حل مشکلات با همراهی مردم

گفت‌وگو با دبیر پویش مهرواره محله همدل که نتایج آن شنبه آینده مشخص خواهد شد

حل مشکلات با همراهی مردم

در جوامع مترقی، این مردم هستند که بسیاری از مشکلات را حل و فصل می‎کنند. فرقی ندارد که مشکل، کمک به جوانان محل برای یافتن کار باشد یا تهیه جهیزیه و فرستادن دختر و پسر جوانی به خانه بخت. مساله‌ای که در برخی محلات شهرهای مختلف کشور جای خالی آن احساس می‌شود. به همین دلیل ماه رمضان گذشته‌ بود که ‌در قالب پویش مهرواره محله همدل‌ از مردم در خواست شد‌ با توجه به مشکلات و کمبود‌هایی که در منطقه زندگی‌شان می‌بینند، قدمی خیرخواهانه بر دارند‌. این پویش خیلی زود در سطح کشور فراگیر شد و افراد زیادی پیشقدم شدند تا مشکلات همسایه و محله خود را برطرف کنند از کارگر، معلم و قصاب بگیرید تا دانش آموز و زنان خانه دار. به این ترتیب بیش از 57هزار نفر در پویش مهرواره محله همدل شرکت کرد‌ند و طرح‌های خود را ارائه کرده‌اند. این روزها نیز 14طرح به عنوان منتخب کشوری برگزیده شده و قرار است شنبه پیش‌رو سه طرح برتر به انتخاب مردم معرفی شود‌. در ادامه با حجت‌الاسلام رضا غلامی، دبیر مهرواره محله همدل درباره این طرح گفت‌وگو کرده‌ایم. به نظر او مهم نیست نفر نخست این طرح کیست و چه شخصی جایزه 200میلیون تومانی را به خانه می‏برد، مهم ‌مشارکت در کار خیر است که درنهایت سبب رفع مشکلات در محلات مختلف کشور می‌شود.

این پویش چگونه شکل گرفت؟
اجرا و طراحی طرح مهرواره محله همدل در بنیاد هدایت سازمان تبلیغات اسلامی پیشنهاد شد. در ماه رمضان امسال‌‌ ما به دنبال طرحی بودیم که نیازهای جامعه امروز مانند نشاط و امید را تامین کند. شرایط دولت و جامعه امروز‌ به شکلی رقم خورده که مشکلات زیادی برای مردم ایجاد کرده و ما در تلاش بودیم تا در برطرف کردن این مشکلات سهیم باشیم‌. درواقع این ایده را در ذهن داشتیم اما نمی‏دانستیم باید چه کار کنیم تا این که در روز عید نوروز رهبر معظم انقلاب، عنوان کردند مشکلات با همراهی مردم حل می‎شود و این سخن چراغ راه ما بود تا در ماه رمضان، پویش محله ‎محور و با محوریت نقش مسجد، شروع به کار کند.
 با توجه به این‌که زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی هستید، آیا می‌توان گفت این طرح کاملا مردمی است؟
 طرح کاملا مردمی است و اجرای آن هم کاملا به‌عهده خود مردم است‌. ما فقط دوست داشتیم به کمک مردم الگوسازی کنیم و با آنها مشکلات‌ را برطرف کنیم.
 برای حل مشکلات مردم چقدر موفق عمل کرده‌اند؟
خیلی زیاد. بسیاری از مشکلات فقط در حوزه کلان قابل حل است و دولت باید آن را انجام دهد اما برخی مشکلات، مانند آشتی دادن افراد با هم  یا مشکل تهیه جهیزیه با کمک مردم حل می‏شود. اگر بخواهیم برای رفع این مشکلات خرد منتظر کمک دولت باشیم، آنها هیچ گاه حل نمی‏شوند.
 چه طرح‏هایی در این پویش قابلیت اجرا دارد؟
تنوع طرح‏ها زیاد است. ابتدا براساس اولویت‎های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برنامه ریزی انجام گرفت و 14طرح کلان ‌دسته‏بندی شد. به این ترتیب 108 زیرمساله نیز پوشش داده شد. در نهایت هر کسی می‏توانست بسته به ایده‎ای که دارد‌ به مسائل مطرح شده بپردازد.
