نگاهی به برنامه‌های قاهره برای تقویت جایگاه نظامی‌اش در منطقه
حرکت‌سریع مصر در مسیرنظامی
در میان کشورهای منطقه غرب آسیا که در زمره متحدان آمریکا هستند نام دو کشور در عرصه نظامی، بیشتر مطرح است؛ عربستان و مصر. ارتش مصر در گذشته هر چند وقت یک‌بار پایگاه‌های نظامی جدیدی تاسیس و رزمایش‌هایی نیز به‌صورت جداگانه یا به‌صورت مشترک با کشورهای دوست برگزار می‌کرد اما روند تاسیس پایگاه‌های نظامی و توسعه آنها و همچنین آمار برگزاری رزمایش‌های نظامی در دوران ریاست‌جمهوری عبدالفتاح السیسی افزایش یافته و این روزها شاهد رزمایش‌های مکرری از سوی نظامی‌های مصری هستیم.
روز سه‌شنبه این هفته در همین چارچوب، رزمایش هوایی ــ دریایی مصر موسوم به «مدوزا 12» در راستای تقویت همکاری‌ها و تبادل تجربیات با نیروهای مسلح کشورهای دوست، آغاز شد.
این رزمایش در دریای مدیترانه با مشارکت نیروهای هوایی، دریایی و نیروهای ویژه مصر، یونان، قبرس، عربستان و آمریکا ادامه خواهد داشت و کشورهای امارات، بحرین، آلمان، فرانسه، مراکش، اردن، کنگو و رومانی نیز به عنوان ناظر در این رزمایش حضور دارند. این رزمایش شامل انجام بسیاری از فعالیت‌ها از جمله برنامه‌ریزی و مدیریت عملیات رزمی مشترک دریایی‌و‌هوایی توسط نیروهای شرکت‌کننده به منظور ارتقای مهارت فرماندهان و افسران در مدیریت عملیات مشترک و همچنین تبادل تجربیات بین شرکت‌کنندگان است. این رزمایش در چارچوب مشارکت نظامی و همکاری رو به رشد مصر با نیروهای مسلح کشورهای برادر و دوست و نیز هماهنگی تلاش‌ها و اقدام مشترک برای رویارویی با چالش‌های منطقه دریای مدیترانه انجام می‌شود.
رزمایش دریایی مصر در حالی برگزار می‌شود که ارتش مصر روز 29 آبان نیز از آغاز رزمایش مشترک پدافند هوایی با حضور عربستان سعودی و پاکستان خبر داده بود. در این رزمایش با نام «درع السماء» (سپر آسمان) هیأت‌هایی از قبرس و یونان نیز حضور داشتند و انواع سامانه‌های پدافند هوایی اقدام به شلیک کردند. خرید تسلیحات نظامی از چین حدود 10 روز قبل بود که منابع رسانه‌ای گزارش دادند مصر در حال مذاکره با چین برای خرید سامانه موشکی متحرک «اچ کیو۱۷» است.
وبگاه «آرمی راکاگنیشن» نوشت، در دهه 70 و 80 میلادی، چین بمب‌افکن «بی ــ۶» و جنگنده «اف ــ۶» را به قاهره تحویل داد و چند جنگنده «میگ ــ ۲۳» از این کشور دریافت کرد. نیروی دریایی مصر در دهه 80 زیردریایی و ناوچه از چین دریافت کرد. چین همچنین به مصر در توسعه سامانه‌های موشکی خود کمک کرده است.
سامانه دفاع موشکی اچ کیو ــ۱۷ یک سیستم موشکی زمین به هوا با برد کوتاه جهت مقابله با اهداف هوایی در ارتفاع پست تا متوسط ساخت چین است. این سامانه شامل کامیون چرخدار حامل، یک ایستگاه پرتاب موشک و یک سامانه راداری است. این آتشبار در مجموع ۱۶ موشک حمل می‌کند که به صورت عمودی پرتاب می‌شوند. موشک اچ کیو ــ۱۷ تا ۱۵ کیلومتر برد دارد و سقف پرواز آن حداکثر ۱۰ کیلومتر است.
از این سامانه می‌توان برای شناسایی، ردیابی و انهدام اهداف هوایی مانند هواپیما، بالگرد، پهپاد، موشک‌های کروز و مهمات هدایت شونده استفاده کرد. مصر همچنین پهپادهایی را تحت امتیاز چین تولید کرده است.
