بازی خطرناك در حیاط خلوت اژدهای زرد

ناوشكن آمریكایی با عبور از تنگه تایوان، وارد دریای جنوبی چین شد

بازی خطرناك در حیاط خلوت اژدهای زرد

بحران در روابط واشنگتن - پكن به نقطه اوج خود رسیده است. گرچه در دوران ریاست جمهوری بایدن سطح منازعات اقتصادی و تجاری دو طرف كاهش یافته، اما با افزایش حضور نظامی آمریكا در آب‌های چین جنوبی و ورود جدی‌تر كاخ سفید به منازعه چین و تایوان، شاهد شكل‌گیری وضعیت خطرناكی در مناسبات طرفین هستیم. برخی تحلیلگران معتقدند كه واشنگتن و پكن به سوی درگیری نظامی محدود و شاید در ادامه نامحدود با یكدیگر پیش روند كه خروجی آن، قطعا به سود آمریكای بحران‌زده در نظام بین‌الملل نخواهد بود.

در ادامه تنش‌زایی مكرر نیروی دریایی آمریكا در منطق شرق آسیا، یك فروند كشتی جنگی این كشور باردیگر از تنگه تایوان عبور كرد. ناوگان هفتم نیروی دریایی آمریكا در بیانیه‌ای اعلام كرد كه ناوشكن موشك‌انداز «میلیوس» سه‌شنبه با عبور از تنگه تایوان، وارد دریای جنوبی چین شده است. به نوشته خبرگزاری  رویترز،
در این بیانیه ادعا شده است كه حركت كشتی‌های آمریكایی در عبور از تنگه تایوان و در دریای جنوبی چین، «فعالیتی روتین و معمول بوده» و با هدف اعمال «حقوق مشروع آزادی ناوبری» در تمام آب‌های آزاد جهان انجام شده است. نیروی دریایی آمریكا در این‌باره مدعی شد: «عبور این كشتی از تنگه تایوان، نشان‌دهنده تعهد آمریكا به منطقه ایندوپاسیفیك آزاد و باز است. ارتش آمریكا در هر جایی كه قوانین بین‌المللی اجازه دهد، پرواز كرده، كشتیرانی می‌كند و به عملیات می‌پردازد».
از خودزنی تجاری تا خودزنی نظامی
ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریكا پس از حضور در كاخ سفید تصمیم گرفت تا جنگ تجاری با چین را در دستور كار قرار دهد. وی امیدوار بود كه بتواند در فاصله سال‌های 2017 تا 2019 میلادی، با كاهش تراز تجاری دو طرف به سود منافع آمریكا، چین را در عرصه تجارت آزاد محدود نماید. اما در سال 2020 میلادی، شكست ترامپ در این مسیر به یكی از فاكتورهای ضعف وی در برابر دموكرات‌ها تبدیل شد. كسری تجاری ناشی از مراودات اقتصادی آمریكا و چین حتی نسبت به سال 2016 (آخرین سال ریاست جمهوری اوباما) افزایش یافت تا بر همگان اثبات شود كه رویكرد حمایتگرایانه اقتصادی ترامپ در برابر چینی‌ها با شكست مواجه شده است.از ابتدا برای بسیاری از اقتصاددانان آمریكایی چنین شكستی محرز به نظر می‌رسد. ماجرا شفاف است: چینی‌‌ها حدود یك تریلیون دلار از بدهی‌های خارجی آمریكا را در تملك خود دارند. همچنین چین بزرگ‌ترین خریدار مزایده‌‌های وزارت خزانه‌‌داری ایالات متحده آمریكا در طول سال‌های اخیر بوده است و بی‌دلیل نیست كه افرادی مانند هیلاری كلینتون ـ نامزد حزب دموكرات در انتخابات ریاست‌‌جمهوری سال 2016 آمریكا ـ نسبت به تقابل تجاری با چین هشدار داده‌‌اند. بسیاری از اقتصاددانان آمریكایی از چین به عنوان «بانكدار آمریكا» یاد می‌‌كنند. در چنین شرایطی، تقابل تمام‌‌عیار اقتصادی دولت جدید آمریكا با پكن، می‌تواند در قالب یك خودزنی تجاری و اقتصادی مورد تفسیر قرار گیرد.
بازی خطرناك واشنگتن در تایوان
گرچه دولت بایدن مدعی است كه حضور كشتی‌های نظامی این كشور در آب‌های دریای چین جنوبی با هدف ایجاد بازدارندگی و جلوگیری از نبرد پكن و تایوان صورت می‌گیرد، اما بسیاری از استراتژیست‌های مشهور حوزه سیاست خارجی آمریكا نسبت به این تصور باطل به سران آمریكایی هشدار داده‌اند! هنری كسینجر در سال گذشته (2020) و پس از پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری هشدار داد كه اگر منازعات واشنگتن و پكن هرچه سریع‌تر كنترل نشود و طرفین به یك راهكار مشترك درخصوص حل اختلافات خود نرسند، شاهد وقوع جنگ جهانی سوم خواهیم بود.ارتش آزادی‌بخش خلق چین از لحاظ تجهیزات سومین ارتش قدرتمند در جهان است و از لحاظ تعداد پرسنل و نیروهای نظامی در مكان اول قرار دارد. ارتش آزادیبخش خلق از چهار بخش نیروی زمینی، نیروی هوایی، نیروی دریایی و سپاه پشتیبان توپخانه، تشكیل می‌شود. هرچند در قوانین چین خدمت سربازی اجباری است، اما این قانون با توجه به تعداد زیاد داوطلبان فعالیت در ارتش، هیچ‌گاه اجرا نشده ‌است. براساس آماری كه در سال 2010 میلادی (10 سال قبل) به صورت رسمی منتشر شد، ارتش آزادیبخش چین دارای یک هزار و 320 فروند جنگنده، ۹ زیردریایی هسته‌ای، یک ناو هواپیمابر ۲۹ ناوشكن و۵۰ ناوچه با ۲۴۰ كلاهك هسته‌ای بوده است. در اینجا تاكید می‌شود كه این ارتش با در اختیار داشتن دو میلیون و ۳۳۳ هزار نیروی حرفه‌ای، بزرگ‌ترین ارتش دنیا از نظر تعداد پرسنل محسوب می‌شود. مجموع بودجه نظامی ارتش چین در سال ۲۰۱۳ میلادی، ۱۱۹ میلیارد دلار بوده است. ارتش چین برای دانشجویان این امكان را به وجود آورده  كه پس از گذراندن دوره نظامی مخصوص، به تحصیلات خود ادامه بدهند. افرادی كه قصد ورود به نیروی هوایی چین را دارند، باید به زبان‌های روسی و انگلیسی مسلط باشند. در هر حال، شاهد و مستندات موجود نشان می‌دهد كه ارتش چین مانند طرف آمریكایی، قائل به ساده‌سازی اوضاع در تایوان و دریای چین جنوبی نیست: «هر لحظه امكان وقوع جنگی ناگهانی در شرق آسیا وجود دارد.»


