هرسال به معوقات مالیاتی اضافه می‌شود
علی‌عسگری، رئیس‌كل اسبق سازمان امور مالیاتی در این خصوص گفت: نمی‌شود به ضرس قاطع گفت كه اعداد اعلام شده در خصوص مالیات‌های معوق درست است یا خیر. ولی بخش زیادی از این مالیات‌ها، جریمه‌های صادر شده است و بخشی از این معوقات كه شامل جریمه نمی‌شود هم جزو معوقاتی است كه از سال‌های گذشته به دلایل مختلف از جمله قابل احصا و شناسایی نبودن مؤدیان و فوت برخی دیگر جمع شده است، بنابراین تصوری كه در بین مردم و كارشناسان وجود دارد كه اگر دولت این معوقات مالیاتی را بگیرد تمام مشكلات مالی‌اش حل می‌شود، اشتباه است.
رئیس‌كل اسبق سازمان امور مالیاتی اظهار کرد: هر سال بخشی از معوقات توسط دولت گرفته می‌شود، ولی دوباره بر میزان معوقات مالیاتی اضافه می‌شود چون معوقات به صورت جریانی بوده و ثابت نیستند، با این حال اهتمام وزارت اقتصاد و سازمان مالیاتی این است كه هر چه زودتر بخشی از معوقات را كه قابل وصول است (با بخشودگی جرائم، شناسایی و تخفیف به مؤدیان) اخذ كنند.
عسگری گفت: این معوقات هم شامل اشخاص حقوقی است و هم اشخاص حقیقی، اگر مربوط به اشخاص حقیقی باشد معمولا صاحبان كارخانجات و كارگاه‌هایی هستند كه ورشكسته شده‌اند و الآن غیرفعال هستند و امكان پرداخت برای آنها فراهم نیست ولی برخی شركت‌ها در حال حاضر فعال هستند و پرونده آنها در دادگاه است و به‌خاطر این كه سهامداران با هم اختلافات مالی دارند، فعالیت اقتصادی‌شان تعطیل شد و صاحبان آنها اختلافات دعاوی و قضایی با هم دارند، بنابراین طیف این افراد خیلی متنوع و متعدد است و در طبقه‌بندی خاصی نمی‌توان آنها را گنجاند.
وی در ادامه تصریح كرد: برخی از آنها نیز شركت‌های صوری و كاغذی هستند كه به صورت غیرقانونی ایجاد شده و فعالیت كوتاه‌مدت 6 ماهه تا یک‌ساله را شروع كرده و بعد آن را رها كردند و حتی در وضعیت فعلی جا و مكان این شركت‌ها غیرقابل شناسایی است و صاحبان آن رفته‌اند به دنبال یك شركت دیگر و یك فعالیت دیگر و مكانشان را تغییر داده‌اند.
رئیس‌كل سابق سازمان امور مالیاتی در پایان در پاسخ به این سؤال كه چرا دولت‌ها اهتمام زیادی به بازپس‌گیری معوقات مالیاتی ندارند، اذعان كرد: اتفاقادولت‌ها و سازمان مالیاتی فشار زیادی برای بازپس‌گیری این مالیات‌ها معوق آورده و توانسته‌اند بخشی از این مالیات‌ها را بازپس‌گیری و درآمدی برای خودش ایجاد كنند، به طوری كه بخشی از درآمدهای مالیاتی وصول‌شده در سنوات گذشته از این مالیات‌های معوق است.


بخشی عظیمی از معوقات مالیاتی غیرقابل وصول است
محمدهادی سبحانیان، كارشناس امور مالیاتی و بودجه‌ای در خصوص میزان معوقات مالیاتی در كشور گفت: بخش عظیمی از مالیات معوق اشخاص حقوقی مربوط به صندوق توسعه ملی است كه در این زمینه بین نهادهای ذی‌ربط
از جمله سازمان امور مالیاتی و صندوق توسعه ملی اختلاف وجود دارد كه آیا این مالیات به طور كلی پرداخت بشود یا خیر.
وی افزود: سازمان امور مالیاتی بارها اعلام كرده كه بخش زیادی از مالیات‌های معوق غیرقابل وصول است، اما بخش دیگری از این مالیات‌ها مربوط به كارت‌های بازرگانی است كه چون این كارت‌ها به صورت قاعده‌مند به متقاضیان اعطا نشده است، فعالان اقتصادی به نام روستاییان و... چندین كارت بازرگانی گرفته‌اند و مالیات مربوطه را پرداخت نكرده‌اند، به همین دلیل بسیاری از بدهكاران مالیاتی عمدتا پیرزن یا پیرمردهای روستایی هستند كه بنیه مالی هم ندارند تا بخواهند مالیات از آنها اخذ شود. سازمان امور مالیاتی باید در زمینه معوقات مالیاتی با كمك رسانه‌ها شفاف‌سازی كند كه كدام دستگاه‌ها و اشخاص حقوقی معوق مالیاتی دارند تا زمینه بازپس‌گیری مالیات از این اشخاص حقوقی فراهم شود.
سبحانیان تصریح كرد: به نظر می‌رسد كه باید برای بازپس‌گیری مالیات‌های معوق مكانیسم‌های تشویقی یا ضمانت اجرایی نسبتا خوبی گذاشته شود تا سازمان مالیاتی ترغیب شود و به سمت بازپس‌گیری این معوقات حركت كند.
وی افزود: مثلا بهتر است بخشی از پاداشی كه سازمان امور مالیاتی از ماده 217 قانون مالیات‌های مستقیم به صورت درصدی دریافت می‌كند را منوط به وصولی سازمان از محل این معوقات مالیاتی كنیم، از طرفی مكانیسم تنبیهی هم باید باشد به این صورت كه این پاداش تنها مثلا تا سقف وصولی 50 هزار میلیارد تومان پرداخت شود.


