گزارش جامجم از فرامتن پیام رهبر انقلاب به جوانان فرانسوی
راهبرد «دعوت»
بهدنبال تحولات اخیر در فرانسه و تکرار بیحرمتیها به مقدسات مسلمانان در این کشور که به اسم آزادی بیان صورت میگیرد، رهبر انقلاب در توییتر پیامی خطاب به جوانان فرانسه صادر کردند؛ پیامی کوتاه که فقط از جوانان این کشور میخواست چند سوال از رئیسجمهور کشورشان بپرسند. حضرت آیتا... خامنهای در این پیام از جوانان فرانسه خواستهاند از رئیسجمهور خود بپرسند: چرا از اهانت به پیامبر خدا حمایت میکند و آن را آزادی بیان میشمارد؟ آیا معنی آزادی بیان این است: دشنام و اهانت، آن هم به چهرههای درخشان و مقدس؟ آیا این کار احمقانه، توهین به شعور ملتی نیست که او را به ریاست خود انتخاب کرده است؟ سوال بعدی این است که چرا تردید در هولوکاست جرم است؟ و اگر کسی چیزی در اینباره نوشت باید به زندان برود اما اهانت به پیامبر آزاد است؟ این نخستینبار نیست که رهبر انقلاب با صدور پیامهایی جوانان غربی را خطاب قرار میدهند اما تفاوت پیام فعلی با پیامهای قبلی کوتاه بودن آن و بسنده شدن به چند پرسش تاملبرانگیز در این پیام است.
پیامهای قبلی رهبر انقلاب به سالهای 93 و 94 و دوران اوجگیری فعالیتهای داعش برمیگردد. همان مقاطعی که آتش حمایت غرب از تروریستهای داعشی، دامن خودشان را گرفته بود و کشورهای اروپایی شاهد عملیاتهای تروریستی گروهک داعش بود. در حادثه اول که دی سال ۹۳ صورت گرفت نشریه «شارلیابدو»، تصویر موهنی از پیامبر اسلام صلیا...علیهوآلهوسلم منتشر کرد که بهدنبال آن، به دفتر این نشریه حمله شد و افکار عمومی غرب، مسلمانان را عامل این حادثه تروریستی تلقی کرد. به فاصله کمتر از یک سال، اتفاق تروریستی بهمراتب بزرگتر از اولی، در ۲۲ آبان ماه 94 در فرانسه رخ داد که حداقل ۱۶۰ کشته و ۲۰۰ زخمی برجای گذاشت. گروهک تروریستی داعش نیز مسؤولیت این حادثه را برعهده گرفت. این دو حادثه، عاملی شد برای آغاز دور جدیدی از فعالیتهای اسلامهراسانه در غرب و بر همین اساس رهبر انقلاب در پیامهایی روشنگرانه به جوانان غربی، ریشههای اینگونه فعالیتهای تروریستی را که هیچ ارتباطی به اسلام ندارد، تبیینکردند.
پیامهایی با محوریت دعوت
محور مشترک هر سه پیام رهبری، دعوت جوانان غربی به اندیشیدن پیرامون حقایق و ساختن آیندهای روشن است. نگاهی به سیره انبیای الهی نیز نشان میدهد که دعوت، یکی از مهمترین شیوهها در تبلیغ حق و حقیقت است.
مروری بر مشی حکمرانی امام خمینی (ره) نشان میدهد که ایشان هم در مقاطع مختلف از شیوه دعوت استفاده میکردند که یکی از مصادیق بارز آن نامه مهم امام خمینی به گورباچف بود. امام در بخشی از این نامه تاکید کردند: «جناب آقای گورباچف! باید به حقیقت رو آورد؛ مشکل اصلی کشور شما مسأله مالکیت و اقتصاد و آزادی نیست. مشکل شما عدم اعتقاد واقعی به خداست، همان مشکلی که غرب را هم به ابتذال و بنبست کشیده و یا خواهد کشید.»
چرا خطاب به جوانان؟
اما تفاوتی که در دعوت رهبر انقلاب با دعوت امام خمینی (ره) وجود دارد این است که رهبر انقلاب به اقتضای زمان، در تمام پیامهایی که در این مدت صادر کردند جوانان غربی را خطاب قرار دادند.
