چندی پیش در بازار میوه مشغول انتخاب خربزه‌ای رسیده بودم كه خانمی میانسال نزدم آمد و خواست برایش یك خربزه شیرین انتخاب كنم و گفت با وجودی كه خیلی تمایل به مصرف خربزه دارم، اما به محض مصرف دچار علائمی چون شكم‌درد، سوزش دهان و نفخ می‌شوم و مجبورم مصرف آن را محدود كنم. با توجه به این‌كه قبلا در خصوص خربزه و عوارض احتمالی آن مطالعات جامعی انجام داده بودم نكاتی را برایش توضیح دادم كه لازم دانستم در این نوشتار به شرح اجمالی آن بپردازم.
از دیدگاه طب سنتی، خربزه دارای مزاج گرم و تر است و هر چه شیرین‌تر باشد گرمی و خواص بیشتری داشته و در مزاج‌های سرد می‌تواند سردی مزاج را رفع كند، اما زیاده‌روی در مصرف آن به‌خصوص در گرم‌مزاجان می‌تواند عوارضی ایجاد كند. البته انواع كم‌شیرین آن بیشتر از این‌كه گرم باشد رطوبت‌بخش است و به‌خصوص مصرف قسمت‌های سفید نزدیك به پوست خربزه با افزایش ادرار به پاكسازی سیستم ادراری كمك می‌كند. به گفته یكی از استادان مجرب طب سنتی، طبع گرم خربزه می‌تواند مایعات جنسی و نطفه را زیاد كند و بر میل جنسی بیفزاید و بهترین زمان مصرف آن بین وعده‌هاست و نباید ناشتا یا بلافاصله پس از غذا مصرف شود. كسانی كه با خوردن خربزه دچار سوزش دهان، حلق یا حنجره می‌شوند باید از خنكی‌ها استفاده كنند. دهانشویه یا قرقره سركه رقیق‌شده پس از مصرف می‌تواند از بروز این عوارض جلوگیری كند. همچنین افراد مبتلا به التهاب روده یا آفت دهان، موقت از مصرف خربزه خودداری كنند.
خربزه قند زیادی دارد و برخی از دیابتی‌ها بر این باورند كه چون قند خربزه از نوع قند میوه و طبیعی است پس می‌توانند بدون هیچ محدودیتی استفاده كنند غافل از این كه این میوه قند خون را بالا می‌برد.
ویژگی‌های بهترین خربزه : باید پوست نسبتا نازك، بافت لطیف، شیرین، آبدار و معطر داشته و هرچه رسیده‌تر باشد سنگین‌وزن‌تر بوده و وزن آن نسبت به حجمش بیشتر است. خربزه‌های كال هرچه بزرگ‌تر و سفت‌تر باشند هضم سخت‌تر و مولد نفخ و درد شكم‌اند. هر چه زبری پوست بیشتر و رنگ خربزه زردتر و راه‌های طولی آن كمرنگ‌تر باشد رسیده‌تر است. دم خربزه هر چه خشك‌تر باشد نشانه رسیدگی آن در هنگام برداشت است. خربزه‌ای كه در لمس، بافت نرمی دارد احتمال رسیدگی بیش از حد و ترشیدگی آن وجود دارد.