ایرانگردی با دوربین شبکه یک

پخش مستند مرز پرگهر از روز یکشنبه 18 خردادماه آغاز می‌شود

ایرانگردی با دوربین شبکه یک

کامبیز اخوان‌صفا که سال‌ها سابقه مدیریت در تلویزیون داشته و از سال‌های دور هم تجربه تهیه‌کنندگی در کارنامه دارد، مجموعه مستند مرز پرگهر را به سفارش گروه تاریخ، فرهنگ و هنر شبکه یک تهیه کرده‌است و پخش آن از روز یکشنبه 18 خردادماه از این شبکه شروع می‌شود. بینندگان شبکه یک با تماشای این اثر می‌توانند با 13 اثر تاریخی و کهن سرزمین‌مان اعم از چغازنبیل، غار قلعه لاپ‌کمر، ارگ سریزد، رنگین‌نگاره‌های کهن صخره‌ای سرسورن و ... بیشتر آشنا شوند. به گفته تهیه‌کننده، در این مجموعه با صدای فرخ نعمتی سعی‌شده علاوه بر روایت تاریخ و فرهنگ و ویژگی‌های خاص اثر، زیبایی‌های مناطق مختلف کشور عزیزمان تصویر شود تا ضمن ایجاد حس غرور، بیننده را به سفر و تماشای این میراث کهن، ترغیب کند. با اخوان‌صفا درباره بخش‌های مختلف این مستند به گفت‌وگو نشسته‌ایم تا جزییات بیشتری از این مستند بدانیم.

ملاک‌ها برای انتخاب بناها
گروه سازنده مجموعه مستند مرز پرگهر برای تولید این اثر به13 منطقه از 9 استان (خوزستان، مازندران، همدان، کرمان، یزد، فارس، لرستان، آذربایجان‌غربی و کردستان) رفته‌است. گرچه برخی از این بناهای تاریخی در این سریال قبلا دستمایه مستند شده‌اند، اما این گروه تلاش کرده تا از زاویه‌ای تازه به این موضوع نگاه کند و با قرار دادن روایت خاص آن را برای مخاطبان جذاب کند. ضمن این‌که تهیه‌کننده با نگاه به مخاطبان شبکه یک این اثر را تهیه کرده‌است. البته دوربین مستندسازان خیلی وارد پیچیدگی‌های تاریخی یک اثر نمی‌شود، بلکه به میزان لازم اطلاعات تاریخی به مردم داده‌می‌شود تا مخاطب بداند این بنا در چه بستر تاریخی است و چه ویژگی‌هایی دارد. همچنین تهیه‌کننده برای انتخاب و به‌تصویرکشیدن بناهای تاریخی به تنوع منطقه، تاریخ و بافت توجه کرده که برای مخاطبان جذابیت لازم را داشته باشد. درمجموع تولید این اثر یک‌سال‌ونیم به‌طول‌انجامید. مجید سروینی قسمت چغازنبیل، بهمن ابراهیمی قسمت رازهای سرسورن (رنگین‌نگاره‌های لرستان)، مریم مومن‌زاده قسمت‌های ارگ راین و گنجینه خورشید (میمند)، حامد عزیزی قسمت سیکا (سازه‌های آبی شوشتر)، علی قادری قسمت تخت‌سلیمان، جواد وطنی قسمت‌های ارزانفود (دستکند زیرزمینی)، کنگلو (قلاع سوادکوه) و لاپ‌کمر (غار اسپهبد خورشید)، کمال مطوف قسمت قلعه سلاسل، امیررضا دریایی قسمت قلعه ایزدخواست، میکائیل شهرستانی قسمت غار کرفتو و ابوالفضل توکلی قسمت ارگ سریزد مهریز را کارگردانی کرده‌اند.

