آیا حضور پرتعداد چهره های هنری و ورزشی در پیام های بازرگانی به رونق تولید داخلی کمک می کند؟
از آگهی تا آگاهی
دهه 70 بود كه باردیگر پای چهرهها به تبلیغات تجاری باز شد. اولین كسانی كه پا در این عرصه گذاشتند، ورزشكاران به خصوص فوتبالیستها بودند كه دوران طلایی را سپری میكردند و عكسها و پوسترهایشان بیش از امروز دست به دست میشد و هواخواه زیاد داشت. سال 76 بود كه گفتند كریم باقری با تولیدكننده یك محصول بهداشتی قرارداد بسته و همین موضوع با مخالفتهایی همراه شد. بعد از آن بازیگران هم به عرصه آمدند و این اوج با اعلام ممنوعیت فعالیت چهرهها در تبلیغات بازرگانی، فرود و سكونی چند ساله داشت. ممنوعیت تا سالهای پایانی دهه 80 ادامه داشت تا اینكه دوباره ورزشكاران سد را شكستند و یكی از معروفترین آنها، حسین رضازاده با تبلیغ املاك آمد. گفته میشد از اواخر دهه 80 تا اوایل 90، وزارت ارشاد شركت هنرمندان بهویژه بازیگران را در تبلیغات بازرگانی غیرقانونی معرفی كرده است و بر همین اساس، چند سالی از پخش چنین آگهیهایی خودداری و فقط گاهی از صدای آنان در آگهیها بهره برده میشد. ظاهرا در دستورالعمل جدید كه در اردیبهشت آن سال با امضای مدیركل بازرگانی صداوسیما به شركتهای تبلیغاتی ارسال شده، آمده است: «به منظور ارتقای ظرفیت و بهبود سطح كیفی آگهیهای بازرگانی، به اطلاع میرساند استفاده از تصاویر هنرمندان و بازیگران سریالها و انیمیشنهای ایرانی در تولید كالاها و محصولات داخلی حسب نظر اداره كل بازرگانی بلامانع است.» پس از آن دوباره این حضور رونق گرفت؛ حضوری كه همچنان مخالفان زیادی دارد، حتی میان طرفداران این چهرهها. كسانی كه دوست دارند چهره محبوب خود را در قامت بازیگر نقشهای گوناگون ببینند و برایشان همان قهرمان باقی بماند تا چهرهای كه در آگهیهای بازرگانی برای شیر و شامپو تبلیغ میكند. از سوی دیگر، عدهای هم به درآمد حاصل از این كار نگاه خوبی ندارند و دیگرانی هم هستند كه موافقند و با دیدن بازیگری كه مبلغ فلان برند سس یا فرش است، اتفاقا به خرید آن كالا ترغیب میشوند. ناگفته نماند مخالفان هم گاه به صورت ناخودآگاه تحتتاثیر این تبلیغات قرار میگیرند و با حس اعتمادی كه چهره یك فرد مشهور در آنها ایجاد میكند، از خریداران آن كالای بهخصوص میشوند. به هر حال آمار مشخصی از موفقیت یا عدم موفقیت حضور یك هنرپیشه در تبلیغ كالا و خدمات وجود ندارد، اما میتوان فهمید این بهره بردن سودآور بوده كه از آنسوی آبها تا مملكت خودمان باب شده و مانده است. حالا مدتی است این بازیگران از روی تابلوهای عریض و طویل میان اتوبانها به قاب تلویزیون راه یافتهاند و در برخی آگهیهای بازرگانی این رسانه هم حضور دارند. این اتفاق دور از ذهن نبود، چرا كه در دیگر نقاط دنیا هم امری معمول است و در اینجا هم آنچنان كه اشاره شد برای بنگاههای تبلیغاتی، سودآور، اما آنچه مهم است، چارچوبی است كه برای این دست تبلیغات باید در نظرگرفته شود. زیرا چهره آشنا و محبوب میتواند جلب اعتماد بیشتری داشته باشد و از این رو در صورت عدم نظارت بر كیفیت و سلامت آن كالا میتواند نسبت به تبلیغ مشابه زیانبارتر باشد و به وجهه چهره مشهور هم خدشه وارد كند. در ادامه نگاهی به كارنامه برخی از این بازیگران انداختهایم ، با دو نفر از آنان گفتوگو كردیم و از مدیرکل بازرگانی سازمان صدا و سیما چند و چون حضور چهره های مشهور در این آگهی ها را جویا شدیم.