 آیا هر شخصی می‏تواند در پویش شما شرکت کند؟
هر فرد یا گروهی که تمایل به بهترکردن شرایط زندگی خود و دیگران دارد، می‏تواند در این پویش شرکت کند. هدف ما ایجاد یک زبان مشترک برای کمک به یکدیگر است و تمام گروه‎ها، اقوام و مذاهب به کمک این زبان مشترکی که ایجاد شده، می‏توانند در این طرح شرکت کنند.نکته جالب این که اقوام و افرادی که در مناطق محروم زندگی می‌کنند یا مذهب دیگری داشتند، بیشتر از این طرح استقبال کردند. حتی یک روحانی چینی که در قشم زندگی می‏کند در این طرح شرکت کرد و این نشان می‏دهد مهم، ارتباط برقرار کردن با این زبان مشترک، خارج از تفاوت‏های قومیتی و مذهبی است که به نظرم به این هدف رسیده‌ایم.
 استقبال از کدام موضوع بیشتر بود؟
همان‌طور که انتظار می‏رفت، بالاترین درصد مشارکت به موضوع اقتصادی اختصاص دارد که 35درصد طرح‎ها را شامل می‏شود. بعد از مساله اقتصادی، موضوع فرهنگی، تامین زیرساخت‎های محله و موضوع خانواده که 9درصد فعالیت‏ها را شامل می‏شود در اولویت‏های بعدی قرار گرفتند.
 استقبال مردمی چگونه بود؟
استقبال خارج از انتظار ما بود. انتظار نداشتیم شاهد استقبال بیش از اندازه مردم از این پویش باشیم. بیش از 57هزار نفر در 44هزار محله در کل کشور در پویش شرکت و طرح‌شان را ثبت کردند.
 کدام استان‌ها بیشتر فعال بودند؟
استقبال در خوزستان و خراسان جنوبی از همه استان‏ها بیشتر بود. استان اصفهان نیز از نظر استقبال، در رتبه سوم قرار دارد.
 کدام طرح‌ بیشتر از همه مورد توجه خود شما قرار گرفت؟
طرح‎های جذاب زیاد بودند اما یک جوان در استان سیستان و بلوچستان در این پویش شرکت کرد و دختر و پدری را که در یکی از روستاهای صفر مرزی زندگی می‏کردند، بعد از 20سال، با هم آشتی داد یا در استان خوزستان، ما معلمی داشتیم که در شرایط فراگیری کرونا با موتورسیکلت به روستاها می‏رفت و به کودکان روستایی که به دلیل دسترسی نداشتن به تلفن‌همراه و تبلت از تحصیل دور مانده بودند، آموزش می‏داد. استاد دانشگاهی هم بود که دغدغه آزادی زندانیان را داشت و به دلیل روابطی که دارد تاکنون تعداد زیادی از زندانیان را آزاد کرده است. ‌
 پس تنها کمک مالی در این پویش مهم نیست و هر کسی با توجه به توانایی که دارد، می‏تواند کار خیر هم انجام دهد.
بله، درست است. جالب‏ترین آمار این است در بسیاری از طرح‏هایی که به کمک مالی نیاز داشت مشکل با همکاری مردم و کمک‌های خرد آنها برطرف شد‌. کمک خیرین در رتبه دوم کمک‏ مالی و کمک‏های دولتی، سازمانی و ارگانی هم در رتبه‏های بعدی قرار دارند.
 آیا طرحی مطرح شد که باعث تحول شود؟
بله. در یکی از شهرستان‏های ما طرح‌های مختلف آنقدر خوب اجرا شدند که از استانداری به همه فرمانداری‎های شهرستان‎ها دستور دادند تا هر طرحی که در حوزه مهرواره است، حمایت شود.
 حالا 14طرح برتر در سطح ملی در مرحله رای‎گیری قرار دارند، این 14طرح چه مسیری را طی کرده‏اند؟
ارزیابی ما، سه مرحله داشت. در مرحله نخست، هر محله، طرح‏ها را به داوران ما که جمعی از فرهنگیان بودند، ارائه دادند و آنها بسته به 11اولویتی که ما برای آنها در نظر گرفته بودیم، طرح‌ها را غربال و به بخش بعدی رساندند. در این بخش، 100 امتیاز درنظر گرفتیم که 70 امتیاز آن را رای هیات داوران و 30امتیاز آن را هم رای مردمی تشکیل می‏دادند. 1450طرح در بخش شهرستانی انتخاب و به مرحله بعدی که رقابت استانی بود، فرستاده شد و در این مرحله، با رای هیات داوران و مردمی، در مجموع 48طرح به بخش استانی راه پیدا کرد. در استان، بعد از توضیح سرگروه‏ها درباره طرح، طرح‏ها دوباره در دو بخش هیات داوران استانی و بخش رای مردمی امتیازدهی شد تا این که در بخش آخر یعنی در بخش ملی، 14طرح انتخاب شدند و شنبه این هفته نتایج اعلام می‏شود.
