مرگ آب‌های روان در فقدان آبخیزداری

مرگ آب‌های روان در فقدان آبخیزداری

طی 10روز اخیر بارش‌های خوبی در تمام استان‌های کشور رخ داد و باران و برف با سیراب‌کردن زمین‌ها یک بار دیگر نشان داد مسئولان برای حفظ آب‌های روان و هدایت آنها به سمت اماکنی که بشود این آب‌ها را حفظ و ذخیره کنند برنامه‌ای ندارند.

آن طور که سازمان هواشناسی پیش‌بینی کرده بود، سامانه‌ای بخش‌های مرکزی و جنوبی را از غرب تا شرق فرا گرفت و بارش‌ها آغاز شد. به لطف الهی بارش برف و باران در مناطقی از هرمزگان و کرمان و سیستان و بلوچستان شروع و زمین‌هایی که حدود 10 سال بود روی برف را به خود ندیده بود هم سفیدپوش شدند.
اما آنچه دوباره بیش از هر چیز به چشم می‌خورد، بی‌برنامگی مسئولان برای حفظ آب‌های روان و هدایت آنها جهت استفاده در ماه‌های گرم بود. گویی آبخیزداری در بسیاری از استان‌ها جدی گرفته نمی‌شود و به همین دلیل بخش زیادی از آب‌هایی که بر اثر بارش‌های پاییز و زمستان به زمین می‌رسد، به راحتی هدر می‌رود.
کرمان که سال‌هاست عنوان خشک‌ترین استان ایران را یدک می‌کشد و کم آبی‌ها خسارات زیادی به صنعت کشاورزی این منطقه وارد کرده است، از اواسط هفته گذشته شاهد باران و برفی بود که هر قطره از آن می‌تواند مرهمی برای  دردهایش باشد. هر چند این نزولات نمی‌تواند پاسخی به نیازهای این منطقه باشد و در مقایسه با بلندمدت به شدت ناچیز است اما در دو دهه گذشته و با خشکسالی‌هایی که گریبان کرمان را گرفته، وقتی خبر بارش برف منتشر شد، گل از چهره کرمانی‌ها شکفت.
با ورود سامانه بارشی به این استان، باران بخش‌های زیادی از کرمان را فرا گرفت و بارش برف در بعضی مناطق باعث شد برخی مدارس به تعطیلی کشیده شود. اما حقیقت این است که وقتی بارشی در منطقه‌ای رخ می‌دهد اولین اقدام این است که باید برنامه‌ای برای حفظ آب‌های روان وجود داشته باشد.
به گفته کارشناسان حوزه محیط‌زیست، نفوذ آب در زمین‌هایی که خشکی زیادی داشته باشد سخت‌تر است و بر همین اساس وقوع سیلاب‌ها ثابت کرده اگر بارشی یکباره اتفاق بیفتد، در مناطق گرم و خشک، آب نمی‌تواند به داخل زمین نفوذ کند و به همین دلیل سیل‌های ویرانگر به وجود می‌آید. بنابراین باید از پروژه‌های آبخیزداری استفاده کرد و با بستن مسیر آب در طول حرکت، هم از قدرت‌گرفتن آن جلوگیری کرد و هم این آب‌ها را به نقاطی که می‌دانیم سفره‌های زیرزمینی وجود دارد، هدایت شود.
متاسفانه این امر هرگز جدی گرفته نمی‌شود و اگر هر بارشی در هر فصلی باعث سیل و ویرانی و خسارت می‌شود، فقط یک معنی دارد و آن هم این که هنوز مسئولان برنامه‌ای برای اجرای پروژه‌های آبخیزداری ندارند و همین امر بیانگر هدررفت آب‌ها در پاییز و زمستان و به‌وجودآمدن تابستانی خشک و بی‌آب است. حالا و با پیش‌بینی‌ سازمان هواشناسی باز هم سامانه‌های بارشی در راه استان‌های ایران است که باید دید این بار برای حفظ این نزولات چه برنامه‌هایی ارائه  خواهد شد. 

سجاد مرسلی - گروه ایران