سال 97 نیز برنامه‌های شهرداری تهران برای ساماندهی دستفروشان راه‌به جایی نبرد
بی‌سامانی در ساماندهی دستفروشان
«11 ماه سال را بیكار هستیم و همه امیدمان به شب عید است اما وقتی به عید نزدیك می‌شویم شهرداری یادش می‌افتد كه باید دستفروشان را ساماندهی كند، برایمان غرفه می‌زند اما تا با مرور زمان پای مشتری‌ها به غرفه بازشود شب عید هم تمام شده است، ما هم نه‌تنها نانی به خانه نمی‌بریم بلكه به خاطر پول‌هایی كه برای خرید اجناس قرض كرده‌ایم مقروض هم می‌شویم. تازه برای كاركردن در همین غرفه‌ها باید شبی 40هزار تومان بدهیم، مردم هم كه پولی در جیب ندارند كه بخواهند از ما درست و درمان خرید كنند، گذری می‌آیند و چشم‌شان وسیله‌ای را می‌گیرد آن وقت شاید بخرند.»
این صحبت‌ها را یكی از دستفروشان زن بازار ولیعصر می‌گوید، همان بازارچه‌ای كه شهرداری با جمع كردن دستفروشان راسته خیابان ولیعصر بنا كرد تا شاید معضل چندین ساله دستفروشی در این خیابان حل شود؛ البته به نظر می‌آید دستفروشان اصلا از این به اصطلاح ساماندهی راضی نیستند. علی‌آقا، مرد میانسالی كه سال‌هاست در خیابان ولیعصر دستفروشی می‌كند دل خوشی از این وضعیت ندارد و می‌گوید: از وضعیت فعلی راضی نیستیم، وقتی در خیابان بساط می‌كنیم افراد زیادی از كنار جنس‌های ما گذر می‌كنند و امكان خرید بیشتر می‌شود اما كمتر كسی وارد این بازارچه می‌شود برای همین اصلا فروش نداریم.
چند هفته قبل بود كه لایحه ساماندهی مشاغل سیار و بی‌كانون در شهر تهران روی میز اعضای شورای شهر تهران قرار گرفت، لایحه‌ای كه پس از مطرح شدن، محلی برای مناقشه برخی از اعضای شورای شهر تهران شد زیرا معتقد بودند تصویب این لایحه به معنی رسمیت بخشیدن به دستفروشی خواهد بود. این صحبت‌ها درحالی مطرح می‌شد كه پیش از این شورای شهر تهران در سال 85 مصوبه‌ای در همین خصوص و به منظور ساماندهی دستفروشان به تصویب رسانده بود. درنهایت در همان جلسه مصوبه مذكور به تصویب رسید اما سوال این بود كه مدیران شهری چگونه دستفروشان شهر را ساماندهی خواهند كرد آن هم درحالی كه به گفته آذر تشكر، جامعه‌شناس شهری آنها درك درستی درباره پدیده دستفروشی ندارند.
ناشناخته مثل دستفروشی
تشكر با بیان این‌كه در بحث دستفروشی از سوی مدیران شهری و البته اعضای شورای شهر تهران سیاستگذاری واحدی دیده نمی‌شود، می‌گوید: یكی از مهم‌ترین دلایل این است كه اساسا این افراد به پدیده دستفروشی نگاه درستی ندارند و هیچ شناختی در این زمینه وجود ندارد.
وی در این باره توضیح می‌دهد: مدیران و مسؤولان به خیابان‌ها می‌روند، دستفروشان را می‌بینند كه مانع حركت عابران پیاده و ماشین‌ها می‌شوند و بعد با خود فكر می‌كنند پیاده‌رو باید حتما خلوت باشد و در نهایت دستفروشی برای آنها به مساله‌ای تبدیل می‌شود كه باید آن را حل كنند.
وقتی پدیده‌ای در یك شهر یا كلانشهر به وجود می‌آید اولین قدم درست این است كه برای شناخت آن پدیده اقدام كنیم و به این نتیجه برسیم كه دستفروشان با چه هدفی این كار را انجام می‌دهند.
دستفروشان درحوزه بهبود یا بقا؟
تشكر معتقد است دستفروشان به دو دسته تقسیم می‌شود، گروه اول افرادی كه برای بقا دست به این كار می‌زنند، مثل كسانی كه به دلیل تعطیلی كارخانه‌ها بیكار شده‌اند و گروه دوم مغازه‌دارانی كه كارگرانی را استخدام می‌كنند تا دركنار خیابان اجناس مغازه را دستفروشی كند.
