گزارش جامجم از ضعف و قوتهای سامانه شفافیت عملکرد دولت
شفافیت با دسترسی محدود
در هفته دولت، امسال شاهد راهاندازی سامانه اینترنتی شفافیت عملكرد دولت بودیم كه در آن به ارائه عملكرد وزارتخانهها، سازمانها و دستگاههای اجرایی پرداخته شده است. امسال برای اولین بار است كه سازمان امور اداری و استخدامی شاخصهای اختصاصی ارزیابی دستگاههای دولتی را در راستای شفافیت به طور اینترنتی برای اطلاع عموم منتشر كرده كه البته این سامانه چندان شفاف هم نیست و نواقص متعددی دارد. در سامانه شفافیت عملكرد دولت، به ارزیابی كاركرد 98 دستگاه اجرایی در سال 1397 بر مبنای شاخصهای مرتبط، پرداخته شده كه به ندرت شاهد نمره منفی به كارنامه دستگاههای اجرایی هستیم. براساس گزارش سامانه شفافیت، بیش از 60 درصد دستگاههای اجرایی در تمامی شاخصها نمره كامل (100درصد تحقق اهداف) بهدست آوردهاند، ضمن آن كه عملكرد هیچ یك از دستگاهها به طور كامل در همه شاخصها، منفی نبوده است؛ بنابراین بهطور قاطع میتوان گفت سامانه شفافیت به دولت نمره مثبت داده است.
در سامانه شفافیت عملكرد دولت، برای هر دستگاه چند شاخص ارزیابی مدنظر قرار گرفته و بر اساس آن شاخصها به دستگاه مربوط نمره داده شده است. این شاخصها بر اساس وظایف دستگاهها مطابق قوانین و مقررات، استخراج شده است.
مثلا برای ارزیابی عملكرد مركز آمار، شاخصهای رو به رو مورد بررسی قرار گرفته و به طور درصدی برای تحقق اهداف هر یك نمره داده شده است.
بخش مهم ارزیابی عملكرد دستگاهها، مستندات مربوط به تحقق اهداف است. مثلا در مورد مركز آمار برای شاخص نسبت طرحهای آماری اجرا شده به كل طرحهای آماری هدفگذاری شده در سال 1397(استانی و ملی)، نمره كامل (100 درصد) لحاظ شده اما در بخش مستندات، هیچ مستندی ارائه نشده كه خواننده متوجه شود این ارزیابی صرفا یك ادعاست یا واقعا اهداف مدنظر محقق شده است.
نمره مثبت به دستگاههای جنجالی
سامانه شفافیت دولت درباره عملكرد سازمان خصوصیسازی كه در یك سال اخیر انتقادات بسیاری به آن وارد شد و درنهایت به دستگیری رئیس آن انجامید، نتایج جالبی ارائه كرده است.
در این سامانه، عملكرد سازمان خصوصیسازی در چهار شاخص كاهش تصدیگری دولت از طریق واگذاری (فروش) برخی از بنگاهها و تعیین تكلیف سایر بنگاههای مصوب، سهم بخش خصوصی واقعی از واگذاریها، افزایش بهرهوری بنگاههای واگذار شده از طریق اعمال سیاستهای تشویقی و میزان نظارت بر شركتهای در حال واگذاری و واگذار شده ارزیابی و در هر چهار شاخص، عملكرد سازمان خصوصیسازی مثبت اعلام شده است.
سازمانهای تمام محرمانه
در سامانه شفافیت دولت، اعلام شده سازمان سرمایهگذاری و كمكهای اقتصادی و فنی ایران در قالب مكاتبه رسمی، برخی مستندات را محرمانه اعلام كرده است؛ اما در هر پنج شاخص ارزیابی عملكرد این سازمان، هیچرقمی برای عملكرد درج نشده، اما عملكرد این سازمان تماما مثبت لحاظ و البته اعلام شده كه همه مستندات، محرمانه است.
