«جام‌جم» مزایا و معایب آزادکاری را از نگاه فعالان این حوزه بررسی می‌کند
وقتی رئیس خودم می‌شوم
حتی اگر بهترین مدیر دنیا هم نصیب‌تان شده باشد، احتمالا روزهایی بوده که آرزو کرده باشید ای‌کاش خودتان رئیس خودتان بودید. گاهی به این فکر می‌کنید که چرا باید ساعت‌ها برای پیشرفت و درآمد شرکتی کار کنید که سهم شما تنها بخش کوچکی از آن خواهد بود؟
شاید دوست داشته باشید روز شنبه به‌جای نشستن پشت میز شرکت، با آن حال‌وهوای تکراری و کسل‌کننده‌اش، در مکان ایده‌آل خودتان کار کنید، درحالی‌که می‌دانید تلاش شما تنها صرف برندسازی شخصی خودتان می‌شود. اگر این‌طور است، شاید بد نباشد به دنیای آزادکاری (فریلنسرینگ) بیشتر فکر کنید اما درعین‌حال لازم است بدانید که حتی آزادکاری هم در کنار مزیت‌هایی که به همراه دارد بی‌عیب و چالش نیست؛ آن‌قدر که ممکن است برای یک شخص خاص، مزایای آن از معایبش بیشتر و برای شخصی دیگر کاملا برعکس باشد. به‌همین‌دلیل، این بار به معایب و مزایای آزادکاری از نگاه فعالان این حوزه پرداخته‌ایم که شاید بتواند به تصمیم بهتر شما برای آزادکار شدن کمک کند.
مزایای آزادکاری
1- درآمد بدون محدودیت
از ویژگی‌های بالقوه آزادکاری این است که شما برای داشتن درآمد بیشتر، محدود نیستید. عرفان گودرزی که فعالیتش در زمینه بازاریابی ویدئویی است و با آزادکاری توانسته به یکی از آرزوهایش برسد، می‌گوید: «اگر کارمند باشید، حقوق ثابتی خواهید داشت، نهایتا با اضافه‌کاری می‌توانید کمی آن را افزایش دهید، درحالی‌که در آزادکاری محدودیت زمانی را خودتان تعیین می‌کنید و هرچه پروژه بیشتری دریافت کنید به درآمد بیشتری خواهید رسید». او خاطره‌ای از ساعات طولانی کار روی پروژه‌هایش را برای جام‌جم این‌گونه توصیف می‌کند: «قبل از عید امسال، سه روز در فضای کار اشتراکی ماندم که بتوانم پروژه‌ها را به‌موقع برسانم، سخت بود اما شیرینی درآمد بیشتر برایم بسیار جذاب بود.» گودرزی می‌گوید: «شما حتی می‌توانید با دریافت پروژه‌های بین‌المللی، درآمد دلاری و حتی ارزآوری به کشور داشته باشید.»
2- یادگیری مهارت‌های متنوع
ادوین قاسمی، از آزادکارهای موفق در زمینه گرافیک، به جام‌جم می‌گوید: «علی‌رغم این‌که در کارمندی، افراد فقط به یک مهارت نیاز دارند، یک آزادکار برای موفقیت، علاوه بر تمرکز بر حرفه اصلی خود، نیازمند مهارت‌هایی مانند مذاکره، مدیریت مالی، بازاریابی، برندسازی شخصی و مسائل حقوقی برای بستن قرارداد است.» طبیعتا یادگیری این مهارت‌ها، باعث رشد فردی، آزادکارها خواهد شد که شاید زمان فراگیری آنها برای یک کارمند به‌سختی فراهم شود.
3- موقعیت جغرافیایی آزاد
قاسمی درباره موقعیت مکانی یک آزادکار توضیح می‌دهد: «اگر فرد بتواند کسب‌وکار خود را به‌خوبی مدیریت کند، احتمالا درگیر موقعیت مکانی نخواهد بود. یعنی شخص می‌تواند امروز تصمیم بگیرد که برای شش ماه به سفر برود و درعین‌حال هم کارش را پیش ببرد و هم درآمدش را داشته باشد. این موضوع حتی برای مهاجرت هم صادق است.»