این جامعه‌شناس شهری ادامه می‌دهد: مغازه‌دارانی كه به این شیوه عمل می‌كنند در دسته بهبود قرار می‌گیرند و برای وضعیت بقا تلاش نمی‌كنند بنابراین دستفروشان به دوگروه وضعیت بقا و بهبود تقسیم می‌شوند.
ساماندهی بدون سیاست
تشكر با بیان این‌كه باید سیاست‌ها برای كسانی كه وضعیت بهبود دارند با كسانی كه در وضعیت بقا به‌سر می‌برند متفاوت باشد، می‌گوید: متاسفانه تا امروز پژوهش مناسبی در زمینه تعاملات بین دستفروشان انجام نشده تا براساس شناخت بتوانیم سیاستگذاری‌های لازم را انجام دهیم. ساماندهی‌هایی كه تا به امروز انجام شده فاقد سیاست‌های لازم و اساسا حسی بوده و حتی كسانی كه مدعی ساماندهی هستند نمی‌دانند این كار را باید چگونه انجام دهند. تشكر معتقد است مسؤولان تنها یك روش برای ساماندهی در نظر دارند و می‌گوید: راه‌حل همیشگی این است كه شهرداری زمینی را در اختیار دستفروشان قرار دهد تا آنها در آنجا مشغول به فروش اجناس خود شوند این درحالی است كه انواع روش‌های ساماندهی وجود دارد.
تشكر كه سال‌ها در زمینه پدیده دستفروشی پژوهش كرده است، توضیح می‌دهد: وقتی با دستفروشان وارد بحث و گفت‌وگو شویم، متوجه خواهیم شد كه به دلیل هم‌سرنوشت بودن بسیار از هم حمایت می‌كنند و اگرچه برای گرفتن مكان بهتر با یكدیگر رقابت می‌كنند اما در عین حال همراه هم هستند. به عنوان مثال برای این‌كه بتوانند نورپردازی كنند با یكدیگر همكاری می‌كنند، روزی در چهارراه ولی ولیعصر دو دستفروش را دیدم كه توانسته بودند از تیرهای چراغ‌برق برای خود نور بگیرند و لامپ نصب كنند، مدتی بعد مجددا به همان خیابان رفتم و دیدم نور به یك مسیر بلند كشیده شده و همه آن قسمت را روشن كرده، آنقدر این وضعیت منظم بود كه از یكی از آنها پرسیدم شهرداری به شما نور داده؟ پاسخ آنها منفی بود و گفتند خودشان توانسته‌اند این برق‌كشی را انجام دهند.
بازگشت دستفروشان!
دولت یا نهادهایی همانند شهرداری اگر قصد ساماندهی دستفروشان را داشته باشند باید بدانند آنها چه نوع تعاملاتی دارند. در سال‌های گذشته با هدف ساماندهی دستفروشان، آنها را به یك منطقه مشخص منتقل کردند اما اگر در آنجا رفت و آمدی وجود نداشته باشد و دستفروشان نتوانند اجناس خود را بفروشند، مجدد به مكان‌های قبلی بازمی‌گردند، اتفاقی كه پس از ساماندهی دستفروشان در خیابان ولیعصر اتفاق افتاد و به دلیل مورد توجه قرار نگرفتن بازارچه ولیعصر دستفروشان به خیابان بازگشتند.
تشكر با بیان این‌كه بخش بزرگی از دستفروشان گوشه خیابان را انتخاب می‌كنند تا مقابل چشم عابران باشند، عنوان می‌كند: دستفروشانی كه در چهارراه ولیعصر یا امامزاده حسن بساط می‌كنند، قصدشان این است كه هر روز درآمد داشته باشند؛ زیرا این افراد به هیچ وجه به صورت تفننی كار نمی‌كنند و برای بقا می‌جنگند، بنابراین برای آنها مهم است بتوانند روزی هشت ساعت كار كنند. به همین دلیل اگر در مكانی كه برای آنها درنظرگرفته می‌شود مشتری‌ها رفت و آمد نداشته باشند دستفروشان مجددا به محل‌های قبلی خود بازمی‌گردند.
