تهران، یک هفته پس از پایان زوج و فرد

بررسی پیامدها و بازخوردهایاجرای طرح ترافیک جدید در تهران

تهران، یک هفته پس از پایان زوج و فرد

مردمی كه در تهران دقیقا یك هفته است با طرح ترافیك جدید دست و پنجه نرم می‌كنند، تقریبا به اتفاق می‌گویند دست و بالشان بیشتر ازهمیشه بسته شده است. یکی از آنها حسن خلیل‌آبادی است، عضو موی‌سپید کرده شورای شهر تهران که می‌گوید تغییرات طرح ترافیك بدون‌اطلاع‌رسانی و ارائه نظرات كارشناسی به مردم، آنها را بیشتر عصبانی می‌كند.

منتفی شدن طرح زوج یا فرد با همه حواشی 14 ساله‌اش كه از روز اول تیر اتفاق افتاد می‌بایست برای مردم پایتخت خوشایند باشد چون طرح كاهش آلودگی هوا كه جایگزین طرح زوج یا فرد شده، تبعیض میان پلاك‌ها را برداشته و به همه اجازه تردد در محدوده را داده است. بد ماجرا از نگاه مردم اما دقیقا همین جاست، این‌كه همه مجاز به تردد در حلقه دوم ترافیكی تهران شده‌اند ولی نه مفت و مجانی كه در ازای پرداخت «هزینه»به قول عامه مردم و پرداخت «عوارض» به قول شهرداری تهران.
آنهایی كه كمتر گذرشان به محدوده‌های ترافیكی تهران می‌افتد یا زندگی‌شان به آمد و رفت به این محدوده بند نیست یا سهمیه‌های سالانه با تخفیف‌های 90 درصدی دارند محال است حال بد دیگرانی را بفهمند كه مصداق ضرب‌المثل بی‌خبری سواره از پیاده‌اند. در بین این پیاده‌ها همه جور قشری پیدا می‌شود ولی یك گروهشان به قدری در مضیقه‌اند كه صدای ناله‌شان بلند است. گروهی‌شان رانندگان مینی‌بوس‌های پلاك عمومی‌اند كه شش روز پیش با شعارهای تند و بنرهای بی‌تعارف مقابل ساختمان شورای شهر تهران تجمع كردند و گروه دیگرشان راننده تاكسی‌های اینترنتی كه تقریبا همه می‌دانند از سر ناچاری و بیكاری و تلاش برای سرپا ماندن و نشكستن مقابل فشارهای اقتصادی تن به رانندگی داده‌اند. 
این دو گروه حسابی زیر فشارند حتی با این‌كه عمار سعیدیان‌فر، مدیر واحد ساماندهی محدوده‌ها و طرح‌های ترافیك شهرداری تهران به ما می‌گوید پلاك عمومی‌ها نسبت به خودروهای شخصی70 درصد تخفیف عوارض دارند.
​​​​​​​
 افت درآمد، افزایش خانه‌نشینی 
مجتبی ظهرها برمی‌گردد خانه، پاتوقش یك هفته‌ای است شده خارج از محدوده زوج یا فرد قدیم و طرح فعلی كاهش آلودگی هوا كه هی چرخ می‌زند و چرخ می‌زند دنبال مشتری تاكسی اینترنتی. مشتری‌های خارج از محدوده كم‌ هستند، بیشتر تقاضاها درون محدوده طرح و حلقه اول و دوم است كه از اول تیر كمتر راننده آنلاینی پا درونش می‌گذارد. مجتبی ظهرها برمی‌گردد خانه، در این چند روز كه طرحِ تازه شروع شده درآمدش هر روز تا نزدیك صدهزارتومان كم شده و او نگران خرج و مخارج ماشین و خانه است. مثل او زیادند كه به ما می‌گویند نانشان از رفت و آمد در محدوده زوج یا فرد درمی‌آمد و حالا به پاقدم طرح جدید، ناچیزشده است، مثل سجاد كه كارفرمایش حقوق‌ها را چند ماه یك بار می‌دهد و او برای لنگ نماندن راننده آنلاین شده و مثل مسعود كه كارفرمای سابق او را تعدیل كرد و از بیكاری خزید در یكی از شركت‌های تاكسی آنلاین.
از آن‌سو مسافران این سیستم حمل و نقل نیز اغلب ناراضی‌اند به این دلیل كه پشت سرهم درخواست تاكسی می‌دهند، ولی راننده‌ها از ترس عوارض محدوده به درخواست‌ها پاسخ نمی‌دهند. رانندگان مینی‌بوس‌های پلاك عمومی نیز كه عوارض می‌دهند و وارد محدوده می‌شوند یك هفته است روی كرایه‌ها كشیده‌اند و هزینه‌های بیشتری روی دست مردم گذاشته‌اند. 
اینها تبعات اجتماعی یك تصمیم است كه میلیون‌ها نفر را درگیر كرده و بیرون از اتاق‌های مدیران، جماعتی را به چالش كشیده است. با این كه درطرح جدید 20 روز تردد رایگان در محدوده كاهش آلودگی هوا پیش‌بینی شده و از شهرداری گرفته تا پلیس راهنمایی و رانندگی همگی از آن به عنوان تسهیلات یاد می‌كنند ولی برای كسانی كه این تردد چیزی جز تلاش برای امرار معاش‌شان نیست، این 20 روز فقط یك روزنه است نه بیشتر. 

 كاهش ترافیك و آلودگی هوا؟ 
تهران پرترافیك با این هوای آلوده شده است موش آزمایشگاهی. طرح كاهش آلودگی هوا نیز یك آزمایش است كه ببینند اگر تردد مردم در محدوده مركزی شهر پولی شود، گره خیابان‌ها و پشت‌بندش این همه آلودگی هوا بهتر می‌شود یا نه. درباره تبعات احتمالی این طرح زیاد گفته شده، اما هرچه گفته‌اند فقط پیش‌بینی بوده نه نتایجی كه قطعا به بار می‌آید مثل اواخر خرداد كه محمدرضا مهماندار، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ گفت پرداخت هزینه در بلندمدت باعث كاهش تردد و ترافیك می‌شود و مثل حالا كه حسین رحیمی، رئیس پلیس پایتخت به مهر گفته است كه طرح ترافیك جدید به نفع مردم، به نفع ترافیك و موثر در كاهش آلودگی هواست.
رئیس پلیس البته استدلالی بر این حرف نیاورده، ولی محمدرضا مهماندار گفته است این طرح چون مردم را ترغیب به استفاده از حمل و نقل عمومی می‌كند در ترافیك و آلودگی هوا موثر می‌افتد. رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ البته با وجود تماس‌های مكرر دو روزه جام‌جم با او پاسخگو نبود تا بدانیم آیا بعد از گذشت یك هفته از اجرای طرح جدید ترافیك، بازهم بر موضع خردادماهی خود است یا خیر ولی ما این جمله از مدیر واحد ساماندهی محدوده‌ها و طرح‌های ترافیك شهرداری تهران را در اختیار داریم كه در گفت‌وگو با ما هیچ موضع قطعی در این قبال نگرفت و فقط گفت پیش‌بینی‌های ما این است از این پس از حجم ترافیك صبحگاهی كاسته می‌شود.