4- برندسازی شخصی
یکی دیگر از آزادکارهایی که در توسعه کار خود به‌خوبی توانسته عمل کند و آن را توسعه دهد، علی میرزازاده، هم‌بنیان‌گذار شرکتی است که «شتاب‌دهنده شغلی» است، در رابطه با برندسازی شخصی آزادکاری می‌گوید: «کارمندها به پیشرفت مجموعه‌ای که در آن مشغول به کار هستند کمک می‌کنند، درصورتی‌که هر زمان ممکن است مدیریت آن مجموعه با آنها قطع همکاری کند اما آزادکارها نام خودشان را معتبر خواهند کرد.»
معایب آزادکاری
1- اختلال در برنامه مالی
در آزادکاری درآمد ثابتی نخواهید داشت زیرا براساس شرایط مختلف، پروژه‌های کمتر یا بیشتری دریافت می‌کنید و به تبع آن ممکن است نظم اولیه برنامه مالی خود را از دست بدهید. گودرزی در این خصوص می‌گوید: «در آزادکاری هیچ تعهدی وجود ندارد که همیشه پروژه داشته باشید. شما حاشیه امن مالی ندارید. به‌خصوص اوایل آزادکاری، کسانی که می‌خواهند شروع کنند، به‌دلیل شناخته‌شده نبودن در پیداکردن پروژه دچار مشکل می‌شوند.» گودرزی می‌افزاید: «من در شروع آزادکاری، تا شش‌ماه هیچ درآمدی نداشتم اما امروز حتی تیم خودم را گسترش داده‌ام.»
2- سختی برقراری تعادل کار و زندگی
علی میرزازاده، برقرار کردن تعادل کار و زندگی را برای یک آزادکار بسیار سخت‌تر از کارمندان می‌داند و تصریح می‌کند: «این‌که برخی تصور می‌کنند در آزادکاری، خودشان رئیس خودشان هستند، ممکن است یک خطای شناختی باشد که ناشی از پروژه‌های کم و زمان آزاد زیادی است که تاکنون داشته‌اند. البته افرادی که در آزادکاری بسیار باتجربه هستند و به مدیریت خوبی رسیده‌اند، بسیار بیشتر از دیگر افراد به زندگی، ورزش و توسعه فردی خود اهمیت می‌دهند.»
3- اختلال در نظم زندگی
وقت خواب و ساعت بیداری و اراده برای کنترل آن از دیگر مواردی است که ادوین قاسمی به‌عنوان یکی از چالش‌های بزرگ از آن یاد می‌کند و می‌گوید: «وقتی می‌توانید صبح‌ها کمی بیشتر بخوابید یا شب‌ها بیشتر بیدار بمانید، مقاومت‌کردن دربرابر این وسوسه بسیار سخت است و درصورت مدیریت‌نکردن آن، نظم زندگی به‌هم‌خواهدریخت.» او همچنین به فکر کردن گاه‌وبیگاه در ساعات خارج از کاری به مسائل کاری اشاره می‌کند که برای کارمندان کمتر پیش‌می‌آید.
4- مواجهه با کارفرمایان جدید
میرزازاده درباره این‌که کارمندان تنها یک کارفرما دارند و لازم است تا فقط اخلاق و سلیقه همان فرد را بشناسند، توضیح می‌دهد: «شما در زندگی کارمندی لازم است تا با شناخت کارفرمای خود، سلیقه او را شناسایی کنید و کارتان را بر این اساس پیش‌ببرید اما یک آزادکار، دائم باید افراد مختلف را از نظر شخصیتی و حتی روان‌شناسی بشناسد و ممکن است در این مدت کاری انجام دهد که برخلاف میل کارفرما باشد و پروژه را از دست بدهد.»
