پرواز تاكسی‌ها بر فراز شهرها

پرواز تاكسی‌ها بر فراز شهرها

اگر انیمیشن سینمایی «تهران ۱۵۰۰» را دیده باشید، تاكسی پرنده بهرام رادان را به یاد دارید كه بر فراز تهران مسافر جابه‌جا می‌كرد. شاید ایده تاكسی‌های پرنده تا همین چند سال پیش، بیش از اندازه خیال‌پردازانه و دور از دسترس جلوه می‌كرد، اما واقعیت این است كه بیش از صد شركت در سراسر دنیا به طراحی، ساخت و آزمایش چنین دستگاه‌هایی مشغولند. تاكسی‌های پرنده شباهت زیادی به بالگرد دارند و می‌توانند از روی یك نقطه بلند شوند و روی نقطه‌ای دیگر فرود آیند، یعنی درست برخلاف هواپیما كه نیازمند مسیری برای اوج‌گیری و فرود است. اما اصلی‌ترین تفاوت این تاكسی‌ها با بالگردها را باید در كم‌صدا و نیز ارزان بودن آنها دانست. البته اگر واقعا دوست دارید برای حمل‌ونقل روزمره‌تان از آنها استفاده كنید، لازم است كمی صبور باشید! بسیاری از كارشناسان حوزه حمل‌ونقل بر این باورند كه هنوز این فناوری از نظر اقتصادی برای تولید انبوه مناسب نیست و احتمالا ۱۰ تا ۲۰ سال تا آن زمان فاصله داریم.

   فواصل پروازی یك تاكسی پرنده
تقریبا همه شركت‌های فعال در زمینه طراحی و ساخت تاكسی‌های پرنده، تمركز خود را روی مسیرهای كوتاه درون‌شهری و بین‌شهری قرار داده‌اند، اما چرا؟ واقعیت این است كه تعداد مشتریان بالقوه برای جابه‌جایی در شهرها به مراتب بیشتر از جاهای دیگر است. مساله دیگر نیز این‌كه تاكسی‌های پرنده فعلا نمی‌توانند مسافت زیادی را بپیمایند.
بیشتر این تاكسی‌ها از باتری برای تامین انرژی استفاده می‌كنند. این باتری‌ها نمی‌توانند بیشتر از نیم ساعت، انرژی مورد نیاز آنها را تامین كنند. 
برای نمونه، شركت آلمانی ولوكوپتر (Volocopter) یك تاكسی پرنده ساخته كه می‌تواند مسیری ۳۵كیلومتری را با حداكثر سرعت ۱۱۰كیلومتر ساعت طی كند. این شركت، چندی پیش این تاكسی پرنده را آزمایش کرد كه موفقیت‌آمیز هم بود.
   تاكسی‌های پرنده بالدار
ظاهرا قرار نیست همه شركت‌ها از یك‌الگوی ثابت و مشابه بالگرد برای تولید تاكسی برقی استفاده كنند. شركت لیلیوم (Lilium) یكی از این شركت‌هاست. 
این شركت آلمانی یك تاكسی پرنده ساخته كه به صورت عمودی از نقطه مبدا بلند می‌شود، اما مانند هواپیما بال هم دارد. داشتن بال سبب می‌شود این تاكسی پرنده بتواند مسافتی بیشتر را طی كند. انتظار می‌رود تاكسی پرنده تولیدی توسط شركت لیلیوم بتواند فاصله ۳۰۰كیلومتری را بپیماید.
به هر حال، همان‌طور كه شركت‌های تولیدكننده گوشی هوشمند در به در دنبال فناوری بهتر باتری برای شارژدهی هستند، شركت‌های تولیدكننده تاكسی پرنده نیز به‌شدت به بهبود فناوری باتری نیاز دارند تا بتوانند حداكثر مسافت قابل طی شدن را افزایش دهند.
   ایستگاهی برای تاكسی پرنده
اگر قرار است از این تاكسی‌های پرنده استفاده كنیم، حتما به مكانی در دسترس برای سوار و پیاده شدن از آن نیاز داریم. مكانی برای شارژ باتری یا تعویض آن از دیگر نیازمندی‌ها برای استفاده از تاكسی‌های پرنده است، اما همه این موارد، دردسرهای خاص خود را دارند. فضای شهرها با محدودیت‌های زیادی روبه‌روست. با این‌كه بالگردها می‌توانند در شهرها تردد كنند، اما ترافیك زیاد در مسیرهای هوایی می‌تواند مشكل‌ساز باشد.
همچنین محل فرود تاكسی‌های پرنده هم مساله‌ای دیگر است. سقف برخی ساختمان‌ها برای فرود این دستگاه‌ها مناسب است، حال‌آن‌كه برخی ساختمان‌های دیگر این‌طور نیست. به این ترتیب، فرود تاكسی پرنده می‌تواند با محدودیت‌هایی همراه و حتی هزینه زیادی داشته باشد.
مساله نبود مقررات نیز مشكل دیگری است كه حتما باید مد نظر قرار گیرد.