در اینجا این سوال ایجاد میشود که چرا در پیامهای رهبری، دولتمردان و سیاستمداران غربی که اتفاقا یکی از عاملان چنین حوادثی هستند مورد خطاب قرار نگرفتهاند؟ پاسخ این سوال را رهبر انقلاب در پیامهای قبلی تشریح کردهاند: «به این سبب که آینده ملت و سرزمینتان را در دستان شما میبینم و نیز حس حقیقتجویی را در قلبهای شما زندهتر و هوشیارتر مییابم». اما «به سیاستمداران و دولتمردان شما خطاب نمیکنم، چون معتقدم که آنان آگاهانه راه سیاست را از مسیر صداقت و درستی جدا کردهاند.»
دکتر کوین بارت، تحلیلگر برجسته آمریکایی معتقد است: ایشان (رهبر انقلاب) تصمیم گرفته پیام خود را برای افراد جوان بفرستد نه روشنفکرها یا سیاستمداران، زیرا افراد جوان بیشتر پذیرای اطلاعات جدید بوده و میدانند چگونه از رسانههای جایگزین و اجتماعی برای اشاعه پیامهایی که در رسانههای اصلی منتشر نمیشوند، استفاده کنند.
رسانههای نوین
در دوران فعلی که غربیها و صهیونیسم، کنترل رسانههای بینالمللی را برعهده دارند و شاهد نوعی امپراتوری خبری از سوی غرب هستیم، فضای مجازی تا حدود زیادی، جریان یکطرفه خبری را به چالش کشیده است و از همینرو نامههای رهبر انقلاب در سالهای 93 و 94، عمدتا توسط شبکههای اجتماعی و فضای مجازی منتشر شد تا بهتر و سریعتر توسط مخاطبانش دریافت شود. پیام اخیر رهبر انقلاب به جوانان فرانسه نیز به همین شکل و از طریق توییتر منتشر شد.
رهبر انقلاب پیش از این دلیل اینگونه پیامرسانی را چنین تشریح کردهاند: امروز دنیا، دنیای رسانهها و تبلیغ و تبیین است. امروز در مقابل شما امپراتوری خبری دشمنان دنیای اسلام قرار دارد که غالبا در کنترل صهیونیستهاست. امروز یک اتوبان یکطرفه خبر و تحلیل از طرف رسانههای خبری به سمت افکار عمومی دنیا - از جمله افکار عمومی کشورهای عربی و اسلامی و خود مسلمانان - جاری است.» (11 /۱۱/۱۳۸۰)
تبدیل تهدید به فرصت
پیامهای رهبر انقلاب به جوانان غربی پس از وقوع امواجی از اسلامهراسی را میتوان تبدیل تهدید به فرصت دانست. ایشان در گذشته بارها بر ضرورت حضور فعال در مقابل توطئههای غرب برای وارونه جلوه دادن ارزشهای اسلامی تاکید کردهاند.
بهعنوان مثال در 21 اسفند 93 پس از نامه اولی که خطاب به جوانان غربی نوشتند در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری با تاکید بر پرهیز از برخورد منفعلانه با پدیده «اسلامهراسی» افزودند: اسلامهراسی در حقیقت ترجمه هراس و سراسیمگی زورگویان بینالمللی از اسلام سیاسی و اسلام حاضر در متن زندگی ملتهاست که ملت ایران با انقلاب اسلامی پرچمدار ایجاد، تثبیت و تقویت آن شده است.
حضرت آیتا... خامنه ای، تبدیل اسلامهراسی از تهدید به فرصت را کاملا ممکن دانستند و افزودند: تلاش بیوقفه برای ترساندن ملتها و جوانان از اسلام، این پرسش را در کانون توجه افکار عمومی جهان قرار میدهد که علت این همه هجوم و حمله به اسلام چیست؟
رهبر انقلاب پاسخ صحیح به این پرسش را از طریق ارائه اسلام ناب به ملتها، دربردارنده برکات بیپایان برشمردند و افزودند: باید همه توان خود را در این راه بهکار بگیریم.