این در حالی است كه آمار سرمایهگذاری خارجی كشور به طور سالانه توسط سازمان بینالمللی آنكتاد منتشر میشود و مشخص نیست چرا آماری كه در اینترنت وجود دارد، محرمانه قلمداد شده است.
این نحوه انتشار گزارش عملكرد، هیچ ارتباطی با شفافیت ندارد، چرا كه نه آمار و ارقام عملكرد سازمان سرمایهگذاری ارائه شده و نه هیچ مستندی، صرفا عنوان شده عملكرد این سازمان در همه شاخصها مثبت بوده است.
سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی كشور هم اطلاعات برنامه و عملكرد تمامی شاخصهای اختصاصی خود را در سال ۱۳۹۷ محرمانه اعلام کرده است.
سازمانهایی با نمره قبولی کامل
در گزارش عملكرد دولت برای اكثر دستگاههای زیرمجموعه نمره كامل درج شده یعنی برای همه شاخصها نمرهمثبت داده شده است.
این دستگاهها عبارتند از:
1. شركت ملی گاز ایران
2. شركت ملی نفت ایران
3. شركت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران
4.وزارت نفت
5. وزارت ورزش و جوانان
6. سازمان دامپزشكی كشور
7. بنیاد مسكن انقلاب اسلامی
8. سازمان ملی بهرهوری
9. ستاد سازمان اداری استخدامی
10. مركز آموزش مدیریت دولتی ایران
11. سازمان نقشهبرداری كشور
12. مركز آمار ایران
13. سازمان پرورش فكری كودكان و نوجوانان
14. سازمان تبلیغات اسلامی
15. سازمان حفاظت محیطزیست
16. سازمان زندانها
17. معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری
18. سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس كشور
19. پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات
20. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
21. شركت پست ایران
22. شركت خدمات هوایی پیام
23. سازمان بورس و اوراق بهادار
24. وزارت امور اقتصادی و دارایی
25. سازمان سرمایهگذاری و كمكهای اقتصادی و فنی ایران
26. سازمان خصوصیسازی
27. وزارت امور خارجه
28. انستیتو پاستور ایران
29. سازمان بهزیستی
30. سازمان فنی و حرفهای كشور
31. سازمان امور اراضی
32. سازمان امور عشایری
33. سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج كشاورزی
34. سازمان چای
35. سازمان حفظ نباتات
36. سازمان دامپزشكی كشور
37. سازمان شیلات
38. سازمان مركزی تعاون روستایی
39. وزارت دادگستری
40. آزمایشگاه فنی و مكانیك خاك
41. سازمان مجری تاسیسات دولتی و عمومی
42. سازمان ملی زمین و مسكن
43. سازمان هواشناسی
44. سازمان بازآفرینی شهری
45. سازمان توسعه تجارت ایران
46. سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران
47. سازمان حمایت از مصرفكنندگان و تولیدكنندگان
48. سازمان زمینشناسی و اكتشافات معدنی
49. سازمان صنایع كوچك و شهركهای صنعتی
50. سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران
51. سازمان سنجش آموزش كشور
52. سازمان اوقاف و امور خیریه
53. سازمان حج و زیارت
54. سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران
55. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
56. سازمان ثبتاحوال كشور
گام رو به جلو
انتشار عمومی گزارش عملکرد دستگاههای اجرایی،قطعا یک گام جدی و رو به جلو در زمینه شفافیت و اطلاعرسانی محسوب میشود. تا پیش از این، همه ساله در هفته دولت، دستگاههای اجرایی، مدیران و کارمندان نمونه کشوری معرفی شده و در مراسمی مورد تقدیر رئیسجمهور قرار میگرفتند اما هیچگاه اعلام نمیشد که معیار انتخاب برگزیدگان چه چیزی بوده است. اما امسال با راهاندازی سامانه شفافیت عملکرد دولت، به راحتی میتوان فهمید که چرا برخی دستگاهها از نگاه دولت، عملکرد بهتری داشته و شایسته تقدیر بودهاند.