به گفته وی دركشورهای پیشرفته اگر قرار باشد برای دستفروشی مكانی در نظر گرفته شود محلی را در مركز شهر برای استقرار آنها در نظر می‌گیرند.
در بحث ساماندهی یا جمع‌آوری دستفروشان همیشه پای ماموران متخلف هم درمیان بوده است، مامورانی هرچند اندك كه با گرفتن پول اجازه كار به دستفروشان را می‌دهند. تشكر معتقد است حضور این افراد در شهرداری تهران عاملی است كه باعث به وجود آمدن شبكه فساد هر چند كوچك می‌شود.
این جامعه‌شناس شهری می‌گوید تا وقتی دستفروشان به این شیوه ساماندهی شوند هرگز نمی‌توانیم برای معضل دستفروشی فكر موثری انجام دهیم و این مساله همچنان بغرنج باقی می‌ماند.
قانون به كمك دستفروشان می‌آید
اگرچه عده‌ای معتقدند دستفروشی از اساس جرم محسوب می‌شود، اما حجت نظری توضیحات متفاوتی دارد و می‌گوید: در قوانین متعدد به مشاغل و صنوف سیار اشاره شده است و قانون، صنوف غیرثابت را به رسمیت شناخته است كه از جمله آنها می‌توان به صنوف موتوری و غیرموتوری اشاره كرد.
وی با بیان این‌كه شورای اسلامی شهر تهران در سال 85 مصوبه‌ای را با عنوان ساماندهی دستفروشی به تصویب رسانده است، می‌افزاید: هیات تطبیق مستقر در فرمانداری تهران این مصوبه را تایید كرده و در واقع این هیات اعتقاد نداشته كه دستفروشی خلاف قانون است بنابراین رسمیت دستفروشی هم به لحاظ مقررات و گزارش هیات تطبیق مستقر در فرمانداری تهران تایید شده است.
عضو كمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران با تاكید بر این نكته كه دراین باره اقدام جدیدی انجام نشده است، ادامه می‌دهد: اقدامات متفاوت شورای شهر تهران نسبت به گذشته در دو حوزه صورت گرفته است. در مرحله اول این كه مصوبه پیشین صرفا شامل حال دستفروشان می‌شد اما در مصوبه جدید سه گروه دستفروشان، مشاغل سیار موتوری شاغل در ون‌ها و وانت‌بار مشمول قانون می‌شوند.
وی توضیح می‌دهد: درمصوبه پیشین ضمانت اجرایی وجود نداشت، بخشی از آن به این دلیل بود كه ناظر، اجازه حضورمستقیم دركمیته نظارت را نداشت تا بخش اجرایی را مجاب كند وارد بخش ماموریتی خود شود؛ درحالی كه در مصوبه جدید تركیب كمیته نظارت و سیاستگذاری تغییركرده و عملا امكان مجاب كردن ناظر به همراهی وجود دارد.
دست متخلفان كوتاه می‌شود
عضو كمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهرتهران با بیان این كه درحال حاضر دستفروشان درهر زمان و مكانی كه بخواهند می‌توانند با همكاری یكی از ماموران شهرداری اقدام به دستفروشی كنند، می‌افزاید: تجربه نشان می‌دهد گاهی برخی كاركنان شهرداری تهران كه انگشت‌شمارند تخلفاتی را انجام می‌دهند و فضاهای شهری را با اخذ مبالغی در اختیار دستفروشان می‌گذارند.
یكی از معضلاتی كه ساماندهی نشدن دستفروشان ایجاد كرده فاصله نامناسب دستفروشان با كانون استقرار صاحبان مشاغل است. این موضوع باعث می‌شود صاحبان مشاغل كه بعضا مالیات‌های زیادی هم می‌پردازند دچار زیان شوند زیرا قیمت پایینی كه دستفروشان با آن اجناس خود را به فروش می‌رسانند، زمینه رقابت نادرستی به وجود می‌آورد.
نظری با اشاره به لزوم اجرایی شدن مصوبه ساماندهی مشاغل سیار و بی‌كانون در شهرتهران تصریح می‌كند: با اجرایی شدن این مصوبه حتما اقدامات مفیدی به وقوع می‌پیوندد و دیگر حق مغازه داران ضایع نخواهد شد. در واقع با زمان‌بندی حضور مشاغل سیار در شهر كمترین تداخل با مشاغل ثابت اتفاق می‌افتد. در پایان روز كه معمولا مغازه‌داران نسبت به تعطیلی اقدام می‌كنند فضا در اختیار مشاغل سیار قرار می‌گیرد و هر دو طرف ذی‌نفع به نسبت راضی‌تر خواهند بود.
