاست.
راهکارهای قابل اجرا
افزایش قیمت نان می‌تواند بر زندگی اقشار کم درآمد اثر زیادی داشته باشد. برخی کارشناسان می‌گویند گرانی کالاهای یارانه‌ای باعث می‌شود تا یک قشر آسیب جدی ببیند و از آنجا که ارزش پول ملی ایران کاهش یافته بخش کارگری کشور با معضلات زیادی روبه‌رو می‌شود.
راهکاری که کارشناسان اقتصادی مطرح می‌کنند این است که نوع پرداخت یارانه باید تغییر کند. دولت اکنون به ابتدای زنجیره یارانه می‌پردازد و در اغلب موارد شکست خورده و به جامعه هدف نمی‌رسد. از این رو پیشنهاد می‌شود به جای یارانه به ابتدای زنجیره، مستقیما به اقشار کم درآمد پرداخت شود که رقم آن با یارانه نقدی باید تفاوت داشته باشد. به طوری که سه دهک جامعه باید یارانه نقدی با رقم بیشتری دریافت کنند و یارانه از کالاهای اساسی حذف شود. البته در مقابل این موضوع هم مطرح می‌شود که پرداخت حقوق کارگران بر اساس سبد معیشت باشد که اکنون حدود 6 میلیون تومان پایین‌تر از سبد هزینه معیشت پرداخت می‌شود و پس از کش و قوس فراوان حداقل حقوق کارگران به 4 میلیون تومان رسیده است. اتحادیه نانوایان پیشنهادی با عنوان کارت نان دارد که کارشناسان اقتصادی مخالف اجرای این طرح هستند و پرداخت یارانه مستقیم به خانوارهای کم درآمد را بهترین راه می‌دانند. پیشنهاد دیگری که فعالان صنف نانوایان مطرح می‌کنند این است که هزینه بیمه و مالیات برای آنها کسر شود.
ظاهرا حق بیمه کارگران در نانوایی قبلا برای کارفرما 10 درصد بوده اما اکنون باید کل 30درصد را بپردازد که تجدید نظر در این مورد می‌تواند منجر به کاهش هزینه شود. فعالان این صنف می‌گویند کارگران نانوایی در این شرایط اقتصادی دچار مشکلات بسیاری شده‌اند و کارگر نانوایی به جز کار در نانوایی کار دیگری ندارد و روزانه سه نوبت باید به نانوایی بیاید که با اعمال هزینه‌های رفت و آمد، سوخت و بیمه ودیگر هزینه‌ها، برای کارگر نانوایی هم صرف نمی‌کند. در نتیجه باید افزایش حقوق کارگران این قشر با توجه به تورم موجود در جامعه و گرانی دیگر اجناس اعمال شود.
قیمت‌های جدید
آنطور که اتاق اصناف اعلام کرده نرخ‌های جدید بر این اساس است. قیمت نان بر اساس نوع آرد یارانه‌ای به دو دسته آرد یارانه‌ای نوع اول (گندم 665 تومانی) و آرد یارانه‌ای نوع دوم (گندم 900تومانی) تعیین شده است. بر این اساس، قیمت انواع آرد یارانه‌ای نوع یک با گندم 665 تومانی به شرح ذیل است: بربری با وزن چانه 600 گرم: 1800تومان، تافتون سنتی با وزن چانه 250گرم: 900 تومان، تافتون گردان (ماشینی جدید)با وزن چانه 220 گرم: 700 تومان، لواش و تافتون گردان (ماشینی) با وزن چانه 160 گرم: 500تومان، تافتون خراسانی با وزن چانه 300گرم: 1000 تومان، لواش اتوماتیک هر کیلوگرم: 5هزار تومان. همچنین قیمت انواع نان یارانه‌ای نوع 2 (گندم 900 تومانی) به شرح زیر تعیین شده است: بربری با وزن چانه 600گرم: 2500 تومان، تافتون سنتی با وزن چانه 250گرم: 1200 تومان، تافتون گردان (ماشینی جدید)با وزن چانه 220 گرم: 1000تومان، لواش و تافتون گردان (ماشینی) با وزن چانه 160گرم: 650 تومان، سنگک با وزن چانه 650 گرم: 3000تومان، تافتون خراسانی با وزن چانه 200گرم: 1500 تومان، لواش اتوماتیک هر کیلوگرم: 6 هزار تومان. بر اساس مصوبه نرخ نان سفارش نان رژیمی و خشک از شمول ترازو خارج است و حداکثر نرخ کنجد برای نان بربری 1000 تومان تعیین شده است.