با رفع نواقص این سامانه که در گزارش جام جم به آنها اشاره شده، قطعا گام رو به جلوی شفافیت عملکرد دولت، کامل خواهد شد.
دستیابی به اطلاعات نادر
گزارش عملکرد برخی دستگاههای اجرایی حاوی اطلاعات ناب و نادری است که تا پیش از این هیچگاه به طور رسمی منتشر نمیشد. مثلا در زمینه فرار مالیاتی، همواره آمار و ارقام تقریبی و شفاهی ذکر میشد، اما در گزارش سامانه شفافیت از عملکرد سازمان امور مالیاتی مشخص شده که وصول مطالبات مالیاتی از محل فرار مالیاتی در سال 1397 حدود 96 میلیارد تومان بوده است. این رقم از دلالان محصولات اولیه پتروشیمی و تراکنشهای بانکی اخذ شده است، یعنی تا قبل از سا ل1397 این افراد مالیات نمیپرداختند اما سال گذشته دولت توانسته آنها را به تور مالیات بیاندازد.
محرمانگی در سامانه شفافیت
در گزارش عملكرد برخی دستگاهها جلوی ستون مستندات، واژه «محرمانه» درج شده اما توضیح داده نشده چرا مستندات این بخش، محرمانه تلقی شده است.
مثلا درباره عملكرد سازمان خصوصیسازی از لحاظ دو شاخص افزایش بهرهوری بنگاههای واگذار شده از طریق اعمال سیاستهای تشویقی و میزان نظارت بر شركتهای در حال واگذاری و واگذار شده كه مثبت اعلام شده، هیچ مستندی ارائه نشده چراكه مستندات، محرمانه تلقی شده است. مشخص نیست چرا باید مستندات مربوط به این دو شاخص، مهر محرمانه بخورد. ضمن آن كه از چهار شاخصی كه بر مبنای آنها عملكرد سازمان خصوصیسازی ارزیابی شده، مستندات دو شاخص، محرمانه اعلام شده، مستندات یك شاخص در دسترس نیست و فقط برای یك شاخص، مستندات ارائه شده است. طبیعی است با این نحوه اطلاعرسانی بهراحتی نمیتوان قضاوت مثبت درباره عملكرد خصوصیسازی را باور كرد.
نمرههای بیسند
سامانه شفافیت در مورد عملكرد برخی دستگاهها، هیچ سندی ارائه نكرده و جلوی ستون مستندات، واژه «فاقد مستندات» را ذكر كرده است.
مثلا درباره عملكرد بودجهای سازمان برنامه و بودجه، صرفا نمره مثبت و منفی داده شده اما مستندات آن ارائه نشده است.
سازمانهای نیمهمحرمانه
سازمانهایی همچون گمرك تقریبا برای نصف عملكرد خود مستنداتی ارائه نكردهاند. در سامانه شفافیت اعلام شده كه سازمان گمرك در قالب مكاتبه رسمی، برخی از مستندات را محرمانه اعلام كرده است. مثلا گمرك، درصد تحقق درآمدهای پیشبینیشده در قانون بودجه را محرمانه اعلام كرده است، در حالی كه این آمار سالهاست به طور ماهانه توسط بانك مركزی منتشر میشود.
-
پیام از شرق به غرب
-
تکیه کلمات
-
شفافیت با دسترسی محدود
-
«بیبیمریم» به من افتخار داد
-
نذر آب روی آتش خشكسالی
-
سفر 650 میلیون تومانی!
-
گریههای پدرم مرا شاعر کرد
-
تاخت و تاز ترجمه در ذهن بچه ها
-
نقشه اسرائیلی برای مُلایی
-
مردادِ 80 درصدی تلویزیون
-
شفافیت برای عموم مردم ضروری است
-
مردادِ 80 درصدی تلویزیون
-
ادامه تقابل آمریکا با چین؛ رزمایش نیروی دریایی آمریکا با 10 کشور آسیایی
-
تهدید جانسون علیه مخالفان هم حزبی