درخت، خانه من است

كودكان نقاش كانون پرورش فكری در یك جشنواره ژاپنی درخشیدند و تصویر متفاوتی از محیط‌زیست ارائه كردند

درخت، خانه من است

محیط‌زیست من اینجاست. فارغ از درخت‌هایش، فارغ از حضور آب و زمین و آسمان، آدم دارد؛ آدم‌هایی كه اگر نباشند حتما درخت‌ها و زمین و ابر هم تنها می‌مانند. اینها را می‌شود در نقاشی‌هایی كه بچه‌های ایرانی با موضوع محیط‌زیست راهی جشنواره «جی كیو ای» در كشور ژاپن كرده‌اند، تماشا كرد. هر چند برای ما آدم بزرگ‌ها اغلب محیط‌زیست یادآور فضای كوه و درخت و جنگل و بیابان است، اما بچه‌ها ظاهرا درك كامل‌تری از آن دارند و با كنار هم قرار دادن انسان و محیط اطرافش یادآوری می‌كنند طبیعت هم با حضور و وجود انسان معنای كامل‌تری پیدا می‌كند. آنها هم آدم‌ها را می‌خواهند و هم جنگل‌ها را.

 درخشش كانونی‌ها در ژاپن
كانون پرورش فكری برای خیلی از كودكان و نوجوانان سابق و آدم بزرگ‌های حالا بسیار جذاب است. هم هنرمندان بسیاری تا امروز درباره پیشینه شكل‌گیری شخصیت‌شان در سایه فعالیت‌های كانون حرف زده‌اند و هم خیلی از ما تجربه لحظه‌های خوشی را در آن داشته‌ایم، آن‌قدر كه همین دیروز موقع نوشتن گزارش، همكارانمان هم از شنیدن نامش لبخند به لب آوردند و محمد‌صادق علیزاده، دبیر گروه هم یادآوری كرد اولین فعالیت‌های فرهنگی‌اش در سنین كودكی در كانون شكل گرفته و هنوز هم با همان حال خوش آن سال‌ها در عرصه فرهنگ فعالیت می‌كند یا ساناز قنبری، خبرنگار سینمایی‌مان كه اولین جرقه‌های علاقه‌مندی‌اش به هنر را در تئاترهای كانون پیدا كرده است و... .
خب حالا ربطش به ماجرای نقاشی‌های كودكان ایران و موفقیتش در جشنواره ژاپنی در چیست؟‌ در این‌كه «جی كیو ای» چیست؟ الان برایتان می‌گویم. كودكان و نوجوانان ایرانی هم مانند بسیاری از هم‌سن و سالانشان در سراسر دنیا برای جشنواره «جی كیو ای» نقاشی كرده‌اند، اما از بین ۱۴ هزار و ۲۰۹ اثر رسیده از ۹۸ كشور جهان، چهار نفر از اعضای مراكز فرهنگی هنری كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان موفق به دریافت جایزه شده‌اند. كانون هنوز هم بلد است برای بچه‌ها پناه باشد و رویاهای كودكانه‌شان را جان بدهد. هنوز هم بلد است كمكشان كند رنگ‌های تازه‌ای را برای جهان خاكستری كه در آن زندگی می‌كنیم، كشف كنند و دنیا را به تحسین وا دارند. كانون هنوز می‌درخشد و می‌درخشاند، مگر این اتفاق كمی است؟
 شمالم تا جنوبم عشق
چهار برگزیده ایرانی از چهار مركز استانی كانون توجه چشم بادامی‌ها را به خود جلب كرده‌اند. نازنین یزدی ۱۰ ساله از مركز فرهنگی هنری كانون بافت استان كرمان، مهدیه جعفرپور ۱۱ ساله از مركز فرهنگی هنری شماره ۲ كانون اردبیل و ثمین محجوب ۱۰ ساله از مركز فرهنگی هنری شماره یک كانون كرمانشاه موفق به كسب جایزه اول بخش بین‌الملل و پریا طلوعی ۱۴ ساله از مركز فرهنگی هنری كانون بندر انزلی استان گیلان موفق به دریافت دیپلم افتخار بخش بین‌الملل این دوره از مسابقه شده‌اند. بچه‌هایی كه از پایتخت و كلانشهرها دورند  این را می‌توان در تصاویری كه با رنگ‌های جاندار هم روایتش كرده‌اند، تماشا كرد. دو استان شمالی البته یكی در شمال كشور و دیگری شمال غربی و دو استان مركزی و تقریبا واقع در جنوب ایران، یزد و كرمان نگاه بچه‌های جغرافیای خاص و متفاوت ایران را نشان می‌دهند.
نكته جالب‌تر را هم می‌توان در این دید كه هر چهار برگزیده دخترانی هستند كه رنگ‌ها و تصاویری را خلق كرده‌اند كه محیط انسانی و طبیعی با هم و در كنار هم زیبا می‌شوند و معنی پیدا می‌كنند.
 زندگی با طبیعت
بچه‌ها با طبیعت زندگی را می‌آموزند. همان‌طور كه انسان‌های نخستین هم كنار طبیعت بزرگ شدند و زیستن را رفته‌رفته یاد گرفتند. هر جا آدمیزاد به طبیعت نزدیك‌تر است، حیرت‌هایش عمیق‌تر و جهان‌بینی‌اش زیباتر، مگر نه این‌كه پیامبران هم چوپانی می‌كرده‌اند؟
اگر مسؤولان كانون محیط‌زیست به روایت بچه‌های كلانشهرها را منتشر كنند، احتمالا محیط‌زیست معنای متفاوتی در كارهایشان خواهد داشت. محیط‌زیست می‌شود پاركی كه اگر فرصت شود دمی در آن بازی كنند و تفریح، محیط‌زیست برای كودكان آپارتمان نشین احتمالا بخشی از زندگی است، نه تنیده شده با آنچه كه می‌گذرانند... .
در نقاشی‌های بچه‌ها طبیعت ماییم و ما طبیعت، هر دو جزئی از یكدیگریم. از هم جدا نیستیم و وقتی با هم یكی باشیم، می‌توانیم مراقب هم باشیم. انسان، گیاه و حیوان با هم هیچ فرقی ندارند و هر سه مكمل یكدیگرند و این همان نگاهی است كه جهان امروز برای داشتنش و حفاظت از محیط‌زیست تلاش می‌كند. كاش دنیای بچه‌های امروز، دنیای آدم بزرگ‌های فردا را متفاوت از امروز بسازد.