آزادکاری چیست؟
آزادکاری را نباید با شغل آزاد اشتباه گرفت؛ این دو هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند. آزادکاری یک حرفه مبتنی بر قرارداد است که فرد به‌جای استخدام در یک سازمان، خودش به‌صورت مستقیم و بدون تعهد به کارفرمای یک شرکت، خدماتی در حوزه مهارت و تجربه‌اش به مشتریان ارائه می‌دهد. در این حالت تعداد کارهایی که می‌توانید انجام دهید به توانایی شما در انجام آنها بستگی دارد. آزادکاری معمولا شامل مشاغلی است که امکان کار در خانه و با اینترنت وجود داشته باشد اما آزادکاری همیشه به این معنی نیست که شما در خانه کار خواهید کرد؛ ممکن است بسته به نوع کار و نیاز مشتری، مجبور شوید گاهی در دفتر آنها نیز کار کنید.
حمیدرضا قنبریها - گروه دانش و سلامت
مزایای آزادکاری
1- درآمد بدون محدودیت
از ویژگی‌های بالقوه آزادکاری این است که شما برای داشتن درآمد بیشتر، محدود نیستید. عرفان گودرزی که فعالیتش در زمینه بازاریابی ویدئویی است و با آزادکاری توانسته به یکی از آرزوهایش برسد، می‌گوید: «اگر کارمند باشید، حقوق ثابتی خواهید داشت، نهایتا با اضافه‌کاری می‌توانید کمی آن را افزایش دهید، درحالی‌که در آزادکاری محدودیت زمانی را خودتان تعیین می‌کنید و هرچه پروژه بیشتری دریافت کنید به درآمد بیشتری خواهید رسید». او خاطره‌ای از ساعات طولانی کار روی پروژه‌هایش را برای جام‌جم این‌گونه توصیف می‌کند: «قبل از عید امسال، سه روز در فضای کار اشتراکی ماندم که بتوانم پروژه‌ها را به‌موقع برسانم، سخت بود اما شیرینی درآمد بیشتر برایم بسیار جذاب بود.» گودرزی می‌گوید: «شما حتی می‌توانید با دریافت پروژه‌های بین‌المللی، درآمد دلاری و حتی ارزآوری به کشور داشته باشید.»
2- یادگیری مهارت‌های متنوع
ادوین قاسمی، از آزادکارهای موفق در زمینه گرافیک، به جام‌جم می‌گوید: «علی‌رغم این‌که در کارمندی، افراد فقط به یک مهارت نیاز دارند، یک آزادکار برای موفقیت، علاوه بر تمرکز بر حرفه اصلی خود، نیازمند مهارت‌هایی مانند مذاکره، مدیریت مالی، بازاریابی، برندسازی شخصی و مسائل حقوقی برای بستن قرارداد است.» طبیعتا یادگیری این مهارت‌ها، باعث رشد فردی، آزادکارها خواهد شد که شاید زمان فراگیری آنها برای یک کارمند به‌سختی فراهم شود.
3- موقعیت جغرافیایی آزاد
قاسمی درباره موقعیت مکانی یک آزادکار توضیح می‌دهد: «اگر فرد بتواند کسب‌وکار خود را به‌خوبی مدیریت کند، احتمالا درگیر موقعیت مکانی نخواهد بود. یعنی شخص می‌تواند امروز تصمیم بگیرد که برای شش ماه به سفر برود و درعین‌حال هم کارش را پیش ببرد و هم درآمدش را داشته باشد. این موضوع حتی برای مهاجرت هم صادق است.»
4- برندسازی شخصی
یکی دیگر از آزادکارهایی که در توسعه کار خود به‌خوبی توانسته عمل کند و آن را توسعه دهد، علی میرزازاده، هم‌بنیان‌گذار شرکتی است که «شتاب‌دهنده شغلی» است، در رابطه با برندسازی شخصی آزادکاری می‌گوید: «کارمندها به پیشرفت مجموعه‌ای که در آن مشغول به کار هستند کمک می‌کنند، درصورتی‌که هر زمان ممکن است مدیریت آن مجموعه با آنها قطع همکاری کند اما آزادکارها نام خودشان را معتبر خواهند کرد.»
