کلینیک زنان
حفظ باروری در زنان مبتلا به سرطان
با توجه به آمارهای رو به گسترش بیماران درمان یافته از سرطان، بهبود کیفیت زندگی این افراد و عبور از عوارض ناشی از ابتلا به سرطان از اهداف مهم پزشکی در سالهای اخیر بهشمار میرود. یکی از این عوارض ناباروری در پی شیمیدرمانی و پرتودرمانی است.
هدف در برنامه حفظ باروری در بیماران مبتلا به سرطان باید افزایش کارایی و ایمنی گزینههای موجود، بدون ایجاد مشکل در روند پیشرفت درمان بدخیمی بیمار باشد. در حال حاضر روشهای مختلفی برای حفظ باروری در بیماران مبتلا به سرطان پیشنهاد میشود که از میان آنها میتوان به فریز تخمک و جنین، انجماد بافت تخمدان، جابهجایی تخمدان، درمان با مهارکننده تولید هورمونهای غده هیپوتالاموس در مغز اشاره کرد. در حال حاضر فریز تخمک و جنین، بهترین راهکار برای حفظ باروری است. انتخاب هر کدام از این روشها به سن بیمار، مدت زمان موجود پیش از آغاز درمان سرطان، وضعیت تأهل فرد، نوع سرطان و احتمال درگیری تخمدان به سلولهای توموری بسیار وابسته است.
فریز تخمک و فریز جنین دو روش استاندارد حفظ باروری با بیشترین میزان موفقیت است. در این روش بیمار داروها را دریافت کرده و هر دو تا سه روز یکبار برای سونوگرافی مراجعه میکند. حداقل زمان برای انجام تحریک تخمکگذاری دو هفته است. زمانی که تعداد و اندازه این سلولها به میزان مناسب رسید با بیهوشی ملایم با استفاده از سونوگرافی داخلی (واژینال) تخمک از بدن فرد خارج میشود. در زنان مجرد تخمک فریز میشود. زنان متاهل میتوانند هم از فریز تخمک و هم از فریز جنین استفاده کنند. در فریز جنین تخمک خانم پس از خروج از بدن با اسپرم همسر در آزمایشگاه ترکیب میشود و جنین تولید میشود. انتخاب روش حفظ باروری با تخمک یا جنین فریز شده با توجه به خواسته زوجین انجام میشود. احتمال بارداری با این روش حدود 30 تا 40درصد است، البته با افزایش سن خانم، شانس موفقیت کاهش مییابد. امکان شیمیدرمانی بلافاصله فردای روز برداشت تخمک امکانپذیر خواهد بود.
انجماد تخمدان برای بیمارانی پیشنهاد میشود که امکان فریز تخمک یا جنین را ندارند. در این روش قسمتی از بافت تخمدان به روش لاپاروسکوپی یا جراحی باز خارج میشود. پس از اتمام درمان بدخیمی با استفاده از روش لاپاروسکوپی در لگن نزدیک به تخمدان یا روی آن قرار داده میشود. روش فریز بافت تخمدان روشی جدید بوده و تاکنون در موارد محدودی انجام شده است.
از دیگر تدابیر حفظ باروری در بیمارانی که داوطلب شیمیدرمانی هستند، میتوان به هورمونهای غده هیپوتالاموس در مغز اشاره کرد. در این روش تجربی که برای حفظ باروری در زنان مبتلا به سرطان است، تخمدانها به اثر داروهای شیمی درمانی کمتر حساس میشوند. جابهجا کردن محل تخمدان در بیمارانی که باید پرتودرمانی لگن شوند پیشنهاد میشود. محل تخمدان را در جایی خارج از لگن تثبیت میکنند که دور از پرتو باشد. این کار به منظور حفاظت تخمدانها از اثرات مستقیم پرتوهای یونیزان انجام میشود.
دکتر فیروزه غفاری - متخصص زنان و زایمان فلوشیپ نازایی
فریز تخمک و فریز جنین دو روش استاندارد حفظ باروری با بیشترین میزان موفقیت است. در این روش بیمار داروها را دریافت کرده و هر دو تا سه روز یکبار برای سونوگرافی مراجعه میکند. حداقل زمان برای انجام تحریک تخمکگذاری دو هفته است. زمانی که تعداد و اندازه این سلولها به میزان مناسب رسید با بیهوشی ملایم با استفاده از سونوگرافی داخلی (واژینال) تخمک از بدن فرد خارج میشود. در زنان مجرد تخمک فریز میشود. زنان متاهل میتوانند هم از فریز تخمک و هم از فریز جنین استفاده کنند. در فریز جنین تخمک خانم پس از خروج از بدن با اسپرم همسر در آزمایشگاه ترکیب میشود و جنین تولید میشود. انتخاب روش حفظ باروری با تخمک یا جنین فریز شده با توجه به خواسته زوجین انجام میشود. احتمال بارداری با این روش حدود 30 تا 40درصد است، البته با افزایش سن خانم، شانس موفقیت کاهش مییابد. امکان شیمیدرمانی بلافاصله فردای روز برداشت تخمک امکانپذیر خواهد بود.
انجماد تخمدان برای بیمارانی پیشنهاد میشود که امکان فریز تخمک یا جنین را ندارند. در این روش قسمتی از بافت تخمدان به روش لاپاروسکوپی یا جراحی باز خارج میشود. پس از اتمام درمان بدخیمی با استفاده از روش لاپاروسکوپی در لگن نزدیک به تخمدان یا روی آن قرار داده میشود. روش فریز بافت تخمدان روشی جدید بوده و تاکنون در موارد محدودی انجام شده است.
از دیگر تدابیر حفظ باروری در بیمارانی که داوطلب شیمیدرمانی هستند، میتوان به هورمونهای غده هیپوتالاموس در مغز اشاره کرد. در این روش تجربی که برای حفظ باروری در زنان مبتلا به سرطان است، تخمدانها به اثر داروهای شیمی درمانی کمتر حساس میشوند. جابهجا کردن محل تخمدان در بیمارانی که باید پرتودرمانی لگن شوند پیشنهاد میشود. محل تخمدان را در جایی خارج از لگن تثبیت میکنند که دور از پرتو باشد. این کار به منظور حفاظت تخمدانها از اثرات مستقیم پرتوهای یونیزان انجام میشود.
دکتر فیروزه غفاری - متخصص زنان و زایمان فلوشیپ نازایی