
افتادن در دام تله بیارزشی
همه ما از کودکی با تلههایی رشد کردهایم که تاثیر بسیاری بر سبک زندگی، تصمیمها، شغل و آینده ما داشتهاند؛ تلههای شخصیتی زندگی برای نخستینبار توسط جفری یانگ، روانشناس مطرح آمریکایی پایهگذاری شد.
به گفته یانگ، ممکن است شما در شکلگیری این تلهها نقش نداشته باشید ولی در تداوم آنها مسلما مسئول هستید. یکی از این تلهها، تله بیارزشی است. وقتی دچار تله بیارزشی میشویم، احساس میکنیم از لحاظ شخصیتی فردی حقیر و بیلیاقت یا آدم بدی هستیم یا از نظر افراد مهم زندگی، فردی منفور و بیارزش بهحساب میآییم و در مقابل انتقادها و سرزنشی که افراد نزدیک و اطراف ما میکنند، خیلی حساس میشویم و واکنشهای شدیدی بروز میدهیم و مقایسههای نابجا، احساس ناامنی شدیدی در ما ایجاد میکند. ریشههای شکلگیری طرحواره بیارزشی به زمان کودکی فرد بازمیگردد. شرایطی که شخص بهشدت از طرف خانواده سرزنش شده یا همیشه برای ظاهر، رفتار و گفتارش نقد یا مجازات شده و از طرف والدین خود طرد شده یا به او بیمهری شده است. این افراد احساس میکنند باعث ناامیدی والدینشان هستند. در خانواده هر مسألهای بهوجود میآمد، آنها را سرزنش میکردند. پدر و مادر آنها همواره این پیام را به فرزند خود دادهاند که تو بد هستی و بیارزشی و بههیچ دردی نمیخوری. با خواهر و برادرانشان مقایسه شدهاند و همیشه آنها را به او ترجیح دادهاند.