مسدود شدن موقت
صفحه اینستاگرام فرانسوی دفتر رهبری
در حالی كه این روزها شاهد اهانت به مقدسات مسلمانان با ادعای آزادی بیان هستیم شبكه اجتماعی اینستاگرام در اقدامی عجیب، حساب رسمی پایگاه اطلاعرسانی رهبر انقلاب اسلامی به زبان فرانسوی را برای ساعاتی مسدود كرد. این اقدام پس از آن صورت گرفت كه رهبر انقلاب روز چهارشنبه در پیامی كوتاه به جوانان فرانسه كه از طریق شبكههای اجتماعی منتشر شد، از آنان خواستند از رئیسجمهور خود سؤال كنند كه چرا از اهانت به پیامبر خدا حمایت میكند و آن را آزادی بیان میشمارد، ولی تردید در هولوكاست در آنجا جرم است و اگر كسی چیزی در اینباره نوشت باید به زندان برود؟!
همین اتفاق بهخوبی گویای پوچ بودن ادعای غرب در حمایت از آزادی بیان است.
الهام امینزاده، استاد دانشگاه در گفتوگو با جامجم با متناقض خواندن رفتار كشورهای غربی درخصوص مسائلی چون حقوق بشر، آزادی بیان و... میگوید: رهبری در پیام اخیر خود در قالب شیوهای منطقی و عالمانه، توییتی را با طرح دو سؤال منتشر كردند، اما با توجه به مسدود شدن حساب رهبر انقلاب، این قضیه نشان میدهد كه گویی آنان از تفكر و اندیشه پیرامون این دو سؤال نگرانند. این استاد دانشگاه میافزاید: این رویكرد اثبات میكند كه غربیها از جمله فرانسه حق آزادی بیان، حق تفكر و حقوق بشر را به رسمیت نمیشناسند و فقط شعار میدهند. بالاخره زمانی كه سؤالی مطرح میشود مخاطبان سؤال، این حق را دارند كه پیرامون آن بیندیشند و اگر نهاد یا دولتی مانع از اندیشهورزی شود یقینا با شعار حقوق بشر و آزادی بیان مشكل دارد. به اعتقاد این استاد دانشگاه در واكنش به مسدود شدن حساب رهبر انقلاب در اینستاگرام، نهادهای مسؤول در كشور میتوانند از طریق سازمان یونسكو با محوریت محدودیتی كه در قبال آزادی انتشار اخبار و دسترسی آزاد به اطلاعات و چرخش و گردش اخبار صورت گرفته، اقدام كنند. البته دیشب اینستاگرام صفحه رهبر انقلاب را برگرداند.
بازتاب پیام رهبری در رسانههای فرانسوی
پیام رهبر معظم انقلاب خطاب به جوانان فرانسه در پی اظهارات توهینآمیز مكرون درباره پیامبر اعظم(ص) بازتاب گستردهای در رسانههای این كشور داشته است. رسانههای فرانسوی از تیتر مشترك [آیتا...] خامنهای، رهبر ایران حمایت مكرون از كاریكاتور پیامبر اسلام را اقدامی احمقانه خواند، برای انعكاس پیام رهبر انقلاب خطاب به جوانان فرانسوی استفاده كردند.
آزادی بیان تا مرز هولوكاست
امانوئل مكرون در هفتههای اخیر در واكنش به اعتراضاتی كه نسبت به هتك حرمت پیامبر(ص) صورت گرفته است، فرانسه را كشور آزادی بیان عنوان كردهاست. اما نگاهی به گذشته و حال نشان میدهد كه ظاهرا مرزهای این آزادی بیان چندان گسترده نیست و صرفا تا جایی است كه مقدسات مسلمانان در میان باشد، اما اگر صحبتی از هولوكاست به میان بیاید خبری از آزادی بیان نیست.
در فرانسه، انكار هولوكاست غیرقانونی و منكران آن با مجازات كیفری مواجه میشوند. در كارنامه دادگاههای فرانسه، صدور حكم زندان برای منكران هولوكاست، باسابقه است. روژه گارودی و روبر فوریسون، از مهمترین نویسندگان منكر هولوكاست در فرانسه هستند. این محققان به جرم انكار هولوكاست توسط دولت فرانسه به احكام سنگینی محكوم شدند. فوریسون سال 2006 به جرم انكار هولوكاست به سه ماه زندان و 7500 یورو جریمه نقدی محكوم شد. روژه گارودی در سال 1998 به جرم انكار هولوكاست، 120 هزار فرانك جریمه شد. همچنین در فرانسه انتشار آثاری كه هولوكاست را نفی كند متوقف میشود. ژان ماری لوپن، از رهبران راستگرای فرانسوی، سال 2015 متهم به تردید در هولوكاست شد.
