نگاهی به برخی گلهایی که فقط در ایران میرویند
ما گلهای ایرانیم
کاشت و نگهداری از گلها از دوران باستان در میان ایرانیان رایج بوده است. گلها در فرهنگ ایرانی از جایگاه ویژهای برخوردار هستند. در نقشبرجستههای تخت جمشید، نیلوفر آبی در حاشیه سنگنگارههای آن حجاری شده که نماد تمدن هخامنشی است. در فرشهای دستباف، انواع صنایع دستی و گچبریها از تصاویر گلها بسیار استفاده شده است. ردپای گلها را در ادبیات نیز میتوان یافت؛ در شعر فارسی گلها از جایگاه ارزشمندی برخوردار هستند و تمثیلهای بسیاری از آنها در ادبیات دیده میشود. گلها در فرهنگ ایرانزمین به عنوان سمبل نیز به کار میروند؛ گل مریم، یاس و نرگس نمادی از پاکدامنی، گل سرخ نماد عشق و دوستی و گل لاله و شقایق نماد شهادت و ایثار است. گلهای بومی ایران با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی و توپوگرافی، بسیار متنوع و جذاب هستند. ایران کشوری چهار فصل و دارای آب و هوای متنوع است، همین ویژگی سبب بهوجود آمدن تنوع زیستی در آن شده است. به گونهای که آن را به زیستگاهی برای گونههای مختلف جانوری و گیاهی تبدیل کرده و زمینه را برای رویش انواع گیاهان منحصر به فرد به وجود آورده است. بر این اساس، ایران از جمله کشورهای غنی و خاستگاه اصلی بسیاری از گلها و گیاهان بومی است. گلهای بومی ایران کم نیستند؛ از زعفران تا زنبق ایرانی هر کدام ویژگیهای منحصر به فردی دارند. در اینجا به چهار گل بومی ایرانی میپردازیم:
سوسن چلچراغ یکی از نادرترین گونههای گل در جهان محسوب میشود. این گل کمیاب که فقط در روستای داماش ایران و بخشیهایی از آذربایجان رشد میکند به جهت قرارگرفتن گلهای رو به پایین به سوسن چلچراغ معروف شده است. سوسن چلچراغ تنها گلی است که به عنوان یکی از آثار ملی طبیعی ایران به ثبت رسیده است. این گل به سبب زیبایی و ارزش فراوان آن در سال 1355 از سوی سازمان حفاظت محیطزیست مورد حفاظت قرار گرفت. هر ساله در اواسط خرداد و اوایل تیر این گل بلندقامت و واژگون، شکفته میشود و گردشگران این امکان را دارند تا در طول یک هفته به بازدید از سوسن چلچراغ بشتابند.
لاله واژگون
لاله واژگون گل منحصر به فردی است که فقط در ایران میروید. این گل یکی از گلهایی است که در اسطورههای ایرانزمین جایگاه ارزشمندی دارد. در اسطورهها این گل کمیاب شاهد مرگ سیاوش بوده و از غم سر به زیر شده و اشک میریزد. اشک لاله واژگون در واقع شیرههای بیرنگی هستند که در درون این گل قرار دارند و گاهی به سمت پایین سرازیر میشوند. دشت لالههای واژگون شهرستان کوهرنگ که در 90کیلومتری شهرکرد قرار دارد، مشهورترین دشت لاله در ایران با مساحتی در حدود 3600هکتار است. این گلهای منحصر به فرد که از اواخر فروردین میشکفند، تا اواخر اردیبهشت به مدت یک ماه چشمانداز بینظیری را به گردشگران عرضه میکنند.
گل سرخ
گل سرخ یکی از نمادهای ملی ایرانیان محسوب میشود. این گل پیوندی ناگسستنی با فرهنگ و ادبیات ایرانزمین دارد و بخشی از هویت ملی ایرانیان است. گل سرخ به جهت داشتن رایحهای خوش و تنوع گونهای در بسیاری از نقاط جهان کشت میشود. ایران یکی از رویشگاههای اولیه این گل محسوب میشود و دارای سابقه طولانی در تولید گل سرخ است. گل سرخ دارای کاربردهای بسیاری است و در صنایع غذایی، داروسازی و پزشکی و عطرسازی مورد استفاده قرار میگیرد. یکی از رویدادهای مهم گردشگری ایران در فصل بهار به واسطه گل سرخ است که شامل فعالیتهای متنوعی چون بازدید از دشتهای گل، خرید انواع مختلف آن و همچنین شرکت در مراسم گلابگیریمیشود.
ارکیده زنبور
ارکیده زنبور را سرور گلهای بومی ایران مینامند. این گل منحصر به فرد و نایاب در خطه شمال و اطراف نوشهر میروید. با دیدن عکسهای این گل شاید تصور کنید تصاویر دستکاری شدهاند اما خیر. شما با یک گل متفاوت سروکار دارید. این گیاه از روش هوشمندانهای برای بقای خود استفاده کرده و بدون داشتن سیستم عصبی، به نوعی تکامل دست پیدا کرده است که به سادهترین روش از حشرات برای تکثیر نژاد خود بهره میبرد. ارکیدهزنبور در طول روند تکاملی چند میلیون ساله خود توانسته است به شکل گونهای از زنبورهای ماده درآمده و با این ترفند زنبورهای نر را به خود جذب کرده و به این ترتیب بدون دردسر گردهافشانی کند!