كنفرانس بین‌المللی رباتیك و مكاترونیك از مهم‌ترین رویدادهای رباتیك كشور است كه امسال نیز با استقبال خوبی از سوی محققان روبه‌رو شده بود.
دكتر علی‌اكبر موسویان، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیرالدین طوسی و دبیر این كنفرانس علت این استقبال را سطح بالای علمی این كنفرانس برشمرد و توضیح داد: «امسال دبیرخانه كنفرانس 170 مقاله دریافت كرد كه پس از عبور از مرحله داوری مقالات
 54 مقاله برای ارائه شفاهی و 65 مقاله برای ارائه در قالب پوستر انتخاب شدند كه همگی نوآورانه و پیشرو بودند. از آنجا كه مقالات ارائه شده در این كنفرانس هرسال در پایگاه علمی IEEE نمایه می‌شود، در دسترس تمام محققان این حوزه در سراسر دنیا قرار خواهد گرفت. بنابراین شركت در این كنفرانس اثربخشی مشابهی نسبت به سایر كنفرانس‌های بین‌المللی حوزه رباتیك برای محققان داخلی فراهم می‌كند. این موضوع نه‌تنها به اعتبار این كنفرانس افزوده است بلكه در شرایط كنونی كه به دلیل مشكلات اقتصادی ناشی از تحریم‌ها امكان تأمین هزینه برای شركت در كنفرانس‌های خارج از كشور برای بسیاری از محققان و دانشجویان فراهم نیست، امكان شركت در گردهمایی موثری در داخل كشور با امتیازی مشابه و تقریبا بدون هزینه را ایجاد می‌كند.»
وی در خصوص حضور شركت‌كنندگان بین‌المللی در كنفرانس امسال می‌افزاید: «در این کنفرانس شركت‌كنندگانی از كشورهای تركیه و لبنان نیز حضور داشتند. البته تعداد شركت‌كنندگان خارجی كه مقالات خود را به دبیرخانه ایكرام ارسال كردند بیشتر بود اما به دلیل شرایط ایجاد شده در ارتباطات بین‌المللی كشور در پی تحریم‌های ناجوانمردانه آمریكا برخی از آنها از شركت در همایش امتناع كردند و در مجموع تعداد مهمانان خارجی این دوره كنفرانس از سایر دوره‌ها كمتر بود.»
نمایشگاه خلاقیت نیز امسال با حضور 34تیم دانشجویی و دانش‌آموزی از رونق خوبی برخوردار بود. برخی از ربات‌های بخش دانشجویی نمایشگاه نمونه‌ ارتقایافته ربات‌هایی بود كه در نمایشگاه سال‌های گذشته با آنها آشنا شده‌بودیم، اما بیشتر آنها ایده‌های خلاقانه جدیدی بودند كه به‌تازگی رونمایی شده بودند یا در مرحله تحقیق و توسعه قرار داشتند. بخش دانش‌آموزی نیز مانند سال‌های گذشته شلوغ و پر از ایده‌های كوچك و بزرگ بود و دانش‌آموزان با اشتیاق فراوان سازه‌هایشان را به بازدیدكنندگان معرفی می‌كردند.
دكتر پیام زرافشان، عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران و مسؤول نمایشگاه خلاقیت درخصوص نحوه داوری بخش نمایشگاه به جام‌جم گفت: «در طول دو روز برپایی نمایشگاه هر یك از تیم‌ها سازه‌های خود را بر اساس معیارهایی چون ایده، خلاقیت، كارایی و عملكرد ارائه کردند و ضمن تقدیر از تیم‌های برتر، در صورت امكان مورد حمایت قرار  می‌گیرند.»
وی درخصوص موضوع در نظرگرفته شده برای نمایشگاه امسال افزود: «در سال‌های ابتدایی برای این بخش كنفرانس معمولا موضوع انتخاب می‌شد كه كمی كار محققان را محدودتر می‌كرد اما در چند سال اخیر برای بازتربودن دست محققان در ارائه دستاوردهایشان و بالارفتن خلاقیت، موضوع مشخصی برای شركت در نمایشگاه مشخص نشد. امسال ربات‌های متنوعی در حوزه‌های مختلف كشاورزی، پزشكی، عمران و ... در بخش دانشجویی و همچنین ربات‌های متنوعی در بخش دانش‌آموزی از ربات‌های همیار در خانه مانند ربات آشپز و میوه شوی تا ربات‌های سرگرمی،كشاورزی و سایر خدمات شهری در معرض نمایش بازدیدكنندگان قرار گرفت كه برخی از آنها ایده‌های كاملا دست اولی دارند.»



