نخبه، میدان میخواهد
امیرحسین بانکیپورفرد عضو کمیسیون فرهنگی مجلس
رهبر انقلاب دیروز در دیدار نخبگان و استعدادهای برتر کشور به نکات ظریفی اشاره کردند که توجه به هر کدام از نکات میتواند مسیر روشنی را برای استفاده کشور از فضای نخبگانی مهیا و آماده کند.
واقعیت این که اساسا نگاه به نخبگان در کشور باید دچار تغییر و تحول شود. ما متاسفانه وقتی میخواهیم نوعا نگاه به نخبگان بکنیم نگاه امدادرسانی به این مجموعه استعدادهای برتر کشور داریم.
در حالی که نخبگان کسانی هستند که میخواهند برای فعالیت خود از امکانات و آزادی عمل برخوردار باشند و حتی باید در موقعیتی قرار گیرند که بتوانند به جامعه امدادهای لازم را ارائه کنند.
در واقع این نخبگان هستند که باید امدادرسان کشور باشند. از این جهت نخبگان باید بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرند تا در تصمیمسازیهای کشور بتوان از نقطه نظرات و استعدادها و توان آنها استفاده موثر کرد.
به عبارت دیگر باید از ظرفیت نخبگان برای حل مسائل کشور بهره برد. نخبه از ما میدان میخواهد و زمانی که احساس کند میدان برای او جهت رشد علمی و به مرحله اجرایی درآوردن دستاوردها مهیا نیست طبعا ممکن است به این ذهنیت برسد که در خارج از ایران و آن سوی مرزها شرایط و امکانات بهتری برای او جهت به فعلیت درآوردن دستاوردهای علمی فراهم است.
این طبیعی است که هر نخبهای این آرزو را داشته باشد که برای وطن خود تلاش کند و جامعه از توان او برای بهبود شرایط زندگی استفاده کند.
علقه و عاطفه نخبه نسبت به وطنشان غیرقابل انکار است و اگر شرایط برای نقشآفرینی آنها در جامعه فراهم باشد دلیلی ندارد رنج غربت بپذیرند و ترک وطن کنند و در جای دیگری غیر از میهنشان استعدادهای خود را بروز و ظهور دهند.
از این رو بهترین کار برای نخبگان این است که با فراهم کردن فرصتهای مناسب، میدان علم و عمل را برای آنها فراهم کرد. نکته دیگری که باید مورد توجه قرار داد این که متاسفانه در برخی موارد کاغذ بازیها و نظام بروکراسی اداری برای مجموعهای از افراد جامعه از جمله نخبگان شرایطی فرسایشی فراهم میآورد.
نخبهها نباید درگیر مسائل بروکراسی شوند چون درگیریهای اداری و اجرایی باعث هدر رفتن هزینهها و استعدادها میشود. این روند باید برای استعدادهای برتر کشور تا حد ممکن کوتاهتر شود تا آنها براحتی بتوانند با کمترین درگیری با مسائل بروکراسی به تحقیقات علمی و خلق دستاوردها بپردازند.
با کمال تاسف باید گفت که درگیرشدن نخبگان با مسائل اداری در برخی مواقع آنها را مایوس و ناامید میکند. این نگاه باید حتما عوض شود. رهبر انقلاب در فرازی ازسخنان مهمشان با نخبگان کشور به مساله تشویق برخی عناصر در دانشگاهها برای ترک کشور از سوی استعدادهای برتر اشاره کردند. این موضوعی است که ما در دانشگاهها با آن سروکار داشتیم.
متاسفانه این تفکر در برخی مدیران دانشگاه و همچنین بعضی استادان دانشگاهی وجود دارد که دانشجویان برتر را به ترک کشور و اقامت در ممالک غربی تشویق و ترغیب میکنند.
البته در نقطه مقابل هم استادانی هستند که سالها خارج از کشور زندگی میکردند و بعد از بازگشت به ایران و اشتغال در دانشگاههای کشور به دانشجویان تاکید میکردند که تصور نکنید در خارج از مرزهای ایران خبری هست، در همین کشور میتوانید به خیلی از دستاوردهای علمی برسید به خاطر اینکه مثل گذشته دیگر تفاوت چشمگیری به لحاظ دسترسی به منابع علمی وجود ندارد و میتوان از طریق فضای مجازی به بسیاری از پژوهشهای علمی دست یافت.
در هر صورت مساله تشویق و ترغیب دانشجویان از سوی برخی استادان و مدیران دانشگاهی برای ترک کشور موضوع مهمی است و باید از سوی مسؤولان امر به آن توجه شود.