رایزنی مقامات مصر با دولت ایتالیا برای خرید ۲۴ فروند جنگنده «یوروفایتر تایفون» نیز به مراحل پایانی رسیده است. هر فروند جنگنده قرار است به ارزش ۱۲۵میلیون یورو به فروش برسد.
خرید این جنگنده‌ها در قالب یک قرارداد بزرگ‌تر رخ می‌دهد، قراردادی که ارزش آن بین ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار است و شامل خرید کشتی‌های جنگی، جنگنده‌های عملیاتی، آموزشی و ماهواره نظامی می‌شود و در صورت نهایی‌شدن این قرارداد، می‌توان آن را بزرگ‌ترین قرارداد خرید سلاح در تاریخ مصر و یکی از بزرگ‌ترین فروش‌های تسلیحاتی ایتالیا دانست. مصر در حالی قصد خرید ۲۴ فروند جنگنده تایفون دارد که یکی از متنوع‌ترین آشیانه‌ها از جنگنده‌های مختلف را داراست. از اف ــ۱۶ آمریکا تا رافال و میراژ فرانسه و جنگنده‌های میگ ــ ۲۹ و اکنون نیز تایفون ایتالیا قرار است به خدمت ارتش مصر در آید.
تداوم حمایت‌های آمریکا از مصر
توافقات نظامی مصر با چین یکی از مسائلی است که آمریکایی‌ها به‌شدت نسبت به آن حساسیت داشته‌اند و بر همین اساس همواره با وجود فراز و نشیب‌هایی که در روابط با قاهره داشته‌اند این کشور را در عرصه نظامی حمایت کرده‌اند. از زمان امضای پیمان صلح کمپ‌دیوید میان مصر و رژیم‌صهیونیستی در سال ۱۹۷۹، ارتش مصر روابط بسیار خوبی با ارتش آمریکا برقرار کرده‌است، حتی نیروهای نظامی مصر ۹۰درصد از سلاح‌های آمریکایی استفاده می‌کنند و این بخشی از سیاست خارجی آمریکا برای وابستگی هم‌پیمانان منطقه‌ای این کشور است. آمریکا همچنین سالانه یک میلیارد و 300میلیون تومان به مصر کمک مالی می‌کند.
اما در سال‌های گذشته با توجه با تشدید انتقادات از دولت مصر در زمینه‌های حقوق‌بشر و دموکراسی، آمریکایی‌ها بر سر یک دو راهی در ادامه حمایت از دولت مصر قرار گرفته‌اند و ضمن ادامه حمایت‌های نظامی از مصر، انتقاداتی نیز نسبت به این کشور مطرح می‌کنند و کاخ سفید برای کاهش فشار افکار عمومی، تنها با تعلیق ۱۳۰میلیون دلار از کمک سالانه این کشور به مصر به‌دلیل نقض حقوق‌بشر موافقت کرد.
اما واشنگتن به‌خوبی می‌داند قطع کمک‌های نظامی و فروش سلاح به مصر به از دست دادن یک هم‌پیمان استراتژیک و مهم در منطقه منجر می‌شود و مصر را برای جبران نیازهای نظامی به سمت روسیه و چین متمایل خواهدکرد. لذا هر دولتی که در واشنگتن برسر کار می‌آید صرف‌نظر از رویکرد سیاسی و حزبی، در پی حفظ روابط قوی و پایدار با مصر به‌ویژه در حوزه دفاعی است. بر همین اساس برخی کارشناسان، توافقات اخیر مصر با چین را هشداری از سوی قاهره به واشنگتن قلمداد می‌کنند و معتقدند مصری‌ها با این کار به آمریکا نشان داده‌اند که اگر روند حمایت‌های نظامی با اختلال روبه‌رو شود به دامن رقبای آمریکا خواهند رفت. البته آمریکا را همچنان باید بزرگ‌ترین فروشنده جنگ‌افزار نظامی به مصر دانست. این کمک‌ها علاوه بر جنگ‌افزار نظامی است که در خرداد گذشته از سوی آمریکا به مصر فروخته شده‌بود. در آن مقطع وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد با فروش بالگردهای شینوک اف47 و قطعات مورد نیاز آن به قیمت 2.6میلیارد دلار موافقت کرده‌است.