   صدای تاكسی‌های پرنده
گفتیم صدای تاكسی‌های پرنده بسیار كمتر از صدای یك بالگرد است. به همین دلیل، این دستگاه‌ها را می‌توان تقریبا كم‌صدا به حساب آورد. بسیاری از مردم دوست ندارند منزلی نزدیك به فرودگاه داشته باشند، اما شاید همین افراد مشكل چندانی با فرود یك تاكسی پرنده در نزدیكی محل سكونت‌شان نداشته باشند.
با این اوصاف، اگر تعداد این فرودها زیاد شود، شاید ماجرا به شكل دیگری رقم بخورد و شاهد مخالفت‌هایی از سوی برخی شهروندان با حضور این دستگاه‌ها در نزدیك محل زندگی‌شان باشیم.

   امنیت تاكسی‌های پرنده
در حال حاضر، سازمان‌های مربوط به سفرهای هوایی در ایالات متحده و اروپا در حال بررسی برای تدوین استانداردهای لازم برای تاكسی‌های پرنده هستند. از آنجا كه این فناوری به‌صورت مستقیم با جان انسان‌ها در ارتباط است، باید انتظار داشته باشیم كه فرآیند آزمایش آنها چند سالی زمان ببرد و البته هزینه‌های سنگینی نیز داشته باشد.
خوشبختانه تاكسی‌های پرنده به‌دلیل این‌كه از نظر مكانیكی از پیچیدگی كمتری نسبت به بالگردها و هواپیماها برخوردارند، احتمال بروز مشكل فنی مكانیكی نیز در آنها كمتر است. به همین دلیل، تاكسی‌های پرنده احتمالا گزینه ایمن‌تری نسبت به دیگر رقبای پرنده خود به شمار خواهند آمد.
شركت معروف اوبر كه در زمینه ارائه تاكسی اینترنتی فعالیت دارد، یكی از شركت‌های فعال در زمینه تاكسی پرنده است كه پروژه‌ای ویژه را با همین محوریت آغاز كرده است. این شركت می‌گوید ایمنی تاكسی‌های پرنده تقریبا دو برابر خودروهای معمولی است. با وجود این، سازمان‌های تنظیم مقررات سختگیری زیادی در این زمینه دارند و می‌خواهند استانداردهایی مشابه استانداردهای هوانوردی در زمینه هواپیما و بالگرد را برای تاكسی‌های پرنده تدوین كنند. مساله هوای بد یكی از مواردی است كه ظاهرا هنوز جواب روشنی از سوی سازندگان تاكسی‌های پرنده درباره آن داده نشده است. به نظر می‌رسد تاثیر باد شدید و باران بر عملكرد تاكسی‌های پرنده نیز باید حتما مد نظر قرار گیرد. احتمالا این تاكسی‌ها در روزهای طوفانی كاربرد نداشته باشند و در برخی مناطق دنیا كه معمولا هوای آرامی ندارند، اصلا به كار گرفته نشود.

   نظارت بر تاكسی‌های پرنده
سامانه‌های كنترل ترافیك هوایی بر عملكرد بالگردها در شهرهای بزرگ نظارت دارند. به نظر می‌رسد همین سامانه قرار است ناظر عملكرد صدها تاكسی پرنده‌ای كه قرار است تا یكی دو دهه دیگر بر فراز شهرها پرواز كنند باشند. همچنین در پروازهای بین شهری نیز شهرهایی كه فاصله بین آنها تا حد امكان خالی از سكنه است بهترین حالت برای فعالیت تاكسی‌های پرنده خواهند بود.
اما اگر قرار باشد الگوی كنونی پرواز تغییر كند و از هواپیماها و بالگردهای دارای خلبان به سمت تاكسی‌های پرنده بدون خلبان برویم، شاید لازم باشد الگوی عملكردی سامانه‌های كنترل ترافیك هوایی هم تغییر یابد.

هزینه تاكسی‌های پرنده
هنوز جزئیات اقتصادی مربوط به تاكسی‌های پرنده مشخص نشده است. با این اوصاف به نظر می‌رسد این تاكسی‌ها برای مسافت‌های كوتاه‌تر درون و برون شهری كاربرد داشته باشند.
شركت اوبر ایر (Uber Air) كه به‌صورت خاص روی حمل‌ونقل هوایی بار و مسافر در آینده كار می‌كند بر این باور است كه تاكسی‌های پرنده باید به قدری ارزان‌قیمت شود كه شهروندان حتی از خیر در اختیار داشتن خودرو هم بگذرند.
با این حال، این فناوری در ابتدا قرار نیست در اختیار همه مردم قرار گیرد و احتمالا در چند سال نخست باید شهروندان ثروتمند را مشتری اصلی خود بداند. بالا بودن هزینه استفاده از این فناوری در سال‌های نخست می‌تواند پول زیادی را برای شركت‌های فعال در این حوزه به همراه بیاورد و شركت‌های دیگری را نیز وارد حوزه طراحی و ساخت تاكسی‌های پرنده كند. این رقابت در نهایت به شتاب‌گیری روند طراحی و ارائه سریع‌تر مدل‌هایی بهتر و ارزان‌تر می‌انجامد.