استامبولی ربات‌پز!
ربات آشپز در بخش دانش‌آموزی با توجه به عملكردی كه داشت توجه بسیاری از بازدیدكنندگان را به خود جلب كرد. برادران دوقلو، محمدباقر و علیرضا عیسی‌خانی تولیدكنندگان این ربات هوشمند می‌گفتند این ربات قادر است زمانی كه شما خارج از منزل هستید و با آن تماس می‌گیرید با مواد اولیه‌ای كه از قبل در اختیارش گذاشته‌اید در عرض 30 دقیقه برایتان استامبولی بپزد! محمدباقر درخصوص نحوه عملكرد این ربات به جام‌جم می‌گوید: «این ربات تمام‌خودكار است و با حسگری كه در آن كارگذاری شده به محض برقراری تماس، آشپزی را آغاز می‌كند و تمامی مراحل پخت را به صورت تمام خودكار انجام می‌دهد؛ فقط كافی است مواد اولیه شسته شده و خرد شده را در مخزن‌های تعبیه شده قرار دهید و به ربات پیام آغاز كار را بدهید.» علیرضا در مورد نحوه پخت غذا می‌افزاید: «پس از آماده كردن مواد در قابلمه، ربات به صورت خودكار اجاق را روشن کرده و در نهایت پس از پایان پخت آن را خاموش می‌كند.»

میوه‌ پاك‌كن خودكار
رادین شهروز نیز با ربات میوه پاك‌كن به بخش دانش‌آموزی نمایشگاه خلاقیت آمده بود؛ رباتی كه با كمك حسگر پرتو فروسرخ پس از قرارگیری میوه در محفظه مورد نظر پیام جاری ‌شدن آب را صادر می‌كرد و پس از ورود آب به دستگاه، حسگرهای دیگر فرمان چرخش میوه را می‌دهد و در نهایت ابزارهای فومی قرار گرفته در اطراف میوه با حركت لغزشی خود میوه را می‌شوید. به گفته رادین، این ربات كه با باتری كار می‌كند، در ده ثانیه می‌تواند یك سیب یا پرتقال را با مقدار آب كمتری نسبت به حالت شستن با دست بشوید.


التیام درد كودكان با ربات‌های سخنگو
استفاده از ربات‌های اجتماعی برای تعامل با كودكان بیمار در محیط‌های درمانی و بیمارستانی از پرطرفدارترین كاربردهای ربات‌های تعاملگر با انسان به‌شمار می‌رود. در گزارش مفصلی كه در این رابطه در 11 تیر 98 در همین صفحه چاپ شده بود فیل مهربان و دوست‌داشتنی به نام «مایا» نیز معرفی شده بود كه در آن تاریخ در گروه تحقیقاتی دكتر مقداری به تازگی رونمایی شده بود. این فیل مهربان نیز به همراه دوستان دیگرش ربات‌های اجتماعی آرش 1 و 2 و رسا به نمایشگاه خلاقیت هفتمین دوره ایكرام آمده بود تا به رقابت با ربات‌های گوناگون حاضر در این نمایشگاه بپردازد.
به گفته الهام رنجكار از دانشجویان همكار در پروژه ربات عروسكی مایا، این ربات به دلیل توانایی گوش دادن، صحبت كردن، درك احساسات و تكان دادن قسمت‌های مختلف بدنش در بررسی‌های صورت گرفته در محیط بیمارستان توانسته ارتباط موفقی با كودكان برقرار كند. در تحقیقی میدانی حضور این ربات در هنگام تزریق به كودكان توانسته حدود 50 درصد احساس ناراحتی و درد را كاهش دهد. همچنین در بررسی دیگر مایا به عنوان هم‌بازی كودكان مبتلا به اوتیسم به تسهیل روند آموزش زبان كمك كرده و رضایت بالایی از سوی كودكان و والدین به دست آورده است. همچنین مایا با برقراری ارتباط دوستانه با كودكان بستری در بیمارستان با خواندن شعر و داستان نیز آرامش كودكان در محیط بیمارستان را به صورت قابل توجهی افزایش داده است. مایا با توجه به قابلیت درك حالت چهره می‌تواند اطلاعات روزانه‌ای را از وضعیت كودك به كادر درمانی بیمارستان نیز گزارش دهد. رنجكار در ادامه افزود:«نسخه جدید این ربات قرار است بی‌سیم شود تا كودك به آسانی بتواند آن را جابه‌جا كرده و در هر مكانی قرار دهد. همچنین قابلیت تعویض سر و لباس عروسك برای تبدیل شدن به حیوانات مختلف نیز قرار است به قابلیت‌های نسخه نهایی مایا افزوده شود.»