دوگانگی رفتار دولتمردان اروپایی
سیدمحمدرضا میرتاجالدینی، نماینده تبریز
پیام رهبر انقلاب در این شرایط خیلی كوتاه و گویا و روشنگر است. جوانان اروپا پیش از این نیز با پیام رهبری آشنایی داشتند و طی چند سال گذشته از سوی ایشان چندین پیام خطاب به جوانان اروپایی منتشر شد كه مبتنی بر منطق، استدلال، معنویت، عقلانیت و صمیمیت بود و جایگاه ویژهای را نیز پیدا كرد. پیام اخیر در شرایطی انتشار پیدا كرد كه رئیسجمهور فرانسه با اقدامی نابخردانه و با ادعای آزادی بیان از توهینكنندگان به پیامبر اسلام(ص) حمایت كرد. این اقدام در عین حال تعارض و تناقض و دوگانگی در رفتار اروپاییان بهخصوص فرانسه را كاملا روشن كرد. رهبر معظم انقلاب در این پیام تاكید كردند كه اگر كسی درباره هولوكاست بنویسد و سؤال و اعتراضی كند شدیدا تحت فشار و خفقان قرار میگیرد و حتی از سوی مدعیان آزادی بیان تا مرحله معرفی به دادگاه نیز پیش میرود، اما در نقطه مقابل چطور است اهانت به مقدسات میلیاردها مسلمان در جهان بهعنوان آزادی بیان مورد حمایت قرار میگیرد. این پیام روشن، سؤالات دقیقی دارد و آزادمردان جهان و روشنفكران اروپا و جوانان روشنفكر اروپایی در پاسخ به این سؤال میتوانند ارزیابی شفاف و منطقی از تضاد و تعارض فرهنگ غالب و دوگانه اروپایی داشته باشند.
بهرهگیری از تکنیکهای رسانهای
حسین شمسیان، فعال رسانهای
پیامهای قبلی و اخیر رهبر انقلاب به جوانان اروپا نوعا فطرت انسانها را نشانه گرفته است و در این فضا منتشر میشود كه حاكمان و سردمداران با ایجاد امپراتوری و هژمونی رسانهای اجازه نمیدهند صدای حق به گوش جوانان كشورشان كه هنوز فطرتهای پاك و سالمی دارند، برسد. این انحصار بیش از نیم قرن است كه جریان دارد، اما امكان جدیدی كه در بحث رسانه ایجاد شده به مثابه ابزارهایی در دست ماست كه بهواسطه آن بتوانیم صدای خود را به گوش دیگران برسانیم. رهبر انقلاب با اقدام اخیرشان از این ابزار علیه جریان رسانهای غرب استفاده كردند و به همین خاطر است كه آنها برآشفته شدند و صفحه رهبری را در اینستاگرام فیلتر كردند و در تلاشند تا در توییتر هم این كار را بكنند. برای اینكه این پیامها از برد رسانهای و تاثیرگذاری بیشتری برخوردار شود مناسب است كه با ضریب دادن و عملیاتی كردن خواسته رهبر انقلاب در فضای رسانهای اقدام كنیم. شاید پرداختن داخلی به این موضوع در حد انعكاس بازتابها كفایت كند. به این معنا كه همه با هوشیاری در پی ضریب دادن به این پیام باشند. اما اصل كار مربوط به خارج از مرزهای ایران است. در این زمینه هر كس به تناسب تسلطی كه به رسانه دارد بهویژه كسانی كه زبان خارجی میدانند در هر فضایی كه میتوانند باید این پیام را منتشر و منتقل كنند تا پژواك بیشتری پیدا كند. البته وظیفهای متوجه مسؤولان ما بهویژه رایزنان فرهنگی و سفارتخانههای ماست تا آنها هم از ظرفیتهای رسانهای یا ارتباطات اجتماعی خود در كشورهای مقصد استفاده كنند.