سكوت پرهیاهوی یك عكس

درباره تصویری که 2 بار به موضوع داغ فضای مجازی تبدیل شد

سكوت پرهیاهوی یك عكس

نیازی به هیچ آگاهی یا پیش فرضی نیست؛ در نگاه اول به اندازه كافی غم و تنهایی در این تصویر دیده می‌شود. زن جوانی به همراه فرزندش نشسته در كنار تابوت؛ در اتاقی تنها و در مكانی كه سكوتش بیداد می‌كند. در نگاه بعدی شاید بتوان از مختصات چهره هر دو نفر حاضر در تصویر فهمید كه اهل شرق كشور هستند یا از همسایه‌های شرقی. هر دو نكته‌ای كه در نگاه اول از این تصویر برداشت می‌شود، مهم ترین دلیل دست به دست شدن آن در فضای مجازی است. غربت و تنهایی آدم‌های این تصویر و تعلق آنها به خاك همسایه توجه بسیاری از كاربران فضای مجازی را به خودش جلب كرد اما نه یك بار؛ بلكه دوباره به فاصله تقریبا یك سال و نیم. تلاش كردیم درباره این تصویر بیشتر بدانیم با عكاسش گفت‌وگو كنیم و نگاهی داشته باشیم به ویژگی‌های این عكس. در نهایت اطلاعاتی را كه حاصل شده در این گزارش می‌خوانید و نیز دلایلی كه باعث شد بسیاری از كاربران فضای مجازی یك بار دیگر به یادش بیفتند و با توضیحات متعددی آن را در حساب‌های كاربریشان بازنشر دهند.

این عكس اولین بار كی مورد توجه كاربران قرار گرفت؟
اولین بار به نشانه اعتراض در فضای مجازی منتشر شد؛ اعتراض به تنهایی و غربت شهدای اهل افغانستان كه برای دفاع از حرم می‌جنگند. آذر 96 بود كه این عكس سر و صدا به راه انداخت تا این كه مسؤول ستاد معراج شهدای مركز توضیح داد كه در تمامی مراسم وداع شهدا، خادمین معراج فرصتی فراهم می‌كنند تا برای دقایقی خانواده محترم شهدا بتوانند در خلوت با شهیدشان وداع كنند.
بعد از این توضیحات، معصومه موسوی همسر شهید حسینی هم با روزنامه جوان گفت‌وگو كرد و توضیح داد این تصویر مربوط به دیدار خصوصی آنهاست و تشییع پیكر او در تنهایی و غربت نبوده و حتی دوبار برای شهید سیدرضا حسینی مراسم تشییع برگزار شده است. سرهنگ رنگین در این باره توضیح داده بود: خانواده های محترم شهدای لشکر فاطمیون و زینبیون بدواً به منظور شناسایی پیکر مطهر شهیدشان به معراج شهدا مراجعه می نمایند. پس از احراز هویت خانواده و شناسایی پیکر شهید ، بلافاصله به حسینیه معراج شهدا برای وداع می روند.
از آنجا  که خانواده داغدیده شهدا در شرایط روحی مناسبی نیستند، فرآیند فوق در کمترین زمان ممکن انجام می شود و امکان
 اطلاع رسانی برای حضور عموم مردم عزیز و اهالی محترم رسانه وجود ندارد. لذا مراسم وداع این شهدا در حضور خانواده و خادمین معراج شهدا برگزار می شود.