علت افزایش معوقات مالیاتی در سال‌های اخیر
 حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو كمیسیون برنامه و بودجه در گفت‌وگو با راه دانا در خصوص معوقات مالیاتی و رقم بالای آنها در كشور گفت: اخیرا اعلام شده كه معادل نصف بودجه كشور معوقه مالیاتی وجود دارد كه یك‌سوم این معوقات مربوط به صد نفر است.وی در ادامه افزود: در كشور هیچ‌گونه خلأ قانونی و... برای وصول مالیات وجود ندارد و این حجم معوقه ناشی از اجرای غلط اخذ مالیات در كشور است. دولت كار خود را در زمینه اخذ مالیات به‌موقع انجام نداده است.عضو كمیسیون برنامه و بودجه با انتقاد از رویكرد دولت در اخذ مالیات گفت: از سال گذشته تاكنون دولت در خواب بوده است و به فكر یافتن یا بررسی راه‌كار جدید برای دریافت معوقات مالیاتی از جمله بدهكاران مالیاتی نبوده است.
حاجی دلیگانی ضمن بیان این‌كه دولت حتی اصلاح ساختار بودجه را هم به مجلس نیاورد و انجام نداد تصریح كرد: ظاهرا دولت حل مشكلات كشور را به دست زمان سپرده است تا این‌كه به مرور زمان كشور روز به روز به صورت گرانتری اداره شود و طبیعتا تا آن موقع مشكلات فراوانی برای كشور به وجود خواهد آمد.
وی در ادامه تأكید كرد: این میزان از معوقه مربوط به سال‌های اخیر بوده و همتی برای وصول آنها نشده است و همه این معوقات مالیاتی مربوط به دولت یازدهم و دوازدهم بوده كه خود دولت متولی وصول آنها بوده است.
حاجی دلیگانی در پایان تأكید كرد: آنچه كه مشخص بوده فرار مالیاتی افرادی است كه دولت نه حاضر است اسامی آنها را منتشر كند و نه توانایی اخذ مالیات از آنها را دارد.



رشد عجیب معوقات مالیاتی در سال‌های اخیر
 در اسفند 1393 علی‌عسگری، رئیس وقت سازمان امور مالیاتی كشور درباره رقم معوقات مالیاتی گفت: ۱۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان رقم معوقات مالیاتی است كه ۶۰ درصد این مبلغ جریمه و ۴۰ درصد اصل مالیات است و ما برخی از این جریمه‌ها را می‌بخشیم.
 ۶۰ درصد این بدهی‌ها هم مربوط به استان تهران است.
اما یك سال بعد اسفند سال 1394 سیدكامل تقوی‌نژاد، رئیس وقت سازمان امور مالیاتی كشور رقم معوقات مالیاتی را صد هزار میلیارد تومان اعلام كرد؛ یعنی طی
یك سال معوقات مالیاتی هشت برابر شد.
در بهمن 1397 هم تقوی‌نژاد با بیان این‌كه وصول معوقات و مبارزه با فرار مالیاتی و شناسایی مؤدیان جدید از دیگر برنامه‌های جدی ما‌ست، تصریح كرد: تنها در حوزه كارت بازرگانی حدود 8000 میلیارد تومان معوقات داریم كه با جرایم آن به حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان بالغ می‌شود كه تمركز بر این بدهی‌ها،
بسیار  ضروری است.
همچنین با توجه به سخنان رئیس سازمان بازرسی كل كشور درباره رقم 210 هزار میلیارد تومانی معوقات مالیاتی به نظر می‌رسد در كمتر از چهار سال اخیر معوقات مالیاتی بیش از دو برابر افزایش یافته است.
تقوی‌نژاد گفته بود: آمارهای متفاوتی در مورد مطالبات مالیاتی وجود دارد. اینها
دو دسته‌اند. یك سری پرونده‌هایی كه در مرحله رسیدگی اداری است مثلا در هیأت‌های حل اختلاف، مؤدی به رأی یا ابلاغ مالیاتی اعتراض كرده است یا در مرحله تجدیدنظرند. بالای ۶۰ هزار میلیارد تومان در این مرحله داریم. بخش دیگری هم است كه مطالبات قطعی شده و ۴۰ هزار میلیارد تومان می‌شود. البته مطالبات قطعی شده هم شامل اصل مطالبات است و هم جرایم دیركرد. جرایم هم بخشی از آن قابل بخشش است و بخشی نیست.