معایب آزادکاری
1- اختلال در برنامه مالی
در آزادکاری درآمد ثابتی نخواهید داشت زیرا براساس شرایط مختلف، پروژه‌های کمتر یا بیشتری دریافت می‌کنید و به تبع آن ممکن است نظم اولیه برنامه مالی خود را از دست بدهید. گودرزی در این خصوص می‌گوید: «در آزادکاری هیچ تعهدی وجود ندارد که همیشه پروژه داشته باشید. شما حاشیه امن مالی ندارید. به‌خصوص اوایل آزادکاری، کسانی که می‌خواهند شروع کنند، به‌دلیل شناخته‌شده نبودن در پیداکردن پروژه دچار مشکل می‌شوند.» گودرزی می‌افزاید: «من در شروع آزادکاری، تا شش‌ماه هیچ درآمدی نداشتم اما امروز حتی تیم خودم را گسترش داده‌ام.»
2- سختی برقراری تعادل کار و زندگی
علی میرزازاده، برقرار کردن تعادل کار و زندگی را برای یک آزادکار بسیار سخت‌تر از کارمندان می‌داند و تصریح می‌کند: «این‌که برخی تصور می‌کنند در آزادکاری، خودشان رئیس خودشان هستند، ممکن است یک خطای شناختی باشد که ناشی از پروژه‌های کم و زمان آزاد زیادی است که تاکنون داشته‌اند. البته افرادی که در آزادکاری بسیار باتجربه هستند و به مدیریت خوبی رسیده‌اند، بسیار بیشتر از دیگر افراد به زندگی، ورزش و توسعه فردی خود اهمیت می‌دهند.»
3- اختلال در نظم زندگی
وقت خواب و ساعت بیداری و اراده برای کنترل آن از دیگر مواردی است که ادوین قاسمی به‌عنوان یکی از چالش‌های بزرگ از آن یاد می‌کند و می‌گوید: «وقتی می‌توانید صبح‌ها کمی بیشتر بخوابید یا شب‌ها بیشتر بیدار بمانید، مقاومت‌کردن دربرابر این وسوسه بسیار سخت است و درصورت مدیریت‌نکردن آن، نظم زندگی به‌هم‌خواهدریخت.» او همچنین به فکر کردن گاه‌وبیگاه در ساعات خارج از کاری به مسائل کاری اشاره می‌کند که برای کارمندان کمتر پیش‌می‌آید.
4- مواجهه با کارفرمایان جدید
میرزازاده درباره این‌که کارمندان تنها یک کارفرما دارند و لازم است تا فقط اخلاق و سلیقه همان فرد را بشناسند، توضیح می‌دهد: «شما در زندگی کارمندی لازم است تا با شناخت کارفرمای خود، سلیقه او را شناسایی کنید و کارتان را بر این اساس پیش‌ببرید اما یک آزادکار، دائم باید افراد مختلف را از نظر شخصیتی و حتی روان‌شناسی بشناسد و ممکن است در این مدت کاری انجام دهد که برخلاف میل کارفرما باشد و پروژه را از دست بدهد.»
آزادکاری چیست؟
آزادکاری را نباید با شغل آزاد اشتباه گرفت؛ این دو هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند. آزادکاری یک حرفه مبتنی بر قرارداد است که فرد به‌جای استخدام در یک سازمان، خودش به‌صورت مستقیم و بدون تعهد به کارفرمای یک شرکت، خدماتی در حوزه مهارت و تجربه‌اش به مشتریان ارائه می‌دهد. در این حالت تعداد کارهایی که می‌توانید انجام دهید به توانایی شما در انجام آنها بستگی دارد. آزادکاری معمولا شامل مشاغلی است که امکان کار در خانه و با اینترنت وجود داشته باشد اما آزادکاری همیشه به این معنی نیست که شما در خانه کار خواهید کرد؛ ممکن است بسته به نوع کار و نیاز مشتری، مجبور شوید گاهی در دفتر آنها نیز کار کنید.
حمیدرضا قنبریها - گروه دانش و سلامت