پدیده دستفروشی را نمی‌توان یكباره پاك كرد پس به نظر می‌رسد ساماندهی دستفروشان بهترین راه‌حل موجود است، اما باید دید این ساماندهی تنها مختص شب عید است یا مدیران شهری برای دوام آن برنامه‌های بهتری دارند.
این صحبت‌ها را یكی از دستفروشان زن بازار ولیعصر می‌گوید، همان بازارچه‌ای كه شهرداری با جمع كردن دستفروشان راسته خیابان ولیعصر بنا كرد تا شاید معضل چندین ساله دستفروشی در این خیابان حل شود؛ البته به نظر می‌آید دستفروشان اصلا از این به اصطلاح ساماندهی راضی نیستند. علی‌آقا، مرد میانسالی كه سال‌هاست در خیابان ولیعصر دستفروشی می‌كند دل خوشی از این وضعیت ندارد و می‌گوید: از وضعیت فعلی راضی نیستیم، وقتی در خیابان بساط می‌كنیم افراد زیادی از كنار جنس‌های ما گذر می‌كنند و امكان خرید بیشتر می‌شود اما كمتر كسی وارد این بازارچه می‌شود برای همین اصلا فروش نداریم.
چند هفته قبل بود كه لایحه ساماندهی مشاغل سیار و بی‌كانون در شهر تهران روی میز اعضای شورای شهر تهران قرار گرفت، لایحه‌ای كه پس از مطرح شدن، محلی برای مناقشه برخی از اعضای شورای شهر تهران شد زیرا معتقد بودند تصویب این لایحه به معنی رسمیت بخشیدن به دستفروشی خواهد بود. این صحبت‌ها درحالی مطرح می‌شد كه پیش از این شورای شهر تهران در سال 85 مصوبه‌ای در همین خصوص و به منظور ساماندهی دستفروشان به تصویب رسانده بود. درنهایت در همان جلسه مصوبه مذكور به تصویب رسید اما سوال این بود كه مدیران شهری چگونه دستفروشان شهر را ساماندهی خواهند كرد آن هم درحالی كه به گفته آذر تشكر، جامعه‌شناس شهری آنها درك درستی درباره پدیده دستفروشی ندارند.
ناشناخته مثل دستفروشی
تشكر با بیان این‌كه در بحث دستفروشی از سوی مدیران شهری و البته اعضای شورای شهر تهران سیاستگذاری واحدی دیده نمی‌شود، می‌گوید: یكی از مهم‌ترین دلایل این است كه اساسا این افراد به پدیده دستفروشی نگاه درستی ندارند و هیچ شناختی در این زمینه وجود ندارد.
وی در این باره توضیح می‌دهد: مدیران و مسؤولان به خیابان‌ها می‌روند، دستفروشان را می‌بینند كه مانع حركت عابران پیاده و ماشین‌ها می‌شوند و بعد با خود فكر می‌كنند پیاده‌رو باید حتما خلوت باشد و در نهایت دستفروشی برای آنها به مساله‌ای تبدیل می‌شود كه باید آن را حل كنند.
وقتی پدیده‌ای در یك شهر یا كلانشهر به وجود می‌آید اولین قدم درست این است كه برای شناخت آن پدیده اقدام كنیم و به این نتیجه برسیم كه دستفروشان با چه هدفی این كار را انجام می‌دهند.
دستفروشان درحوزه بهبود یا بقا؟
تشكر معتقد است دستفروشان به دو دسته تقسیم می‌شود، گروه اول افرادی كه برای بقا دست به این كار می‌زنند، مثل كسانی كه به دلیل تعطیلی كارخانه‌ها بیكار شده‌اند و گروه دوم مغازه‌دارانی كه كارگرانی را استخدام می‌كنند تا دركنار خیابان اجناس مغازه را دستفروشی كند.
این جامعه‌شناس شهری ادامه می‌دهد: مغازه‌دارانی كه به این شیوه عمل می‌كنند در دسته بهبود قرار می‌گیرند و برای وضعیت بقا تلاش نمی‌كنند بنابراین دستفروشان به دوگروه وضعیت بقا و بهبود تقسیم می‌شوند.