 جایزه نفر برتر چیست؟
به سه طرح برتر 200 میلیون تومان هدیه داده می‏شود و به 48طرحی که منتخب استانی هستند هم وام کارآفرینی به ارزش 10میلیارد تومان داده می‎شود تا اشتغال‌زایی کند.
 آیا این 200میلیون تومان برای خود فرد است یا برای کار خیر هزینه می‏شود؟
ما چارچوبی درنظر گرفته‌ایم؛این که برای کار خیر هزینه شود اما جایزه به فرد منتخب تحویل داده می‏شود.
 چه آینده‌ای را برای این طرح‌ها تصور می‌کنید؟
هدف ما این است هر سال در ماه رمضان پویش مهرواره محله همدل را اجرا کنیم اما برخی استان‏ها‌ درخواست دارند این طرح را در ماه محرم امسال هم اجرا کنیم، اما چون مدت زمان کوتاهی از پایان طرح می‏گذرد، برگزاری سالانه این طرح برای ما در اولویت قرار دارد.


بانوی کارآفرین جزیره
اعظم محمدی 51 سال دارد و ساکن جزیره قشم است. او یکی از 14نفری است که طرحش به مرحله انتخاب ملی رسیده است. محمدی با هیجان و عشق از سال 92 می‏گوید، از وقتی به عنوان معلم بازنشسته شد. بعد اما انتخاب دیگری کرد و این بار، دست خانواده‎های نیازمند را گرفت، بسته‏های معیشتی تهیه کرد یا برای توانیاب‎های قشمی که ویلچر نداشتند، ویلچر خرید. مسیر زندگی او اما بعدها تغییر کرد. وقتی بسیاری از امام‎جمعه‏های مساجد محل از او خواستند برای حمایت از خانواده‌ها وارد عمل شود، چرا که سال‎ها معلم و مدیر مدرسه بود و  از معضلات خانواده‏ها اطلاع داشت. به همین دلیل وارد فعالیت در حوزه کارآفرینی برای بانوان سرپرست خانوار شد.
اعظم می‏گوید همه می‏خواستند فقط کمک کنند تا مشکل معیشت حل شود. این معلم بازنشسته اما به دور دست‎ها چشم دوخته بود. به این‌که به آنها ماهیگیری یاد دهد. به همین دلیل، به خانه بانوان سرپرست خانوار رفت و با آنها صحبت کرد و پرسید ‌‏‌ چه توانمندی‎هایی دارند. برخی بانوان، حنا بستن روی دست را بلد بودند، بعضی می‏توانستند، با حصیر، سبد و سینی درست کنند و برخی دیگر هم می‏توانستند با چرم کیف بدوزند.عده‎ای هم با مهره‏ روی لباس را تزئین می‏کردند. هنرهای زیادی که به نظر اعظم برای شروع یک کسب‏وکار خیلی هم خوب بود اما بانوان سرپرست‌خانوار به دلیل تنگدستی، نبود امکانات و وسایل نمی‏توانستند با هنر دست‌شان منبع درآمدی داشته‌باشند. محمدی اما برای آنها ابزار تهیه کرد و در اختیارشان قرار داد تا خود وارد عمل شوند. بانوانی هم بودند که هیچ هنری نداشتند؛ اعظم دست آنها را هم گرفت. در واقع تهیه رب، خشک‌کردن میوه‎، درست‌کردن ترشی و فروش آ‏نها راهکاری برای کمک به این افراد بود‌.
به این ترتیب با کمک‎های او بسیاری از بانوان مستقل شدند و حالا فروشگاه حصیربافی و مغازه فلافل‎فروشی دایر کرده‌اند.
علاوه براین، معلم بازنشسته گزارش ما بانوانی را که تحصیلات آکادمیک دارند نیز به شرکت‎های دولتی معرفی می‌کند تا به کار مشغول شوند. خانم معلم برنامه مهم دیگری هم دارد در واقع او اگر وام یا وسیله‌ای را در اختیار شخصی قرار می‎دهد،‌ رهایش نمی‏کند و هر هفته به او سر می‎زند و از حال و کسب‏وکارش می‎پرسد و اگر مشکلی داشت‌ برای رفع آن تلاش می‎کند.