نازنین یزدی
 ده ساله - بافت ــ كرمان
جایزه اول بخش بین‌الملل جشنواره
در نقاشی نازنین، انسان در محیط‌زیست زندگی می‌كند. زن‌های بزرگ بالای صفحه نقاشی حضور مهم و پررنگ زنان را نشان می‌دهد. آدم‌ها شاد هستند و پدر و پسر پشم گوسفندها را می‌تراشند و زنان دیگر، گوشه و كنار كادر مشغول كارند. یكی قالی می‌بافد، دو نفر دیگر مشغول رنگ كردند نخ‌ها هستند و همه در پناه مادر بزرگ‌تری به نام طبیعت زندگی می‌كنند. برای نازنین، انسان و طبیعت دو مقوله جدا از هم نبوده و  در هم تنیده‌اند، درست مثل نخ‌هایی كه در  نقاشی می‌چرخند و همه اجزای نقاشی را و جهان ذهنی دخترك ده ساله را به هم پیوند می‌دهد.


ثمین محجوب
۱۰ ساله - كرمانشاه
جایزه اول بخش بین‌الملل
تماشای نقاشی ثمین از نزدیك حال خوشی دارد. در جهان كودكانه او خربزه كیلویی 400 تومان است و كدو حلوایی كیلویی 800 تومان. اصلا برای آدم بزرگ‌ها كه قیمت‌ها در حال بلعیدنمان هستند، نگاه کردن به این نقاشی رویاپردازی شیرینی است دیگر... در نقاشی ثمین هم، محیط‌زیست یك مركز خرید محلی است كه در آن مردم در حال خرید میوه و سبزیجات هستند. اما محیط زندگی این دخترك و نگاهش به آدم‌های اطرافش هم نكته جالبی است. زنی با چادر آن دورترها ایستاده در آستانه ورودی خاكی رنگ و كمی جلوتر مردی روی ویلچر. انگار رگه‌های جنگ بعد از گذر سال‌های بسیار هنوز هم در ذهن كودكان منطقه كه دركی از جنگ نداشته‌اند زنده است.


پریا طلوعی
 ۱۴ ساله -  گیلان
دیپلم افتخار بخش بین‌الملل
نقاشی پریا تمام آن تصویری است كه ما از شمال داریم. نقاشی طبعا به سبب بالاتر بودن سنش نمود عینی و واقعی بیشتری دارد، اما در این كار هم می‌بینیم انسان و طبیعت چگونه در هم تنیده شده‌اند و همزیستی دارند. مهربانی و سخاوت انسان و طبیعت نسبت به یکدیگر در این  خطه از ایران به‌خوبی در نقاشی قابل مشاهده است .


مهدیه جعفرپور
 ۱۱ ساله - اردبیل
جایزه اول بخش بین‌الملل جشنواره
فرش‌ها و دیوارها انگار زمین و جنگلند. بخاری گوشه خانه روشن است و آدم‌ها در رفت و آمدند. دست پدربزرگ و تسبیحش توی كادر هستند. آدم‌ها به هم میوه تعارف می‌كنند و در حال همكاری‌اند. شاید در اهر نقاشی مهدیه هیچ ارتباطی با محیط‌زیست نداشته باشد، اما او تمام آنچه را یك نوجوان برای زیست در محیط نیاز دارد، به نمایش گذاشته است. مهربانی، عشق و بازگشت تمام رنگ‌های رفته از زندگی‌های شلوغ امروز را می‌توان در كادر نقاشی این نوجوان مشاهده كرد. رنگ‌ها و نقش‌هایی که حتی روی لباس‌های آدم‌های نقاشی هم حضور پررنگی دارند.