به‌رغم نگرانی‌ها در حوزه نقض حقوق‌بشر در مصر، این دومین معامله سلاح مورد توافق دولت بایدن با مصر بود. دولت بایدن ژانویه گذشته از فروش ۱۲ هواپیمای سی ـ ۱۳۰ جی سوپرهرکولس به ارزش 2.2میلیارد دلار و سیستم رادار دفاع هوایی اس‌پی‌اس ۴۸ به ارزش ۳۵۵میلیون دلار به مصر خبر داده‌بود. به گفته وزارت خارجه آمریکا، این معامله با هدف تقویت سیاست خارجی و امنیت ملی آمریکا از طریق کمک به ارتقای امنیت یک کشور هم‌پیمان غیر عضو در ناتو صورت می‌گیرد که یک شریک استراتژیک و مهم در خاورمیانه برای واشنگتن به‌شمار می‌رود.
نگاهی به توانمندی نظامی مصر
مصر بیش از 100میلیون جمعیت دارد. از این 100میلیون جمعیت بیش از 43میلیون قابلیت حضور در جنگ را دارند. تعداد سربازان ارتش مصر حدود یک میلیون و 200نفر است و 480هزار سرباز رزرو نیز در اختیار دارد.
مصر در زمینه تجهیزات نظامی نیز از قدرت فراوانی برخوردار است. در زمینه انواع ناوها و کشتی‌ها، مصر جزو 20کشور برتر است. همچنین، در زمینه موشک‌ها و توپخانه از وضعیت خوبی برخوردار است و ارتشش به انواع جنگنده‌ها مجهز است.
ارتش مصر 1062هواپیمای جنگی در اختیار دارد. تعداد جنگنده‌های این کشور 250بوده و 93جت مخصوص و 11هواپیمای ماموریت ویژه در اختیار دارد. همچنین ارتش این کشور حدود 313هلی‌کوپتر معمولی و 91هلی‌کوپتر جنگی مخصوص در اختیار دارد.
تعداد تانک‌های جنگی مصر 4394عدد است. این کشور حدود 10هزار خودروی زرهی دارد و تعداد توپخانه‌های خود کششی‌اش به 1165عدد می‌رسد. همچنین، تعداد توپخانه‌های متصل این کشور 2200عدد و تعداد راکت‌اندازهای متحرکش 1235عدد است.
نیروی دریایی مصر 245 ناو (انواع مختلف کشتی جنگی) در اختیار دارد. این نیرو 8 زیردریایی، 13 ناوچه و 7 ناوچه سبک در اختیار دارد.
مصر در زمینه لجستیکی نیز کشور مهمی به حساب می‌آید. به‌جز وسعت و جمعیت زیاد، این کشور دارای 83 فرودگاه، 421 بندر و لنگرگاه، بیش از 24 میلیون نیروی کار و 65 هزار کیلومتر جاده است.
محمد علیزاده - گروه بین‌الملل
این رزمایش در دریای مدیترانه با مشارکت نیروهای هوایی، دریایی و نیروهای ویژه مصر، یونان، قبرس، عربستان و آمریکا ادامه خواهد داشت و کشورهای امارات، بحرین، آلمان، فرانسه، مراکش، اردن، کنگو و رومانی نیز به عنوان ناظر در این رزمایش حضور دارند. این رزمایش شامل انجام بسیاری از فعالیت‌ها از جمله برنامه‌ریزی و مدیریت عملیات رزمی مشترک دریایی‌و‌هوایی توسط نیروهای شرکت‌کننده به منظور ارتقای مهارت فرماندهان و افسران در مدیریت عملیات مشترک و همچنین تبادل تجربیات بین شرکت‌کنندگان است. این رزمایش در چارچوب مشارکت نظامی و همکاری رو به رشد مصر با نیروهای مسلح کشورهای برادر و دوست و نیز هماهنگی تلاش‌ها و اقدام مشترک برای رویارویی با چالش‌های منطقه دریای مدیترانه انجام می‌شود.
رزمایش دریایی مصر در حالی برگزار می‌شود که ارتش مصر روز 29 آبان نیز از آغاز رزمایش مشترک پدافند هوایی با حضور عربستان سعودی و پاکستان خبر داده بود. در این رزمایش با نام «درع السماء» (سپر آسمان) هیأت‌هایی از قبرس و یونان نیز حضور داشتند و انواع سامانه‌های پدافند هوایی اقدام به شلیک کردند. خرید تسلیحات نظامی از چین حدود 10 روز قبل بود که منابع رسانه‌ای گزارش دادند مصر در حال مذاکره با چین برای خرید سامانه موشکی متحرک «اچ کیو۱۷» است.