  درباره این عكس چه می‌دانیم؟
فضای عكس، یكی از اتاق‌های معراج شهدای مركز است؛ یك اتاق كوچك برای وداع خانواده شهید سیدرضا حسینی اهل افغانستان كه برای دفاع از حرم به لشكر فاطمیون در سوریه پیوسته بود.
سیدرضا و همسرش هر دو در ایران متولد شده و اینجا تحصیل و ازدواج كرده بودند. سه سال اول زندگی مشتركشان در ایران بودند كه اوضاع افغانستان كمی آرام گرفت. به كشورشان بازگشتند و بعد از هفت سال، دوباره سیدرضا به بهانه كار به ایران بازگشت ولی به لشكر فاطمیون پیوست و راهی سوریه شد.
همسرش در گفت‌وگو با روزنامه جوان تعریف كرده بود كه چند ماهی از شوهرش خبر نداشت تا این كه متوجه شد او شهید شده اما نه پیكرش را یافته بودند و نه پلاكی از شهید آورده بودند.
شهید حسینی اولین بار 93 به سوریه اعزام شد و آخرین بار فروردین 95 اما پیكرش را پاییز 96 برای تشییع آوردند. لحظاتی قبل از این كه این عكس ثبت شود، مراسمی برای این شهید برگزار شده بود و حالا در این لحظه آنها دور از هیاهو كنار هم نشسته‌اند تا همسر و تنها فرزند شهید بعد از سال‌ها دوری در تنهایی با هم
وداع كنند.


عكاس این تصویر كیست؟
جست‌وجوهای ما برای یافتن عكاس به نتیجه‌ای نرسید. در برگزاری مراسم احراز هویت شهید رضا حسینی احتمالا عکاسان و اهالی رسانه حضور داشتند اما همسر شهید،  از مسئولان معراج شهدا خواسته بود که اجازه بدهند با شهیدشان یک دیدار خصوصی داشته باشند. 4سال از آخرین دیدار شهید حسینی و همسرش می‌گذشت و این امکان فراهم شد که آنها در اتاق کوچکی کنار هم باشند و با هم وداع کنند. در این اتاق کسی حضور نداشت اما شاید عکاسی از دور این تصویر را ثبت کرده باشد یا کسی در حال عبور دلش نیامده این لحظه ناب را از دست بدهد.كیفیت عكس منتشر شده این احتمال را به ذهن متبادر می‌كند كه شاید عكاس از دوربین تلفن همراه استفاده كرده و اصلا عكاس حرفه‌ای نبوده اما در عین حال قاب‌بندی و تركیب‌بندی تصویر از نگاه هنرمندانه عكاس خبر می‌دهد. همسر شهید حسینی به رسانه‌ها گفته بود كه در زمان ثبت این تصویر جز پیكر شهید و فرزند هشت‌ساله‌اش كسی در اتاق نبوده و در این وداع پایانی او حتی متوجه حضور كسی در اتاق نشده و نمی‌داند چه كسی این عكس را ثبت كرده است.



چرا دوباره این تصویر اهمیت پیدا كرده است؟
این بار ماجرا به غربت و تنهایی شهدای فاطمیون و افعانستانی‌های مدافع حرم ارتباط ندارد. این بار برخی كاربران فضای مجازی از اندوه گزنده این تصویر استفاده كرده‌اند تا به صحبت‌های معاون سیاسی وزیر امور خارجه كشورمان نكته‌ای را
یادآوری كنند. سیدعباس عراقچی، در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبكه دوی سیما به تشریح تصمیم شورای عالی امنیت ملی كشورمان در توقف برخی تعهدات برجامی پرداخت و ضمن توضیحاتش گفت: وقتی تحریم‌های آمریكا اثر كند منابع مالی ما محدود شود و فروش نفت ایران به صفر برسد - كه البته این اتفاق نمی‌افتد - ما مجبور هستیم كه سیاست‌های ویژه‌ای برای اقتصاد خود اعمال كنیم و ممكن است در یك جا به نقطه‌ای برسیم كه نتوانیم این هزینه‌ها را ادامه دهیم و در آن صورت ممكن است از خواهران و برادران افغانستانی خود بخواهیم ایران را ترك كنند. حالا دوباره این عكس در فضای مجازی می‌چرخد تا یاد شهدای افغانستانی در هشت سال دفاع مقدس و مدافعان حرم را زنده كند و تلنگری باشد به عراقچی و آنها كه شاید این جانفشانی‌ها را فراموش كرده‌اند و شاید آنتن رسانه ملی را با میز مذاکره اشتباه گرفته اند  و اثرات انسانی صحبت های خود را در نظر نمی گیرند، که اگر نمی توانیم دادمان را از ظالمان بگیریم، تلافی اش را سر مظلوم در نیاوریم.