بازیگران: نیما فلاح و سحر ولدبیگی
آثار: باغ سرهنگ، شوخی كردم، رستوران خانوادگی، دختران و... .
مورد تبلیغ: محصول غذایی
این خانواده خوش انرژی سالهاست به واسطه آثار كمدی خود شناخته میشوند. ولدبیگی همان «شادنه» سریال پاورچین است كه كتابگذاری میخواند و با این نقش بیش از دیگر آثارش دیده و به مخاطبان معرفی شد. فلاح را هم مخاطبان با جمله «یهآدامس بخر» میشناسند كه از بخشهای معروف جنگ 77 بود.
بعد از آن هم در آثار دیگری چون «قطار ابدی» و «من نه منم» دیده شد. این دو بازیگر كه تشكیل خانواده دادهاند، مدتی همراه هم در تبلیغات بازرگانی یك محصول غذایی دیده شدند. حضورشان در آگهی تجاری تلویزیونی هم مثل سالها فعالیتشان در حوزه بازیگری بیسروصدا و بیحاشیه بود.
قیمت خان
بازیگر: سروش جمشیدی
آثار: دورهمی، شب عید، تعطیلات دوستداشتنی، سهشو، در حاشیه 2 و... .
مورد تبلیغ: محصول غذایی
این روزها، قیمت برنامه دورهمی پشت تریبون قرار میگیرد و برای یك محصول غذایی تبلیغ میكند.
میشود گفت این بازیگر با این آگهی بازرگانی كه تقریبا هر شب پخش میشود مدت زمانی كه از قاب تلویزیون دور بوده و در نقش تازه دیده نشده را جبران كرده است.
سناریویی كه برای این آگهی نوشته شده، خلاقانه و متفاوت است، یك جور تبلیغ زیرپوستی است كه انتخاب جمشیدی هم با توجه به سابقه كمدیای كه دارد مناسب به نظر میرسد.
بانوی تبلیغ
بازیگر: بهنوش بختیاری
آثار: شبهای برره، خانه به دوش، داراوندار، چاردیواری و...
مورد تبلیغ: كفش
این بازیگر ید طولایی در تبلیغات بازرگانی دارد و تا كنون مدل و مبلغ چند نشان بوده است. این تبلیغات در فضای مجازی، در بیلبوردها و در تلویزیون دیده شدهاند.
بختیاری در تلویزیون در آگهی بازرگانی یك كفش ایرانی با تعدادی كودك حضور داشت و مدتی پیش از آن مدل یك نشان چرم و عطر بود كه ویدئوی تبلیغ عطر با بازی او با انتقادات زیادی همراه بود، انتقاداتی كه نوك پیكان آن غالبا سناریوی این ویدئو را نشانه رفته بود.
شیك
بازیگر: امیرحسین آرمان
آثار: پریا، مرز خوشبختی، كیمیا، كلاهپهلوی، پیدا و پنهان و... .
مورد تبلیغ: پوشاك
امیرحسین آرمان در سینما حضور داشت اما مخاطبان تلویزیون او را با نقش «امیر» در سریال كلاه پهلوی ساخته ضیاءالدین دری شناختند و بعد از آن در دیگر آثار تلویزیونی دیدند. آرمان پیش از این و همچنان در عرصه خوانندگی و مدلینگ هم فعالیت دارد و این روزها، بازیگر تقریبا بیدیالوگ آگهی بازرگانی یك برند كت و شلوار در قاب تلویزیون
است.
فوتبالیست روی صحنه
بازیگر: پژمان جمشیدی
آثار: ساختمان پزشكان، پژمان، دیوار به دیوار، نفس، سالهای ابری و...
مورد تبلیغ: فروشگاه
فوتبالیست بود و بعد از پایان دوران بازیگریاش در مستطیل سبز به قاب جادو آمد و بازیگری در سریالهای تلویزیونی را تجربه كرد. نخستینبار در «پژمان» دیده شد و یك جورهایی نقش خود را ایفا كرد. بعد به سینما و تئاتر هم راه یافت كه این راهیابی مخالفان زیادی داشت.
