نگاهی به مهم‌ترین میراث‌ایرانی که در موزه‌های خارجی هستند
میراث‌ایران، زینت‌جهان
موزه‌ها در تمامی نقاط جهان اماکن مهمی هستند که گنجینه‌های ارزشمند جهانی را در خود نگه داشته و با اهداف مختلف آموزشی، تفریحی، علمی و پژوهشی آنها را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار می‌دهند. در این بین ایران به عنوان یکی از کشورهای باستانی با قدمتی چند هزار ساله آثار پرارزش تاریخی، فرهنگی و هنری بسیاری دارد. متاسفانه بسیاری از این آثار در طول قرن‌های گذشته از کشور خارج‌شده و سر از موزه‌های خارجی درآورده‌اند. هر چند که حضور این آثار در خارج از مرزها و فقدان آنها در موزه‌های ایرانی، نوعی تاراج به شمار می‌رود اما می‌توان در هر سیاهی و موقعیت نامطلوبی به یک نکته مثبت نیز دست یافت. درست است که این آثار به یغما رفته‌اند اما حضورشان در نقاط مختلف جهان می‌تواند در معرفی ایران به جهانیان و ترغیب گردشگران در جهت سفر به کشورمان مفید باشد. آثار ایرانی در کشورهای بسیاری زینت‌بخش موزه‌ها هستند. فرانسه، روسیه، انگلستان، آمریکا و آلمان بیشترین سهم را از این تاراج به دست آورده‌اند. در کشورهای دیگری چون پرتغال، بلژیک، لهستان، چین، کرواسی، ترکیه، آذربایجان، ارمنستان، ازبکستان، عراق، بوسنی، صربستان، مجارستان، رومانی، بلغارستان، هلند و حتی پاناما نیز آثاری از تاریخ، هنر و فرهنگ ایرانی وجود دارد. در اینجا نگاهی داریم به برخی از آثار ایرانی که در خارج از مرزها نگهداری‌می‌شوند.
محراب زرین‌فام مسجد میدان کاشان که یکی از ظریف‌ترین محراب‌های زرین‌فام بود در موزه برلین است. ظروف قلمکاری ایران از دوره نهم تا دوازدهم هجری، کاشی‌های قرون هفدهم و هجدهم و پارچه‌های دست‌دوز و زربافت ایران در دوره صفوی، همچنین قالی شاه‌عباسی که شهرت بین‌المللی دارد و نیز قطعه‌ای از بهترین پارچه‌های عهد ساسانی، همگی در موزه‌برلین است. مینیاتورهای بلوری ایرانی در موزه هنر کانشته و موزه گوته با نوشته خط‌‌هایی میخی و نقاشی‌های مذهبی موجود است. در موزه‌های مردم‌شناسی در هامبورگ و هانور و هایدلبرگ و موزه کستنر و موزه فولکونگ و موزه هنر و صنایع‌دستی در برلین قطعات نفیس مفرغی، زربافت‌های ساسانی، حجاری‌های برنزی، سرامیک‌های قرون اولیه و قلمدان‌ها و جلدهای نقاشی شده ایرانی دیده می‌شود.
موزه هرمیتاژ-روسیه
قالی پازیریک، قدیمی‌ترین قالی دنیا که بیشتر پژوهشگران آن را از دستباف‌های پارت‌ها یا ماد‌ها می‌دانند و در دره پازیریک در کنار اشیای باستانی دیگری در گور یخ‌زده یکی از فرمانروایان سکایی کشف شده در موزه هرمیتاژ سنت‌پترزبورگ روسیه نگهداری می‌شود. به طور کلی موزه هرمیتاژ مجموعه گرانبهایی از آثار هنری ایران را در اختیار دارد و تقریبا همه تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سلسله قاجار را پوشش می‌دهد. در موزه هرمیتاژ جز تابلوهای نقاشی، ظروف سفالی قبل از میلاد، آثار هنری دوره اشکانی، سکه‌های کمیاب «اردشیر بابکان»، سنگ‌های قیمتی حکاکی‌شده، مهر مخصوص مادر خسروپرویز و ظرف‌های نقره‌ای موجود است.
موزه متروپولیتن نیویورک -آمریکا
تکوک شیر غُرّان مهم‌ترین آثار باستانی ایران متعلق به دوره هخامنشی است که در موزه متروپولیتن وجود دارد. جام مزبور دارای یک ظرف مخروطی‌شکل و یک شیر در حال نعره کشیدن است. سفالینههای ارزشمند نیشابور هم در موزه متروپولیتن است. یک محراب بزرگ ۱۴۰۰ساله هم که معلوم نیست چگونه از کشور خارج شده در موزه متروپولیتن نیویورک است. این محراب حدود ۱۳۰۰سال در یکی از مساجد اصفهان قرار داشت. آثار ایرانی موجود در این موزه یکی دو تا نیستند. بشقاب شکار قوچ از آثار باستانی دوران ساسانیان، سگک عقاب و صید از اشیای کشف‌شده دوران اشکانی، کاسه زرین میخی‌نگار از آثار باستانی دوران داریوش اول یا دوران داریوش‌دوم از دیگر آثاری است که در موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری می‌شود.
موزه بریتانیا -انگلستان
به جرات می‌توان نام‌آورترین اثر از تمدن ایرانی در خارج از کشور را منشور کوروش دانست که چندی هم به ایران آورده شد. بخش خاورمیانه موزه انگلیس شامل اشیای باستانی بسیار پرارزشی است که کشورهای ایران، عراق و دیگر کشورهای منطقه را شامل می‌شود. بیش از 13هزار شیء باستانی ایران در موزه انگلیس قرار دارد! از معروف‌ترین آثار ایرانی در موزه بریتانیا می‌توان به ارابه طلایی چهار اسب از آثار باستانی دوره هخامنشیان که در گنجینه آمودریا یافت شده، بازوبند طلایی بز و پرنده هما هخامنشی، بشقاب نوازندگان از آثار باستانی دوران ساسانیان که در طبرستان یافت شده و جام نقره ساسانی با کنده‌کاری‌ها و نقره‌کاری‌های شگفت‌انگیز که در مازندران کشف شده، اشاره کرد.
