افکار ما را شرکت‌های بزرگ می‌سازند
هر وقت نامی از نظریات مرتبط با امپریالیسم فرهنگی به میان می‌آید، بی‌درنگ نام هربرت ایروینگ شیلر متولد ۵نوامبر ۱۹۱۹و درگذشته به تاریخ ۲۹ ژانویه ۲۰۰۰ به میان می‌آید. شیلر یکی از مشهورترین نظریه‌پردازان مارکسیست بود که معتقد بود آمریکا و همپیمانانش از طریق ایجاد سیاست انحصار اطلاعات و فناوری با ایجاد ابرشرکت‌های رسانه‌ای و تکنولوژیک جریان اطلاعات در همه جهان را به مالکیت خود درآورده‌اند.
شیلر که اقتصاددانی جامعه‌شناس و پژوهشگری پیگیر بود، عمده مطالعات خود را در حوزه اقتصاد سیاسی متمرکز کرد؛ یعنی بررسی رابطه میان اقتصاد و سیاست و تاثیری که مالکیت بنگاه‌های اقتصادی بر حوزه سیاست می‌گذارد و به همین دلیل هم بر روی مالکیت و نحوه اداره بسیاری از شرکت‌های بزرگ حوزه فرهنگی و رسانه‌ای در سطح جهان پژوهش کرده بود.
اصطلاح «آگاهی بسته‌بندی‌شده» که او برای توصیف وضعیت ناشی از انحصار رسانه‌ای و فکری در آمریکا به کار می‌برد به این معنا بود که رسانه‌های آمریکایی که توسط چند شرکت بزرگ اداره و کنترل می‌شوند، هم در تولید و هم در پردازش و هم در کنترل تصاویر و اطلاعات نقش اصلی را بازی می‌کنند و همین اطلاعات که به صورت جهت داده شده‌ای تولید می‌شوند؛ عقاید، نگرش‌ها و در نهایت رفتار ما را تعیین می‌کنند. ضمن این که وضعیت جهان و شرایط زندگی در دوران جدید به شکلی درآمده است که ما چاره‌ای نداریم جز این که به این هجوم اطلاعاتی تن دهیم و نمی‌توانیم از هجوم خبرها و تولیدات فرهنگی این شرکت‌های بزرگ رسانه‌ای فرار کنیم. ضمن این که امروزه اطلاعات به صورت کالایی قابل تبدیل و جاری در زندگی روزمره و اقتصاد خرد و کلان درآمده است و دیگر چیزی نیست که یک گروه خاص به آن نیاز داشته باشند.
شیلر مانند بسیاری از نظریه‌پردازان انتقادی چپگرا به نقش رسانه‌ها در ایجاد فرآیند وابسته کردن کشورهای مختلف به آمریکا و ایجاد سلطه ذهنی و فکری این امپراتوری بر بسیاری از مردم جهان متمرکز بود و به همین دلیل نقش اصلی رسانه‌های ارتباط جمعی مانند مطبوعات، تلویزیون، شبکه‌های تلویزیون کابلی و ماهواره‌ای، صنعت سرگرمی‌سازی و سینما را ایجاد نفوذ فرهنگی در کشورهایی ارزیابی می‌کرد که قدرت‌های سلطه‌گر قصد دارند آنها را تحت کنترل خود درآورند؛ به خصوص شیلر به نقش مهم سینما در این زمینه تاکید می‌کند. همچنان که گفتیم شیلر تمرکز ویژه‌ای بر نظام سرمایه‌داری شرکتی داشت و با توجه به این که سرمایه‌داری در دنیای امروز توسط شرکت‌هایی پیش برده می‌شود که ثروت‌های کلان ملی و بین‌المللی را دارند و بر تولید محصولات خاص به‌خصوص محصولات ارتباطی و اطلاعاتی متمرکزند، به همین دلیل به گفته وی برای ملت‌های فقیر چاره‌ای جز این باقی نمانده که با امپریالیسم اطلاعاتی تحمیلی از سوی آمریکا مبارزه کنند. به همین دلیل هربرت شیلر بخش مهمی از زندگی خود را صرف نوشتن و افشاگری درباره امپریالیسم فرهنگی و به خصوص امپریالیسم رسانه‌ای در جهان کرده و سعی می‌کرد همه نیروهای مخالف سرمایه‌داری را به ایجاد یک نظم نوین اطلاعاتی در جهان فرا‌خواند و تلاش‌های او و بسیاری از منتقدان فرهنگی یکجانبه‌گرایی فرهنگی آمریکا در دهه‌های 70 و 80 میلادی تاثیر چشمگیری بر فعالیت‌های یونسکو بر جای گذاشت به گونه‌ای که باعث کناره‌گیری آمریکا از آن سازمان شد.
