روزی که بم فرو ریخت
هنوز صدای گرفته بهروز رضوی درست 19سال پیش توی گوش ما زنگ میخورد. آرام و متین اما تلخ صدایش در گوش میلیونها ایرانی پیچید؛ «بم فرو ریخت». دل ما هم همراه با خبر ریخت، حالمان دگرگون شد، هنوز از اینترنت و وسایل پیشرفته ارتباطی مثل این روزها خبری نبود، چشممان به شبکههای تلویزیونی دوخته شده بود، به گریه گزارشگر تلویزیون که پرسه میزد در کوچههای خاکخورده شهر و نمیتوانست از حجم آوار این حادثه بیرون بیاید تا گزارش خبریاش را به گوش ایران برساند. آرامآرام عکاسها رسیده بودند بم، خبر دادند از فضای شهر.
عکسها مخابره میشد، تلی از جنازههای پتوپیچشده کنار کوچهها، مردی که دو فرزند خردسال جانباختهاش را روی دوش دارد و به سمت گورستان میرود، این تصویر از قاب دوربین «عطا طاهرکناره» هنوز هم یکی از نمادهای این حادثه تلخ است. صدای ایرج بسطامی خاک میشود، توی گوش همه ما یکباره ترانه ماندگار «گلپونهها» پخش میشود، ترانهای که به آوار بم گره خورده است اما از دشت و دمن و گلستان میگوید. خبرها حالا سرعت گرفته، عکسهای پیش روی ما تمام قد جلد روزنامهها میشود، امیدهای کوچکی هم هست، این که کودکی خردسال بعد از سه روز زنده از زیر آوار بیرون آمده. سوگواران هنوز ناباور به تل خاکها نگاه میکنند. کنار این فاجعه انسانی یک تاریخ هم آوار میشود. بزرگترین سازه خشتی جهان با لرزه 6.6ریشتری صبح جمعه 8دی82 خاک میشود. مردم ایران همچون همه بزنگاههای اینچنینی پا پیش میگذارند. کمکهای جهانی هم گسیل شده است. حالا و پس از نزدیک به دو دهه از آن روز هنوز تصویر این اتفاق زنده است. انگار همین دیروز بود که بم لرزید و نزدیک به 30هزار جان عزیز را خاک کرد.
۱۲۸۷، بروجرد - 7.3ریشتر
بهمن ۱۱۰ سال پیش دشت سیلاخور ایران با قدرتی معادل 7.3ریشتر لرزید. برای فهم ملموستر قدرت تخریب این مقیاس فرمولی وجود دارد. طبق این فرمول میزان انرژی آزادشده این زلزله بدون در نظر گرفتن زمان آن معادل ۲۰۱هزار تن تیانتی است. در منابع موجود زمینلرزه بهمن ۱۲۸۷دشت سیلاخور با نام رسمی زمینلرزه بروجرد ثبت شده است. دادههای مستند کمی از آن زمینلرزه در دست است، اما همه آنچه حالا عنوان آمار رسمی را بر خود دارد نشان میدهد این زلزله در ساعت ۶ بامداد سوم بهمن ۱۲۸۷ دره درب آستانه ـ سیلاخور ـ واقع در جنوب شرقی بروجرد را در هم کوبیده است. به گواه آمارها بهواسطه این زلزله بین ۶۰۰۰ تا ۸۰۰۰ نفر جان باختهاند. هر چند از نگاه مرگ و میر این زمینلرزه در زمره زمینلرزههای سهمگین ایران قرار نمیگیرد، اما از منظر قدرت هنوز هم یکی از مهیبترینهای زمینلرزههای تاریخ ایران است.
۱۳۴۱، بویینزهرا - 7.2ریشتر
هر چه پیشتر میآییم بهدلیل گسترش شهرنشینی و بالارفتن تراکم جمعیتی به تعداد کشتههای زمینلرزه اضافه میشود. شهریور۱۳۴۱ هم سالی است که ایران شاهد یکی از مهیبترین زمینلرزههای تاریخش است. شبی که زمین بویینزهرا با قدرتی معادل 7.2ریشتر لرزید تا یکی از بدترین و فاجعهبارترین حوادث طبیعی ثبتشده در تاریخ ایران را رقم بزند. 10شهریور، دقایقی مانده به ساعت ۱۱شب، گسل موسوم به ایپک فعال شد و زلزلهای را که شدت آن به 7.2ریشتر میرسید، ایجاد کرد. شدت آن به حدی بود که در تبریز و یزد و بهبهان هم احساس شد، بر تراز آب دریای خزر تاثیر گذاشت و به مناطقی از شهر تهران هم آسیبهایی زد. این فاجعه جز ویرانکردن شهر بویینزهرا، جان بیش از ۱۲هزار نفر را گرفت (هرچند آمار دیگری هم هست که قربانیان را تا ۲۰هزار نفر برآورد میکند) و چند هزار زخمی به جای گذاشت و چند ده هزار نفر را هم بیخانمان کرد.
۱۳۵۷، طبس- 7.7ریشتر
شهریور ۱۳۵۷ شهر طبس با خاک یکسان شد. برخی منابع موجود شدت این زمینلرزه را 7.4 و در برخی دیگر از منابع شدت آن را تا 7.7ریشتر برآورد کرده اند، اما در همه منابع موجود اتفاق نظری در رابطه با زلزله طبس وجود دارد مبنی بر اینکه همه کارشناسان معتقدند زمینلرزه طبس قدرتمندترین زلزلهای است که تا به امروز در تاریخ ایران ثبت شده است. این حادثه با گسل زمینلرزهای به طول حدود ۸۰ کیلومتر و عمق حدود ۱۰کیلومتر همراه بود. کشتههای این زلزله را بین ۱۵ تا ۲۵هزار نفر اعلام کردهاند و این در حالی است که به علت شدت تخریب ساختمانها و شدت بالای زلزله بسیاری از اجساد هرگز پیدا نشدند.
