«جام‌جم» بررسی می‌کند
هزاران تن سیب در میانه صادرات و نابودی
به طور متوسط سالانه حدود یک‌میلیون و ۲۰۰هزار تن سیب در آذربایجان‌غربی تولید می‌شود که نزدیک به ۴۵ درصد سیب کشور را در بر می‌گیرد. هر چند این منطقه را قطب تولید این محصول استراتژیک معرفی می‌کنند اما سال‌هاست باغداران آذربایجان‌غربی از تولید تا فروش و بازاریابی و صادرات آن‌قدر با مشکل مواجه‌ند که آوازه‌شان به گوش همه رسیده‌است. از دپو شدن سیب‌ها در کنار جاده و هدر رفتن آنها گرفته تا قول مسئولان که «از سال دیگر برنامه‌ای ویژه برای خرید تضمینی سیب‌ها داریم» و تعاونی‌هایی که قیمت‌گذار این محصول هستند و صادراتی که هرگز به درستی انجام نمی‌شود، همه و همه دردهایی کهنه است که هنوز کسی نسخه‌ای شفابخش برای درمان آنها ارائه نکرد.
از زمانی که درختان سیب آذربایجان‌غربی به ثمر نشست و مثل هر سال کنار جاده‌ها دپو شده و از بین رفت، چند ماه بیشتر نگذشته‌است. از زمانی که مسئولان اعلام کردند بخشی از این محصولات به سردخانه‌ها ارسال می‌شوند تا برای شب عید و صادرات نگهداری شوند هم مدت زمان زیادی نگذشته‌است. یادمان نمی‌رود کارشناسان اعلام کردند اگر سیب‌ها به مدت طولانی در سردخانه‌ها بمانند دیگر نمی‌توان آنها را صادر کرد و حالا فقط دو ماه دیگر فرصت باقی است تا هزاران تن سیب موجود در سردخانه‌های آذربایجان‌غربی صادر شوند. حتما این دو ماه فرصت زیادی نیست و چاره کار نخواهدبود؛ زیرا باتوجه به میزان پایین صادرات سیب از ابتدای سال تاکنون به نظر می‌رسد بقیه آنها روی دست باغداران می‌ماند و امسال هم از سود خبری نیست.
450هزارتن سیب در سردخانه مانده
از اواخر تابستان که سیب‌ها کم‌کم رسید و باغداران خود را برای برداشت آماده می‌کردند، مسئولان پشت تریبون‌ها حاضر شدند و بیان کردند امسال با برداشت یک میلیون و ۱۲۲ هزار تن سیب، آذربایجان‌غربی رتبه اول تولید این محصول را در کشور به خود اختصاص داده‌است. وقتی سیب‌ها برداشت شد هم بادی به غبغب انداخته و گفتند از این میزان بیش از ۷۰۰هزار تن در سردخانه‌های استان ذخیره‌سازی شده‌است. تا این جای ماجرا خوب بود ولی کسی از وضعیت بازار و حمایت از باغداران و کمک‌های دیگر صحبت نکرد تا این‌که مشخص شد از ابتدای امسال تاکنون تنها ۲۱۰هزار تن سیب از سردخانه‌های استان خارج شده، یعنی بیش از ۴۵۰ هزار تن سیب همچنان در سردخانه‌ها باقی مانده و حالا با این زمان اندک و موانع موجود صادراتی و نبود برنامه‌ریزی سازمان‌ها و نهادهای متولی می‌توان پیش‌بینی کرد قصه پر غصه از بین رفتن سیب‌ها دوباره تکرار خواهدشد.