عدهای حضور او در صحنههای نمایشی گوناگون را به واسطه شهرتی كه از فوتبال كسب كرده بود، میدانستند و تاب نمیآورند. استدلال موافقان هم برای تداوم حضور جمشیدی در این عرصه، استعداد و تواناییای بود كه بیش از زمین چمن به چشم میآمد. جمشیدی حالا برای یك فروشگاه بزرگ تبلیغ میكند و به فعالیتش كه مدتی است بیشتر به سینما و تئاتر معطوف شده، در تلویزیون تازگی بخشیده است. او در این تبلیغ ابتدا با حالت تصنعی رو به دوربین صحبت میكند و با نهیب كارگردان به خود میآید و مقابل دوربین راحتتر حرف میزند.
حاشیهسازان + گاف ها
«موهایت سفید شده است؟ فلان رنگ مو را بخر. پوستت طراوت سابق را ندارد، این برند كرم مشكلت را حل میكند.» این دست تبلیغات را این روزها زیاد میبینید و میشنوید.
تبلیغی كه بازیگران از تجربه شخصی خود در استفاده از فلان محصول آرایشی میگویند و دیگران را هم به استفاده از آن دعوت میكنند. این آگهیها البته با انتقاد و شكایت عدهای كه تاثیر چندانی از این برندها نگرفتهاند، همراه بوده است.
از این دست سوتی ها در آگهی های تجاری که چهره های مشهور در آنها حضور داشتند در این سال ها کم نبوده است، آگهی هایی که بعد از مدتی کاشف به عمل می آید صداقت چندانی نداشته اند و همین دردسرها لزوم دقت بیشتر چهره ها در انتخاب برندی که تبلیغ می کنند را نشان می دهد.
چرا تبلیغات؟
اینكه بازیگران با وجود امكان سوءتاثیر این تبلیغات روی وجهه هنری آنان، همچنان به این كار تمایل دارند، پرسشی است كه میتوان اینگونه پاسخش داد: برخی بازیگران كه به دلایل مختلف كم كار شدهاند، ضمن كسب درآمد از این راه كه غالبا رقمهای بالایی هم دارد، میتوانند تصویرشان را همچنان در اذهان زنده نگه دارند و خود را به مخاطبان و همچنین عوامل سازنده سریالها و فیلمها یادآوری كنند.
بابابزرگ
بازیگر: اردشیر كاظمی
آثار: لیسانسهها، دودكش، پژمان، شمعدونی و... .
مورد تبلیغ: محصول غذایی
ملقب به پیرترین بازیگر ایران است و این روزها 99 سالگی را سپری میكند. او كه چند سالی است در فیلمها و سریالهای تلویزیونی بیشتر دیده میشود، گاهی در تبلیغات بازرگانی هم حضور دارد. نمونه اخیرش را حتما در تبلیغ یك محصول غذایی كه شعارش این روزها حسابی معروف شده، دیدهاید.
دیگر چهرهها
چند سالی است هنرمندان موسیقی و نمایش، مجریان و همچنین ورزشكاران فعالیت بیشتری در عرصه تبلیغات دارند. كسانی چون محمدرضا حیاتی، پژمان بازغی، بهنوش طباطبایی، سام درخشانی، ژیلا صادقی، بهنوش بختیاری، پوریا پورسرخ و... كه بهواسطه حضور در آثار تلویزیونی به شهرت رسیدند یا دیگرانی مثل محمدرضا گلزار، زانیار خسروی، رضا كیانیان، بهرام رادان، نیكی كریمی، سامان گلریز، كارلوس كیروش و... كه فعالیتشان بیشتر در قالب تبلیغات در فضای مجازی، بیلبوردها و... برای كالاهایی چون پوشاك، لوازم بهداشتی و آرایشی، محصولات خوراكی و... است.
تبلیغات و فرش را دوست دارم!
زمانی كه پژمان جمشیدی در تیم پرسپولیس بود، هیچكس این تصور را نداشت كه وی روزی سر از دنیای بازیگری در بیاورد و آن قدر هم در این دنیا فعال شود كه حتی شهرتش از دنیای فوتبال هم فراتر رود. اما این اتفاق خوب برای جمشیدی رقم خورد و به مرور كارگردانان متفاوت در حوزه تئاتر، تلویزیون و سینما سراغ او آمدند.
البته او بیشتر نقشهای كمدی بازی میكند، اما هرازگاهی هم نقشهای جدی را تجربه كرده است. حال او یك بازیگر كاركشته است كه كارنامه رنگارنگی هم در كارهای نمایشی دارد.
او در كنار بازیگری وارد كار تبلیغات تلویزیونی و شهری هم شده است و یكی از فروشگاههای فرش را تبلیغ میكند. البته او به دلیل اینكه سر صحنه بازی بود، گفتوگوی كوتاهی انجام داد.