۱۳۶۹، رودبار - 7.4ریشتر
زلزله هیچوقت برای مردمان منطقه زلزلهدیده تمام نمیشود. خاطره زلزله سال۶۹ رودبار و منجیل هم از این قاعده مستثنا نیست. کودکان آن سال حالا میانسالانی هستند که هنوز با وحشت و غم از روزهای تابستان۶۹ ایران یاد میکنند. بامداد ۳۱خرداد۱۳۶۹ زلزلهای با قدرت 7.4ریشتر برخی شهرهای استان گیلان را درگیر کرد به طوری که شهرهای رودبار، منجیل، لوشان و ۷۰۰ روستای اطراف را به نابودی کشاند و به ۳۰۰روستا خسارت عمده وارد شد. در این زلزله بیش از ۳۵ هزار نفر کشته و ۵۰۰هزار نفر بیخانمان شدند و صد هزار خانه خشتی نیز با خاک یکسان شد.
۱۲۸۷، بروجرد - 7.3ریشتر
بهمن ۱۱۰ سال پیش دشت سیلاخور ایران با قدرتی معادل 7.3ریشتر لرزید. برای فهم ملموستر قدرت تخریب این مقیاس فرمولی وجود دارد. طبق این فرمول میزان انرژی آزادشده این زلزله بدون در نظر گرفتن زمان آن معادل ۲۰۱هزار تن تیانتی است. در منابع موجود زمینلرزه بهمن ۱۲۸۷دشت سیلاخور با نام رسمی زمینلرزه بروجرد ثبت شده است. دادههای مستند کمی از آن زمینلرزه در دست است، اما همه آنچه حالا عنوان آمار رسمی را بر خود دارد نشان میدهد این زلزله در ساعت ۶ بامداد سوم بهمن ۱۲۸۷ دره درب آستانه ـ سیلاخور ـ واقع در جنوب شرقی بروجرد را در هم کوبیده است. به گواه آمارها بهواسطه این زلزله بین ۶۰۰۰ تا ۸۰۰۰ نفر جان باختهاند. هر چند از نگاه مرگ و میر این زمینلرزه در زمره زمینلرزههای سهمگین ایران قرار نمیگیرد، اما از منظر قدرت هنوز هم یکی از مهیبترینهای زمینلرزههای تاریخ ایران است.
۱۳۴۱، بویینزهرا - 7.2ریشتر
هر چه پیشتر میآییم بهدلیل گسترش شهرنشینی و بالارفتن تراکم جمعیتی به تعداد کشتههای زمینلرزه اضافه میشود. شهریور۱۳۴۱ هم سالی است که ایران شاهد یکی از مهیبترین زمینلرزههای تاریخش است. شبی که زمین بویینزهرا با قدرتی معادل 7.2ریشتر لرزید تا یکی از بدترین و فاجعهبارترین حوادث طبیعی ثبتشده در تاریخ ایران را رقم بزند. 10شهریور، دقایقی مانده به ساعت ۱۱شب، گسل موسوم به ایپک فعال شد و زلزلهای را که شدت آن به 7.2ریشتر میرسید، ایجاد کرد. شدت آن به حدی بود که در تبریز و یزد و بهبهان هم احساس شد، بر تراز آب دریای خزر تاثیر گذاشت و به مناطقی از شهر تهران هم آسیبهایی زد. این فاجعه جز ویرانکردن شهر بویینزهرا، جان بیش از ۱۲هزار نفر را گرفت (هرچند آمار دیگری هم هست که قربانیان را تا ۲۰هزار نفر برآورد میکند) و چند هزار زخمی به جای گذاشت و چند ده هزار نفر را هم بیخانمان کرد.
۱۳۵۷، طبس- 7.7ریشتر
شهریور ۱۳۵۷ شهر طبس با خاک یکسان شد. برخی منابع موجود شدت این زمینلرزه را 7.4 و در برخی دیگر از منابع شدت آن را تا 7.7ریشتر برآورد کرده اند، اما در همه منابع موجود اتفاق نظری در رابطه با زلزله طبس وجود دارد مبنی بر اینکه همه کارشناسان معتقدند زمینلرزه طبس قدرتمندترین زلزلهای است که تا به امروز در تاریخ ایران ثبت شده است. این حادثه با گسل زمینلرزهای به طول حدود ۸۰ کیلومتر و عمق حدود ۱۰کیلومتر همراه بود. کشتههای این زلزله را بین ۱۵ تا ۲۵هزار نفر اعلام کردهاند و این در حالی است که به علت شدت تخریب ساختمانها و شدت بالای زلزله بسیاری از اجساد هرگز پیدا نشدند.
۱۳۶۹، رودبار - 7.4ریشتر
زلزله هیچوقت برای مردمان منطقه زلزلهدیده تمام نمیشود. خاطره زلزله سال۶۹ رودبار و منجیل هم از این قاعده مستثنا نیست. کودکان آن سال حالا میانسالانی هستند که هنوز با وحشت و غم از روزهای تابستان۶۹ ایران یاد میکنند. بامداد ۳۱خرداد۱۳۶۹ زلزلهای با قدرت 7.4ریشتر برخی شهرهای استان گیلان را درگیر کرد به طوری که شهرهای رودبار، منجیل، لوشان و ۷۰۰ روستای اطراف را به نابودی کشاند و به ۳۰۰روستا خسارت عمده وارد شد. در این زلزله بیش از ۳۵ هزار نفر کشته و ۵۰۰هزار نفر بیخانمان شدند و صد هزار خانه خشتی نیز با خاک یکسان شد.
تیتر خبرها