سیب کیلویی 10 تومان
وقتی از صادرات صحبت می‌شود منظور فقط بسته‌بندی یک محصول و ارسال آن به کشور مقصد نیست، بلکه باید تمام قوانین داخلی و خارجی و معیارهای تحویل‌گیرنده و زمان ارسال مد نظر باشد. موضوعی که دکتر حسین مینایی، استاد دانشگاه به آن اشاره کرده و به جام‌جم می‌گوید: «نداشتن برنامه‌ای مشخص و الگوی مناسب کشت، جای خالی سورت و بسته‌بندی نامناسب محصول، منطقی نبودن قیمت‌ها با توجه به هزینه تولید، گران بودن هزینه‌های حمل و نقل، کمبود ناوگان یخچال‌دار و کشتی و تعهد ارزی از جمله موانعی است که باعث می‌شود باغداران آذربایجان‌غربی هر سال متضرر شوند و سرمایه زیادی را از دست بدهند.» این اقتصاددان ادامه می‌دهد: «با این‌که همگان می‌دانند مشکلات صادرات کجاست اما دوباره هر سال با وجود ذخایر مناسب سیب باکیفیت در سردخانه‌ها و فرصت محدود برای رساندن آن به کشورهای مقصد، به دلیل رفع نشدن موانع صادراتی، بخشی از سیب‌های درجه یک یا از بین می‌رود یا به صنایع تبدیلی ارسال می‌شود که در اصل باید از میوه‌های درجه 3 استفاده کنند.» در بی‌توجهی و حمایت نکردن از باغداران همین بس که بدانیم قیمت تمام‌شده سیب در آذربایجان‌غربی بیش از ۱۲هزار تومان است اما قیمت فروش به طور متوسط از ۱۰هزار تومان شروع می‌شود و فقط در بازارهای ایران، سیب کمتر از 25هزار تومان وجود ندارد. با این حال تا فروردین مدت زیادی نمانده و اگر برای صادرات فکری نشود، همین سیب‌ها باید کمتر از 6000 تومان به کارخانه‌های فرآوری فروخته شوند. موضوعی که مدیرعامل اتحادیه باغداران استان آذربایجان‌غربی با دلی پر به آن اشاره و بیان می‌کند اصلا مسئولان کشوری به سیب این استان و میزان ارزآوری‌ای که می‌تواند داشته‌باشد، توجهی نمی‌کنند و می‌افزاید: «سیب، محصول استراتژیک و ثروت‌آور است و باید مسئولان استان رایزنی مناسبی با مقامات کشوری در زمینه مشکلات پیش روی سیب داشته‌باشند.» امیر مرادی ادامه می‌دهد: «در سال‌های گذشته هم به دلیل رفع نشدن موانع موجود، در پایان سال بخشی از سیب‌های ذخیره‌سازی شده در سردخانه‌ها به صنایع تبدیلی رفت که با شرایط موجود انگار باید امسال هم همان کار را تکرار کنیم.»
کارها به موازات هم انجام شود
فراموش نکنیم برای صادرات باید برنامه و اقدامات درستی صورت گیرد. هفته گذشته بود که جانشین سرپرست سازمان جهادکشاورزی آذربایجان‌غربی در جلسه بررسی موانع صادرات سیب استان، نبود آزمایشگاه‌های مجهز برای صدور گواهی‌های سلامت، اصلاح شاخص‌های بسته‌بندی، مشکل صادرات از مسیرهای دریایی و نبود تعداد کافی کشتی برای حمل به مقصد و مشکل تهاتر سیب با موز را از جمله مشکلات و موانع پیش رو عنوان کرد. محمود مظلومی با بیان این‌که برای رفع مشکلات سیب باید رایزنی اقتصادی در کشورهای هدف برای کمک به تجار سیب از جمله پاکستان، ازبکستان و هندوستان به همراه دیپلماسی اقتصادی برای کاهش تعرفه‌های صادراتی صورت گیرد، ادامه داد: «ضرورت تأمین یارانه برای حمل و نقل هوایی، افزایش زمان رفع تعهدات ارزی صادرکنندگان محصولات کشاورزی و فراهم شدن واردات محصولات گرمسیری، از دیگر مشکلات این بخش است که برای رفع برخی از معضلات باید تمام کارها به موازات هم انجام شوند تا بتوان به یک نتیجه مشخص رسید.»
ضربه تورم داخلی به صادرات
مراد آقابالازاده، رئیس اتحادیه سردخانه‌داران آذربایجان غربی در گفت‌وگو با جام‌جم: از جمله مواردی که باید مورد توجه ویژه قرار گیرد، بحث تورم موجود در ایران است. سال گذشته میوه‌ها و به‌خصوص سیب و انگور به‌صورت سبدی به کشورهای حوزه خلیج‌فارس صادر می‌شد. قیمت هر سبد به‌دلیل این‌که کشور مقصد مشکل تورمی ندارد سال گذشته 30هزار تومان بود و امسال نیز همان رقم است اما در کشور صادر‌کننده سیب را سال گذشته مثال 15هزار تومان از باغدار خریداری می‌کردند و این رقم امسال به 25هزار تومان رسیده، بنابراین با قیمت ثابت 30هزار تومان در کشور مقصد دیگر برای صادر‌کننده، امسال به صرفه نیست که به صادرات این میوه اقدام کند. ضمن این‌که مجبوریم در کشورهای حوزه خلیج‌فارس به‌خصوص قطر و امارات سیب‌های کشور را به اسم سایر کشورها صادر کنیم که این موضوع موجب ناراحتی و تأسف است.