تصفیه هوای هوشمند
از دیگر طرح‌های جالب و كاربردی نمایشگاه بخش دانشجویی، صفحه گیاهی هوشمندی بود كه گروهی از دانشكده كشاورزی دانشگاه تهران عرضه كرده بودند. این سازه با قرارگیری در نمای ساختمان، علاوه بر ایجاد زیبایی بصری، عملكرد مطبوع كردن هوای داخل آپارتمان را برعهده می‌گیرد و به این ترتیب منازل را از نیاز به سیستم‌های تهویه هوای گرم و سرد بی‌نیاز می‌كند. در این محفظه بر اساس میزان و جهت تابش نور خورشید و اقلیم منطقه و همچنین گیاهان منتخب ناسا برای تصفیه هوا، گیاه مناسب قرار داده می‌شود. این صفحه به صورت هوشمند میزان نور، رطوبت و آبیاری گیاه را تنظیم می‌كند. از سوی دیگر با كمك حسگرهای سنجش اكسیژن و دمای هوا كه در فضای آپارتمان قرار می‌گیرد، در زمان مورد نیاز هوای پراكسیژن تولیدشده در محفظه گیاهی به داخل آپارتمان دمیده می‌شود. همچنین در مواقعی كه هوای داخل آپارتمان‌ها كیفیت مناسبی دارد، این صفحه به تصفیه هوای شهر مشغول می‌شود.


کمک‌درمانگر بیماران ضایعات نخاعی
یكی از پرمخاطب‌ترین كاربردهای علم رباتیك، توسعه ربات‌های پزشكی است  که عملكرد مؤثری در تشخیص و تسریع روند درمان بیماری‌ها دارد. یكی از ربات‌های پزشكی این نمایشگاه نیز میز رباتیك هوشمندی برای تسریع بهبود بیماران ضایعه نخاعی فوقانی بود كه جمعی از دانشجویان دانشكده مكانیك دانشگاه صنعتی شریف تولید كرده‌اند. این محصول به نحوی طراحی شده است كه بیمار پس از بستن بخش پوشیدنی دستگاه به دستش، با انجام بازی‌های ویدئویی خاصی، دامنه، دقت و كنترل حركت دست را می‌تواند طی جلسات درمانی به مرور افزایش دهد.
به گفته اسماعیل محمدی، كارشناس بخش مكانیك این ربات، دقت بالای این دستگاه كمك می‌كند تا حتی كوچك‌ترین تغییرات در روند بهبودی بیمار با تحلیل كاملا علمی مشخص شود و در اختیار درمانگر قرار بگیرد. این موضوع علاوه بر این كه به درمانگر برای بهبود برنامه درمانی متناسب با وضعیت بیمار كمك می‌كند، به بیمار نیز انگیزه بیشتری برای ادامه تمریناتش می‌دهد زیرا متوجه اثربخشی تمریناتش خواهد شد.
برای طراحی و ساخت این میز هوشمند حدود یك سال و نیم زمان صرف شده و حدود شش ماه نیز مرحله تحقیق و توسعه را پشت‌سر گذاشته است و در حال حاضر نمونه نیمه‌صنعتی آن تولید شده كه در انتظار اخذ مجوزهای لازم از سوی وزارت بهداشت است تا با هزینه‌ای بسیار پایین‌تر از نمونه مشابه خارجی در اختیار مراكز درمانی قرار بگیرد.


پیام «رسا» برای كودكان ناشنوا
ربات اجتماعی دیگری كه از گروه تحقیقاتی دكتر مقداری در این نمایشگاه شركت كرده بود، ربات «رسا» بود كه می‌تواند با استفاده از زبان اشاره با ناشنوایان ارتباط موثری برقرار كند. رسا اولین رباتی است كه برای آموزش زبان ناشنوایان به كودكان در دنیا تولید شده است. این ربات علاوه‌بر استفاده از دست‌ها برای نشان دادن زبان اشاره، قابلیت تكان دادن لب‌ها را برای ایجاد امكان لب‌خوانی كه بخشی از زبان اشاره را تشكیل می‌دهد نیز دارد.
رسا در كنار قابلیت تشخیص حالت چهره افراد، قابلیت تعامل فعال نیز دارد؛ یعنی می‌تواند فرد مورد نظرش را شناسایی و در محیط او را دنبال كند. به گفته زینب رخی، دانشجوی كارشناسی ارشد همكار در تولید این ربات، رسا در حال حاضر فقط بر اساس برنامه مشخص شده صحبت می‌كند، اما در ادامه قرار است توانایی آموزشی تطبیقی هوشمند نیز به آن اضافه شود تا بتواند بر اساس پیشرفت كودك برنامه آموزشش را تنظیم كند. نمونه اولیه رسا در حال حاضر آماده بررسی بر روی كودكان ناشنوا با همكاری انجمن ناشنوایان است تا كارایی عملكرد آموزشی آن در تعامل با این كودكان مورد آزمون قرار بگیرد.