ایران اعلام كرده است كه در چند روز آینده گام چهارم كاهش تعهدات را برمی‌دارد. با توجه به روند مناسبات ایران و غرب پس از گام سوم، این گام چه اهمیت راهبردی ای دارد؟
گام چهارم كاهش تعهدات هسته‌ای از چند جهت مهم است؛ نخست این‌كه نشان می‌دهد اراده راهبردی ایران كه در مصوبه
18 اردیبهشت شورای عالی امنیت ملی متجلی شده تحت تاثیر تهدیدها، پیشنهادهای اغواكننده و لابی‌های مذاكراتی قرار نمی‌گیرد و تا وقتی كه دو هدف اصلی ایران یعنی توقف استراتژی فشار حداكثری آمریكا علیه ایران و بازگشت كامل آمریكا به برجام كه قاعدتا به معنی لغو تحریم‌هاست محقق نشود این روند ادامه خواهد داشت.
دوم این‌كه برداشتن این گام به طرف مقابل نشان خواهد داد ایران واقعا اگر لازم باشد ابایی از خروج از برجام ندارد. الان سه گام به لحاظ حقوقی برداشته شده ــ اگرچه دولت در عمل خیلی با احتیاط حركت كرده است‌- و گام چهارم می‌تواند ایران را در مرز خروج فنی از برجام قرار بدهد. این امر غرب را بر سر این دوراهی قرار می‌دهد كه اگر واقعا خواهان حفظ برجام است باید برای آن هزینه بدهد و اگر برجام را نمی‌خواهد طبعا نمی‌تواند از ایران بخواهد در توافقی بماند كه برای طرف مقابل ارزش خودش را از دست داده است.
سوم هم این‌كه برداشتن قوی گام چهارم به غرب نشان می‌دهد اجماع داخلی برای هزینه‌مند كردن فشارهای غرب همچنان برقرار است و تحولات داخلی در این روند تغییری ایجاد نكرده است.
 شما قبل از برداشته شدن گام سوم از سوی ایران، در مصاحبه‌ای گفته بودید این گام باید آخرین گام باشد. اكنون كه روند گام‌های ایران ادامه یافته است به نظر شما چشم‌انداز گام‌های ایران چگونه باید باشد و آیا برای این روند می‌توان انتهایی متصور شد؟
سرعت حركت دولت با سرعت توقعات امثال بنده هماهنگ نیست. من همواره عقیده داشته‌ام دولت باید همان شبی كه ترامپ از برجام خارج شد از توافق خارج می‌شد و برای بازگشت به توافق مذاكره می‌كرد. مرحله‌بندی گام‌ها هم چندان به نفع ایران نیست و ایران با توجه به این‌كه پس از سفر نیویورك روشن شده برجام برای اروپا و آمریكا ارزشی ندارد باید هر چه سریع‌تر یك گام تمام‌كننده بردارد. من توقع دارم گام چهارم این‌گونه باشد، ولی فكر می‌كنم باز هم این اتفاق به طور كامل رخ نخواهد داد. با این حال این روند، روند درستی است و روی محاسبات غرب اثر گذاشته و مرتبا پیشنهادهای آنها را بهتر كرده است. البته عقیده من این است كه این پیشنهادها هرگز به میزانی بهبود پیدا نخواهد كرد كه به لحاظ راهبردی به نفع ایران باشد.
 رهبر انقلاب چندی قبل دستوری به سازمان انرژی اتمی دادند و این سازمان هم فورا درباره اجرای این دستور، اعلام آمادگی كرد. آیا می‌توان بین دستور رهبری و محتوای گام چهارم ارتباطی ایجاد كرد؟
دستور رهبر معظم انقلاب كه به طور علنی هم بیان شد تا برای هیچ كس قابل تخلف و پس گرفتن نباشد، در واقع اعلام سیاست ایران بود مبنی بر این‌كه روند كاهش تعهدات هسته‌ای ادامه خواهد یافت. اروپایی‌ها توقع داشتند با تهدیدی كه در نیویورك مطرح كردند مبنی بر این‌كه اگر ایران گام چهارم كاهش تعهدات را بردارد ممكن است آنها هم از برجام خارج شوند اراده ایران برای برداشتن گام چهارم سست شود. دستور رهبر انقلاب در واقع نشان داد در اراده ایران تغییری ایجاد نشده و ایران از حیث راهبردی از برجام دل كنده است. تا قبل از سفر نیویورك، راهبرد ایران این بود كه به نحوی طرف مقابل را به برجام پایبند كند، اما بعد از سفر نیویورك روشن شده كه برجام ارزش راهبردی خود را برای غرب از دست داده و به همین دلیل راهبرد جدید به عقیده من باید این‌گونه باشد كه ایران دست خود را برای روزی كه برجام به طور كامل از بین می‌رود پر كند.
 تحلیل شما از رفتار اروپا و آمریكا در برابر گام چهارم چیست؟
همان‌طور كه گفتم -و از ابتدا هم تاكید كرده بودیم -هدف اروپا و آمریكا نگه داشتن ایران در برجام و اعمال بیشتر تحریم‌هاست و هرگز به دنبال سبك كردن تحریم‌ها مگر به‌طور كاملا تاكتیكی و مقطعی نخواهند رفت، چرا كه تحریم تنها ابزار واقعی آنها برای مهار قدرت راهبردی ایران در حوزه‌های مختلف است. الان دیگر كاملا روشن است كه اروپا و آمریكا مشتركا در پی كنار گذاشتن برجام و جایگزین كردن آن با یك توافق جدید هستند كه حوزه‌های
 غیر هسته‌ای را هم پوشش بدهد. در این شرایط تعهد ایران به برجام هیچ معنایی ندارد.
 آیا می‌توان این نگرانی را مدنظر داشت كه ممكن است گام‌های ایران هر چه جلوتر می‌رود ضعیف‌تر شده و اثرگذاری آن بر حریف كمتر شود؟
گام‌های ایران ضعیف‌تر نخواهد شد چون بر هم انباشته می‌شود. الان به لحاظ فنی فقط دو حوزه فردو و بازرسی‌ها از برجام باقی مانده كه قاعدتا گام چهارم باید به نوعی ناظر بر آنها باشد. این گام‌ها همدیگر را تكمیل می‌كنند و آن وقت ایران این امكان را پیدا می‌كند كه گام‌های تركیبی و بلندتری بردارد. نقطه نهایی كه خروج فنی كامل از برجام است گزینه‌های بسیار متنوعی به ایران خواهد داد.