تسهیلات تأمین سرمایه در گردش
سیب آذربایجان غربی به کشورهای عراق، افغانستان، ترکمنستان، پاکستان، روسیه، هند، کویت، عمان و... صادر می‌شود، ولی امسال صادرات این محصول کاهش داشته و تا پایان سال باید شرایط تسهیل و تصمیمات درست از سوی مسئولان اتخاذ شود.بر همین اساس اختصاص خط اعتباری ویژه برای تسهیلات تأمین سرمایه در گردش تجار، صنایع تبدیلی و زنجیره‌های سیب از راه‌های تسهیل صادرات این محصول به‌شمار می‌آید. آذربایجان غربی با ۴۶۱ سردخانه با ظرفیت بیش از یک میلیون تن و داشتن ۵۲ واحد سورت و بسته‌بندی در صورت فراهم شدن شرایط اعطای تسهیلات تأمین سرمایه در گردش می‌تواند در سال‌های آینده برای صادرات سیب از استان، گام‌های بهتری بردارد. در فصل سرما بیشترین مصرف کشورهای حوزه اورسیا سیب است. برای صادرات سیب به این کشورها باید گواهی سلامت داشته باشیم، اگر موانع در این دو ماه باقیمانده سال برطرف نشود، وضعیت از شرایط موجود بدتر شده و بازار داخلی نیز کشش این میزان سیب در سردخانه‌ها را ندارد.
ناهماهنگی در شناسایی مشکلات
یک ناهماهنگی در آذربایجان غربی به چشم می‌خورد و با این‌که مسئولان اتحادیه سردخانه‌داران و اتاق بازرگانی و اتحادیه باغداران رفع تعهد ارزی، بخشنامه‌های غیرکارشناسی، مشکلات تورمی، نبود کامیون‌های یخچال‌دار و کشتی را از مهم‌ترین موانع پیش روی صادرات سیب عنوان می‌کنند. استاندار معتقد است بهترین کار برای ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر در محصول سیب تولیدی این منطقه، حرکت به سمت سورتینگ و بسته‌بندی مکانیزه است و با توجه به اهمیت این حوزه، اولویت‌های اصلی را در برندینگ، سورتینگ و بسته‌بندی میوه به‌ویژه سیب قرار داده است. محمدصادق معتمدیان می‌گوید: از سال گذشته ۵۲ واحد در حوزه سورتینگ و بسته‌بندی در استان راه‌اندازی شده که امیدواریم در این حوزه روند افزایشی را داشته باشیم. ضمن این‌که یکی دیگر از برنامه‌ها، راه‌اندازی واحدهای سردخانه‌ای با کیفیت بالا و به اصطلاح اتمسفری است که می‌تواند در ماندگاری میوه نقش بسزایی داشته باشد.
حوریه ملکی - گروه ایران450هزارتن سیب در سردخانه مانده
از اواخر تابستان که سیب‌ها کم‌کم رسید و باغداران خود را برای برداشت آماده می‌کردند، مسئولان پشت تریبون‌ها حاضر شدند و بیان کردند امسال با برداشت یک میلیون و ۱۲۲ هزار تن سیب، آذربایجان‌غربی رتبه اول تولید این محصول را در کشور به خود اختصاص داده‌است. وقتی سیب‌ها برداشت شد هم بادی به غبغب انداخته و گفتند از این میزان بیش از ۷۰۰هزار تن در سردخانه‌های استان ذخیره‌سازی شده‌است. تا این جای ماجرا خوب بود ولی کسی از وضعیت بازار و حمایت از باغداران و کمک‌های دیگر صحبت نکرد تا این‌که مشخص شد از ابتدای امسال تاکنون تنها ۲۱۰هزار تن سیب از سردخانه‌های استان خارج شده، یعنی بیش از ۴۵۰ هزار تن سیب همچنان در سردخانه‌ها باقی مانده و حالا با این زمان اندک و موانع موجود صادراتی و نبود برنامه‌ریزی سازمان‌ها و نهادهای متولی می‌توان پیش‌بینی کرد قصه پر غصه از بین رفتن سیب‌ها دوباره تکرار خواهدشد.