ساماندهی بدون سیاست
تشكر با بیان این‌كه باید سیاست‌ها برای كسانی كه وضعیت بهبود دارند با كسانی كه در وضعیت بقا به‌سر می‌برند متفاوت باشد، می‌گوید: متاسفانه تا امروز پژوهش مناسبی در زمینه تعاملات بین دستفروشان انجام نشده تا براساس شناخت بتوانیم سیاستگذاری‌های لازم را انجام دهیم. ساماندهی‌هایی كه تا به امروز انجام شده فاقد سیاست‌های لازم و اساسا حسی بوده و حتی كسانی كه مدعی ساماندهی هستند نمی‌دانند این كار را باید چگونه انجام دهند. تشكر معتقد است مسؤولان تنها یك روش برای ساماندهی در نظر دارند و می‌گوید: راه‌حل همیشگی این است كه شهرداری زمینی را در اختیار دستفروشان قرار دهد تا آنها در آنجا مشغول به فروش اجناس خود شوند این درحالی است كه انواع روش‌های ساماندهی وجود دارد.
تشكر كه سال‌ها در زمینه پدیده دستفروشی پژوهش كرده است، توضیح می‌دهد: وقتی با دستفروشان وارد بحث و گفت‌وگو شویم، متوجه خواهیم شد كه به دلیل هم‌سرنوشت بودن بسیار از هم حمایت می‌كنند و اگرچه برای گرفتن مكان بهتر با یكدیگر رقابت می‌كنند اما در عین حال همراه هم هستند. به عنوان مثال برای این‌كه بتوانند نورپردازی كنند با یكدیگر همكاری می‌كنند، روزی در چهارراه ولی ولیعصر دو دستفروش را دیدم كه توانسته بودند از تیرهای چراغ‌برق برای خود نور بگیرند و لامپ نصب كنند، مدتی بعد مجددا به همان خیابان رفتم و دیدم نور به یك مسیر بلند كشیده شده و همه آن قسمت را روشن كرده، آنقدر این وضعیت منظم بود كه از یكی از آنها پرسیدم شهرداری به شما نور داده؟ پاسخ آنها منفی بود و گفتند خودشان توانسته‌اند این برق‌كشی را انجام دهند.
بازگشت دستفروشان!
دولت یا نهادهایی همانند شهرداری اگر قصد ساماندهی دستفروشان را داشته باشند باید بدانند آنها چه نوع تعاملاتی دارند. در سال‌های گذشته با هدف ساماندهی دستفروشان، آنها را به یك منطقه مشخص منتقل کردند اما اگر در آنجا رفت و آمدی وجود نداشته باشد و دستفروشان نتوانند اجناس خود را بفروشند، مجدد به مكان‌های قبلی بازمی‌گردند، اتفاقی كه پس از ساماندهی دستفروشان در خیابان ولیعصر اتفاق افتاد و به دلیل مورد توجه قرار نگرفتن بازارچه ولیعصر دستفروشان به خیابان بازگشتند.
تشكر با بیان این‌كه بخش بزرگی از دستفروشان گوشه خیابان را انتخاب می‌كنند تا مقابل چشم عابران باشند، عنوان می‌كند: دستفروشانی كه در چهارراه ولیعصر یا امامزاده حسن بساط می‌كنند، قصدشان این است كه هر روز درآمد داشته باشند؛ زیرا این افراد به هیچ وجه به صورت تفننی كار نمی‌كنند و برای بقا می‌جنگند، بنابراین برای آنها مهم است بتوانند روزی هشت ساعت كار كنند. به همین دلیل اگر در مكانی كه برای آنها درنظرگرفته می‌شود مشتری‌ها رفت و آمد نداشته باشند دستفروشان مجددا به محل‌های قبلی خود بازمی‌گردند.
به گفته وی دركشورهای پیشرفته اگر قرار باشد برای دستفروشی مكانی در نظر گرفته شود محلی را در مركز شهر برای استقرار آنها در نظر می‌گیرند.
در بحث ساماندهی یا جمع‌آوری دستفروشان همیشه پای ماموران متخلف هم درمیان بوده است، مامورانی هرچند اندك كه با گرفتن پول اجازه كار به دستفروشان را می‌دهند. تشكر معتقد است حضور این افراد در شهرداری تهران عاملی است كه باعث به وجود آمدن شبكه فساد هر چند كوچك می‌شود.