وبگاه «آرمی راکاگنیشن» نوشت، در دهه 70 و 80 میلادی، چین بمب‌افکن «بی ــ۶» و جنگنده «اف ــ۶» را به قاهره تحویل داد و چند جنگنده «میگ ــ ۲۳» از این کشور دریافت کرد. نیروی دریایی مصر در دهه 80 زیردریایی و ناوچه از چین دریافت کرد. چین همچنین به مصر در توسعه سامانه‌های موشکی خود کمک کرده است.
سامانه دفاع موشکی اچ کیو ــ۱۷ یک سیستم موشکی زمین به هوا با برد کوتاه جهت مقابله با اهداف هوایی در ارتفاع پست تا متوسط ساخت چین است. این سامانه شامل کامیون چرخدار حامل، یک ایستگاه پرتاب موشک و یک سامانه راداری است. این آتشبار در مجموع ۱۶ موشک حمل می‌کند که به صورت عمودی پرتاب می‌شوند. موشک اچ کیو ــ۱۷ تا ۱۵ کیلومتر برد دارد و سقف پرواز آن حداکثر ۱۰ کیلومتر است.
از این سامانه می‌توان برای شناسایی، ردیابی و انهدام اهداف هوایی مانند هواپیما، بالگرد، پهپاد، موشک‌های کروز و مهمات هدایت شونده استفاده کرد. مصر همچنین پهپادهایی را تحت امتیاز چین تولید کرده است.
رایزنی مقامات مصر با دولت ایتالیا برای خرید ۲۴ فروند جنگنده «یوروفایتر تایفون» نیز به مراحل پایانی رسیده است. هر فروند جنگنده قرار است به ارزش ۱۲۵میلیون یورو به فروش برسد.
خرید این جنگنده‌ها در قالب یک قرارداد بزرگ‌تر رخ می‌دهد، قراردادی که ارزش آن بین ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار است و شامل خرید کشتی‌های جنگی، جنگنده‌های عملیاتی، آموزشی و ماهواره نظامی می‌شود و در صورت نهایی‌شدن این قرارداد، می‌توان آن را بزرگ‌ترین قرارداد خرید سلاح در تاریخ مصر و یکی از بزرگ‌ترین فروش‌های تسلیحاتی ایتالیا دانست. مصر در حالی قصد خرید ۲۴ فروند جنگنده تایفون دارد که یکی از متنوع‌ترین آشیانه‌ها از جنگنده‌های مختلف را داراست. از اف ــ۱۶ آمریکا تا رافال و میراژ فرانسه و جنگنده‌های میگ ــ ۲۹ و اکنون نیز تایفون ایتالیا قرار است به خدمت ارتش مصر در آید.
تداوم حمایت‌های آمریکا از مصر
توافقات نظامی مصر با چین یکی از مسائلی است که آمریکایی‌ها به‌شدت نسبت به آن حساسیت داشته‌اند و بر همین اساس همواره با وجود فراز و نشیب‌هایی که در روابط با قاهره داشته‌اند این کشور را در عرصه نظامی حمایت کرده‌اند. از زمان امضای پیمان صلح کمپ‌دیوید میان مصر و رژیم‌صهیونیستی در سال ۱۹۷۹، ارتش مصر روابط بسیار خوبی با ارتش آمریکا برقرار کرده‌است، حتی نیروهای نظامی مصر ۹۰درصد از سلاح‌های آمریکایی استفاده می‌کنند و این بخشی از سیاست خارجی آمریکا برای وابستگی هم‌پیمانان منطقه‌ای این کشور است. آمریکا همچنین سالانه یک میلیارد و 300میلیون تومان به مصر کمک مالی می‌کند.
اما در سال‌های گذشته با توجه با تشدید انتقادات از دولت مصر در زمینه‌های حقوق‌بشر و دموکراسی، آمریکایی‌ها بر سر یک دو راهی در ادامه حمایت از دولت مصر قرار گرفته‌اند و ضمن ادامه حمایت‌های نظامی از مصر، انتقاداتی نیز نسبت به این کشور مطرح می‌کنند و کاخ سفید برای کاهش فشار افکار عمومی، تنها با تعلیق ۱۳۰میلیون دلار از کمک سالانه این کشور به مصر به‌دلیل نقض حقوق‌بشر موافقت کرد.