سندی از ریشه‌های کهن
کامبیز اخوان‌صفا، درباره تولید مجموعه مستند «مرز پرگهر» و این‌که قرار است چه مفاهیمی به مخاطبان منتقل کند؟ به جام‌جم می‌گوید: این مجموعه پیشکشی است هنرمندانه، با زبان تصویر از قدمت تاریخ و فرهنگ کشورمان به هموطنان عزیز و البته برای مخاطب خارجی نیز سندی از ریشه‌های کهن و سترگ علم و تمدن این مرز و بوم خواهد بود. از سوی دیگر، تجربه سال‌های فعالیتم در رسانه که نزدیک به سه دهه می‌شود، علاقه و رشته تحصیلی‌ام که در رشته هنر بوده، همیشه من را دغدغه‌مند کرده در قالب سلسله‌برنامه‌هایی مردم را با میراث کهن و تاریخی کشورمان آشنا کنم.
وی ادامه می‌دهد: از آنجا که تجربه خدمتم در شبکه یک بیشتر است و این شبکه مخاطبان فراگیری دارد، این ضرورت را احساس کردم برای این شبکه، این مجموعه مستند 13 قسمتی را بسازم. البته معنی‌اش این نیست تجربه‌های این‌چنینی در رسانه نداشته‌ایم. اما سعی کرده‌ایم با حضور کارگردانان مختلف و نگاه‌های متفاوت به لحاظ ساختاری، محتوای واحدی را درباره تاریخ و فرهنگ ایران به مخاطبان منتقل کنیم تا بدانند صاحب چه میراثی هستند و هر فردی خودش را موظف بداند حامی این میراث باشد، زیرا متاسفانه گاهی روی این بناها یادگاری نوشته‌اند و برخی حفاری‌های غیرقانونی انجام داده‌اند. همه این موارد غم‌انگیز است.  این تهیه‌کننده تاکید می‌کند: درمجموع در قالب این مستند تلاش کرده‌ایم به اطلاعات عمومی و آموزشی مردم کمک کنیم و هم این‌که نگاهی به گردشگری داشته‌باشیم. ادعا نداریم که می‌توانیم از این طریق گردشگری را رونق بدهیم، اما می‌توان دغدغه آن را در میان مردم ایجاد کرد. خوشبختانه آقایان مجید زین‌العابدین، مدیر شبکه یک و امیر محمدی، مدیر گروه فرهنگ، تاریخ و هنر شبکه یک در طراحی و تولید این مستند کمک زیادی کردند تا بتوانیم دین‌مان را ادا کنیم. این مستند یکشنبه‌ها و سه‌شنبه‌ها حوالی ساعت 23 روی آنتن می‌رود و اولین قسمت آن 18 خرداد پخش خواهد شد.

صدای گره‌خورده با خشت‌های تاریخ
فرخ نعمتی، از بازیگران باتجربه در تئاتر، سینما و تلویزیون است که تا به امروز لباس شخصیت‌های متفاوتی را به تن کرده‌است. گاهی در نقش‌های منفی ظاهر شده و برخی مواقع در نقش‌های مثبت. به‌غیر از ‌این‌که بازی بسیار خوبی دارد از صدای خاصی هم برخوردار است. به همین دلیل مخاطبان مستند مرز پرگهر می‌توانند این مستند را با صدای فرخ نعمتی تماشا کنند. تهیه‌کننده درباره انتخاب او می‌گوید: من از علاقه‌مندان آقای نعمتی هستم و از تماشای بازی‌های او لذت می‌برم. به همین دلیل همیشه علاقه شخصی و قلبی به سواد و هنر ایشان دارم. گرچه این هنرمند کمتر در حرفه گویندگی فعال است، اما احساس کردم برای روایت این مستند نیاز به صدایی داریم که با بافت و خشت بناهای تاریخی گره بخورد، به همین دلیل این پیشنهاد را دادیم و از آنجا که خود او هم به موضوعات فرهنگی و تاریخی علاقه‌مند است و عرق دارد، پذیرفت.

بازسازی قسمت‌های تخریب‌شده
در این مجموعه در قسمت‌هایی مانند چغازنبیل، برای درک بیشتر اثر، از تکنیک‌های انیمیشن سه‌بعدی برای بازسازی قسمت‌های تخریب‌شده، بهره برده شده‌است. به گفته تهیه‌کننده، برای ساخت این مستند از تکنیک‌های روز دنیا استفاده شده و سعی کرده‌اند به لحاظ فنی با معیارهای بین‌المللی مطابقت داشته‌باشد. البته قضاوت نهایی به عهده مخاطب است. وی ادامه می‌دهد: برای تهیه این مستند از نظرات مستندسازان پیشکسوت همچون ارد عطارپور و افرادی که در حوزه میراث فرهنگی باسابقه هستند همچون محمد مقدم، پژمان ماظهری‌پور و شهرام درخشان بهره‌برده‌ام. فیلمبرداری هفت قسمت از مجموعه را علی فاضلی و چهار قسمت را علی مولایی انجام داده‌اند. همچنین محمد ورزنده، بهمن ابراهیمی و فرهاد بلبلی، هر‌کدام فیلمبرداری یک قسمت را برعهده داشتند. جمشید تربتی مدیر تولید، علی حسینی‌زاد و کیان شاعری‌نیا تیتراژ و گرافیک، علی حسینی‌زاد تدوین هشت قسمت و پنج قسمت هم توسط کارگردانان انجام شده‌است. رضا حیدری و حسین ابراهیمی هم صداگذار کار بودند. این تهیه‌کننده در بخشی دیگر از صحبت‌هایش درباره موسیقی اظهار می‌کند: نیما عظیمی‌نژاد موسیقی این مجموعه را از نواهای بومی و منطقه‌ای و تاریخی کشور الهام گرفته و ساخته‌است. هر قسمت یک موسیقی بومی و مختص به همان بنای تاریخی را دارد.