اصطلاح «آگاهی بسته‌بندی‌شده» که او برای توصیف وضعیت ناشی از انحصار رسانه‌ای و فکری در آمریکا به کار می‌برد به این معنا بود که رسانه‌های آمریکایی که توسط چند شرکت بزرگ اداره و کنترل می‌شوند، هم در تولید و هم در پردازش و هم در کنترل تصاویر و اطلاعات نقش اصلی را بازی می‌کنند و همین اطلاعات که به صورت جهت داده شده‌ای تولید می‌شوند؛ عقاید، نگرش‌ها و در نهایت رفتار ما را تعیین می‌کنند. ضمن این که وضعیت جهان و شرایط زندگی در دوران جدید به شکلی درآمده است که ما چاره‌ای نداریم جز این که به این هجوم اطلاعاتی تن دهیم و نمی‌توانیم از هجوم خبرها و تولیدات فرهنگی این شرکت‌های بزرگ رسانه‌ای فرار کنیم. ضمن این که امروزه اطلاعات به صورت کالایی قابل تبدیل و جاری در زندگی روزمره و اقتصاد خرد و کلان درآمده است و دیگر چیزی نیست که یک گروه خاص به آن نیاز داشته باشند.
شیلر مانند بسیاری از نظریه‌پردازان انتقادی چپگرا به نقش رسانه‌ها در ایجاد فرآیند وابسته کردن کشورهای مختلف به آمریکا و ایجاد سلطه ذهنی و فکری این امپراتوری بر بسیاری از مردم جهان متمرکز بود و به همین دلیل نقش اصلی رسانه‌های ارتباط جمعی مانند مطبوعات، تلویزیون، شبکه‌های تلویزیون کابلی و ماهواره‌ای، صنعت سرگرمی‌سازی و سینما را ایجاد نفوذ فرهنگی در کشورهایی ارزیابی می‌کرد که قدرت‌های سلطه‌گر قصد دارند آنها را تحت کنترل خود درآورند؛ به خصوص شیلر به نقش مهم سینما در این زمینه تاکید می‌کند. همچنان که گفتیم شیلر تمرکز ویژه‌ای بر نظام سرمایه‌داری شرکتی داشت و با توجه به این که سرمایه‌داری در دنیای امروز توسط شرکت‌هایی پیش برده می‌شود که ثروت‌های کلان ملی و بین‌المللی را دارند و بر تولید محصولات خاص به‌خصوص محصولات ارتباطی و اطلاعاتی متمرکزند، به همین دلیل به گفته وی برای ملت‌های فقیر چاره‌ای جز این باقی نمانده که با امپریالیسم اطلاعاتی تحمیلی از سوی آمریکا مبارزه کنند. به همین دلیل هربرت شیلر بخش مهمی از زندگی خود را صرف نوشتن و افشاگری درباره امپریالیسم فرهنگی و به خصوص امپریالیسم رسانه‌ای در جهان کرده و سعی می‌کرد همه نیروهای مخالف سرمایه‌داری را به ایجاد یک نظم نوین اطلاعاتی در جهان فرا‌خواند و تلاش‌های او و بسیاری از منتقدان فرهنگی یکجانبه‌گرایی فرهنگی آمریکا در دهه‌های 70 و 80 میلادی تاثیر چشمگیری بر فعالیت‌های یونسکو بر جای گذاشت به گونه‌ای که باعث کناره‌گیری آمریکا از آن سازمان شد.
ضمیمه قاب کوچک