فكر میكردید روزی وارد دنیای بازیگری شوید؟
همه آدمهای جهان به فوتبالیست شدن و بازیگر شدن علاقه دارند، ولی من هیچ وقت فكر نمیكردم بازیگر بشوم. البته تئاتر را خیلی دوست داشتم تا اینكه فعالیتم را در بازیگری شروع كردم.
البته فوتبالیست زمانش برای بازی محدود است و یك روز تمام میشود، اما بازیگری اینطور نیست و شما تا زمانی كه حس و حال دارید و انرژی بازی كردن در وجودتان هست، میتوانید بازی كنید.
ضمن اینكه در بازیگری میتوانید نقشهای مختلف را از جوان گرفته تا پیر را بهواسطه گریمهای متفاوت بازی كنید و همین جذابیت كار است. خوشحالم كه حالا بازیگر هستم.
چطور وارد كار تبلیغ شده و الان مبلغ یكی از فروشگاههای فرش شدهاید؟
راستش من تبلیغ را دوست دارم و به خاطر علاقهای كه داشتم كار تبلیغ هم شروع كردم و دلم میخواست این كار را هم تجربه كنم.
چرا فرش را انتخاب كردید و به سمت محصول دیگری نرفتید؟
شاید متعجب شوید، اما من فرش را دوست دارم و به فرش علاقهمندم. به همین دلیل تبلیغ فرش را انتخاب كردم.
صداهای آشنا
هنرمندانی مثل آتیلا پسیانی، چنگیز جلیلوند، پوریا آذربایجانی و كیكاووس یاكیده از جمله كسانی هستند كه گرچه تصویرشان را در آگهیهای تجاری نمیبینیم اما صداهایشان را روی تبلیغ محصولات و خدمات از تلویزیون شنیدهایم.
جلیلوند، دوبلور قدیمی سینما و تلویزیون پس از سالها دوری از هنر و زندگی در كشوری دیگر به ایران بازگشت و فعالیتش را از سر گرفت، فعالیتی كه به صداپیشگی محدود نماند و به بازیگری در سینما و تلویزیون هم رسید.
آذربایجانی هم، كارگردان سینما و تلویزیون است كه صدای خوبی دارد و به همین خاطر گاهی در برنامه رادیو هفت متن میخواند و گاه صدایش را در دیگر برنامهها از جمله آگهیهای تجاری شنیدهایم.
در میان لیست بلندبالای چهرههایی كه تصویرشان به عنوان مدل تبلیغات تجاری دیده شده است، ركورددارانی هستند كه حضورشان پررنگتر است و كالا و خدمات متفاوتی را تبلیغ میكنند. ازجمله:
سام درخشانی: فروشگاه زنجیرهای خودرو / لوازم تحریر / تور خارجی
بهرام رادان: چرم / عطر
بهنوش بختیاری: عطر / چرم / كفش
محمدرضا گلزار: نوشیدنی / محصول بهداشتی /مجتمع تفریحی
آن طرف دنیا
تبلیغات چهرههای هنری و ورزشی در بسیاری از كشورها از سالهای دور رایج بوده و هست و بیش از ایران برای همگان جا افتاده است. چهرههایی از هالیوود و بالیوود در این زمینه فعالیت میكنند و تصویر آنها چه در تبلیغات تلویزیون و چه در بیلبوردهای خیابانی دیده میشود كسانی چون جورج كلونی، آندره آغاسی و كریستیانو رونالدو از جمله مدلهای تبلیغاتی هستند كه تصویرشان را در برخی آگهیهای تلویزیون خودمان هم دیدهایم و البته تصویر بعضی بازیکنان تیم رئال مادرید همین حالا هم در میدان هفتتیر خودنمایی میکند.
-
برای كودكان زیر یك سال چه اسباببازیای بخریم؟
-
سبقت سندرز از بایدن و ترامپ
-
یارانههای بنزینی به مقصد رسید؟
-
از آگهی تا آگاهی
-
حالا نوبت دولت است
-
رادیو همچنان مظلوم است
-
بیم و امید تئوریک در حاشیه بزرگراه چمران
-
سهمیهبندی اطلاعات!
-
آن روی سیاه برف
-
تعویض 3 میلیون دلاری؟!
-
یارانههای بنزینی به مقصد رسید؟
-
خلف وعده دولتمردان