بهشت عمارت‌های ایران

حسینیه امینی‌ها؛ بنایی‌ متعلق به دوره قاجار که در انتظار ثبت جهانی است

بهشت عمارت‌های ایران

 برخی آن را زیباترین عمارت دنیا می‌دانند؛ همان‌ها كه رفته‌اند و دیده‌اند و یك دل نه، هزار دل گرفتارش شده‌اند؛ گرفتار شدن هم دارد البته؛ تا آنجا كه یونسكویی‌ها هم خواهان ثبت جهانی‌اش شده‌اند. اولش عمارت بوده، یك عمارت زیبا و منزل مسكونی كه صاحب تاجرش، حاج محمدرضا امینی آن را برای سكونت اهل و عیالش بنا كرده؛ در سال 1275 و به روایتی با صرف 48 هزار تومان. اما در ادامه، بخش بزرگی از این خانه به نام حسینیه و انجام آیین‌ها و عزاداری‌های ماه محرم و اطعام مساكین وقف می‌شود؛ تا امروز كه همچنان در وقف است و محل رفت‌و‌آمد شیفتگان حسینی و فقرا و مساكین. این یعنی كه عمارت روح دارد، جان دارد و نفس می‌كشد و شاید همین است كه دل را گرفتارش می‌كند؛ وگرنه آینه‌كاری و گچبری و درها و پنجره‌های ارسی رنگارنگ و پرهیبت در عمارت‌های ایرانی كم نیست. با این حال حسینیه امینی‌ها از زیبایی و دلبرانگی هم چیزی كم ندارد؛ و این دلبرانگی را از همان ابتدا كه از پله‌های ورودی‌اش پایین می‌روی و چشمانت به حیاط مستطیل شكلش با آن حوض آبی و درختان سبز قدبرافراشته و دیوارهای آجری و كف سنگفرشش می‌افتد با تمام وجود حس می‌كنی.
خانه امینی، شامل چهار حیاط و فضاهای مختلف در دو طبقه همكف و زیرزمین است‌. زیباترین و دیدنی‌ترین بخش عمارت، سه تالاری است كه به موازات یكدیگر قرار گرفته و به وسیله ارسی‌های بسیار زیبا از هم جدا شده‌اند. درهای ارسی تالارها هنگام روضه‌خوانی بلند شده و بالا می‌رود و در نتیجه هر سه تالار یكی و تبدیل به یك سالن بزرگ سرپوشیده با آینه‌كاری و گچبری می‌شود.
 چشم‌انداز و پنجره‌های تالار جنوبی به حیاط جنوبی باز می‌شود. این تالار با 9 دهنه ارسی و شیشه‌های رنگی كه به سقف نقاشی و آینه‌كاری شده می‌رسد، هوش از سر آدمی می‌برد.
تالار شمالی از تزئینات كمتری برخوردار است و همانند تالارهای دیگر، دو اتاق كوچك دارد؛ اتاق‌هایی كه با درهای چوبی و كشویی از تالار جدا شده و هنگام باز شدن كاملا به داخل دیوار فرو رفته و بخشی از تالار می‌شوند.
در اطراف دیوارهای هر سه تالار، رف‌های (طاقچه) كاسه‌ای مزین به گچبری و گره‌بندی چوبی وجود دارد. 
و اما تكمیل‌كننده این همه زیبایی، فرش‌های دستباف مشهد با نقش و طرح‌های اصیل و عتیقه است كه در كف تالارها پهن شده و حس اصیل ایرانی بودن را به طور كامل به آدمی منتقل می‌كند.
چه خبر از زیرزمین عمارت؟
در قسمت زیرین ساختمان سردابه، زیرزمین، شربت‌خانه، انبار و دستشویی قرار دارد؛ بنابراین زیر تالارها خالی است كه از سه سمت به حیاط‌های شمالی و جنوبی مرتبط می‌شود. در آزاره‌های سنگی در حیاط شمالی و جنوبی، نقش برجسته‌های بسیار زیبایی قرار دارد. برخی معتقدند حمام تاریخی صفا كه در نزدیكی این بنا قرار دارد، نیز متعلق به خاندان امینی‌ها بوده است.