از یارانه پنهان تا نظریه ساخت ایران

بررسی برنامه‌های 2 کاندیدای ریاست‌جمهوری در اولین روز از تبلیغات رادیو تلویزیونی

از یارانه پنهان تا نظریه ساخت ایران

با شروع رسمی تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری، نامزدها هریک به فراخور وقت قانونی که برای ارائه برنامه‌هایشان در صداوسیما در نظر گرفته شده به بیان دیدگاه‌ها و برنامه‌های خود در صورت به‌دست‌گرفتن احتمالی سکان هدایت قوه‌مجریه پرداختند. امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی و محسن مهرعلیزاده دو نامزدی بودند که در روزهای 7 و 8خرداد از فرصت تبلیغاتی خود در رسانه‌ملی استفاده کردند. مهرعلیزاده در برنامه رادیو اقتصاد گفت: تعدد دستگاه‌های ناظر هم مشکل‌ساز است و امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی در برنامه بادوربین ضمن نقد دولت‌های ریاستی به تشریح دولت مشارکت جو پرداخت. جام‌جم برای بحث و ارزیابی درباره دیدگاه‌های انتخاباتی نامزدهای ریاست‌جمهوری در تلاش بود با اعضای ستاد انتخاباتی هر کدام از نامزدها گفت‌وگو کند اما اعضای ستاد مربوط آن را به زمان دیگری موکول کردند.

تعدد دستگاه‌های ناظر هم مشکل‌ساز است
محسن مهرعلیزاده، نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در اولین برنامه تبلیغاتی خود در رادیو با عنوان دومین گام- که دیروز از رادیو اقتصاد پخش شد- به تبیین برنامه‌ها و دیدگاه‌های اقتصادی خود در انتخابات ۱۴۰۰ پرداخت.
انضباط بودجه‌ای
نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری با بیان این‌که عدم ثبات اقتصادی در کشور ناشی از نرخ تورم بالاست و نرخ تورم نیز ناشی از عوامل متعدد از جمله عدم انضباط در بودجه است، خاطرنشان کرد: انقباض اقتصادی مشکلاتی در تولید ایجاد می‌کند، اما انضباط بودجه‌ای ایجاد می‌کنیم.
منبعی به نام یارانه پنهان
او می‌گوید: یارانه‌های پنهانی در انرژی به دستگاه‌ها و تولیدکنندگان بزرگی داده می‌شود که قیمت کالای آنها جهانی است. در حال حاضر گفته می‌شود 2000 و 200هزار میلیارد تومان میزان یارانه پنهان انرژی است. بیش از ۳۵درصد این رقم در همین مصارفی است که عرض کردم. این مبلغی است که در روز فردای استقرار دولت می‌تواند در اختیار دولت قرار بگیرد.
ایجاد شغل از طریق سرمایه‌گذاری
مهرعلیزاده با بیان این‌که شغل از طریق سرمایه‌گذاری ایجاد می‌شود، خاطر نشان کرد: از محل منابع هدفمندسازی یارانه‌های انرژی در طول چهار سال از ۶۱ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری می‌توان استفاده کرد که از آورده بخش‌خصوصی هم می‌توان بهره برد.
هدفم این است که رشد اقتصادی ۶درصدی ایجاد کنم و در نتیجه آن و از راه‌های دیگر چهار میلیون شغل را از این راه‌هایی که عرض کردم می‌توان ایجاد کرد.
نظارت مالی
مهرعلیزاده درباره نظارت بر قیمت‌ها گفت: یکی از مشکلات در حال حاضر این است که به‌رغم این همه کنترل نظارت دقیقی بر قیمت کالا نمی‌شود، ما اگر با همان روش‌هایی که عرض کردم، تورم را کنترل کنیم، انگیزه‌های احتکار را می‌گیریم. اجرای صحیح قانون حمایت از مصرف‌کننده هم می‌تواند کمک‌کننده باشد.
شفافیت دولت
نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری با اشاره به این‌که تعدد دستگاه‌های ناظر مشکل‌ساز است، گفت: ۱۸امضای طلایی باید زیر یک مجوز بنشیند تا یک واحد تولیدی ایجاد شود. اگر رئیس‌جمهور شوم سه ماهه این کار را در کشور اجرایی می‌کنم. شیوه اجرای این طرح با الکترونیکی کردن امضاهاست. برخی دستگاه‌ها یک امضا را راز بقای خود می‌بینند، در صورتی که این‌طور نیست. برای اجرای بهتر این طرح بخش نامه‌های متعارض هم باید ملغی شود و باید یک بخشنامه مشخص و مدون نوشته شود.
دولت در بورس دخالت نکند
وی همچنین با اشاره به موضع بورس گفت: بورس همانند سایر بازارها یک بازار اقتصادی مورد نیاز هر کشور و جایی است که می‌توان نقدینگی جامعه را به سمت توسعه تولید هدایت کرد؛ تنها مساله این است که در بورس نباید دخالت از بیرون داشته باشیم.
یکسان‌سازی نرخ ارز
کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری ادامه داد: یکی از مسائل مهم کشور که اقتصاد را از بین برده است، مساله رانتی است که بر اثر دادن ارز ارزان ایجاد شده است.
سال گذشته ۱۷میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰تومانی حرام شد. دلار را عده‌ای گرفتند و خوردند و بردند و به ریش دولت و مردم خندیدند. قیمت ارز را بازار باید تعیین کند و من معتقد به یکسان‌سازی نرخ ارز هستم و نظام چند نرخی باید از بین برود.