سیب کیلویی 10 تومان
وقتی از صادرات صحبت می‌شود منظور فقط بسته‌بندی یک محصول و ارسال آن به کشور مقصد نیست، بلکه باید تمام قوانین داخلی و خارجی و معیارهای تحویل‌گیرنده و زمان ارسال مد نظر باشد. موضوعی که دکتر حسین مینایی، استاد دانشگاه به آن اشاره کرده و به جام‌جم می‌گوید: «نداشتن برنامه‌ای مشخص و الگوی مناسب کشت، جای خالی سورت و بسته‌بندی نامناسب محصول، منطقی نبودن قیمت‌ها با توجه به هزینه تولید، گران بودن هزینه‌های حمل و نقل، کمبود ناوگان یخچال‌دار و کشتی و تعهد ارزی از جمله موانعی است که باعث می‌شود باغداران آذربایجان‌غربی هر سال متضرر شوند و سرمایه زیادی را از دست بدهند.» این اقتصاددان ادامه می‌دهد: «با این‌که همگان می‌دانند مشکلات صادرات کجاست اما دوباره هر سال با وجود ذخایر مناسب سیب باکیفیت در سردخانه‌ها و فرصت محدود برای رساندن آن به کشورهای مقصد، به دلیل رفع نشدن موانع صادراتی، بخشی از سیب‌های درجه یک یا از بین می‌رود یا به صنایع تبدیلی ارسال می‌شود که در اصل باید از میوه‌های درجه 3 استفاده کنند.» در بی‌توجهی و حمایت نکردن از باغداران همین بس که بدانیم قیمت تمام‌شده سیب در آذربایجان‌غربی بیش از ۱۲هزار تومان است اما قیمت فروش به طور متوسط از ۱۰هزار تومان شروع می‌شود و فقط در بازارهای ایران، سیب کمتر از 25هزار تومان وجود ندارد. با این حال تا فروردین مدت زیادی نمانده و اگر برای صادرات فکری نشود، همین سیب‌ها باید کمتر از 6000 تومان به کارخانه‌های فرآوری فروخته شوند. موضوعی که مدیرعامل اتحادیه باغداران استان آذربایجان‌غربی با دلی پر به آن اشاره و بیان می‌کند اصلا مسئولان کشوری به سیب این استان و میزان ارزآوری‌ای که می‌تواند داشته‌باشد، توجهی نمی‌کنند و می‌افزاید: «سیب، محصول استراتژیک و ثروت‌آور است و باید مسئولان استان رایزنی مناسبی با مقامات کشوری در زمینه مشکلات پیش روی سیب داشته‌باشند.» امیر مرادی ادامه می‌دهد: «در سال‌های گذشته هم به دلیل رفع نشدن موانع موجود، در پایان سال بخشی از سیب‌های ذخیره‌سازی شده در سردخانه‌ها به صنایع تبدیلی رفت که با شرایط موجود انگار باید امسال هم همان کار را تکرار کنیم.»
کارها به موازات هم انجام شود
فراموش نکنیم برای صادرات باید برنامه و اقدامات درستی صورت گیرد. هفته گذشته بود که جانشین سرپرست سازمان جهادکشاورزی آذربایجان‌غربی در جلسه بررسی موانع صادرات سیب استان، نبود آزمایشگاه‌های مجهز برای صدور گواهی‌های سلامت، اصلاح شاخص‌های بسته‌بندی، مشکل صادرات از مسیرهای دریایی و نبود تعداد کافی کشتی برای حمل به مقصد و مشکل تهاتر سیب با موز را از جمله مشکلات و موانع پیش رو عنوان کرد. محمود مظلومی با بیان این‌که برای رفع مشکلات سیب باید رایزنی اقتصادی در کشورهای هدف برای کمک به تجار سیب از جمله پاکستان، ازبکستان و هندوستان به همراه دیپلماسی اقتصادی برای کاهش تعرفه‌های صادراتی صورت گیرد، ادامه داد: «ضرورت تأمین یارانه برای حمل و نقل هوایی، افزایش زمان رفع تعهدات ارزی صادرکنندگان محصولات کشاورزی و فراهم شدن واردات محصولات گرمسیری، از دیگر مشکلات این بخش است که برای رفع برخی از معضلات باید تمام کارها به موازات هم انجام شوند تا بتوان به یک نتیجه مشخص رسید.»