فعالیت‎های بانوی کارآفرین اما به جزیره قشم محدود نمی‏شود. خانم معلم در یکی از روستاهای کهگیلویه و بویراحمد به دنیا آمده‌است به همین دلیل سازوکاری فراهم کرده تا بسیاری از بانوان آنجا از کوه‎ها و دشت‌ها، برای او گیاهان دارویی بچینند تا او با فروش آنها برایشان درآمدزایی کند‌. به این ترتیب محمدی 107نفر را زیر چتر حمایتی برنامه‌های خود برده‌است. او می‏گوید: «من هیچ جایی برای راه‏اندازی کارگاه ندارم و همه خانم‌ها در خانه من جمع می‎شوند. اگر جایی داشته باشم با دستگاه‎های حصیربافی که خیرین در اختیارم قرار داده‎اند، می‎توانم همه بانوان بی‎سرپرست قشم را تحت پوشش قرار دهم و برایشان کارآفرینی کنم.»


زندگی در روستا جاری شد
 این روزها صدای خنده بچه‏های روستای سعیدآباد نارویی و 9 روستای دیگری که در شهر نیکشهر استان سیستان و بلوچستان قرار دارند، بلند و واضح شنیده می‏شود؛ بچه‏هایی که تا مدتی پیش در حسرت آب بودند تا این‌که به کمک خیرین و حسین اصغر روکی، حیات در رگ خانه‏هایشان جریان پیدا کرده‌است. حالا 10روستا در مدت زمان سه ماه، به سیستم آبرسانی متصل و 20 روستای دیگر هم به زودی به جریان آب وصل می‏شوند. اصغر روکی یکی از 14منتخبی است که طرحش به بخش ملی پویش مهرواره محله همدل راه یافته است‌است؛ شخصی‌ که در شهر نیکشهر سیستان و بلوچستان زندگی می‏کند و به شدت تاکید دارد او به تنهایی کار آبرسانی را انجام نداده بلکه نماینده چهار خیریه است؛ خیریه‏هایی که هر کدام در یک نقطه از کشور، در قم، در تبریز و کرج و حتی یکی از آنها در آلمان قرار دارد. پیش از این اما او در تهیه جهیزیه و بسته‎های معیشتی فعالیت می‏کرد. ته ذهنش اما کمک برای آبرسانی به روستاهای محروم همیشه وجود داشته است.
او به یاد دارد، زمانی که در روستای محل تولدش، روستای روکی در شهرستان سبزوار با چه عشقی به سر قنات می‏رفت و برای خود و اعضای خانواده‌اش سهم آب روزانه را برمی‏داشت. خشکسالی اما قنات را خشک کرد و طعم بی‏آبی را به روکی و اعضای خانواده‏اش چشاند. به همین دلیل است او می‏داند بی‏آبی چقدر می‏تواند سخت باشد و در اولین فرصت، برای کمک به امر آبرسانی به روستاها آماده شد. آب می‏گوید: «پویش مهرواره محله همدل بهترین فرصت بود.» به همین دلیل وقتی تبلیغات پویش را دید، سریع وارد عمل شد و از آبفای شهر نیکشهر خواست فهرست روستاهایی را که مشکل آب دارند، به او بدهند. نام 300روستا به او داده‌شد. روستاهایی که پمپ نداشتند، روستاهایی که لوله آبرسانی داشتند اما منبع نداشتند و او در نهایت به نام 30روستا رسید که هیچ نوع امکانات آبرسانی در اختیار نداشتند. بعد از آن به کمک خیرین، لوله خرید، پمپ آب تهیه کرد و منبع 50هزار لیتری آب در روستاها کار گذاشت.
به این ترتیب این روزها عملیات آبرسانی به بیش از دو سوم روستاها انجام شده و 80درصد کار آبرسانی به یک‌سوم دیگر از روستاها در حال انجام است. او اما فهرست اولیه 300 روستای بی‌آب را فراموش نکرده‌است. روستاهایی که برخی آنها تنها نیاز به منبع آب داشتند و برخی دیگر هم تنها پمپ آب لازم داشتند، نیازهایی که به کمک روکی تهیه شد. او می‏گوید: «بیش از 700خانواده در این روستاها زندگی می‏کنند که با کمک خیرین، به سیستم آبرسانی وصل شدند.»