 امروز وقت جراحی‌های بزرگ است
امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی، نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری در اولین برنامه تبلیغاتی خود در رسانه‌ملی با عنوان «با دوربین» که عصر جمعه از شبکه یک سیما پخش شد، به تشریح برنامه و دیدگاه‌های خود در انتخابات پرداخت. وی با اشاره به سابقه خود به عنوان یک جراح عنوان کرد، وقت جراحی بزرگ فرا رسیده است.
عزت‌فروشی به بهانه معیشت خطاست
او در اولین برنامه تبلیغاتی خود به آرمان‌های انقلاب اسلامی در حوزه عدالت اجتماعی، آزادی، رفاه و استقلال اشاره و در توصیف استقلال بر این نکته تاکید کرد با بداخلاقی در جامعه بین‌الملل و قهر و انزوا مخالف هستیم. اما با این‌که مصلوب‌الاختیار هم بشویم مخالفت داریم و نباید با تصمیم خودمان به دستورات بیگانگان عمل کنیم.
قاضی‌زاده‌هاشمی سه اصل «عزت، حکمت و مصلحت» را فراموش شده برشمرد و خاطر نشان کرد: متاسفانه دوگانه معیشت-عزت ایجاد کردند و به بهانه معیشت، عزت‌فروشی کردند.
حاکمیت مردم
وی حاکمیت مردم را آرمانی دیگر از انقلاب اسلامی برشمرد و خاطرنشان کرد: ما باید به سمتی برویم که مسائل کشور را به صورت پایدار حل کنیم. البته مسائل اضطراری بسیاری مثل نرخ تورم بالا، بیکاری و بحران مسکن به برنامه‌های ضربتی نیاز دارند، اما در کنار این برنامه‌های ضربتی باید اقدامات اصلاحی میان مدت و درازمدت طراحی شود. نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری با تاکید بر این‌که مسائل به لحاظ نرم‌افزاری باید اصلاح شود، تصریح کرد: فرآیند اصلاح اقدامات اجرایی باید در دولت‌ها فراهم شود.
دولت مشارکت‌جو
قاضی‌زاده‌هاشمی به نقد رویکردهای دولت‌های ریاستی، رفاقتی، پیرسالاری، جزیره‌ای و رانتی پرداخت و عنوان کرد: در این دولت‌ها ده‌دوازده نفر در تهران می‌نشینند و برای کل‌کشور تصمیم می‌گیرند.
 دولت مردم، دولتی مشارکت‌جوست، یعنی دولت، تصمیمی نمی‌گیرد مگر آن‌که قبلا با مردم مشورت کرده باشد و هیچ بخشنامه‌ای صادر نمی‌کند مگر آن‌که نمایندگان صنفی گروه ذی‌نفع آن را امضا کرده باشند.
قاضی‌زاده‌هاشمی، مشارکت‌طلبی را اصل یک دولت مطلوب دانست و گفت: مردم آنقدر رشید هستند که خودشان به‌درستی برای خودشان تصمیم بگیرند. کارگزاران قیم مردم نیستند، بلکه وکلای آنها هستند.
قاضی‌زاده‌هاشمی آینده‌نگر بودن دولت را ضروری برشمرد و گفت: باید با پیش‌بینی برای مسائل، تصمیمات درست گرفت نه این‌که موضوع اتفاق بیفتد و بعد به فکر راه چاره بیفتیم. مثلا در مورد رمزارزها اگر پیش‌بینی شده بود، امروز با این مشکلات مواجه نبودیم.
انقلاب در ساختار نظام اداری
نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری با تاکید بر این‌که نیاز به انقلاب در سازوکارها داریم، بیان کرد: انقلاب در سازوکار یعنی انقلاب در رویکرد، ذهنیت‌ها و نگاه به اداره کشور است. یک انقلاب در ساختارها که نظام اداری تغییر کند و بعد از آن انقلاب در مدیریت که شامل مدیران می‌شود باید اتفاق بیفتد.
دولت و مردم جدا نیستند
قاضی‌زاده‌هاشمی دولت مردم را ادغام یافته در مردم خواند و گفت: همان‌طور که قانون اساسی به حاکمیت مردم اشاره کرده است و در دین اسلام هم آمده، هیچ جدایی بین دولت و مردم نیست. وقتی مردم به میدان بیایند کارگشای بسیاری از مسائل خواهند بود و مشکلات بسیاری را از راه برخواهند داشت.
وی تاکید کرد: به دنبال تغییر سازوکارها به گونه‌ای هستیم که موضوع آن حفظ منابع مردم باشد.