واكنش ارتش چین به اقدام آمریكا
ارتش چین نیز در واكنش به این اقدام تنش‌آمیز نیروی دریایی آمریكا، اعلام كرد كه عبور كشتی‌های جنگی آمریكایی از تنگه تایوان، باعث به وجود آمدن خطرات امنیتی و تضعیف ثبات منطقه‌ای می‌شود و هشدار داد كه تمام گام‌های لازم برای مقابله با این تهدیدها و اقدامات تحریك‌آمیز و محافظت از استقلال حاكمیتی و تمامیت ارضی خود را انجام می‌دهد. پكن، تایوان را بخشی از سرزمین چین می‌داند و تحركات آمریكا و فروش سلاح به تایوان را نقض حاكمیت خود و مغایر با سیاست «چین واحد» ارزیابی می‌كند. با این حال آمریكا با اعزام ناو به تنگه تایوان و كمك نظامی به تایوان عملا در مسیر حمایت از این جزیره است و پكن بارها به این مساله اعتراض كرده است. این در حالی است كه كشورهای عضو سازمان ملل متحد از جمله خود آمریكا، تایوان را به عنوان كشور مستقل به رسمیت نمی‌شناسند. پیش از این نیز  آنتونی بلینكن وزیر خارجه آمریكا با ادعای این‌كه آمریكا و متحدانش صلح و ثبات در جنوب شرقی آسیا را حفظ می‌كنند، گفت در صورت وقوع اقدام یكجانبه علیه تایوان، آنها نیز اقداماتی انجام خواهند داد.