این جامعه‌شناس شهری می‌گوید تا وقتی دستفروشان به این شیوه ساماندهی شوند هرگز نمی‌توانیم برای معضل دستفروشی فكر موثری انجام دهیم و این مساله همچنان بغرنج باقی می‌ماند.
قانون به كمك دستفروشان می‌آید
اگرچه عده‌ای معتقدند دستفروشی از اساس جرم محسوب می‌شود، اما حجت نظری توضیحات متفاوتی دارد و می‌گوید: در قوانین متعدد به مشاغل و صنوف سیار اشاره شده است و قانون، صنوف غیرثابت را به رسمیت شناخته است كه از جمله آنها می‌توان به صنوف موتوری و غیرموتوری اشاره كرد.
وی با بیان این‌كه شورای اسلامی شهر تهران در سال 85 مصوبه‌ای را با عنوان ساماندهی دستفروشی به تصویب رسانده است، می‌افزاید: هیات تطبیق مستقر در فرمانداری تهران این مصوبه را تایید كرده و در واقع این هیات اعتقاد نداشته كه دستفروشی خلاف قانون است بنابراین رسمیت دستفروشی هم به لحاظ مقررات و گزارش هیات تطبیق مستقر در فرمانداری تهران تایید شده است.
عضو كمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران با تاكید بر این نكته كه دراین باره اقدام جدیدی انجام نشده است، ادامه می‌دهد: اقدامات متفاوت شورای شهر تهران نسبت به گذشته در دو حوزه صورت گرفته است. در مرحله اول این كه مصوبه پیشین صرفا شامل حال دستفروشان می‌شد اما در مصوبه جدید سه گروه دستفروشان، مشاغل سیار موتوری شاغل در ون‌ها و وانت‌بار مشمول قانون می‌شوند.
وی توضیح می‌دهد: درمصوبه پیشین ضمانت اجرایی وجود نداشت، بخشی از آن به این دلیل بود كه ناظر، اجازه حضورمستقیم دركمیته نظارت را نداشت تا بخش اجرایی را مجاب كند وارد بخش ماموریتی خود شود؛ درحالی كه در مصوبه جدید تركیب كمیته نظارت و سیاستگذاری تغییركرده و عملا امكان مجاب كردن ناظر به همراهی وجود دارد.
دست متخلفان كوتاه می‌شود
عضو كمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهرتهران با بیان این كه درحال حاضر دستفروشان درهر زمان و مكانی كه بخواهند می‌توانند با همكاری یكی از ماموران شهرداری اقدام به دستفروشی كنند، می‌افزاید: تجربه نشان می‌دهد گاهی برخی كاركنان شهرداری تهران كه انگشت‌شمارند تخلفاتی را انجام می‌دهند و فضاهای شهری را با اخذ مبالغی در اختیار دستفروشان می‌گذارند.
یكی از معضلاتی كه ساماندهی نشدن دستفروشان ایجاد كرده فاصله نامناسب دستفروشان با كانون استقرار صاحبان مشاغل است. این موضوع باعث می‌شود صاحبان مشاغل كه بعضا مالیات‌های زیادی هم می‌پردازند دچار زیان شوند زیرا قیمت پایینی كه دستفروشان با آن اجناس خود را به فروش می‌رسانند، زمینه رقابت نادرستی به وجود می‌آورد.
نظری با اشاره به لزوم اجرایی شدن مصوبه ساماندهی مشاغل سیار و بی‌كانون در شهرتهران تصریح می‌كند: با اجرایی شدن این مصوبه حتما اقدامات مفیدی به وقوع می‌پیوندد و دیگر حق مغازه داران ضایع نخواهد شد. در واقع با زمان‌بندی حضور مشاغل سیار در شهر كمترین تداخل با مشاغل ثابت اتفاق می‌افتد. در پایان روز كه معمولا مغازه‌داران نسبت به تعطیلی اقدام می‌كنند فضا در اختیار مشاغل سیار قرار می‌گیرد و هر دو طرف ذی‌نفع به نسبت راضی‌تر خواهند بود.
پدیده دستفروشی را نمی‌توان یكباره پاك كرد پس به نظر می‌رسد ساماندهی دستفروشان بهترین راه‌حل موجود است، اما باید دید این ساماندهی تنها مختص شب عید است یا مدیران شهری برای دوام آن برنامه‌های بهتری دارند.