نامزدها به تعریف‌های قالبی بسنده می‌کنند

 علی‌محمد غریبانی، فعال اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با جام‌جم درباره محتوای ارائه‌شده در برنامه تبلیغاتی نامزدهای ریاست‌جمهوری 1400 معتقد است تاکنون هیچ‌یک از نامزدها برنامه مشخصی و مدونی را ارائه نکردند.
نامزدها همچنان شعارمحورند
به گفته وی «حسب چیزهایی که تاکنون از نامزدها شنیده‌ام عمده مطالب ارائه‌شده از سوی آنها صرفا در حد بیان شعار و وعده بوده و تاکنون مشخص نکردند در صورت به دست گرفتن دولت چگونه قوه مجریه را اداره خواهند کرد. به عبارت دیگر ضعف عمده نامزدهای این دوره از انتخابات در ارائه نکردن برنامه‌ها و تکیه بر شعاری‌محوری است».
اعتبار اعداد و ارقام
غریبانی در پاسخ به این سوال که مهرعلیزاده به عنوان یکی از نامزدهای اصلاح طلب در اولین برنامه تبلیغاتی خود به مواردی مثل انضباط مالی، دخالت نکردن دولت در بورس، یکسان‌سازی نرخ ارز و مواردی از این دست اشاره کرده گفت: «نه‌تنها ایشان بلکه کلیه نامزدها به تعریف‌های قالبی بسنده می‌کنند که عمدتا در کتاب‌ها ذکر شده است. برنامه آن است که داوطلبان ریاست‌جمهوری مسائل و مشکلات کشور را مثل آینه ببیند و بدانند به لحاظ مالی و اعتباری از چه امکاناتی برخوردارند و چگونه می‌توان از آن بهره گرفت. این نامزدها باید ریز آمارها و ارقام مربوط به دولت قبلی را بدانند و در صورت به دست گرفتن زمام قوه مجریه و با اعتنا به آن آمار، دولت بعدی را تشکیل دهند. کسانی که در این عرصه ورود کردند باید به این نکته توجه داشته باشند که چه میراثی از دولت قبلی دارند و مبتنی بر داده‌های دولت قبلی چگونه می‌خواهند دولت بعدی را تشکیل دهند. اگر نامزد انتخاباتی وعده‌ای می‌دهد باید مشخص شود چگونه می‌خواهد براساس داشته‌های موجود و همچنین برنامه‌ریزی برای آینده برنامه‌های خود را در دولت بعدی اجرایی کند.»
داوطلبان ریاست‌جمهوری باید همکاران خود را معرفی کنند
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب به موضوع کادر اجرایی و همکاران رئیس‌جمهوری آینده در دولت بعدی هم اشاره کرد و گفت: «باید نامزدها مشخص کنند از چه نیروهایی به عنوان وزیر و همکاران خود می‌خواهند استفاده کنند و چگونه در وزارتخانه، پست معاونت ریاست‌جمهوری و عرصه‌های اداری می‌توانند از توانمندی‌های آنها بهره بگیرند.»
وی در عین حال تاکید کرد گرچه اصل انتخاب آگاهانه آن است که رای‌دهندگان به برنامه‌های نامزدها رای بدهند اما با این وصف در چند دوره گذشته این موضوع کمتر مورد توجه قرار گرفته و روند تبلیغات در مسیری قرار می‌گرفت که توجه مخاطبان بیشتر روی شعارهای ارائه‌شده از سوی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری بود.
غریبانی ادامه داد: «این البته یک ضعف است که باید به مرور زمان برطرف شود. باید با افزایش سطح آگاهی در بین مردم، جامعه را به سمت و سویی سوق داد که رای‌دهندگان بیش از شعارها به برنامه‌های نامزدهای انتخاباتی توجه کنند. البته این را نباید از یاد برد که اگرچه رویه جامعه به سمت توجه به شعارها بود اما به هر حال این جزو تکالیف نامزدهای انتخاباتی است که برنامه‌محور باشند و کمتر به شعارها توجه کنند.»