اما واشنگتن به‌خوبی می‌داند قطع کمک‌های نظامی و فروش سلاح به مصر به از دست دادن یک هم‌پیمان استراتژیک و مهم در منطقه منجر می‌شود و مصر را برای جبران نیازهای نظامی به سمت روسیه و چین متمایل خواهدکرد. لذا هر دولتی که در واشنگتن برسر کار می‌آید صرف‌نظر از رویکرد سیاسی و حزبی، در پی حفظ روابط قوی و پایدار با مصر به‌ویژه در حوزه دفاعی است. بر همین اساس برخی کارشناسان، توافقات اخیر مصر با چین را هشداری از سوی قاهره به واشنگتن قلمداد می‌کنند و معتقدند مصری‌ها با این کار به آمریکا نشان داده‌اند که اگر روند حمایت‌های نظامی با اختلال روبه‌رو شود به دامن رقبای آمریکا خواهند رفت. البته آمریکا را همچنان باید بزرگ‌ترین فروشنده جنگ‌افزار نظامی به مصر دانست. این کمک‌ها علاوه بر جنگ‌افزار نظامی است که در خرداد گذشته از سوی آمریکا به مصر فروخته شده‌بود. در آن مقطع وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد با فروش بالگردهای شینوک اف47 و قطعات مورد نیاز آن به قیمت 2.6میلیارد دلار موافقت کرده‌است.
به‌رغم نگرانی‌ها در حوزه نقض حقوق‌بشر در مصر، این دومین معامله سلاح مورد توافق دولت بایدن با مصر بود. دولت بایدن ژانویه گذشته از فروش ۱۲ هواپیمای سی ـ ۱۳۰ جی سوپرهرکولس به ارزش 2.2میلیارد دلار و سیستم رادار دفاع هوایی اس‌پی‌اس ۴۸ به ارزش ۳۵۵میلیون دلار به مصر خبر داده‌بود. به گفته وزارت خارجه آمریکا، این معامله با هدف تقویت سیاست خارجی و امنیت ملی آمریکا از طریق کمک به ارتقای امنیت یک کشور هم‌پیمان غیر عضو در ناتو صورت می‌گیرد که یک شریک استراتژیک و مهم در خاورمیانه برای واشنگتن به‌شمار می‌رود.
نگاهی به توانمندی نظامی مصر
مصر بیش از 100میلیون جمعیت دارد. از این 100میلیون جمعیت بیش از 43میلیون قابلیت حضور در جنگ را دارند. تعداد سربازان ارتش مصر حدود یک میلیون و 200نفر است و 480هزار سرباز رزرو نیز در اختیار دارد.
مصر در زمینه تجهیزات نظامی نیز از قدرت فراوانی برخوردار است. در زمینه انواع ناوها و کشتی‌ها، مصر جزو 20کشور برتر است. همچنین، در زمینه موشک‌ها و توپخانه از وضعیت خوبی برخوردار است و ارتشش به انواع جنگنده‌ها مجهز است.
ارتش مصر 1062هواپیمای جنگی در اختیار دارد. تعداد جنگنده‌های این کشور 250بوده و 93جت مخصوص و 11هواپیمای ماموریت ویژه در اختیار دارد. همچنین ارتش این کشور حدود 313هلی‌کوپتر معمولی و 91هلی‌کوپتر جنگی مخصوص در اختیار دارد.
تعداد تانک‌های جنگی مصر 4394عدد است. این کشور حدود 10هزار خودروی زرهی دارد و تعداد توپخانه‌های خود کششی‌اش به 1165عدد می‌رسد. همچنین، تعداد توپخانه‌های متصل این کشور 2200عدد و تعداد راکت‌اندازهای متحرکش 1235عدد است.
نیروی دریایی مصر 245 ناو (انواع مختلف کشتی جنگی) در اختیار دارد. این نیرو 8 زیردریایی، 13 ناوچه و 7 ناوچه سبک در اختیار دارد.
مصر در زمینه لجستیکی نیز کشور مهمی به حساب می‌آید. به‌جز وسعت و جمعیت زیاد، این کشور دارای 83 فرودگاه، 421 بندر و لنگرگاه، بیش از 24 میلیون نیروی کار و 65 هزار کیلومتر جاده است.
محمد علیزاده - گروه بین‌الملل
ضمیمه قاب کوچک