ضربه تورم داخلی به صادرات
مراد آقابالازاده، رئیس اتحادیه سردخانه‌داران آذربایجان غربی در گفت‌وگو با جام‌جم: از جمله مواردی که باید مورد توجه ویژه قرار گیرد، بحث تورم موجود در ایران است. سال گذشته میوه‌ها و به‌خصوص سیب و انگور به‌صورت سبدی به کشورهای حوزه خلیج‌فارس صادر می‌شد. قیمت هر سبد به‌دلیل این‌که کشور مقصد مشکل تورمی ندارد سال گذشته 30هزار تومان بود و امسال نیز همان رقم است اما در کشور صادر‌کننده سیب را سال گذشته مثال 15هزار تومان از باغدار خریداری می‌کردند و این رقم امسال به 25هزار تومان رسیده، بنابراین با قیمت ثابت 30هزار تومان در کشور مقصد دیگر برای صادر‌کننده، امسال به صرفه نیست که به صادرات این میوه اقدام کند. ضمن این‌که مجبوریم در کشورهای حوزه خلیج‌فارس به‌خصوص قطر و امارات سیب‌های کشور را به اسم سایر کشورها صادر کنیم که این موضوع موجب ناراحتی و تأسف است.
تسهیلات تأمین سرمایه در گردش
سیب آذربایجان غربی به کشورهای عراق، افغانستان، ترکمنستان، پاکستان، روسیه، هند، کویت، عمان و... صادر می‌شود، ولی امسال صادرات این محصول کاهش داشته و تا پایان سال باید شرایط تسهیل و تصمیمات درست از سوی مسئولان اتخاذ شود.بر همین اساس اختصاص خط اعتباری ویژه برای تسهیلات تأمین سرمایه در گردش تجار، صنایع تبدیلی و زنجیره‌های سیب از راه‌های تسهیل صادرات این محصول به‌شمار می‌آید. آذربایجان غربی با ۴۶۱ سردخانه با ظرفیت بیش از یک میلیون تن و داشتن ۵۲ واحد سورت و بسته‌بندی در صورت فراهم شدن شرایط اعطای تسهیلات تأمین سرمایه در گردش می‌تواند در سال‌های آینده برای صادرات سیب از استان، گام‌های بهتری بردارد. در فصل سرما بیشترین مصرف کشورهای حوزه اورسیا سیب است. برای صادرات سیب به این کشورها باید گواهی سلامت داشته باشیم، اگر موانع در این دو ماه باقیمانده سال برطرف نشود، وضعیت از شرایط موجود بدتر شده و بازار داخلی نیز کشش این میزان سیب در سردخانه‌ها را ندارد.
ناهماهنگی در شناسایی مشکلات
یک ناهماهنگی در آذربایجان غربی به چشم می‌خورد و با این‌که مسئولان اتحادیه سردخانه‌داران و اتاق بازرگانی و اتحادیه باغداران رفع تعهد ارزی، بخشنامه‌های غیرکارشناسی، مشکلات تورمی، نبود کامیون‌های یخچال‌دار و کشتی را از مهم‌ترین موانع پیش روی صادرات سیب عنوان می‌کنند. استاندار معتقد است بهترین کار برای ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر در محصول سیب تولیدی این منطقه، حرکت به سمت سورتینگ و بسته‌بندی مکانیزه است و با توجه به اهمیت این حوزه، اولویت‌های اصلی را در برندینگ، سورتینگ و بسته‌بندی میوه به‌ویژه سیب قرار داده است. محمدصادق معتمدیان می‌گوید: از سال گذشته ۵۲ واحد در حوزه سورتینگ و بسته‌بندی در استان راه‌اندازی شده که امیدواریم در این حوزه روند افزایشی را داشته باشیم. ضمن این‌که یکی دیگر از برنامه‌ها، راه‌اندازی واحدهای سردخانه‌ای با کیفیت بالا و به اصطلاح اتمسفری است که می‌تواند در ماندگاری میوه نقش بسزایی داشته باشد.
ضمیمه کلیک
تیتر خبرها