لزوم بازگرداندن اعتماد به مردم

علی کیان، رئیس جوانان ستاد انتخاباتی امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی با اشاره به برخی موضوعات عنوان شده در صحبت‌های انتخاباتی وی گفت: «یکی از موضوعاتی که قاضی‌زاده‌هاشمی عنوان کرد بحث دولت مردم است، ایشان تقریبا از حدود دو سال پیش گفتمانی را با عنوان فصل‌پروانگی ملت ایران نوشتند و به‌تدریج به نظریه‌ای به نام دولت مردم رسیدند.»  وی با بیان این‌که براساس این دیدگاه باید به نقطه‌ای برسیم که کارکردهای اصلی دولت تقریبا به عهده مردم یعنی شرکت آنها در سیاستگذاری‌ها، نظارت‌ها و... باشد، افزود: «به این معنی که مردم هم در تمام وظایف عنوان شده دولت مشارکت داشته باشند.» کیان ادامه داد: «همیشه این بحث وجود دارد که هر جایی به مردم اعتماد شده است شاهد پیشبرد امور بوده‌ایم همانند آنچه در دوران دفاع مقدس شاهد بودیم؛ بنابراین باید همین مدل اعتماد را در عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی و... نیز اجرایی کرد.»
شفافیت و گفت‌وگو با مردم، اولویت قاضی‌زاده بازگشت اعتماد به مردم است
وی با بیان این‌که از نظر قاضی‌زاده‌هاشمی نظریه دولت مردم، فضای 20ساله یعنی در پنج دولت چهار ساله بیان کرد: «از مشخصه‌های اساسی این دولت بحث شفافیت و گفت‌وگو با مردم است. در چنین دولتی شفافیت، انتقاد، گفت‌وگوی آزاد و رقابت و عدالت وجود دارد.» این فعال ستاد انتخاباتی قاضی‌زاده‌هاشمی گفت: «معتقدیم آنچه در حال حاضر ذهن مردم را بیشتر از حتی موضوعات اقتصادی درگیر کرده، بحث بی‌اعتمادی است و مردم احساس می‌کنند به آنها خیانت شده است، بنابراین ایشان اولویت کاری خود را در چهار سال اول علاوه بر موضوعات مهم اقتصادی، بازگشت به اعتماد قرار داده است. آقای قاضی‌زاده معتقدند امام و رهبری و به طور کلی فضای انقلابی، مردم ایران را رشید و قابل اعتماد می‌دانند و به این ترتیب اگر مردم انتخابی کنند اولا انتخابشان درست است و آن انتخاب را به رسمیت می‌شناسند و اجازه می‌دهند مردم تجربه کنند.»
بدون مشورت با مردم نباید تصمیمی گرفته شود
کیان با بیان این‌که در بسیاری از مواقع جناح‌ها و گروه‌های سیاسی مردم را صغیر می‌دانند، گفت: «به این ترتیب مسؤولان پس از رای آوری خودشان برای آنها تصمیم می‌گیرند و دیگر لزومی به پاسخگویی به مردم نمی‌بینند. اما آقای قاضی‌زاده می‌خواهد به مردم اعتماد کرده و آرام آرام اختیارات را از هیات دولت سلب و به استان‌ها بدهند؛ البته استان به استان این کار را انجام خواهند داد. چنین اقدامی این پیام را به مردم می‌دهد که بدون مشورت با شما تصمیم نمی‌گیریم.»
پاسخگو بودن دولت آینده
وی گفت: طبیعتا بخشی از راهبرد دولتی که تا این میزان می‌خواهد به مردمش اعتماد کند و صبر استراتژیک داشته باشد، پاسخگویی خواهد بود.  کیان در ادامه با اشاره به برخی صحبت‌های عنوان شده از سوی مهرعلیزاده دیگر نامزد ریاست‌جمهوری در یک برنامه رادیویی گفت: «در مورد موضوع شفافیت درباره مسائل مالی دولت که از سوی وی مطرح شد باید بگویم دولت‌هایی که نزدیک به طیف ایشان بودند بارها این موضوع را مطرح کردند اما صرفا در حد شعار باقی ماند و عملی نشد. طی چند سال اخیر بحث شفافیت با فعالیت‌های مدنی و دانشجویی بیشتر مطرح شد اما عمل دولتی‌ها به گونه‌ای دیگر بود.» وی همچنین در مورد عدم دخالت دولت در بورس که از سوی مهرعلیزاده مطرح شد، عنوان کرد: «این بحث خوبی است اما در حال حاضر شاهد دخالت خصولتی‌ها در بورس هستیم که این موضوع فشار بسیاری به مردم وارد کرده است.»